1 Strona:
- dobra - zasoby
-usługi -koszt alternatywny
-metody badawcze - cechy praw ekonomicznych
-formacje społeczno  ekonomiczne
-rodzaje praw ekonomicznych -system ekonomiczny
-grupy systemów gospodarczych -gospodarka rynkowa
-przedsiębiorstwo
2 Strona:
- instytucjonalne formy rynku - formy konkurencji
- system pieniężny - funkcje pieniądza
- popyt na pieniądz - podaż na pieniądz
-zasoby pieniężne - bank
-weksle - globalna podaż pieniądza
- system finansowy państwa
3 Strona:
- system budżetowy państwa -stopa redystrybucji
-struktura budżetu -sposoby zmniejszania deficytu
-dochody budżetu państwa -jednostka budżetowa
-zakład budżetowy -wydatki
-subwencja -podatki
-rynek finansowy -uczestnicy rynku kapitałowego
-papiery wartościowe
4 Strona:
- giełda papierów wartościowych -maks zaspokojenie potrzeb
-konsument -użyteczność
-wybór konsumenta -zachowania konsumenta
5 Strona:
-czynniki produkcji -produkt całkowity
-produkt przeciętny -marginalny produkt pracy
-efekty skali produkcji -izokwanta
-izokoszta
7 Strona
-optimum producenta -koszt
-nakłady -strata
-wydatek -podział kosztów
Dobra: wolne  nieograniczone, od natury (np. klimat, czyste powietrze, woda). gospodarcze 
wytworzone przez człowieka w procesie produkcji
Zasoby to wszelkie dostępne rzeczy materialne oraz wartości niematerialne służące do wytwarzania dóbr i
świadczenia usług w celu zaspokojenia potrzeb ludzkich. Do zasobów zaliczamy: kapitał ludzki  siła
robocza (wykształcenie, umiejętności, zdolności, siła fizyczna, zdrowie); kapitał naturalny  to, co daje
nam przyroda; kapitał rzeczowy  urządzenia, maszyny (wg Marshalla też organizacja); technologia
(obecnie)  sposób wykorzystania zasobów w procesie produkcyjnym; przedsiębiorczość  działalność
dążąca do osiągania najlepszych efektów gospodarczych w drodze stosowania lepszych sposobów
organizacji i łączenia posiadanych kapitałów.
Usługi  czynności zaspokajające potrzeby.
Koszt alternatywny jest to utracona korzyść, nieograniczoność potrzeb, a ograniczoność usług, koszt ten
pojawia się z każdym wyborem.
METODY BADAWCZE W EKONOMII: Metoda naukowa  powtarzalny sposób rozwiązywania
problemu naukowego; Metoda indukcji  przejście od szczegółu do ogółu, metoda dominująca, daje
wyniki niepełne, bo występuje złożoność zjawisk i dlatego jest uzupełniona przez metodę izolacji
(wyodrębnienia tylko pewnej grupy zjawisk przy założeniu, że inne są bez zmian  zasada ceteris paribus);
Metoda dedukcji  od ogółu do szczegółu, np. firma przyniosła straty  szukamy dlaczego; Metody
statyczne  tylko do analizy teoretyczno-ekonomicznej, bo wszystko się zmienia; Metody dynamiczne 
odpowiadają rzeczywistości
CECHY PRAW EKONOMICZNYCH: Obiektywny charakter  niezależnie od naszej woli prawa
ekonomiczne działają. Żywiołowość działania  nawet, gdy jednostki są niezadowolone z praw
ekonomicznych to one działają zgodnie z formacją w jakiej działają, żywiołowo. Historyczny charakter
Formacje społeczno-ekonomiczne: Wspólnota pierwotna (do kogo należały środki produkcji i jak
dokonywano podziału); Niewolnictwo (właściciele środków produkcji, siła robocza bez wynagrodzenia);
Feudalizm (właściciele środków produkcji, siła robocza otrzymywała wynagrodzenie); Kapitalizm
(właściciele, siła robocza otrzymuje wynagrodzenie głównie pieniężne); Socjalizm (wstępne stadium
systemu komunistycznego, prawo podziału według pracy).
RODZAJE PRAW EKONOMICZNYCH: Prawa przyczynowe  związek przyczynowo-skutkowy, np.
wzrost cen  spadek popytu). Prawa współistnienia  kilka zjawisk. Prawa funkcyjne  związek można
przedstawić za pomocą funkcji matematycznych.
SYSTEM EKONOMICZNY - zespół regulacji prawnych i instytucji, w ramach których podejmowane są
decyzje ekonomiczne i realizowane zadania gospodarcze. Systemy gospodarcze można rozpatrywać w
ujęciu: Szerokim  mamy do czynienia z całością, do której zalicza się wszelkie determinanty działalności
gospodarczej, np. zasoby, instytucje, produkcję, podział, wymianę i konsumpcję. Wąskim  system
oznacza wyodrębnienie pewnej części, np. mechanizm rynkowy, czynniki rozwoju gospodarczego.
GRUPY SYSTEMÓW GOSPODARCZYCH: Gospodarka wolnorynkowa: -Istniała jeszcze w XIX w.
a teraz w czystej postaci nie występuje. -Zasoby były w posiadaniu prywatnym, a alokacja zasobów
(przeznaczenie) odbywała się wyłącznie w wyniku działania mechanizmu rynkowego. -Wywodzi się z
gospodarki naturalnej, której podstawą są zwyczaje i tradycje; produkcja tylko dla zaspokojenia potrzeb.
Gospodarka rynkowa mieszana: -Dominuje własność prywatna oraz rynkowa alokacja zasobów. -Część
zasobów jest w ręku państwa i samorządów. -Podstawowy mechanizm rozwoju to mechanizm rynkowy, a
wspomagający mechanizm to ingerencja państwa. Gospodarka centralnie sterowana: -Zasoby są
własnością państwa i samorządów, a alokacja zasobów określana jest planem centralnym rządu. -Ten
system był systemem nakazowo-rozdzielczym, w Polsce obowiązywał w latach 1949-89.
GOSPODARKA RYNKOWA  działa w oparciu o rynek, który jest głównym weryfikatorem wszelkich
zachowań ekonomicznych. CECHY GOSPODARKI RYNKOWEJ (WARUNKI): Wolność
gospodarcza  każdy może produkować co chce, ile chce i sprzedawać po jakiej cenie chce, ale rynek to
zweryfikuje. Wymienialność pieniądza. Działanie mechanizmu rynkowego. TYPY GOSPODARKI
RYNKOWEJ: Neoliberalna  główną rolę odgrywa bank centralny (polityka pieniężno-kredytowa),
Interwencjonistyczna  państwo ingeruje w te dziedziny, które jego zdaniem są ważne, Społeczna 
państwo nie ingeruje w życie gospodarcze, ale chroni obywateli,
PRZEDSI
BIORSTWO  jednostka gospodarcza, której celem jest zysk, a zysk osiągany jest poprzez
świadczenie usług lub produkcję dóbr. Cechuje się odrębnościami: Organizacyjną  nazwa, struktura
organizacyjna, siedziba. Prawną  wpisanie do rejestru, podpisywanie umów, odpowiedzialność za swoje
zobowiązania. Ekonomiczną  z chwilą powstania jest wyposażane przez organ założycielski, konto w
banku, może zaciągać kredyty, ma pokrywać koszty osiągniętymi dochodami. FUNKCJE
PRZEDSI
BIORSTWA: Podażowa  produkuje dobra, świadczy usługi. Popytowa  nabywa siłę
roboczą, materiały, środki produkcji. Społeczna  kursy, szkolenia, paczki na święta, stołówki. 
wewnętrzna.
INSTYTUCJONALNE FORMY RYNKU: Targi  okresowo odbywające się imprezy handlowe,
prezentujące zazwyczaj nowości. Aukcje  miejsca spotkań handlowych w regularnych odstępach czasu,
sprzedaż w formie publicznego przetargu. Wolne obszary celne  strefy spełniające funkcje handlowo-
dystrybucyjne w odniesieniu do określonych towarów nieobciążonych opłatami celnymi. Giełdy 
regularne spotkania osób pragnących zawrzeć umowę kupna/sprzedaży.
FORMY KONKURENCJI:Cenowa; Pozacenowa  dobra reklama, gratis, degustacje, raty, karta,
opakowania, okres gwarancji, jakość, wyeksponowanie, lokalizacja, godziny otwarcia, usługi dodatkowe,
asortyment, dowóz gratis, marka, itp. W zależności od intensywności konkurencji wyróżnia się 4
podstawowe modele rynku: konkurencja doskonała; czysty monopol; konkurencja monopolistyczna;
oligopol.
SYSTEM PINI
ŻNY  ogół norm prawnych określających podstawową jednostkę monetarną i jednostki
pomocnicze, ich nazwy, wartość, zakres cyrkulacji, wymienialność na pieniądz innych państw. Istnieje
także pieniądz bankowy i elektroniczny.
FUNKCJE PIENI
DZA: Miernik wartości  mierzy wartość towaru; nie musimy mieć pieniędzy
realnych. Środek wymiany  cyrkuluje (pieniądz  towar  pieniądz& ); musimy mieć pieniądz realny.
Środek płatniczy  spłacenie kredytu, podatków. Środek tezauryzacji  bogacenie się, pieniądz
papierowy, zamiana na ziemię, nieruchomości, dzieła sztuki, akcje, itp. Pieniądz światowy  gdy państwo
gwarantuje jego pełną wymienialność zewnętrzną.
POPYT NA PIENI
DZ: Transakcyjny  pieniądz jest środkiem wymiany, dotyczy zakupów.
Przezornościowy  wynika z funkcji środka wymiany, ale dotyczy zakupów w przyszłości. Spekulacyjny
 wynika z funkcji pieniądza jako środka gromadzenia wartości.
PODAŻ PIENI
DZA jest regulowana przez Bank Centralny na podstawie: -Wzrostu dochodu
narodowego. -Przewidywanego wzrostu cen. -Możliwości zwiększenia szybkości obiegu pieniądza. -
Wpływu oprocentowania na strukturę zasobów pieniężnych (np. na papiery wartościowe)
ZASOBY PIENI
ŻNE  suma wszystkich form pieniądza posiadanych przez obywateli w danym
momencie.
BANK  instytucja ściśle związana z pieniądzem. Nazwa pochodzi od włoskiego  banco  ławka. I
instytucje bankowe powstały w XVI w. w północnych Włoszech. I publiczny bank  Barcelona XIV w.
FUNKCJE BANKÓW: Ekonomiczna  dokonuje zmiany pieniądza oszczędnościowego w pieniądz
inwestycyjny. Rachunkowo-operacyjna  prowadzenie rachunków podmiotów. Usługowa  np.
oferowanie papierów wartościowych w publicznym obrocie. Operacje, które wykonują banki dzielimy
na: Pasywne: -Przyjmowanie wkładów (terminowe i a vista  na żądanie). -Emitowanie własnych
papierów wartościowych. -Prowadzenie rachunków operacyjnych dla podmiotów. Aktywne: -
Dokonywanie przelewów. -Dokonywanie wpłat gotówkowych. -Udzielanie kredytów.
WEKSLE dokumenty kredytu krótkoterminowego, zawierające bezwzględne zobowiązanie wystawców
do zapłacenia określonych kwot pieniężnych. Dla zachowania ważności dokument musi spełniać warunki
formalne: -Musi zawierać nazwę  weksel . -Polecenie zapłaty przez wymienioną osobę oraz nazwisko
osoby, której ma zapłacić. -Zapłata winna być określona sumą pieniężną. -Musi być oznaczony termin i
miejsce płatności. -Podpis odręczny wystawcy weksla. FUNKCJE WEKSLI: Kredytowa  kredyt
krótkoterminowy. Obiegowa  można przenieść prawa wekslowe. Płatnicza  można zapłacić wekslem.
Gwarancyjna. Refinansowa  przed terminem płatności można weksel złożyć w banku do dyskonta.
POJ
CIA: Dyskonto weksli  skupywanie weksli przez banki. Remitent  osoba wskazana na wekslu,
której ma być wypłacona suma wekslowa; pierwszy posiadacz weksla. Indos  przeniesienie prawa z
weksla na inną osobę. Awal  poręczenie zapłaty sumy pieniężnej. Domicyl  wyznaczenie miejsca
płatności weksla u osoby trzeciej.
GLOBALNA PODAŻ PINI
DZA - to ilość zasobów pieniężnych przedstawionych przez instytucje
finansowe do dyspozycji wszystkich podmiotów działających w gospodarce. Bank Centralny reguluje
podaż pieniądza na rynku, wykorzystując następujące narzędzia: -Stopy procentowe. -Rezerwy
obowiązkowe. -Operacje otwartego rynku. -Operacje kursowe
SYSTEM FINANSOWY PAC
STWA - Jest to zbiór instytucji, norm regulacyjnych i ochronnych państwa
oraz reguł rynkowych podejmowania i realizacji decyzji finansowych. Podmioty systemu finansowego:
Bank Centralny; - Banki komercyjne; -Dysponenci funduszy publicznych. System finansowy państwa
obsługuje wszystkie podmioty gospodarki i kształtuje stosunki finansowe w gospodarce poprzez
oddziaływanie na wzajemne relacje między wszystkimi podmiotami.
SYSTEM BUDŻETOWY PAC
STWA  roczne zestawienie (w założeniach i według wykonania)
dochodów i wydatków. W Polsce od 1991 roku rozdzielono budżety państwa i gmin (budżety lokalne 
gminne  wyłączono z budżetu państwa, a regionalne  wojewódzkie  połączono z budżetem państwa).
Budżet państwa spełnia trzy rodzaje funkcji: A)Ekonomiczna; np.: -Fiskalna  ściąganie podatków. -
Redystrybucyjna  najważniejsza; udział budżetu we wtórnym podziale dochodu narodowego. -
Alokacyjna  zapewnienie dopływu środków na finansowanie określonych potrzeb publicznych. -
Równowagi gospodarczej. -Wzrostu gospodarczego. B)Zarządzania  planowanie, administrowanie,
kontrola. C)Społeczna  dzięki budżetowi następuje uspołecznienie procesu podejmowania decyzji
(demokracja); działania negocjacyjno-polityczne; wychowywanie społeczeństwa.
STOPA REDYSTRUBUCJI - wyraża relację wydatków lub dochodów budżetu państwa do Produktu
Krajowego Brutto lub Dochodu Narodowego. Informuje ona jaka część PKB lub DN transferowana jest
przez budżet państwa. Nie ma jednej optymalnej stopy redystrybucji budżetowej. Przyjmuje się, że dolną
granicę wyznacza taka skala wydatków, która nie pogorszy pozycji materialnej pracowników sektora
publicznego. Górna granica  poziom wydatków, który zaczyna hamować rozwój podmiotów
gospodarczych z powodu nadmiernych podatków.
STRUKTURA BUDŻETU: -Zestawienie bezzwrotnych dochodów i wydatków, których saldo stanowi
wynik (deficyt lub nadwyżkę). -Zestawienie przychodów i rozchodów związanych z zaciąganiem,
udzielaniem i spłatą kredytów zagranicznych. Saldo jest saldem kredytów zagranicznych. -Sumy sald
budżetu i sald kredytów zagranicznych. W Polsce jest to saldo ujemne.
SPOSOBY ZMNIEJSZANIA DEFICYTU BUDŻETOWEGO: -Zwiększenie dochodu. -Zmniejszenie
wydatków i zmiana ich struktury. -Kolejna pożyczka. -Darowizny. -Zwiększenie emisji pieniądza przez
bank. -Operacje otwartego rynku (sprzedaż obligacji), inflacyjna i nieinflacyjna ścieżka likwidacji deficytu
budżetowego.
Dochody budżetu państwa to w ponad 85% dochody podatkowe. Największe znaczenie mają podatki
pośrednie (65% wszystkich podatków). Dochody niepodatkowe to ponad 12% (w tym na pierwszym
miejscu znajdują się dochody jednostek budżetowych).
Jednostka budżetowa  wydatki pokrywane z budżetu państwa, a wszystkie dochody wpływają do
budżetu  metoda budżetowania brutto; np. szkoły, szpitale, itp.
Zakład budżetowy  całkowita lub częściowa odpłatność za usługi. Różnice między dochodami a
kosztami pokrywa budżet. Metoda budżetowania netto.
WYDATKI: Nabywcze (realne)  wynikają ze zgłaszanego popytu. Redystrybucyjne (przelewowe) 
stanowią przeniesienie środków pieniężnych pomiędzy podmioty uprawnione przez prawo do tych
operacji. Podstawową ich rolą są subwencje (charakter bezzwrotny).
SUBWENCJA  bezzwrotna pomoc finansowa udzielana podmiotom, obowiązująca. Rodzaje: Ogólna 
przydzielana na podstawie kryteriów obiektywnych (np. liczba szkół, szpitali, mieszkańców, itp. w danym
miejscu); nie jest narzucone na co ma być przeznaczona. Ok. 95% subwencji. Przedmiotowa  na
realizację konkretnych zadań, np. dopłata do centralnego ogrzewania, do kredytów udzielonych rolnikom,
itp. Ok. 5% subwencji.
PODATKI - pieniężne świadczenia na rzecz państwa. System podatkowy państwa  zbiór reguł, zasad,
sposobów i instytucji ustalania i pobierania podatków od podmiotów gospodarki. Cechy: Powszechność 
każdy płaci (wszystkie podmioty). Przymusowość  jeśli nie płacimy  sankcje, kary. Bezzwrotność.
Nieodpłatny charakter  nic nie dostaniemy jak zapłacimy. Funkcje w gospodarce: Fiskalna 
ściągnięcie należności. Redystrybucyjna  wtórny podział DN przez podatki i budżet. Kontrolna 
państwo kontroluje działalność gospodarczą. Wyrównawcza.
RYNEK FINANSOWY  dotyczący operacji związanych ze środkami pieniężnymi. Podział: Rynek
pieniężny  rynek kredytów krótkoterminowych. Rynek kapitałowy  rynek kredytów średnio- i
długookresowych: a) Pierwotny  obejmuje sprzedaż nowych papierów wartościowych. Występują dwa
rodzaje emisji: publiczna (kierowana do wszystkich odbiorców) i niepubliczna (kierowana do określonej
grupy, np. pracowników). b) Wtórny  dotyczy obrotu wyemitowanymi papierami wartościowymi
NAJWAŻNIEJSI UCZESTNICY RYNKU KAPITAA
OWEGO: Przedsiębiorstwa  emitują akcje i
obligacje, by pozyskać fundusz na rozwój; ale też chętnie skupują takie walory. Osoby fizyczne 
nabywają walory, dostarczając funduszy na rynek kapitałowy. Rządy centralne, władze lokalne 
zaciągają kredyty długoterminowe w celu finansowania inwestycji w sferze nieprodukcyjnej.
PAPIERY WARTOŚCIOWE  dokumenty potwierdzające prawa majątkowe ich właścicieli lub
wierzytelności będące w części przedmiotem obrotów na rynku kapitałowym. Podział: Papiery
dywidendowe  wyłącznie akcje; stanowią dowód uczestnictwa we własności kapitału spółki akcyjnej.
Właściciele akcji mają prawo do udziału w zysku spółki (otrzymują tak zwaną dywidendę). Papiery
procentowe  obligacje; są przeznaczone do obrotu giełdowego, ale ich charakter jest zupełnie inny.
Poświadczają wierzytelność na określoną sumę wraz z zobowiązaniem do wypłaty oprocentowania. Są
dowodem zaciągnięcia długu. Ich zaletą jest wyższe oprocentowanie niż oszczędności trzymanych w
banku. Papiery dowodowe  stanowią dowód uczestnictwa w transakcjach handlowych (bony i cegiełki).
GIEA
DA PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH - Jest to szczególny rodzaj rynku, którego pierwowzorem
były jarmarki (początkowo z obecnością towaru, a póz
niej bez niej). Organy giełdy: - Walne
Zgromadzenie Akcjonariuszy Giełdy. -Rada Giełdy. -Zarząd Giełdy. Modele giełd: Model amerykański 
giełda to instytucja prywatno-prawna, najczęściej spółka akcyjna (korporacja). Zrzesza handlowców,
kupców bankierów, którzy za pomocą giełdy realizują swoje interesy. Tylko uczestnicy są uprawnieni do
zawierania transakcji na giełdzie. Osiągane zyski nie dzielą się między uczestników, służą finansowaniu
rozwoju giełdy. Giełda rządzi się sama; państwo czuwa, by działała zgodnie z prawem. Model niemiecki 
giełda to instytucja publiczno-prawna. Państwo za pośrednictwem ministrów wydaje zezwolenia, określa
zasady ustalania cen, organizację giełdy, kontroluje jej działalność. FUNKCJE GIEA
DY: Mobilizacja
kapitału  transfer od pierwotnych dysponentów do bezpośrednich użytkowników. Transformacja
kapitału  można go przesunąć do bardziej rentownych branż. Wycena kapitału  kształtowanie cen
kapitału.
MAKSYMALNE ZASPOKOJENIE POTRZEB następuje poprzez konsumpcję dóbr i usług
Miarą stopnia zaspokojenia potrzeb jest użyteczność dóbr i usług, użyteczność czyli subiektywna
przyjemność wynikająca z ich konsumpcji. Dobro jest użyteczne jeśli ma zdolność zaspokajania potrzeb.
Konsument  jego podstawowy cel to maksymalne zaspokojenie potrzeb przez konsumpcję dóbr i usług.
Miarą stopnia zaspokojenia potrzeb jest użyteczność dóbr i usług.
Użyteczność  subiektywna przyjemność wynikająca z konsumpcji dóbr. Dobro jest użyteczne jeśli ma
zdolność zaspokajania potrzeb. Użyteczność jest to suma zadowolenia jaką osiąga się z posiadania lub
konsumowania dobra.
PODSTAW
TEORII WYBORU KONSUMENTA S
NAST
PUJ
CE ZAA
OŻENIA: -Wybory
konsumenta są zgodne z jego własnym interesem. -Konsument dokonuje wyboru między alternatywnymi
dobrami na podstawie dostępnych informacji. -Istnieje możliwość substytucji dóbr w wyborach
dokonywanych przez konsumenta.
W ANALIZIE ZACHOWAC
KONSUMENTA ROZRÓŻNIA SI
:
1. Użyteczność całkowitą  suma użyteczności konsumowanej ilości dóbr i usług.
Krzywa użyteczności całkowitej rośnie wraz ze wzrostem ilości konsumowanych dóbr, ale rośnie coraz
wolniej. Wynika to z faktu, że użyteczność krańcowa maleje.
Uc  użyteczność
całkowita
Q  ilość
konsumowanych
dóbr i usług
2. Użyteczność krańcową  wyraża zadowolenie konsumenta ze zwiększenia konsumpcji dobra o
jedną jednostkę. Użyteczność krańcowa (marginalna) zmniejsza się wraz ze wzrostem ilości
konsumowanego dobra
Uk  użyteczność
krańcowa
Q
Prawo malejącej użyteczności krańcowej (Gossena)  mówi o tym, że zadowolenie z jednej
konsumowanej jednostki dobra jest znacznie większe niż z dwóch (z dwóch większe niż z 3, itd.).
CZYNNIKI PRODUKCJI DZIEL
SI
NA: Stałe  nakład ich nie ulega zmianie wraz ze zmianami
rozmiarów produkcji. Zmienne  zmieniają się. W długim czasie czynniki produkcji są czynnikami
zmiennymi.
Produkt całkowity (Pc)  całkowita ilość dóbr i usług, wytworzona w krótkim czasie z poniesionych
nakładów na zmienne czynniki produkcji.
Produkt przeciętny (Pp)  wielkość produkcji przypadająca na jednego pracownika.
Pp = Pc/L
L  liczba zatrudnionych pracowników
Marginalny (krańcowy) produkt pracy (Pm)  wzrost produkcji osiągany z dodatkowej jednostki
czynnika zmiennego.
Efekty skali produkcji: Stałe efekty skali produkcji  czynniki i produkcja zmieniają się
proporcjonalnie. Malejące efekty skali produkcji  produkcja zmienia się mniej proporcjonalnie, rośnie
wolniej niż czynniki. Rosnące efekty skali produkcji  produkcja zmienia się bardziej niż czynniki.
IZOKWANTA - krzywa obrazująca jednakowy poziom produkcji przy różnych kombinacjach
wykorzystywanych zasobów.
W ramach danej izokwanty występuje zjawisko substytucji czynników produkcji.
150
100
50
Liczba pracowników
Podobnie jak konsument, producent ma ograniczone środki finansowe.
IZOKOSZTA - krzywa obrazująca różne kombinacje czynników wytwórczych, które mogą być
zaangażowane do produkcji przy danym poziomie cen i danej wielkości budżetu producenta.
Każdemu poziomowi produkcji odpowiada inna izokoszta.
OPTIMUM PRODUCENTA - jest to punkt zetknięcia się izokwanty z izokosztą.
Optimum producenta
Wyznacza on najbardziej efektywną dla producenta kombinację czynników wytwórczych przy danych
cenach, wielkości produkcji i budżecie producenta.
KOSZT - zużycie czynników produkcji w procesie produkcji i sprzedaży wyrażone w pieniądzu.
Nakłady  postać rzeczowa, finansowa. Pojęcie często używane zamiennie z kosztami. Różnice: nakłady
najczęściej wyrażone są w jednostkach naturalnych; mogą dotyczyć okresów przyszłych (koszty  dany
bieżący okres). Nakłady mogą być związane z działalnością dodatkową (kulturalną, socjalną), a koszty są
zawsze związane z działalnością gospodarczą (nastawioną na zysk).
Liczba maszyn
Strata  uszczerbek w majątku przedsiębiorstwa, niecelowy nakład; ujemny wynik działalności
gospodarczej (koszty przewyższają przychody).
Wydatek  rozchód środków pieniężnych przedsiębiorstwa.
Każdy koszt jest wydatkiem, ale nie każdy wydatek jest kosztem.
PODZIAA
KOSZTÓW:
1. Koszt stały całkowity  ksc
2. Koszt zmienny całkowity  kzc
Rośnie równomiernie wraz ze wzrostem rozmiarów produkcji (początkowo rośnie wolniej, a póz
niej
szybciej).
K
kzc
3. Koszt całkowity  kc = ksc + kzc
Q
Jest to suma kosztów stałych i zmiennych całkowitych. Krzywa kosztu całkowitego rozpoczyna się
zawsze w punkcie krzywej kosztu stałego całkowitego; następnie rośnie tak jak krzywa kzc.
K
kc
ksc
Q
4. Koszt stały przeciętny (jednostkowy)  ksp = ksc/Q
Jest to iloraz kosztu stałego całkowitego i wielkości produkcji. Zmniejsza się wraz ze wzrostem
rozmiarów produkcji. Oznacza to, że na każdy produkt przypada coraz mniejsza cząstka całkowitych
kosztów stałych.
K
ksp
Q
5. Koszt zmienny przeciętny  kzp = kzc/Q
Jest to iloraz kosztu zmiennego całkowitego i wielkości produkcji. Zmniejsza się wraz ze wzrostem
produkcji do pewnego momentu, a potem rośnie.
K
kzp
Q
6. Koszt całkowity przeciętny  kcp = kc/Q
Jest to koszt całkowity przypadający na jednostkę produktu. Krzywa kształtuje się podobnie jak
krzywa kosztu zmiennego przeciętnego, ale jest przesunięta względem niej w górę.
K
kcp
kzp
Q
7. Koszt marginalny (krańcowy)  KM = "kc/"Q lub KM = "kzc/"Q (bo koszty stałe się nie
zmieniają).
Jest ważny dla oceny rentowności decyzji. Jest to zmiana kc wynikająca ze zmiany wielkości produkcji
o dodatkową jednostkę. KM można traktować jako zmianę kosztu zmiennego, wynikającą z
jednostkowej zmiany produkcji.
K
KM
Q
KORZYŚCI Z DZIAA
ALNOŚCI GOSPODARCZEJ
Główny cel działalności gospodarczej to maksymalny zysk w długim czasie.
Korzyści przedsiębiorstwa to zrealizowane cele finansowe i prestiżowe (lepsza opinia, pozycja na rynku,
itp.).
CZYNNIKI, KTÓRE WPA
YWAJ
NA ZYSK PRZEDSI
BIORSTWA:
1. Obiektywne  niezależne od przedsiębiorstwa, np. moda, pogoda, wzrost dochodów
społeczeństwa, otwarcie nowych rynków zbytu (zmiana polityki handlowej kraju), zniesienie ceł,
inflacja.
2. Subiektywne  zależne od przedsiębiorstwa, np. reklama, jakość zwiększenie produkcji,
zmniejszenie kosztów.
Próg rentowności  tzn. granicę od której produkcja nie przynosi strat. Matematycznie próg
rentowności oblicza się  w liczniki koszty stałe, w mianowniku cena  jednostkowy koszt zmienny
/wykres/
Ocena finansowa przedsiębiorstwa pozwala na syntetyczną ocenę wymiernych korzyści i strat
BEZROBOCIE  zjawisko polegające na tym, że część osób zdolnych do pracy i chcących pracować
pozostaje bez pracy.
Bezrobotni  ludzie, zdolni do pracy i gotowi jej podjęcia w ramach stosunku pracy w pełnym
wymiarze czasu pracy, pozostający bez pracy, lub czasowo zwolnieni.
Stopa bezrobocia  jest to odsetek nie zatrudnionej siły roboczej w stosunku do ogólnej liczby ludzi
zdolnych do pracy (zawodowo czynnych). Stopę bezrobocia można mierzyć na podstawie próby
losowo wybieranej z populacji; na podstawie zapisów urzędów pracy.
Naturalna stopa bezrobocia  stopa, przy której siły oddziałujące na wzrost bądz
spadek cen i płac
równoważą się. Przy stopie naturalnej inflacja cen i płac jest stabilna. We współczesnej gospodarce,
nastawionej na zapobieganie wysokiej stopie inflacji, naturalna stopa bezrobocia oznacza ten
najniższy poziom, który można utrzymać, nie ryzykując przy tym znacznego wzrostu inflacji; tym
samym wyraża najwyższy dający się utrzymać poziom zatrudnienia i odpowiada potencjalnemu
poziomowi produktu w danym kraju.
Sposoby obniżenia naturalnej stopy bezrobocia: synchronizacja rynku pracy; szkolenia i
przeszkolenia; usunięcie przeszkód natury rządowej; roboty publiczne.
Sposoby zwalczania bezrobocia: Polityka pasywna: zasiłki dla bezrobotnych; wcześniejsze
emerytury. Polityka aktywna: polityka makroekonomiczna  oddziaływanie na globalny popyt;
polityka zatrudnienia: publiczne programy zatrudnienia; subsydiowanie płac; szkolenia zawodowe