Leasing jako forma finansowania przedsiębiorstw
Co to jest leasing ?
Aby rozpocząć nowy rodzaj działalności lub powiększyć zakres dotychczasowej, firma musi
przede wszystkim uzyskać fundusze na inwestycje. Decyzje inwestycyjne są niezwykle
ważne dla każdej firmy, ponieważ wiążą się zwykle z wydatkowaniem dużych kwot, co nie
pozostanie bez wpływu na zyskowność i płynność finansową przez kilka lat. Popyt na
fundusze inwestycyjne w przedsiębiorstwach zwykle przekracza dostępne środki, z czego
wynika konieczność pozyskania brakującego kapitału z zewnątrz. Mamy tu do wyboru m.in.
: kredyt bankowy i leasing . Sprawą zasadniczą przy podejmowaniu decyzji o wyborze formy
finansowania staje się koszt pozyskania kapitału i utrzymanie płynności finansowej firmy.
Decyzje inwestycyjne pociągają za sobą przepływ gotówki w pewnych okresach czasu.
Dzisiejsza inwestycja musi być więc rozpatrywana w kategoriach dochodów i wydatków w
okresach przyszłych.
Wydatki kapitałowe (zakup za gotówkę) mają wpływ na przyszłe przepływy pieniężne
jedynie poprzez amortyzację. Natomiast wydatki w postaci rat leasingowych, rozłożone w
czasie, wpływają w istotny sposób na zwiększenie ilości dostępnych środków obrotowych
poprzez redukcję podatków. W istniejącym obecnie stanie prawnym można stwierdzić, iż
forma finansowania poprzez leasing jest korzystna dla firm:
- nie posiadających odpowiedniego kapitału własnego, niezbędnego do podjęcia nowej
działalności
- chcących rozszerzenia i unowocześnienia prowadzonej działalności
- poszukujących możliwości poprawy swojej płynności finansowej.
Leasing jest nowoczesną i efektywną ekonomicznie formą finansowania inwestycji, nie
wymagającą angażowania dużych środków własnych. Przez cały czas trwania umowy
leasingowej jej przedmiot pozostaje własnością leasingodawcy, natomiast leasingobiorca
płacąc raty leasingowe wykorzystuje go do swoich celów gospodarczych. Leasing operacyjny
umożliwia wliczenie całego płaconego przez leasingobiorcę czynszu leasingowego w koszty
uzyskania przychodu, co daje możliwość finansowania z zysku jeszcze przed
opodatkowaniem.
Istota transakcji leasingowej
Trendy rozwoju polskiej gospodarki powodują, że grupa przedsiębiorców dla których leasing
stanowi często jedyną możliwość pozyskania środków niezbędnych do prowadzenia
działalności gospodarczej wciąż wzrasta. Przedsiębiorca korzystający z leasingu jest w stanie
szybciej się rozwijać, modernizować park maszynowy i na bieżąco wykorzystywać nowe
technologie, co pozwala na skuteczne konkurowanie z innymi firmami. Można się
zastanawiać po co brać maszyny w leasing, czy nie lepiej kupić je bezpośrednio u
producenta. Odpowiedz
jest jednak prosta  zakup maszyn, samochodów itd. wiąże się z
koniecznością wydania znacznej ilości gotówki. Wypożyczenie urządzeń w firmie leasingowej
pozwoli leasingobiorcy zaangażować pieniądze gdzie indziej, głównie w inwestycje, które nie
mogą być w żaden sposób kredytowane, bądz
pozwoli nie angażować ich wcale. Dzięki temu
firma może rozwijać się szybciej i z o wiele mniejszym ryzykiem inwestycyjnym.
Z leasingu mogą korzystać wszelkie przedsiębiorstwa i osoby prowadzące działalność
gospodarczą, przy czym nie jest on korzystny dla tzw. ryczałtowców oraz podmiotów
gospodarczych nie płacących podatku VAT (większość firm leasingowych w ogóle nie
obsługuje tego typu firm). Leasingu najbardziej potrzebują małe i średnie firmy, a także
osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, ostatnio daje się również zauważyć
ożywienie wśród firm państwowych.
Leasing różnego rodzaju dóbr i usług pojawił się jako szansa na pozyskanie nowych
technologii, których zdobywanie drogą dotychczasową (kredyt, środki własne) przysparzało
wiele problemów m.in. natury fiskalnej.
Leasing aktywów uwalnia właściciela firmy od papierkowej roboty, ponieważ harmonogramy
obsługi, rachunkowość dotycząca amortyzacji i inne sprawozdania nie muszą być
sporządzane w przypadku dzierżawionych aktywów. Mniej czasu wymaga poszukiwanie
odpowiedniego wyposażenia, gdyż spółki leasingowe, które zwykle specjalizują się w
określonej branży, mogą dostarczyć klientowi informacje niezbędne do wyboru
odpowiednich aktywów. Ciężar zapewnienia konserwacji i napraw może być także
przekazany leasingodawcy.Podstawą działania firm leasingowych są ich własne środki
finansowe i dostęp do stałego i pewnego z
ródła pieniędzy jakim są banki. Małe i średnie
przedsiębiorstwa nie otrzymają tak dobrych warunków kredytowania jak firmy leasingowe,
które cieszą się zaufaniem banku i są ich stałym klientem. Dlatego pieniądz może być
tańszy o kilka punktów procentowych nawet przy uwzględnieniu pośrednictwa.
Rodzaje leasingu
Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje leasingu:
- operacyjny
- finansowy (kapitałowy)
Klasyczna umowa leasingu operacyjnego polega na czasowym przekazaniu w użytkowanie
dobra inwesycyjnego, przy czym czas ten jest krótszy niż okres normatywnego zużycia
leasingowanej rzeczy. W sensie prawnym czas trwania tej umowy jest znacząco krótszy od
okresu amortyzacji. Ponadto po wygaśnięciu umowy przedmiot leasingu zwracany jest
właścicielowi czyli leasingodawcy. Umowa taka nie zawiera zapisu o wykupie przedmiotu
leasingu przez leasingobiorcę po jej zakończeniu. Przedmiot leasingu zaliczany jest do
składników majątku leasingodawcy, który ma prawo do odpisów amortyzacyjnych z tytułu
posiadania rzeczy.
W umowie leasingu finansowego mamy do czynienia z odwrotną sytuacją. Przedmiot
leasingu zaliczany jest do składników majątku leasingobiorcy, który dokonuje odpisów
amortyzacyjnych. Do kosztów uzyskania przychodu zalicza jedynie część  odsetkową
czynszów leasingowych a dla leasingodawcy tylko ta część czynszu stanowi przychód. Czas
trwania leasingu kapitałowego jest z reguły zbliżony do normatywnego okresu zużycia
rzeczy (okresu amortyzacji) i zawiera klauzulę o wykupie przedmiotu przez leasingobiorcę
na zakończenie umowy.
Ze względu na sposób rozliczeń wyróżniamy:
- leasing złotówkowy
- leasing dewizowy
Umowy leasingowe, które funkcjonują w Polsce zobowiązują leasingobiorcę do zapłaty
czynszów leasingowych i innych opłat związanych z umową w walucie polskiej czyli w
złotówkach. W przypadku leasingu dewizowego rozliczenia czynszów leasingowych i innych
opłat związanych z umową ustalane są najczęściej w oparciu o notowania walutowe lub inne
wskaz
niki finansowe ściśle związane z kursem walut obcych. Rozliczenie konkretnego
czynszu leasingowego następuje w złotówkach ale na podstawie aktualnego kursu sprzedaży
np. marki niemieckiej w dniu płatności tego czynszu.
Szczególnym przypadkiem, korzystnym w pewnych sytuacjach, może być umowa tzw.
releasingu (leasingu zwrotnego), polegająca na zakupie przez leasingodawcę środka
trwałego od leasingobiorcy i oddanie mu go następnie w użytkowanie
w drodze standardowej umowy leasingu. Leasingobiorca występuje tu w podwójnej roli :
sprzedawcy (dostawcy) i leasingobiorcy (użytkownika). Jako sprzedawca otrzymuje od
leasingodawcy środki pieniężne w gotówce (pomniejszone oczywiście o wstępne opłaty) oraz
pozostaje użytkownikiem przedmiotu leasingu. Jako leasingobiorca otrzymuje możliwość
pomniejszenia podatków (odpis rat leasingowych) oraz środki obrotowe mogące posłużyć do
intensyfikacji produkcji, marketingu, reklamy itp.
Strony i przedmiot umowy leasingu
Do zawarcia umowy leasingowej potrzebne są przynajmniej dwa podmioty gospodarcze:
-leasingodawca - właściciel przedmiotu leasingu oddający go w użytkowanie
-leasingobiorca czyli użytkujący.
Leasingobiorcą może być podmiot gospodarczy : osoba fizyczna prowadząca działalność
gospodarczą, spółki: cywilna, jawna, komandytowa, z o.o., akcyjna, przedsiębiorstwa
państwowe. Podmiotem umowy mogą być także: fundacje, stowarzyszenia, spółdzielnie - o
ile ich statut przewiduje prowadzenie działalności gospodarczej.
W praktyce przy zawieraniu umowy leasingu uczestniczy pośrednio lub bezpośrednio kilka
firm współpracujących takich jak:
- dostawca sprzętu
- bank
- towarzystwo ubezpieczeniowe
- poręczyciele leasingobiorcy (korzysta się z nich w wyjątkowych przypadkach kiedy
sytuacja finansowa leasingobiorcy nie daje gwarancji na spłatę należności co w
znacznym stopniu zwiększałoby ryzyko leasingodawcy.
Leasing utożsamiany jest głównie z samochodami, komputerami, lecz przedmiotem leasingu
mogą być wszelkie środki trwałe tj. maszyny, urządzenia, samochody dostawcze i
ciężarowe, linie technologiczne, specjalistyczny sprzęt czy wyposażenie sklepów, hoteli a
nawet oprogramowanie komputerowe.
Warunki zawarcia umowy leasingu
1. Złożenie kompletu wymaganych dokumentów. Zakres i ilość wymaganych dokumentów
różnią się znacznie w zależności od przedmiotu leasingu, czasu trwania umowy i
kondycji finansowej leasingobiorcy. Przeważnie wymagane są następujące dokumenty:
- zaświadczenie o numerze REGON i NIP
- zgłoszenie działalności gospodarczej lub umowa spółki (w przypadku osób fizycznych i
spółek cywilnych)
- aktualny wypis z rejestru handlowego oraz akt notarialny (w przypadku osób prawnych)
- zaświadczenie z Urzędu Skarbowego o nie zaleganiu z podatkami oraz zaświadczenie o
obrotach za ostatnie 12 miesięcy
- zaświadczenie z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o nie zaleganiu ze składkami
- opinia z banku prowadzącego rachunek bieżący firmy oraz karta wzorów podpisu
Po zapoznaniu się z wyżej wymienioną dokumentacją firma leasingowa podejmuje z
leasingobiorcą negocjacje dotyczące warunków finansowania oraz form zabezpieczenia
transakcji
2. Dokonanie opłat wstępnych. Opłata wstępna, opłata manipulacyjna / prowizja, kaucja
gwarancyjna
3. Ustanowienie wynegocjowanych z leasingodawcą zabezpieczeń dodatkowych
Umowa leasingowa ustanawia dokładnie okres trwania leasingu, wysokość rat (czynszu)
oraz częstotliwość płatności.
Zwykle ustala się także co ma się stać z mieniem leasingowym z chwilą wygaśnięcia umowy.
Firmy leasingowe mogą opracowywać wspólnie z klientem warunki umowy, które pomogłyby
mu w zachowaniu jego zasobów gotówki w krytycznych momentach.
Jednakże przed podpisaniem umowy leasingu Przedsiębiorca dla własnego dobra powinien
dokonać głębokiej analizy warunków finansowych i zapisów prawnych umowy. Lista
aspektów, które należy poddać rozwadze jest długa. Potencjalny Leasingobiorca musi
przeanalizować:
1. Jaką formę leasingu chce realizować: operacyjny czy finansowy. Ma to zasadniczy
wpływ na sposób zaliczania rat w koszty uzyskania przychodów, obciążenie
podatkiem VAT oraz przyporządkowanie środka trwałego do ewidencji środków
trwałych Leasingodawcy lub Leasingobiorcy a co za tym idzie dokonywanie
amortyzacji przez jedną ze stron.
2. Które z posiadanych warunków finansowych są bardziej konkurencyjne ?
3. Jakie są początkowe koszty zawarcia umowy leasingu; czy występują prowizje ,
opłaty manipulacyjne, opłaty wstępne, kaucje depozyty gwarancyjne i jaka jest ich
kwalifikacja podatkowa ?
4. Czy w sposób efektywny przedsiębiorstwo wykorzystuje możliwości zmniejszenia
podstawy do opodatkowania ?
5. Wielkość i rodzaj innych ewentualnych zabezpieczeń wymaganych przez
Leasingodawcę, które przyczynią się do zmniejszenia możliwości kredytowych firmy.
6. Czy i w jakim stopniu zmienia się zdolność kredytowa przedsiębiorstwa ?
7. Jaki jest okres leasingu; czy istnieje możliwość dostosowania opłat leasingowych do
oczekiwań Leasingobiorcy np. jego sezonowych przychodów.
8. Czy istnieje możliwość uzyskania karencji w spłacie rat. Jest to szczególnie ważne dla
przedsięwzięć, które są w fazie uruchamiania.
9. Jaka jest częstotliwość ponoszenia opłat (raty miesięczne, kwartalne, półroczne);czy
opłaty wnoszone są na początku czy na końcu okresu rozliczeniowego.
10. Czy leasingobiorca ma możliwość dalszego przedłużenia umowy lub wykupienia
przedmiotu leasingu po okresie umowy ?
11. Czy istnieją możliwości wcześniejszego odstąpienia od umowy i jakie są tego
konsekwencje finansowe ?
12. Jaka jest wartość likwidacyjna środka trwałego po okresie leasingu ?
13. Która ze stron umowy ponosi koszty utrzymania samochodu tj. remontów i
konserwacji ?
14. Jaka jest pozycja finansowa Leasingodawcy ? Czy istnieje realna groz
ba upadku
towarzystwa leasingowego, co niosłoby zagrożenie ciągłości użytkowania środków
trwałych objętych umową ?
15. Czy potencjalny Leasingodawca stosuje w praktyce sprzedaż praw do swoich
należności ?
16. Czy wzrasta ryzyko przedsiębiorstwa w związku realizacją umów leasingowych i w
jakim stopniu ?
17. W jakim czasie od momentu złożenia wniosku o leasing następuje realizacja
transakcji i przekazanie środków trwałych do dyspozycji Leasingobiorcy.
Leasing a kredyt
W celu dokonania zakupu przedmiotu leasingu, firma leasingowa zazwyczaj korzysta z
kredytu bankowego. Klient w ustalonym w umowie okresie spłaca raty leasingowe a firma
leasingowa spłaca kredyt bankowy. Nasuwa się pytanie, czy nie lepiej byłoby w takiej
sytuacji, gdyby klient starał się o kredyt bankowy osobiście. Istnieje jednak kilka powodów
dla których byłoby to znacznie mniej opłacalne niż korzystanie z oferty firmy leasingowej.
Banki nie są przygotowanie do obsługi tak wielkiej ilości klientów. Wymagają przedstawienia
wielu zabezpieczeń i poręczeń  w umowie leasingowej zabezpieczeniem niekiedy jest sam
przedmiot leasingu. W przypadku leasingu operacyjnego czynsze laesingowe stanowią koszt
uzyskania przychodu, co czyni leasing tańszym od kredytu bankowego a formalności
związane z zawieraniem umowy leasingowej sprowadzone zostały do minimum.
Firma leasingowa jako duży odbiorca może przy nabywaniu dóbr będących przedmiotem
leasingu wynegocjować korzystniejsze ceny niż pojedynczy inwestor. Możliwe jest również,
że pewne koszty bieżące, które ponosi się nawet w przypadku kupna na kredyt kształtują
się korzystniej jeśli są ponoszone przez spółkę leasingową a nie przez samego inwestora.
Jednakże wbrew rozpowszechnionym w reklamie leasingu sloganom nie jest tak, że tylko
leasing daje szansę pełnego sfinansowania obiektu. Taki pogląd wymaga modyfikacji. Po
pierwsze firmy leasingowe nie zgadzają się na ślepo do zabezpieczania swoich roszczeń
tylko poprzez przedmiot leasingu. Zależnie od oceny wiarygodności klienta domagają się
niekiedy dodatkowych zabezpieczeń lub opłat przy zawarciu umowy. Po drugie instytucje
kredytowe w poszczególnych przypadkach bywają gotowe, przy pozytywnej ocenie klienta i
rodzaju inwestycji do pełnego jej sfinansowania.
 Plusy i minusy leasingu
+
Elastyczne warunki umowy - możliwość negocjowania warunków najbardziej
odpowiadających leasingobiorcy (np. sposób rozłożenia płatności w czasie)
+
Niskie nakłady kapitałowe zarówno w momencie zawierania umowy, jak i w czasie spłaty rat
leasingowych. Pozwala to leasingobiorcy bardziej efektywnie spożytkować kapitał obrotowy
+
Korzyści podatkowe większe, niż w przypadku kupna za gotówkę lub z kredytu bankowego -
prowadzące do zwiększenia środków obrotowych, będących do dyspozycji firmy
+
Korzyści podatkowe powaznie obniżaja koszt pozyskania środka trwałego
+
Leasing ułatwia dostęp do nowych technologii, umożliwia stałe unowocześnianie urzadzeń i
procesów produkcyjnych (zwrot urządzeń leasingodawcy i zawarcie nowej umowy na
nowocześniejsze)
+
Leasing pozwala zachować możliwość kredytowania. Firma może przecież potrzebować
kapitału obrotowego, a leasing nie ma zwykle wpływu na aktualne linie kredytowe firmy.
-
Brak w Polsce jednoznacznych uregulowań prawno - podatkowych
-
Leasingobiorca nie uzyskuje od razu prawa własności do przedmiotu leasingu. Zwykle
zakładana jest opcja wykupu po zakończeniu umowy.
-
Konsekwencje niedotrzymania warunków umowy przez leasingobiorcę są surowe :
natychmiastowe przejęcie przez leasingodawcę przedmiotu umowy (z pominięciem drogi
sądowej), natychmiastowa spłata wszystkich opłat leasingowych
-
Leasingobiorca jest zobowiązany do płacenia czynszów nawet w razie utraty, uszkodzenia
lub innej przyczyny uniemożliwiającej korzystanie z przedmiotu leasingu (w razie
zniszczenia lub kradzieży jest to niwelowane przez wypłacone odszkodowanie)
Leasing w polskiej gospodarce
Leasing w Polsce funkcjonuje od 1990r i wpisał się już w mapę polskiej gospodarki, jednak
nie wszyscy mają świadomość jaką rolę pełni leasing w naszym kraju. Leasing stał się
faktem w naszej rzeczywistości to dzięki tej formie finansowania inwestycji nastąpił
ogromny rozwój gospodarczy, co w konsekwencji musiało pomnożyć wpływy do budżetu.
Wiele firm w krótkim czasie nabyło środki produkcji, środki transportowe i inne przedmioty
trwałego użytku, które jako nakłady inwestycyjne były planowane w okresie póz
niejszym, a
leasing przyspieszył ich realizację. Jednocześnie wielu dostawców wyraz
nie zwiększyło
sprzedaż dzięki leasingowi. Innym bardzo istotnym argumentem w dyskusji o leasingu jest
ilość podmiotów gospodarczych jakie powstały do świadczenia tego rodzaju usług i ilość
powstałych z tego tytułu stanowisk pracy. Reasumując można powiedzieć, że leasing to:
" tysiące dodatkowo sprzedanych przez producentów maszyn, urządzeń, samochodów,
komputerów itp.,
" tysiące nowo powstałych miejsc pracy - zarówno dla pracowników firm leasingowych,
jak i pracowników obsługujących leasingowane maszyny, urządzenia, samochody
itp.,
" ogromne kredyty i wzmożona aktywność banków obsługujących tę działalność,
" obowiązkowe ubezpieczenia i dynamiczny rozwój firm ubezpieczeniowych,
" wyścig po lepszą reklamę i wzrost obrotów mediów i firm reklamowych,
" możliwość rozwoju dla małych i średnich firm, dla których kredytowanie działalności
gospodarczej jest nieosiągalne,
" transfer nowoczesnej technologii poprzez częstą wymianę użytkowanych narzędzi
pracy.
Podsumowanie
Podsumowując trzeba wskazać na leasing jako atrakcyjne z
ródło finansowania
zewnętrznego, dużo łatwiejsze i tańsze niż kredyt bankowy. Dzięki niemu w ostatnich latach
stworzono miejsca pracy, doinwestowano wiele gałęzi gospodarki i powstały liczne zakłady
produkcyjne. Firmy zamierzające korzystać z leasingu powinny śledzić m.in. artykuły w
prasie na ten temat i pogłębiać wiedzę z tej dziedziny. Zrozumieją wówczas jego zalety i
uwzględnią możliwość wyboru takiego finansowania w planowaniu rozwoju swojej firmy.
Literatura:
D.Załubka/M.Żyniewicz  Leasing ABC oraz D
J.Ickiewicz  Strategia finansowa przedsiębiorstwa
J.Kufel/W.Siuda  Prawo gospodarcze dla ekonomistów
M.Sobczyk  Matematyka finansowa  podstawy teoretyczne, przykłady, zadania