Każdy enzym winien być oznaczony:
1. numerem kodowym złożonym z czterech członów liczbowych
oddzielonych od siebie kropką
2. nazwą systematyczną
Nazwy systematyczne enzymów są zwykle dwuczęściowe.
1. Część pierwsza wskazuje na typ (rodzaj) katalizowanej reakcji i ma zawsze
końcówkę -aza.
2. Druga część nazwy podaje rodzaj przekształcanego substratu (lub substratów)
Nazwa potoczna  dehydrogenaza alkoholowa
Nazwa systematyczna  oksyreduktaza alkoholu :NAD
Oksydoreduktazy
Katalizują reakcje oksydoredukcyjne polegające na odłączeniu atomów wodoru (protonów i
Katalizują reakcje oksydoredukcyjne polegające na odłączeniu atomów wodoru (protonów i
elektronów) od cząsteczki utlenianego substratu (donora) i przeniesieniu ich na inny związek
elektronów) od cząsteczki utlenianego substratu (donora) i przeniesieniu ich na inny związek
(akceptor). Mogą brać też udział w przenoszeniu samych elektronów (np. cytochromy) oraz
(akceptor). Mogą brać też udział w przenoszeniu samych elektronów (np. cytochromy) oraz
katalizować przyłączenie się tlenu bezpośrednio do cząsteczki substratu.
katalizować przyłączenie się tlenu bezpośrednio do cząsteczki substratu.
Dehydrogenazy beztlenowe - przenoszą atomy wodoru z substratu na współdziałające z nimi
Dehydrogenazy beztlenowe - przenoszą atomy wodoru z substratu na współdziałające z nimi
koenzymy (NAD, NADP) lub grupy prostetyczne (FAD, FMN)
koenzymy (NAD, NADP) lub grupy prostetyczne (FAD, FMN)
Dehydrogenazy tlenowe - katalizują odszczepianie wodoru z substratu, przekazując następnie
Dehydrogenazy tlenowe - katalizują odszczepianie wodoru z substratu, przekazując następnie
związany z grupą prostetyczną (np. FAD) wodór bezpośrednio na tlen cząsteczkowy
związany z grupą prostetyczną (np. FAD) wodór bezpośrednio na tlen cząsteczkowy
Cytochromy - Funkcjonują w łańcuchu oddechowym jako przenośniki elektronów
Cytochromy - Funkcjonują w łańcuchu oddechowym jako przenośniki elektronów
Oksydazy - aktywują tlen cząsteczkowy przez przenoszenie i przekazywanie nań elektronów z
Oksydazy - aktywują tlen cząsteczkowy przez przenoszenie i przekazywanie nań elektronów z
utlenionego substratu. Zaktywowany tlen (O-2 może się wiązać ze znajdującymi się w
utlenionego substratu. Zaktywowany tlen (O-2 może się wiązać ze znajdującymi się w
roztworze protonami dając cząsteczkę H2O.
roztworze protonami dając cząsteczkę H2O.
Oksygenazy - katalizują włączenie O2 do cząsteczki substratu (S)
Oksygenazy - katalizują włączenie O2 do cząsteczki substratu (S)
S + O2 SO2
S + O2 SO2
Hydroksylazy- katalizują wprowadzenie do substratu połowy cząsteczki tlenu z utworzeniem
Hydroksylazy- katalizują wprowadzenie do substratu połowy cząsteczki tlenu z utworzeniem
grupy hydroksylowej
grupy hydroksylowej
Peroksydazy - przyspieszają utlenianie związku organicznego w obecności H2O2
Peroksydazy - przyspieszają utlenianie związku organicznego w obecności H2O2
Transferazy - umożliwiają przenoszenie grup funkcyjnych z jednego substratu na drugi
Transferazy - umożliwiają przenoszenie grup funkcyjnych z jednego substratu na drugi
Acetylotrasferazy - przenoszą grupy acylowe glikozylotransferazy - przenoszą grupy
Acetylotrasferazy - przenoszą grupy acylowe glikozylotransferazy - przenoszą grupy
glikozylowe fosfotrasferazy - przenoszą grupy zawierające fosfor aminotrasferazy -
glikozylowe fosfotrasferazy - przenoszą grupy zawierające fosfor aminotrasferazy -
przenoszą grupy aminowe
przenoszą grupy aminowe
Hydrolazy - przyspieszają procesy rozkładu substratu z udziałem cząsteczki wody.
Hydrolazy - przyspieszają procesy rozkładu substratu z udziałem cząsteczki wody.
W zależności od rodzaju hydrolizowanego wiązania wyróżniamy hydrolazy działające na
W zależności od rodzaju hydrolizowanego wiązania wyróżniamy hydrolazy działające na
wiązania estrowe (o nazwach zwyczajowych: esterazy, lipazy, fosfatazy), glikozydowe
wiązania estrowe (o nazwach zwyczajowych: esterazy, lipazy, fosfatazy), glikozydowe
(-amylazy), peptydowe (np. enzymy proteolityczne trypsyna i pepsyna)
(-amylazy), peptydowe (np. enzymy proteolityczne trypsyna i pepsyna)
Liazy - katalizują odwracalnie lub nieodwracalnie odszczepienie się od substratu
Liazy - katalizują odwracalnie lub nieodwracalnie odszczepienie się od substratu
drobnocząsteczkowego związku bez udziału wody. Liazy powodują rozerwanie wiązań C-C,
drobnocząsteczkowego związku bez udziału wody. Liazy powodują rozerwanie wiązań C-C,
C-0, C-N. W wyniku tych reakcji od substratu usuwane są takie połączenia jak: CO2 ,H20, NH3
C-0, C-N. W wyniku tych reakcji od substratu usuwane są takie połączenia jak: CO2 ,H20, NH3
i aldehydy.
i aldehydy.
Izomerazy - katalizują przemiany, które dokonują się w obrębie tego samego substratu np.
Izomerazy - katalizują przemiany, które dokonują się w obrębie tego samego substratu np.
racemizacja, epimeryzacja, przemiany oksydoredukcyjne, izomeryzacja cis - trans i
racemizacja, epimeryzacja, przemiany oksydoredukcyjne, izomeryzacja cis - trans i
przeniesienie grupy.
przeniesienie grupy.
Ligazy - zwane inaczej syntetazami katalizują połączenia się dwóch cząsteczek, sprzężone z
Ligazy - zwane inaczej syntetazami katalizują połączenia się dwóch cząsteczek, sprzężone z
rozbiciem wiązania pirofosforanowego w ATP lub pokrewnych związków
rozbiciem wiązania pirofosforanowego w ATP lub pokrewnych związków
wysokoenergetycznych. Podczas biosyntezy nowych związków powstają wiązania C-C, C-N,
wysokoenergetycznych. Podczas biosyntezy nowych związków powstają wiązania C-C, C-N,
C-0, C-S.
C-0, C-S.
KOENZYM
W znaczeniu węższym: Niskocząsteczkowa, zdolna do
W znaczeniu węższym: Niskocząsteczkowa, zdolna do
oddysocjonowania grupa enzymu. Przenosi grupy chemiczne,
oddysocjonowania grupa enzymu. Przenosi grupy chemiczne,
protony lub elektrony. Koenzym w tym znaczeniu sprzęga dwie lub
protony lub elektrony. Koenzym w tym znaczeniu sprzęga dwie lub
więcej pozornie niezależnych reakcji enzymatycznych. I mógłby
więcej pozornie niezależnych reakcji enzymatycznych. I mógłby
zostać nazwany metabolitem transportującym lub pośrednim.
zostać nazwany metabolitem transportującym lub pośrednim.
W znaczeniu szerszym: każdy niskocząsteczkowy, niebiałkowy
W znaczeniu szerszym: każdy niskocząsteczkowy, niebiałkowy
aktywny składnik enzymu. Ta definicja obejmuje również te
aktywny składnik enzymu. Ta definicja obejmuje również te
cząsteczki, które są kowalencyjnie związane z białkiem
cząsteczki, które są kowalencyjnie związane z białkiem
enzymatycznym jak grupy prostetyczne białek złożonych
enzymatycznym jak grupy prostetyczne białek złożonych
Współdziałanie dwóch różnych enzymów z tym samym koenzymem
Enzym zawiera zamiast koenzymu grupę prostetyczną silnie związaną z
białkiem enzymatycznym. Reakcja przeniesienia określonej grupy chemicznej z
jednego substratu do drugi dokonuje się przy udziale tego samego
biokatalizatora.
Pojedynczy enzym współdziała z dwoma różnymi substratami.
Schemat działania koenzymu