2010-12-26
Literatura:
" Kapitał Społeczny Ekonomia Społeczna pod redakcją Tomasza Kazimierczaka i Marka Rymszy
Opis przedmiotu
Instytut Spraw Publicznych Warszawa 2007
" Ekonomia społeczna w Polsce  definicje, zastosowania, oczekiwania, wątpliwości Kuba
Wygnaoski przy wsparciu Piotra Frączaka es-teksty 2006 www.ekonomiaspoleczna.pl
" Z teorii i praktyki gospodarki społecznej Tom 1 E. Leś, M. Ołdak Collegium Civitas Warszawa
" Stara Ekonomia Społeczna
2006 biblioteka
Ekonomia społeczna
" Gospodarka społeczna i przedsiębiorstwo społeczne Wprowadzenie do problematyki pod
" Ekonomia społeczna a przedsiębiorstwo
redakcją E. Leś T. Collegium Civitas Warszawa 2008
" Ekonomia społeczna perspektywa rynku pracy i pomocy społecznej pod redakcją J. Staręga-
społeczne
Piasek IRSS Warszawa 2007
" Podstawy kształcenia w zakresie przedsiębiorczości społecznej pakiet edukacyjny pod
Dr Barbara Kowalczyk redakcją E. Leś, M. Ołdak Collegium Civitas Warszawa 2008
" Ekonomia społeczna a trzeci sektor
" Wykluczenie społeczne i marginalizacja zawodowa pod redakcją K. Białobrzeska i S. Kawula
Akapit Toruo 2008
" Ekonomia społeczna w Unii Europejskiej
" Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy 2004 Dz.U.nr 99 poz. 1001
" Ustawa o zatrudnieniu socjalnym 2003 Dz.U.03.122.1143
" Ekonomia społeczna w Polsce
" Ustawa o spółdzielniach socjalnych 2006 z dnia 27 04 Dz.U.nr 94poz.651
" Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych
" Aktywna polityka społeczna
1997 z dnia 27.08 Dz.U.97,123776
" Zasady przygotowywania, realizacji i rozliczania projektów systemowych OPS, PCPR, ROPS w
ramach Programu Operacyjnego Kapitał ludzki Warszawa 2008 www.mrr.gov.pl
Początki ekonomii społecznej
Spójnośd społeczna Ekonomia społeczna
Przełom XX XXI wieku
" zdolnośd zapewnienia przez społeczeostwo
dobrobytu wszystkim swym członkom, " nadrzędnośd celów społecznych nad działalnością
" Kierunek polityki społecznej w Europie: idea spójności minimalizowania rozbieżności między nimi i unikania nastawioną na zysk.
polaryzacji.
społecznej jako uwspółcześnionej wersji solidaryzmu
będącą odpowiedzią na kwestię wykluczenia " wspólnota wolnych, wspierających się nawzajem
" zaspokojenie konkretnych potrzeb jednostek i
ludzi, którzy dążą do tych wspólnych celów
społecznego.
społeczności a wypracowane przy ich pomocy zyski
metodami demokratycznymi.
" Podstawowym obszarem realizacji tej idei -sektor
służą realizacji tego działania
" solidarnośd społeczeostwa w minimalizowaniu
ekonomii społecznej
wykluczenia, zwalczanie wykluczenie za pomocą
prewencji, jak i  leczenia
" Pojęcie wykluczenia społecznego pojawiło się w Wymiary marginalizacji:
 zastępstwie pojęcia ubóstwa z początkiem lat
Wykluczenie społeczne
dziewięddziesiątych XX wieku, jako sposób opisu
" Wyłączenie z aktywności zawodowej  bezrobocie
wielu namacalnych problemów społecznych
" To sytuacja wycofania się, czy też wtrącania ludzi z rozmaitych
" Wyłączenie z konsumpcji  niedostatek, ubóstwo
związanych z przeobrażeniami społeczno
wymiarów porządku społecznego. Stan ten polega na braku
" Wyłączenie ze społeczności  normalnych
politycznymi, wynikającymi także z lub niepełnej partycypacji w życiu społecznym i stoi w
ogólnoeuropejskich przemian, wizji społecznej sprzeczności z modelem społeczeostwa obywatelskiego, " Wyłączenie z mechanizmów władzy i wpływu 
integracji w unifikującej się Europie którego jednym z zasadniczych założeo jest powszechne
marginalizacja kulturowa i polityczna
uczestnictwo. (Kantowicz 2006:11-20)
1
2010-12-26
Przeciwdziałanie :
Przyczyny powstania:
" organizacja samopomocy i samoobrony uboższych
" gwałtowny rozwój przemysłu, przekształcanie
warstw społecznych
rolnictwa i towarzyszącymi im przemianami
Stara Ekonomia Społeczna
" tworzenie stowarzyszeo, towarzystw, bractw pomocy
społecznymi.
wzajemnej i wspólnej
" rozwarstwienie społeczeostwa, pogorszenie
warunków życia i pracy najuboższych warstw
z inspiracji i przy zaangażowaniu finansowym bogatych
społeczeostwa
i wykształconych jednostek
Ekonomia społeczna w perspektywie
Ekonomia społeczna w trzech odmiennych
Początki ekonomii społecznej, początek XIX wieku,
socjalistycznej
tradycjach :
" próba uporania się z problemem ładu społecznego,
szczególnie kwestii robotniczej
" socjalistycznej " Krytyka klasycznej ekonomii liberalnej,
" sektor wytwarzający towary i usługi o charakterze przeciwstawienie się liberalnemu indywidualizmowi
" liberalnej
przez postawienie w centrum zagadnienia dobra i
zarówno handlowym jak i niekomercyjnym
organizacji społeczeostwa jako całości, a nie
" chrześcijaoskiej
" spółdzielczośd jako jej najsilniejszy ekonomicznie i
problematyki jednostki i wolności.
najlepiej zorganizowany sektor.
" Konieczny nowy ład społeczno-gospodarczy, nowa
jednak wszystkie kładły nacisk na:
organizacja produkcji i podziału dóbr oraz wychowania.
" współpracę i współdziałanie
" wspólnotę celów i wysiłków
Pierwsza spółdzielnia z Rochdale
Ekonomia społeczna w perspektywie liberalnej
" opracowanie koncepcji i założenie banków
" 28 robotników, tkaczy utworzyło Roczdelskie
spółdzielczych, zakładanych przez ludzi przede
Stowarzyszenie Sprawiedliwych Pionierów i założyło
spółdzielnię, stała się pierwowzorem dla wielu wszystkim w celu udzielania sobie kredytów.
" Ekonomia społeczna jako uzupełnienie i
analogicznych inicjatyw tworzonych w Anglii i innych
" doprowadzenie do uchwalenia pierwszego prawa
rozszerzenie idei liberalnych.
krajach. Zasady jej funkcjonowania  Zasady Roczdelskie -
spółdzielczego
stały się znane na całym świecie. " ekonomia społeczna jako sposób na
minimalizowanie konfliktów i ułatwienie
" Spółdzielnia ta istnieje po dziś dzieo, prowadzi duży
hipermarket, a w dawnym sklepiku mieści się muzeum. współdziałania ludzi w procesie produkcji
2
2010-12-26
Ekonomia społeczna w perspektywie
Herman Schulze-Delitzch
Postulowane rozwiązanie
chrześcijaoskiej
" opracowanie koncepcji i założenie banków
" Celem jest taka organizacja pracy, która " Zrzeszenia pracy, oparte o chrześcijaoskie ideały
spółdzielczych, zakładanych przez ludzi przede
najdoskonalej chroni: miłości bliz
niego i solidarności, rodzinne stosunki
wszystkim w celu udzielania sobie kredytów.
pomiędzy pracodawcami i zatrudnionymi oraz
 społeczeostwo i jednostkę
" doprowadzenie do uchwalenia pierwszego prawa
współwłasnośd, które usuwają podział na
 wolnośd,
spółdzielczego
kapitalistów i robotników, np. wiejskie kasy
 sprawiedliwośd,
pożyczkowe
 braterstwo.
" Papież Leon XIII encyklika  Rerum novarum (1891) - Spuścizna starej ekonomii społecznej
Friedrich Wilhelm Raiffeisen
przeciwstawianie się radykalnym ruchom socjalistycznym, dążącym
do obalenia istniejącego porządku, postulowanie naprawy przez
samoorganizację społeczeostwa w różnego rodzaju
" Doświadczenie, iż kwestia ekonomii społecznej
stowarzyszeniach samopomocowych, związkach zawodowych.
Założenie:
powraca wówczas, gdy na skutek rozmijania się
" Papież Pius XI, encyklika  Qadragesimo Anno (1931) 
" Wykorzystywanie zaangażowania i
wzmiankowanie spółdzielni jako ważnych instytucji dla robotników, możliwości gospodarki z kierowanymi wobec niej
rzemieślników, rolników, wszelkiego rodzaju najemników.
samoorganizowania odbiorców pomocy, a nie społecznymi oczekiwaniami i główną kwestią staje się
" Papież Jan XXIII, encyklika  Mater et Magistra (1961) 
opieranie się na miłosierdziu klas bogatych. aktualna kwestia ładu społeczno-ekonomicznego
podkreślanie roli spółdzielni dla rolników wobec których pełnią nie
tylko funkcje ekonomiczną, ale również zapewniającą sprawiedliwy
Praktyka: " Kolektywne formy gospodarowania jako formułę
i godny poziom życia
godzącą interes ekonomiczny z interesem
" Wiejskie kasy pożyczkowe
" Papież Jan Paweł II, encyklika  Centesimus annus (1991) 
podkreślenie roli samoorganizowania się społeczeostwa i społecznym
solidarności.
Instytucje starej ekonomii społecznej : Ekonomia społeczna  polskie tradycje
Najstarsza w Polsce Spółdzielnia Mieszkaniowa
" Prekursor spółdzielczości na terenach Polski -
" Organizacje spółdzielcze i spółdzielnie pracy
Stanisław Staszic, który w 1816 roku założył w swoich
" Bankowośd spółdzielcza " Spółdzielnia Mieszkaniowa Kopernik w Toruniu
dobrach Hrubieszowskie Towarzystwo Rolnicze.
Została założona 4 paz
dziernika 1902 roku jako
" Spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe
" Zalążkami ekonomi społecznej na ziemiach polskich
Stowarzyszenie Urzędników dla Budowy
" Towarzystwa ubezpieczeo wzajemnych (TUW)
były powstające już w XVII wieku  porządki
Domów i Mieszkao w Toruniu.
ogniowe  organizacje wzajemnej pomocy
przeciwpożarowej mieszkaoców miast
3
2010-12-26
Kasy Stefczyka
" Organizacje spółdzielcze i spółdzielnie pracy - W
" Spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe  SKOK
Polsce działa ok. 13 tys. spółdzielni w kilkunastu
branżach, najbardziej liczne to spółdzielnie zrzeszające ponad 1,1 mln członków. Siec placówek
" W latach dziewięddziesiątych XIX wieku w
mieszkaniowe, konsumenckie spółdzielnie
SKOK jest największa spośród instytucji oferujących
spożywców  Społem , spółdzielnie pracy, spółdzielnie
zaborze austriackim rozpoczął się ruch kas
ludności usługi finansowe (ponad 14 tys. oddziałów
kółek rolniczych, spółdzielnie rolnicze  Samopomoc
oszczędnościowo-pożyczkowych, zrzeszających
w całej Polsce)
Chłopska oraz spółdzielnie uczniowskie
biednych chłopów, Ich członkowie zobowiązani
" Bankowośd spółdzielcza - to ponad 3. tys. placówek ( " Towarzystwa ubezpieczeo wzajemnych (TUW) 
ok. jednej trzeciej całego sektora bankowego i
byli do wniesienia niewielkiego wkładu i Obecnie działa w Polsce 8 TUW, co stanowi 0,5 %
reprezentuje 5% wartości aktywów tego sektora. Na
rynku ubezpieczeo. Jak duży to może byd potencjał
sukcesywnego gromadzenia oszczędności, w
2 mln gospodarstw rolniczych 1,3 mln ma swoje
niech świadczy 65% udział TUW przed wojną.
zamian za co uzyskiwali prawo do korzystania z rachunki w bankach spółdzielczych
nisko oprocentowanego kredytu.
Lata 70-te - załamanie dotychczasowego
modelu polityki społecznej:
Zmiany społeczno 
q� niekorzystne zjawiska towarzyszące nadmiernemu
Nowa ekonomia społeczna,
gospodarcze w drugiej rozbudowaniu systemu świadczeo socjalnych,
powodujące:
gospodarka społeczna
połowie XX wieku
q� postawy roszczeniowe u świadczeniobiorców,
q� zmniejszenie ich aktywności w rozwiązywaniu swoich
problemów życiowych.
q� zjawisko biedy pokoleniowej i wyuczonej bezradności.
q� kryzys naftowy, załamanie gospodarki, wzrost
bezrobocia
Lata 80-te - krytyka amerykaoskich
Welfare state Marshall
neokonserwatystów
" Społeczeostwo równych obywateli, w pełni
korzystających ze swych praw politycznych i
Posiadanie uprawnieo do świadczeo, które nie jest
" John Maynard Keynes  podstawy
cywilnych.
warunkowane podejmowaniem obowiązków:
ekonomiczne
" Równośd rozumiana jako powszechne prawa do
" uczy nieodpowiedzialności za siebie i rodzinę,
rzeczywistego dochodu, który nie jest proporcjonalny
" Thomas Humphrey Marshall  podstawy
do wartości rynkowej (osiągającej go osoby). " uczy nieposzanowanie praw innych
społeczno  polityczne
" Obywatelskośd tzn. członkowstwo w politycznej
" osłabia motywację do pracy.
wspólnocie jaką jest paostwo, oznacza przede
wszystkim posiadanie uprawnieo.
4
2010-12-26
Poszukiwanie nowych rozwiązao w sferze
Aktywna polityka społeczna Renesans społeczeostwa
polityki społecznej i gospodarczej
obywatelskiego
" silne zachęty do
podejmowania/kontynuowania aktywności
" jako zbiorowego podmiotu
" Renesans przedsiębiorczości ekonomicznej, tj. aby z punktu widzenia
współkształtującego, obok paostwa i rynku,
obywatela dokonującego wyboru, bardziej
" Reorientacja polityki społecznej, przede
życie wspólnot politycznych.
opłacało się pracowad niż nie pracowad.
wszystkim w obszarze zatrudnienia i rynku
pracy i pomocy społecznej, w stronę tzw.
aktywnej polityki społecznej
Obywatelskośd Ekonomia społeczna
" Nowa ekonomia społeczna,
" oznacza przede wszystkim zobowiązania
" narzędzie rozwoju społeczno-gospodarczego na
(odpowiedzialności) do podejmowania aktywności na
" Przedsiębiorczośd społeczna, szczeblu lokalnym, komplementarne wobec sektora
rzecz dobra wspólnego i własnego, aktywności na
prywatnego i publicznego.
rynku pracy, aktywności w życiu publicznym.
" Przedsiębiorstwo społeczne.
" tworzenie nowych usług i nowych miejsc pracy na
szczeblu lokalnym w ramach przedsięwzięd łączących
w sobie ekonomiczne i społeczne aspekty aktywności
obywatelskiej.
Ekonomia społeczna
Ekonomia społeczna
Ekonomia społeczna
(perspektywa społeczności lokalnych)
(perspektywa nowej, zdemokratyzowanej organizacji
(perspektywa wykluczonych społecznie)
pracy)
" Jako narzędzie mobilizacji ekonomicznej i
" definiowana przez organizacje, które ją tworzą:  są to " jako inicjatywy z zakresu polityki rynku pracy, w tym społecznej zaniedbanych społeczności lokalnych /
podmioty gospodarcze i społeczne aktywne we
zwłaszcza integracji społeczno-zawodowej grup obszarów oraz jako formułę zwiększania
wszystkich sektorach. Wyróżniają się one ze względu
dotkniętych wykluczeniem społecznym,
uczestnictwa ich członków / mieszkaoców w
na swoje cele oraz szczególną formę
przeciwstawiajające się nieuzasadnionej polaryzacji
wymianie gospodarczej i życiu publicznym.
przedsiębiorczości. Ekonomia społeczna obejmuje
dochodowej społeczeostw.
takie podmioty jak spółdzielnie, towarzystwa
5
2010-12-26
Podmioty gospodarki społecznej realizują trzy
Wartości ekonomii społecznej:
funkcje: Idee ekonomii społecznej
" Funkcję reprezentowania interesów różnorakich
" prymat działania na rzecz ludzi (członków,
" Solidarnośd
grup i społeczności
podopiecznych) nad maksymalizacją zysku.
" Partycypacja
" Funkcję redystrybucyjną, a więc świadczenia
" istotne znaczenie  obok celu gospodarczego 
pomocy, która inaczej nie byłaby osiągalna
" Samorządnośd
misja społeczna.
" Funkcję produkcji dóbr i usług, w tym także dla osób
" Odpowiedzialnośd
najsłabszych ekonomicznie, które nie mogą ich nabyd
na rynku. " Niezależnośd
Nowe przedsięwzięcia z zakresu
Cechy przedsiębiorczości społecznej
Ekonomia społeczna przedsiębiorczości społecznej
" Prymat jednostki i celów społecznych nad kapitałem
" pobudza społeczny rozwój lokalny
" Dobrowolna i otwarta przynależnośd
" Przedsiębiorstwo społeczne
" wykorzystuje zasoby ludzkie w sposób " Demokratyczna kontrola przez członków organizacji
" Wspólnota interesów członków i użytkowników z celami
komplementarny do sektora prywatnego i
" Lokalna ekonomia społeczna
ogólnymi
publicznego,
" Praktyczne zastosowanie zasady solidarności i
" zapobiega wykluczeniu społecznemu i odpowiedzialności
łagodzi napięcia społeczne " Samorządnośd i niezależnośd wobec władz publicznych
" Przeznaczenie części nadwyżek na zapewnienie trwałego
" wspomaga proces budowania społeczeostwa
rozwoju organizacji bądz
na rozwój usług dla członków lub
obywatelskiego.
szerszych grup społecznych
Przedsiębiorstwo społeczne Przedsiębiorstwo społeczne
Przedsiębiorstwo społeczne
Kryteria ekonomiczne:
Kryteria społeczne: Kryteria społeczne:
" Działalnośd przedsiębiorstw społecznych jest " Partycypacyjny charakter przedsiębiorstw " Stała działalnośd mająca na celu produkcje dóbr i/lub
ukierunkowana bezpośrednio na wspieranie i rozwój społecznych, które odznaczają się tym, że
sprzedaż usług, lub zajmują się dystrybucją
społeczności lokalnych i promowanie poczucia użytkownicy usług są reprezentowani i uczestniczą w
" Duży zakres autonomii działania: przedsiębiorstwa są
odpowiedzialności społecznej na szczeblu lokalnym. strukturach. W wielu przypadkach jednym z celów
przedsiębiorstw społecznych jest wzmocnienie zakładane na zasadach dobrowolności przez grupy
" Demokratyczne zarządzanie w przedsiębiorstwach
demokracji na szczeblu lokalnym poprzez działalnośd
społecznych oparte na zasadzie 1 miejsce  1 głos; obywateli i przez nich zarządzane, chociaż mogą
ekonomiczną
proces podejmowania decyzji niepodporządkowany
korzystad z dotacji publicznych. Ich udziałowcy mają
udziałom kapitałowym " Ograniczona dystrybucja zysków
prawo głosu, prawo do własnego stanowiska oraz
prawo do wyjścia z organizacji
6
2010-12-26
Porównanie gospodarki rynkowej i gospodarki
Organizacje pozarządowe
Przedsiębiorstwo społeczne społecznej
Kryteria:
działanie działanie
Kryteria ekonomiczne: " Trwała formalna struktura
"spółdzielcze  "przedsiębiorcze"
" Ponoszenie znaczącego ryzyka ekonomicznego w motyw działania działanie zrodzone działanie z pobudek " Instytucjonalna niezależnośd od władz publicznych
z idei pragmatycznych
prowadzeniu działalności; finansowe podstawy
" Brak nastawienia na zysk i niedystrybuowanie zysków
sposób działania kolektywny indywidualny
działania zależą od wysiłków ich członków i z działalności wśród swoich członków
pracowników  do nich należy zapewnienie " Samorządnośd
cel działania dobro ogólne własny zysk
odpowiednich zasobów finansowych, w odróżnieniu
" Dobrowolnośd  członkowstwo i nich jest
od instytucji publicznych woluntarystyczne, członkowie przeznaczają częśd
odwoływanie się do całego ruchu do samego siebie
w działaniu spółdzielczego swojego czasu i pieniędzy na działalnośd w swojej
ukierunkowanie na sposób na wzrost organizacji
działania rozwiązywania efektywności
" Realizacja celów społecznych
problemów
Przedsiębiorczośd społeczna trzeciego sektora: Innowacyjnośd organizacji pozarządowych Innowacyjnośd organizacji pozarządowych
" Nowe produkty lub nowa jakośd produktów  innowacyjne
" Nowe czynniki produkcji  wolontariat jako
" Społeczna kontrola rynku  sprawdzanie rynku,
sposoby zaspokajania potrzeb w obszarach w których rynek i
pełnowartościowy czynnik produkcji, rozwój
zarówno w formie ochrony konsumentów, jak i
paostwo nie są w stanie znalez
d satysfakcjonujących
nietypowych elastycznych form zatrudnienia
szeroko rozumianej odpowiedzialności za skutki
rozwiązao, np.: integrowanie z rynkiem pracy osób
" Nowe stosunki rynkowe  przełamywanie monopoli
bezrobotnych, usługi w zakresie pomocy społecznej
działao sektora rynkowego.
sektora publicznego i rodziny; konkurowanie na qusi-
" Nowe metody organizacji i/lub produkcji  np. angażowanie
" Kompensowanie deficytów rynku  tzn. dostarczanie
we wspólne projekty najróżniejszych partnerów: personelu rynkach; przejmowanie przez organizacji trzeciego
dóbr, których rynek samoczynnie by nie dostarczał,
płatnego i wolontariuszy, władz publicznych i firm
sektora cech tradycyjnych organizacji komercyjnych,
albo dostarczanie dóbr tym, którzy z różnych komercyjnych, partnerstwa producentów i konsumentów w
takich jak: umiejętnośd konkurowania, struktury
organizowaniu usług dla danej społeczności i zarządzaniu nimi.
względów w rynku nie uczestniczą
zarządzania wzorowane na sektorze komercyjnym.
Modele społecznych przedsiębiorstw pracy
Podział trzeciego sektora:
integracyjnej
Społeczne przedsiębiorstwa pracy integracyjnej
" Przedsiębiorstwo dające chwilowe zajęcie: celem jest
" Sektor gospodarczy (przedsiębiorczośd umożliwienie grupom zagrożonym wykluczeniem społecznym
zdobycie doświadczenia zawodowego (przejściowe zatrudnienie)
społeczna)
ekonomia społeczna jest rozumiana  jako inicjatywy z
lub treningu przywarsztatowego po to, aby zwiększyd ich szanse
zatrudnienia na otwartym rynku pracy, przykładem KIS.
zakresu polityki rynku pracy, w tym zwłaszcza
" Sektor polityczny (organizacje rzecznictwa
" Przedsiębiorstwa tworzące stałe, samofinansujące się miejsca
integracji społeczno-zawodowej grup dotkniętych
interesów)
pracy: celem jest tworzenie stabilnych i gospodarczo
wykluczeniem społecznym.
uzasadnionych miejsc pracy, w perspektywie średnioterminowej
" Sektor mieszany gospodarczo - polityczny
dla osób zagrożonych defaworyzowanych na rynku pracy; na ogół
przedsiębiorstwa te korzystają z subsydiów, ale tylko w
początkowej fazie, póz
niej muszą się utrzymad z własnych
dochodów. Przykład Spółdzielnie Socjalne
7
2010-12-26
Modele społecznych przedsiębiorstw pracy
integracyjnej Spółdzielnia Społeczna  Futura we Włoszech
Lokalna ekonomia społeczna:
" Założona ponad 10 lat temu w Como, zarządza pralnią
" Przedsiębiorstwa integracji zawodowej z permanentnymi przemysłową, zatrudniając ponad 20 osób z różnymi
subsydiami przeznaczone dla osób w najtrudniejszej sytuacji, problemami ze zdrowiem psychicznym. Stworzona w ramach
" ekonomia sąsiedztwa
których integracja na otwartym rynku pracy jest mało miejscowego szpitala psychiatrycznego i przy jego wsparciu,
prawdopodobna  przede wszystkim chodzi tu o osoby teraz staje się coraz bardziej niezależna. Obecnie służy wielu
" ekonomia solidarności
niepełnosprawne, ale także z ciężkim upośledzeniem publicznym i prywatnym klientom i słynie w okolicy z
społecznym; stabilnośd zatrudnienia gwarantują subsydia. profesjonalizmu i wysokiej jakości.
" ekonomia zorientowana na wspólnotę
Przykład ZAZ
" Podobnie jak każda inna spółdzielni społeczna,  Futura jest
" Przedsiębiorstwa socjalizujące przez aktywnośd produkcyjna; przedsiębiorstwem, które czerpie zyski ze sprzedaży usług.
celem jest tu nie tyle integracja na rynku pracy, ale Zgodnie z prawem, paostwo płaci ubezpieczenie społeczne za
resocjalizacja przez kontakty grupowe, przestrzeganie zasad, pracowników defaworyzowanych na rynku pracy, a nawet
niejako przy okazji wykonywanie pracy; adresatami są osoby z połowa pracowników przedsiębiorstwa może byd
poważnymi problemami: alkoholicy, osoby zaburzone wolontariuszami.
psychicznie. Przykład CIS.
Cele ekonomii zorientowanej na Przedsiębiorczośd a organizowanie
Lokalna ekonomia społeczna
społeczności lokalnej
wspólnotę
" Wzmacnianie indywidualnych kompetencji
" Dostarcza głównie produkty i usługi dla
członków społeczności w kontekście tworzenia
codziennych, prywatnych potrzeb i stanowi
" Rekonstrukcja społeczno-kulturowych i
społecznych oraz infrastrukturalnych
swego rodzaju mieszankę :
społeczno-ekonomicznych relacji, które zostały
warunków uzewnętrzniania tej aktywności
 Pracy najemnej zniszczone przez rynek,
" Rozwijanie i wspieranie indywidualnej
 Własnej pracy
" Integracja społeczna lokalnego środowiska
przedsiębiorczości członków społeczności
 Pomocy sąsiedzkiej
lokalnej w obrębie społeczności lokalnej a
 Samoorganizującej się społecznej działalności
przede wszystkim kształtowanie zbiorowych
form tej aktywności
Działania na rzecz rozwoju lokalnej ekonomii Wsparcie lokalnej ekonomii społecznej przez
Lokalna ekonomia społeczna
społecznej lokalne instytucje publiczne i organizacje
pozarządowe:
" Rozpoznanie i oszacowanie potencjału
" Dokonywanie niezbędnych do jej funkcjonowania
rozwoju ekonomicznego społeczności
" Kreowanie zbiorowych form aktywności :
zakupów towarów i usług w obrębie społeczności
ż�Ekonomicznej  rozwój ekonomiczny " Pozyskanie lokalnych zasobów finansowych na
lokalnej oraz zatrudnianie lokalnej siły roboczej
ż�Społecznej  rozwój kapitału ludzkiego ekonomiczny rozwój społeczności
" Dzierżawienie lokalnych gruntów i nieruchomości
" Uruchomienie i kreatywne spożytkowanie
" Rozwijanie kapitału ludzkiego i społecznego
fizycznych, indywidualnych i społecznych
" Mobilizowanie zasobów zewnętrznych wobec
zasobów do budowy podstaw ekonomicznego
społeczności
rozwoju
" Tworzenie lokalnych strategii rozwoju ekonomii
społecznej
8
2010-12-26
Stara gospodarka Nowa gospodarka społeczna
społeczna
Rozwiązywanie Wyzysk, alienacja Wykluczenie, bezrobocie
Przykład Danii Ekonomia społeczna w Unii Europejskiej
problemów
Efekty Zlikwidowanie wyzysku Rozwój jednostek, rozwój lokalny
" Francji w 1980 r.
i alienacji
" Włochy 1991 r. ustawa o spółdzielniach
Typ pracobiorcy Wszyscy Osoby o najsłabszej pozycji
na rynku pracy
socjalnych,
Formy Spółdzielnie, Przedsiębiorstwa pracy
" Belgia 1995 r. przedsiębiorstwa "o celach
Stowarzyszenia, integracyjnej, Organizacje
Towarzystwa pozarządowe
społecznie użytecznych
Wzajemnej Pomocy
" Francja, Hiszpania, Portugalia, Szwecja,
Rola państwa wspieranie Popieranie, Dotowanie, ochrona
Luksemburg, Finlandia, Wielka Brytania
Stosunek do konkurencja Operuje w obszarach, którymi
rynku rynek nie jest zainteresowany
Efekty społeczne Osłabianie konfliktu Wzrost spójności społecznej
klasowego
Działania Unii Europejskiej Działania Unii Europejskiej
" 1989 roku KE opublikowała swój pierwszy komunikat dla Rady
" Na poziomie światowym ekonomia społeczna
Europy dotyczący gospodarki społecznej. " W roku 2003 Unia przyjmuje statut Europejskiej
została uznana przez OCDE (Organizację
" 1990 roku Parlament Europejski powołał do życia pierwszą Spółki Spółdzielczej i publikuje Komunikat dla rządów
Intergrupy d/ s. Gospodarki Społecznej.
i instytucji europejskich na temat �promocji Współpracy i Rozwoju Ekonomicznego) oraz
" 1997 roku w Luksemburgu Europejski Szczyt poświęcony
spółdzielczości w Europie.
MOP (Międzynarodowa Organizację Pracy).
zatrudnieniu, nawiązano wyraz
nie do ekonomii społecznej i
"
wpisano ją do zbioru głównych kierunków polityki na rzecz
zatrudnienia " na poziomie światowym ekonomia społeczna została
" 2003 roku Unia przyjmuje statut Europejskiej Spółki uznana przez OCDE (Organizację Współpracy i
Spółdzielczej i publikuje Komunikat dla rządów i instytucji Rozwoju Ekonomicznego) oraz MOP
europejskich na temat �promocji spółdzielczości w Europie.
(Międzynarodowa Organizację Pracy).
Stała Konferencja Ekonomii Społecznej (CEP-
Wsparcie inicjatyw ekonomii społecznej w Program EQUAL
CMAF)
krajach poszerzonej Unii
Inicjatywa Wspólnoty, finansowana przez Europejski
" Wspólna platforma europejskich ugrupowao Fundusz Społeczny mająca na celu:
Konferencje ekonomii społecznej :
spółdzielni, towarzystw pomocy wzajemnej, " promowanie nowych metod przeciwdziałania
dyskryminacji i nierówności w powiązaniu z rynkiem
stowarzyszeo i fundacji oraz krajowych " Praga (2002), idea wymiany najlepszych praktyk
pracy, poprzez współprace ponadnarodową
przedstawicieli ekonomii społecznej. Instytucja ta pomiędzy podmiotami ekonomii społecznej w
" wzmocnienie gospodarki społecznej (w szczególności
pełni rolę instancji umożliwiającej uzgadnianie ramach poszerzonej UE.
trzeciego sektora), a szczególności jeśli chodzi o
stanowisk, przedstawianie propozycji i
" Kraków (2004), pierwsze spotkanie Polskich usługi świadczone społecznościom lokalnym, z
reprezentowanie w kwestiach dotyczących ekonomii naciskiem na tworzeniu miejsc pracy dla osób
podmiotów ekonomii społecznej na szerokim forum.
defaworyzowanych na rynku pracy.
społecznej.
9
2010-12-26
Instytucje ekonomii społecznej Unii
Zatrudnienie w ekonomii społecznej w Europie
Europejskiej
EQUAL
KRAJ Procent zatrudnienia
Holandia 16,6%
" 900 000 różnego rodzaju podmiotów,
" W ramach tego programu w ciągu 6 lat sfinansowały
Irlandia 15,9%
wytwarzających około 10 PKB w Europie.
424 projekty dotyczące gospodarki społecznej na
kwotę 600 mln euro. Obecnie zasady EQUAL mają " 8 % wszystkich przedsiębiorstw europejskich (ok.
Dania 13,9%
byd integralną częścią nowych programów EFS, które miliona przedsiębiorstw i organizacji)
Hiszpania 10%
będą realizowane w latach 2007-2013
" 10% produktu krajowego brutto)
Wielka Brytania 8,4%
" 10 % całkowitego zatrudnienia (ponad 10 milionów
Finlandia 8,2%
osób pracujących).
Włochy 8,2%
" Francja  żłobki rodzicielskie, struktury opieki nad
Zatrudnienie w ekonomii społecznej w Europie
małymi dziedmi, częściowo kierowane i zarządzane
Europejski model ekonomii społecznej
przez rodziców
KRAJ Procent zatrudnienia
" Anglia  spółdzielnie opieki domowej zatrudniające
Austria 8%
swoich członków, głównie kobiety mające obowiązki
Belgia 7,1%
" modele narodowe rodzinne
Francja 6,8%
" Włochy  Spółdzielnie socjalne typu A i typu B:
" powiązanie ekonomii społecznej z lokalną
Niemcy 6,5%
" - A: spółdzielnie usługowe na rzecz grup
tradycją i potencjałem kapitału społecznego
Szwecja 5,8%
dysfunkcyjnych, np zapewniające opiekę nad
Luksemburg 4,6% osobami niepełnosprawnymi w domach
" - B: spółdzielnie socjalne na rzecz integracji
Portugalia 3,5%
zawodowej grup wykluczonych społecznie
Grecja 3,3%
" Holandia  Przedsiębiorstwa lokalnego rozwoju
" Austria  organizacje opieki nad dziedmi przy udziale
" Szwecja  spółdzielnie pomocy sąsiedzkiej, opieki nad
rodziców oferujące mieszkaocom dzielnic upośledzonych
ludz
mi starszymi. Spółdzielnie usługowe rolników,
" Portugala  spółdzielnie prowadzące usługi wykonywania w zamian za wynagrodzenie prac
spółdzielnie artystów, przedszkola spółdzielcze
wychowania i rehabilitacji dzieci niepełnosprawnych
związanych z utrzymaniem i remontami mieszkao
" Hiszpania  spółdzielczy model rozwoju lokalnego 
" Grecja  Spółdzielnie turystyczne, tworzone przez
spółdzielnie Mondragon. Przedsiębiorstwa integracji
prywatnych oraz wspólnej infrastruktury lub
kobiety z regionów wiejskich o potencjale
przez pracę osób niepełnosprawnych lub
świadczenia usług społecznych w sąsiedztwie
turystycznym, oferujące usługi noclegowe,
wykluczonych z tradycyjnego rynku pracy. Działalnośd
restauracyjne, drobne rzemiosło " Irlandia  Przedsiębiorstwa o zróżnicowanym
firm społecznych polega na oferowaniu dostępu do
przejściowego zatrudnienia, mającego umożliwid " Niemcy  przedsiębiorstwa społeczne korzystające z charakterze prawnym, stawiające sobie za cel
zintegrowanie zawodowe osób trwale bezrobotnych czasowej pomocy publicznej, mające na celu
wspólnotowy rozwój przez działalnośd m.in. w
zamiast długofalowego tworzenia miejsc pracy tworzenie miejsc pracy dla osób długotrwale
zakresie rozwoju budownictwa społecznego,
chronionej bezrobotnych i wspieranie rozwoju ekonomicznego
włączania do zatrudnienia, pomoc kredytową, oraz
usługi sąsiedzkie
10
2010-12-26
Polska
10 nowych krajów UE
Spójny i komplementarny system prawny na rzecz
" problemy z budowaniem w nich społeczeostwa
obywatelskiego. rozwoju alternatywnych form przedsiębiorczości
" koncentracja głównie na tworzeniu mechanizmów rozwoju
społecznej. Tworzą go akty prawne:
Instytucje ekonomii
wolnego rynku i nie doceniano roli organizacji pozarządowych
" Ustawa o działalności pożytku publicznego i
jako odmiennych czynników rozwoju.
społecznej w Polsce wolontariatu 2003
" nieufnośd wobec spółdzielni, które jawią się jako organizacje
związane z byłym systemem komunistycznym i nie cieszą się
" Ustawa o zatrudnieniu socjalnym 2003
dobrą opinią społeczną.
" Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku
" powstające organizacje ekonomii społecznej cechuje zależnośd
od finansowania zewnętrznego. Przez wiele lat nie pracy 2004
dopracowano się ram prawnych , ustawowych dla rozwoju
" Ustawa o spółdzielniach socjalnych 2006
alternatywnych form działao przedsiębiorczych.
" organizacje ekonomii społecznej mają trudności w " Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz
mobilizowaniu niezbędnych zasobów do prowadzonej przez
zatrudnianiu osób niepełnosprawnych 1997
siebie działalności.
Spółdzielnia
Spółdzielnie użytkowników
��Instytucje spółdzielcze:
Ustawa Prawo Spółdzielcze 1982
Spółdzielnia użytkowników
" spółdzielnie zaspokajające potrzeby
dobrowolne zrzeszenie nieograniczonej liczby
Spółdzielnia pracy gospodarcze członków, świadczą usługi na
osób, (o zmiennym składzie osobowym i
rzecz członków
Spółdzielnia socjalna
zmiennym funduszu udziałowym), które w
Przykład: wiejskie spółdzielnie zaopatrzenia i
interesie swoich członków:
��Centrum Integracji Społecznej
zbytu, rzemieślnicze spółdzielnie zaopatrzenia i
 prowadzi wspólną działalnośd gospodarczą
��Klub Integracji Społecznej
zbytu, spółdzielnie mleczarskie, ogrodnicze,
 może prowadzid działalnośd społeczną i oświato-
��Zakład Aktywności Zawodowej spółdzielnie mieszkaniowe, spółdzielnie
kulturalną na rzecz swoich członków i ich
środowiska oszczędnościowo  pożyczkowe (banki
spółdzielcze), spółdzielnie uczniowskie.
" Spółdzielnie działają w oparciu o statut.
Spółdzielnie pracy
Spółdzielnia Socjalna
" Członek zobowiązany jest do wniesienia
ustawa o spółdzielniach socjalnych 2006
wpisowego oraz zadeklarowanych udziałów
" przedmiotem działalności gospodarczej jest
stosownie do postanowieo statutu.
prowadzenie wspólnego przedsiębiorstwa w
" Spółdzielnia odpowiada za swoje uprawnieni do zakładania spółdzielni socjalnych:
oparciu o osobistą pracę członków
zobowiązania całym swoim majątkiem.
Przykład: spółdzielnie inwalidów, spółdzielnie
" Zysk spółdzielni podlega podziałowi
" posiadających status bezrobotnych,
przemysłu ludowego i artystycznego,
pomiędzy swoich członków.
" uprawnionych do korzystania z zajęd w CIS
spółdzielnie transportowe, chałupnicze
" W spółdzielni pracy członkowie za świadczona
spółdzielnie pracy, młodzieżowe, studenckie
pracę pobierają wynagrodzenie na zasadach
spółdzielnie pracy, spółdzielnie hodowców
ogólnych prawa pracy.
11
2010-12-26
Publiczne wsparcie finansowe dla członków
Przedmiot działalności spółdzielni socjalnej założycieli spółdzielni socjalnych
" liczba członków założycieli z 10 do 5
" ograniczona do 50 liczba członków spółdzielni
" spółdzielnia ma prawo zatrudniad nie będących " dotacje w wysokości trzykrotności przeciętnego
członkami spółdzielni, przy pracach wymagających
" prowadzenie wspólnego przedsiębiorstwa wynagrodzenia na członka założyciela
szczególnych kwalifikacji, których nie posiadają
opartego o prace osobista członków w celu ich
" dwukrotności dla osób przystępujących do
członkowie spółdzielni, lecz liczba tych osób nie może
byd większa niż jedna na pięciu członków spółdzielni.
społecznej i zawodowej integracji spółdzielni po jej założeniu
" w spółdzielniach socjalnych brak jest możliwości
" możliwośd refundacji przez starostę części składek na
partycypowania członków spółdzielni w jej zyskach
ubezpieczenie społeczne.
(wyróżnik w stosunku do  zwykłych spółdzielni).
Podstawy założenia Spółdzielni Socjalnej
Podstawy założenia Spółdzielni Socjalnej
Spółdzielnie opierają swoją działalnośd na
" wsparcie przez środowisko lokalne, efekt
wartościach:
przemyślanej strategii rozwoju lokalnego,
wspierającego osoby, które próbują samodzielnie
powrócid na rynek pracy poprzez:
" dobrze przygotowana grupa osób chcących
współpracowad  instytucja samorządowe " samopomocy, samoodpowiedzialności,
" istnienie potrzeby na rynku lokalnym, którą  organizacje pozarządowe demokracji, sprawiedliwości i solidarności.
spółdzielnia będzie zaspakajad
 lokalne środowiska biznesu, S bowiem nie mogą
" uczciwośd, otwartośd,
" właściwe przygotowanie i wsparcie osób powstad w próżni społecznej.
pragnących założyd Spółdzielnie Socjalne
" ogromna rola powstających w kraju CIS i KIS w " odpowiedzialnośd społeczna i troska o innych.
przygotowaniu osób do tworzenia spółdzielni
socjalnych. Potencjalni spółdzielcy powinni byd
dobrze przeszkoleni zarówno pod kątem psychologii,
jak i biznesu.
Centrum Integracji Społecznej CIS Centrum w ramach reintegracji zawodowej może
Centrum realizuje integrację zawodową i
prowadzid
Ustawa o zatrudnieniu socjalnym 2003
społeczną poprzez:
" Adresaci:
" działalnośd wytwórczą, handlową, usługową
" Kształcenie umiejętności pozwalających na pełnienie ról
" - osoby chore psychicznie
społecznych i osiąganie pozycji społecznych dostępnych
" działalnośd wytwórczą w rolnictwie,
" - bezrobotni pozostających bez pracy dłużej niż 24miesiące
osobom nie podlegającym wykluczeniu społecznemu
" - zwalniani z zakładów karnych, mających trudności w
z wyłączeniem działalności polegającej na wytwarzaniu
" Nabywanie umiejętności zawodowych oraz przyuczenia do
integracji ze środowiskiem
i handlu wyrobami przemysłu paliwowego,
zawodu, przekwalifikowanie lub podwyższenie kwalifikacji
" - uchodz
cy realizujący indywidualny program integracji
zawodowych tytoniowego, winiarskiego, piwowarskiego, a także
" - uzależnieni od alkoholu, którzy ukooczyli terapię w ZLO
pozostałych wyrobów alkoholowych o zawartości
" Naukę planowania życia i zaspakajania potrzeb własnym
" - uzależnieni od narkotyków innych środków
staraniem, zwłaszcza przez możliwośd osiągnięcia własnych alkoholu powyżej 0,5% oraz wyrobów z metali
psychoaktywnych, którzy ukooczyli program terapeutyczny
dochodów przez zatrudnienie lub działalnośd gospodarczą
" - bezdomni realizujący indywidualny program wychodzenia z szlachetnych albo z udziałem tych metali.
bezdomności " Uczenie umiejętności racjonalnego gospodarowania
" - osoby niepełnosprawne posiadanymi środkami pieniężnymi
12
2010-12-26
Reintegracja społeczno zawodowa osób zagrożonych
wykluczeniem społecznym realizowana ma byd:
Uczestnik CIS ma prawo do:
Skierowanie do pracy odbywa się na podstawie umowy
" w pierwszym etapie poprzez uczestnictwo w
zawartej między starostą pracodawcą, w której
zajęciach CIS,
pracodawca zobowiązuje się do zatrudnienia przez
" jednego posiłku dziennie
" dalej poprzez zatrudnienie na wspieranym rynku
okres nie krótszy niż 18 miesięcy, a starosta do
pracy,
" świadczenia integracyjnego w wysokości refundowania części wynagrodzenia przez 12
" wreszcie poprzez powrót na  otwarty rynek pracy i
miesięcy:
zasiłku dla bezrobotnych.
podjęcie działalności gospodarczej, znalezienie
 80% zasiłku dla bezrobotnych przez 3 miesiące
zatrudnienia, lub prowadzenie działalności
 60% zasiłku przez następne 3 miesiące
gospodarczej w formie spółdzielni socjalnej.
 40 zasiłku przez następne 6 miesięcy
KIS jest otwarty na potrzeby środowiska
KIS pomaga swoim członkom:
Klub Aktywności Społecznej KIS
lokalnego poprzez:
Ustawa o zatrudnieniu socjalnym 2003
" w integracji grupy osób o podobnych trudnościach i " organizowanie robót publicznych szczególnie w
problemach życiowych
zakresie poprawy stanu środowiska naturalnego, jego
" cele : " w uzyskaniu bezpieczeostwa socjalnego poprzez
wyglądu estetycznego,
aktywizację zawodową
 integrację społeczną i zawodową osób
" przystosowania budynków użyteczności publicznej
" w pomocy w osobistym rozwoju
zagrożonych wykluczeniem społecznym,
dla osób niepełnosprawnych,
" w samoorganizowaniu się i podejmowaniu przez nich
realizowane jednak w inny sposób niż CIS
" stanu dróg lokalnych,
wspólne inicjatywy i przedsięwzięcia w zakresie
aktywizacji zawodowej, w tym do tworzenia
" rozwoju usług na rzecz mieszkaoców.
własnych miejsc pracy
" w przygotowaniu do zajęd w CIS
KIS w porównaniu z CIS ma dużo plusów:
Zakład Aktywności Zawodowej ZAZ
ustawa o rehabilitacji społecznej i zawodowej oraz o
" Chociaż KIS nie prowadzi działalności
zatrudnianiu osób niepełnosprawnych 1997
gospodarczej, to jednak można zaliczyd go do
" bardziej elastyczna formułę organizacyjną, zapisy na
"  Zakład aktywności zawodowej& tworzy się celem
jego temat w ustawie o zatrudnieniu socjalnym są przedsięwzięd ekonomii społecznej ponieważ
zatrudnienia osób niepełnosprawnych zaliczonych do
bardzo ogólne
prowadzi rehabilitacje społeczna i zawodową
znacznego stopnia niepełnosprawności, a także
" na ogół dużo taosze koszty funkcjonowania
oraz może tworzyd miejsca pracy w formie poprzez rehabilitację zawodową i społeczną,
przygotowania ich do życia w otwartym środowisku
dlatego KIS - ów w Polsce jest dużo więcej niż CIS.
robót publicznych. Ponadto łączy działania
oraz pomocy w realizacji pełnego, niezależnego,
samopomocowe z działaniem na rzecz
samodzielnego i aktywnego życia na miarę ich
indywidualnych możliwości. ,
społeczności lokalnej.
13
2010-12-26
Zakład Aktywności Zawodowej może
Wymagania w stosunku do ZAZ: Wymagania w stosunku do ZAZ:
utworzyd:
" Przestrzegad odpowiedniego stosunku zatrudnienia " Zapewnid specjalistyczna opiekę medyczną,
" powiat, gmina lub organizacja społeczna,
osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego poradnictwo i usługi rehabilitacyjne
stopnia niepełnosprawności do innych pracowników
której statutowym zadaniem jest rehabilitacja " Przeznaczad uzyskane dochody na cele związane z
 od 2,5 do 3 niepełnosprawnych na 1 innego
potrzebami osób nie pełnosprawnych, zarówno na
społeczna i zawodowa osób
pracownika, w zależności od rodzaju produkcji
poprawę warunków pracy, przygotowanie
niepełnosprawnych.
" Zapewnid przystosowanie stanowisk pracy do niepełnosprawnych do uzyskania zatrudnienia na
wymogów osób niepełnosprawnych otwartym rynku pracy jak również na potrzeby
bytowe kulturalne, rekreacyjne.
" Zakłady Aktywności Zawodowej stwarzają bardzo
" Finansowanie utworzenia i działalności ZAZ
korzystne warunki do aktywizacji zawodowej osób
należy do PFRON, wysokośd środków określa
niepełnosprawnych. Stanowią teą cenną i skuteczną
umowa zawarta z PFRON. Aktywna Polityka Społeczna
alternatywę do wspierania niepełnosprawnych
" Zakład może prowadzid działalnośd
różnymi rodzajami zasiłków. W ten sposób osoby w
gospodarczą. Zwolnione są one z licznych
zasadzie wykluczone wcześniej z życia społecznego
podatków i opłat. zyskują szansę na prowadzenie zwyczajnego życia, w
oparciu o własne wypracowane dochody.
Typowy proces programu
Aktywna Polityka Społeczna
aktywizacyjnego
" Celem aktywnej polityki społecznej jest
Główne założenia: " Osoby starające się o pomoc stawia się
 społeczna inkluzja , ale uczestnictwo w życiu
" Wszyscy będą zatrudnieni lub będą aktywni, a najpierw przed wyborem kilku opcji
społecznym definiowane jest przede
przy tym nikogo nie uznaje się za całkowicie
aktywizacyjnych, z których jedną muszą
wszystkim jako aktywnośd na rynku pracy. Jeśli
niezdolnego do pracy czy jakieś formy
wybrad, jeżeli w ogóle chcą otrzymad pomoc, a
nie na  normalnym rynku pracy, to
aktywności
następnie premiuje się ich za dobre
przynajmniej w sektorze ekonomii społecznej,
" Praca i aktywnośd przynoszą też wszystkim
zachowania, karze za złe, wykorzystując do
która  obudowuje rynek komercyjny wystarczające do przeżycia dochody
(ewentualnie uzupełniane przez świadczenia i tego bodz
ce finansowe.
dodatki aktywizacyjne)
14
2010-12-26
Typowy proces programu
Podstawy prawne nowej polityki:
aktywizacyjnego
: " Aktywna polityka społeczna w tej
Istnieją łagodniejsze wersje, o łagodności może perspektywie to system pozytywnych i
" Narodowa Strategia spójności na lata 2007-2013,
świadczyd:
negatywnych bodz
ców adresowanych do
" Program Operacyjny Kapitał Ludzki 2007-2013,
" Jaka częśd pomocy należy się z tytułu ubóstwa i nie
uboższych warstw społeczeostwa, które mają
" System Realizacji Programu Operacyjnego Kapitał
wymaga wykazania postawy aktywnej, natomiast
zniechęcad do życia ze świadczeo socjalnych i
Ludzki 2007-2013  Projekty Systemowe
reszta uzależniona jest od aktywności, czyli dobrych i
zachęcad do aktywności zawodowej i
złych zachowao.
" Ustawa o pomocy społecznej
" Liczba opcji, jakie daje się do wyboru (w tym opcje odzyskania samodzielności ekonomicznej.
nie związane z formalnym zatrudnieniem),
" Możliwośd wpływu na wybór opcji ze strony
zainteresowanych.
KONTRAKT SOCJALNY
" W aktywnej polityce społecznej nacisk położony jest Narzędzia aktywnej integracji:
na aktywną integrację osób zagrożonych
" jest pisemną umową pomiędzy osobą korzystającą ze
wykluczeniem społecznym, kluczowe dla nowego
świadczeo pomocy społecznej a pracownikiem
podejścia do pomocy społecznej pojęcie  aktywnej " KONTRAKT SOCJALNY
integracji oznacza ono kompleksowe działania w socjalnym, mającą na celu określenie sposobu
" PROGRAM AKTYWNOŚCI LOKALNEJ
sferze zatrudnienia, edukacji, ochrony zdrowia i współdziałania w rozwiązywaniu problemów osoby
aktywizacji społecznej, których celem jest " WSPARCIE DZIAA
AO NA RZECZ INTEGRACJI
znajdującej się w trudnej sytuacji życiowej,
przywrócenie możliwości lub zdolności podjęcia
SPOA
ECZNEJ I ZAWODOWEJ OSÓB umożliwienie aktywizacji społeczno zawodowej oraz
zatrudnienia przez osoby znajdujące się w szczególnie
przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu.
NIEPEA
NOSPRAWNYCH
niekorzystnej sytuacji życiowej.
Instrumenty aktywnej integracji
Program Aktywności Lokalnej Wsparcie działao na rzecz integracji społecznej i
zawodowej osób niepełnosprawnych: Nowa
formuła
" kierowany jest do osób w ramach konkretnego
instrumentów Aktywizacja
środowiska lub członków danej społeczności. W aktywizacyjnych zdrowotna
stosowanych Aktywizacja
ramach programu można prowadzid działania
" wsparcie osoby niepełnosprawnej w podejmowaniu
wobec
zawodowa
aktywizacyjne adresowane do ludzi działających na
klientów
aktywizacji zawodowej i integracji społecznej;
pomocy
pewnej przestrzeni obejmującej obszar gminy,
" włączanie osób niepełnosprawnych w zajęcia na
społecznej
dzielnicy, sołectwa, wsi. Może to byd środowisko
Aktywizacja
stanowiących Aktywizacja
rzecz aktywizacji zawodowej realizowane w
grupy zawodowej, mieszkaoców bloku czy nawet nową edukacyjna społeczna
Warsztatach Terapii Zajęciowej;
jakość
kilku rodzin mieszkających w okolicy
działań
15
2010-12-26
Działania w stosunku do  osób znajdujących się
Warunkowanie pomocy
w szczególnej sytuacji na rynku pracy.
Instrumenty aktywnej polityki
" Powiązanie kontraktu socjalny z warunkowaniem świadczeo
rynku pracy
" bezrobotni do 25 roku życia, a w szczególności zarejestrowani
pomocy społecznej poprzez:
nieprzerwanie powyżej 24 miesięcy
" obowiązek współpracy:  Osoby i rodziny korzystające z
" długotrwale bezrobotni,
pomocy społecznej są zobowiązane do współdziałania w
rozwiązywaniu trudnej sytuacji życiowej
" bezrobotni powyżej 50 roku życia,
Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku
" brak współdziałania osoby lub rodziny z pracownikiem
" bezrobotni bez kwalifikacji zawodowych,
pracy Aktywne instrumenty polityki rynku pracy
socjalnym w rozwiązywaniu trudnej sytuacji życiowej,
" bezrobotni samotnie wychowujący co najmniej jedno dziecko
odmowa zawarcia kontraktu socjalnego, niedotrzymywanie
do lat 7,
jego postanowieo, (& ) może stanowid podstawę do odmowy
przyznania świadczenia, uchylenia decyzji o przyznaniu " bezrobotni niepełnosprawni.
świadczenia
Instrumenty aktywnej polityki rynku pracy
" prace interwencyjne,
" roboty publiczne,
" staże,
" przygotowanie zawodowe
16