DYSLEKSJA ROZWOJOWA A NAUKA J
ZYKA OBCEGO
Opracowała: Joanna Anolik
GDAC
SK 2009
Dysleksja rozwojowa określana mianem specyficznych trudności u dzieci o prawidłowym
rozwoju umysłowym występuje według badań u 10-15% populacji. Szacuje się, że odsetek młodzieży
mających dysleksję ciągle zwiększa się. Jest to spowodowane zaburzeniami niektórych funkcji
poznawczych, motorycznych i ich integracji, które warunkują przyswajanie umiejętności czytania, pisania
oraz matematyki.
Dysleksji nie można łączyć tylko wyłącznie z danym przedmiotem, czy też wąską grupą
przedmiotów szkolnych, bo choć w różnej formie, to musi stawić jej czoła każdy nauczyciel chcący
dotrzeć do uczniów borykających się z tym problemem. W swojej pracy dydaktycznej nierzadko mam do
czynienia z uczniami, którzy z góry są uprzedzeni do nauki języka niemieckiego. Dodatkowo problemy
niektórych uczniów z czytaniem i pisaniem potęgują niechęć do tego języka.
Niezwykle ważną rolę w zachęceniu ucznia do podjęcia nauki języka niemieckiego odgrywa
umiejętność motywacji przez nauczyciela. W przypadku ucznia dyslektycznego nie należy narażać go na
sytuacje stresogenne zwłaszcza wtedy, gdy chcemy żeby zrobił coś, co sprawia mu trudność np. czytanie
na głos tekstu. Osoby z dysleksją mają problem z podzielnością uwagi i dlatego też nauczyciel musi tak
prowadzić zajęcia, by nie były monotonne, a ćwiczenia powinny być urozmaicone i niezbyt długie.
Trzeba też zauważyć, że tacy uczniowie przyswajają wiedzę wolniej, gdyż mają problem
z zapamiętywaniem. Stąd też w procesie nauczania należy uaktywnić wszystkie zmysły nie zapominając
o utrwalaniu poznanego materiału poprzez jego przypominanie.
W przypadku pojawienia się u ucznia trudności z przyswajaniem zagadnień gramatycznych
lub leksykalnych wskazane jest korzystanie z różnorodnych zestawów zabaw, gier i zadań. Trzeba też
wzbogacać ćwiczenia o elementy wspomagające rozwój tych funkcji, których deficyt przysparza
trudności w nauce.  Proponowane na lekcji ćwiczenia powinny zatem:
- usprawniać motorykę;
- ćwiczyć analizę i syntezę wzrokową i słuchową, funkcje językowe, a także koordynację słuchowo-
wzrokowo-ruchową;
- doskonalić spostrzeganie .1
Niemniej ważne niż wypracowanie właściwych metod pracy z uczniem dyslektycznym jest
ocenianie jego wiedzy. Dlatego też należy stworzyć takie kryteria ocen, które byłyby dostosowane do
możliwości ucznia zgodnie z zaleceniami PPP.
Z w/w problemem zetknęłam się osobiście w szkole, w której uczę. Razem z innymi
nauczycielami języków obcych i nauczycielem terapii pedagogicznej opracowałam korzystając
z dostępnej literatury i zdobytej w tym zakresie wiedzy, kryteria oceniania z języków obcych uczniów,
u których stwierdzono dysleksję rozwojową. Zostało to przedstawione w poniższej tabeli.
1
Butkiewicz A., Bogdanowicz K., Dyslexia in the English Classroom - techniki nauczania języka angielskiego uczniów
z dysleksją, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2004, s. 13.
2
Trudności wynikające z zaburzonych Pomoc ze strony nauczyciela
Sprawności językowe Sposób oceniania Uwagi
funkcji percepcyjno-motorycznych w przezwyciężaniu trudności
PISANIE - zniekształcenie pisowni, niekiedy - przygotowanie kart pracy z - nie obniżać oceny za W przypadku bardzo
 zlepki liter, wyrazy nie dają się tekstem z lukami do wpisania pomylenie liter w wyrazie lub poważnych trudności w
odczytać brakujących wyrazów ich kolejności przy poprawnym nauce języka obcego
- trudności w analizie zdań na wyrazy, - częste odwoływanie się do rozumieniu jego znaczenia należy posłużyć się
wyrazów na sylaby i głoski  wzorca podczas przepisywania - nie obniżać oceny za niską narzędziem
- pisze fonetycznie np.  rum ,  cimer - więcej czasu na przepisywanie estetykę pracy diagnostycznym 
- wadliwe wyodrębnienie wyrazów ze tekstu z podręcznika lub tablicy - dopytać ustnie w miarę KWESTIONARIUSZEM
zdań, łączenie przyimka z rzeczownikiem - przepisywanie zdań lub wyrazów możliwości oceniać tylko TRUDNOŚCI
np. in bed zgodnie z otrzymanym wzorcem lub wypowiedzi ustne UCZENIA W NAUCE
- przepisywanie  po kawałku bez modelem zdania J
ZYKÓW OBCYCH
dyktowania sobie - częsta kontrola zeszytów opracowanym przez
- mylenie liter podobnych (a-o, m-n, s-c), - zawieszenie plansz z wyrazami H. Jurek
różniących się położeniem w stosunku do  kłopotliwymi w klasie
osi pionowej (p-b, b-d) i poziomej (w-m, - wydłużenie czasu pisania
n-m, b-p), np. bit-pit,pin-bin sprawdzianów i prac klasowych
- trudności wzrokowego zapamiętania -zaproponowanie trenowania
kolejności i kształtu liter w wyrazie, pisania poprzez m.in.  gry memory
kłopoty z zapisaniem wyrazów
- wolne tempo pisania i zniekształcenie
graficznej strony pisma, ma kłopot
w stosowaniu wielkich liter i znaków
przestankowych
- nie potrafi zauważyć błędów w zapisie
3
 czytanie głośne wyrazów przez - nie oceniać z czytania
CZYTANIE - trudności w zestawianiu dz
więków -
w całość-ciągłe literowanie nauczyciela z jednoczesnym głośnego bez przygotowania
- trudności w modelowaniu głosu ze śledzeniem przez ucznia tekstu w - nie obniżać oceny za złą
znakami przestankowymi książce intonację i akcent
- nieprawidłowe odczytywanie całych - powtarzanie przeczytanych przez
wyrazów nauczyciela słów przez ucznia
- trudności w zrozumieniu przeczytanej (powtarzanie za nauczycielem)
treści - tłumaczenie wyrazów, zdań na
-  przekręcanie słów, przestawianie liter język polski
i sylab w odczytywanym wyrazie - wyznaczanie mniejszych
- wolne tempo czytania, niechęć do fragmentów tekstu
czytania głośnego - więcej czasu na przeczytanie
- czytanie  na pamięć , zgadywanie, tekstu
przekręcanie końcówek - praca na lekcji ze słownikiem
ang.-polskim, niem.-polskim
SA
UCHANIE - trudności w zrozumieniu dłuższych - wielokrotne powtarzanie poleceń - umożliwienie parokrotnego
wypowiedzi słownych i poleceń - nauczyciel mówi głośno, wyraz
nie słuchania nagrania
nauczyciela i powoli - dokładne wcześniejsze
- gorsza pamięć - instrukcje pisemne, pokazowe wyjaśnienie uczniom czego
- trudności w odróżnianiu podobnych będą słuchać
wyrazów - liberalne podejście do ucznia
- może wystąpić zaburzenie koncentracji z zaburzeniem percepcji
uwagi i trudności w skupieniu się na słuchowej
słuchaniu tekstu
4
MÓWIENIE - trudności w przyswajaniu i opanowaniu - zachęcanie do częstego mówienia, - nie obniżać ceny za ubogie
pojęć w zakresie stosunków motywowanie i chwalenie słownictwo i krótsze
przestrzennych, w związku z tym ubogie - poprawianie tylko tych błędów, wypowiedzi
opisy które mogłyby stać się złym - nie obniża się oceny za
- nieprawidłowa wymowa, mylenie, przyzwyczajeniem niegramatyczne wypowiedzi
przekręcanie wymowy i znaczenia nowo - zadawanie dodatkowych ćwiczeń lub złą wymowę w przypadku
poznanych wyrazów do domu właściwego doboru słownictwa
- trudności w wypowiadaniu się  mały - dobór interesujących ucznia - zauważać chęci i postępy,
zasób słów, problemy z dobraniem tematów, aby zwiększyć chęć jakie uczeń czyni
odpowiedniego słownictwa wypowiadania się
- niegramatyczne wypowiedzi - pomoc w ustaleniu położenia
- trudności w przyswajaniu materiału przedmiotów na obrazku w języku
gramatycznego polskim
- trudności w uczeniu się na pamięć - przygotowanie wspólnie
słówek, zwrotów, wierszy z uczniem materiału leksykalnego,
- trudności w wypowiadaniu niezbędnego do wykonania zadania
wielosylabowych słów np. comfortable, - umożliwienie rozmów
intelligent z kolegą/koleżanka (mniejszy stres)
Opracowały: Joanna Anolik (Kapitaniak), Agnieszka Sik, Jolanta Zielińska
5
Praca z uczniem dyslektycznym jest dla nauczyciela pewnego rodzaju wyzwaniem. Wymaga
od niego jeszcze większej kreatywności i umiejętności dostrzegania potrzeb niż u uczniów
niedotkniętych tym problemem. Za to nawet najmniejsze sukcesy w nauce ucznia dyslektycznego
przynoszą dużo większą satysfakcję nauczycielowi, co z kolei jest zachętą do dalszego doskonalenia
swego warsztatu pracy.
6
BIBLIOGRAFIA
1. Arabski J., O przyswajaniu języka drugiego (obcego), WSiP, Warszawa 1985.
2. Bogdanowicz M., O dysleksji czyli specyficznych trudnościach w czytaniu i pisaniu odpowiedzi na
pytania rodziców i nauczycieli, Wydawnictwo Popularnonaukowe Linea, Lublin 1995.
3. Bogdanowicz M., Adryjanek A., Uczeń z dysleksją w szkole. Poradnik nie tylko dla polonistów,
Operon, Gdańsk 2004.
4. Butkiewicz A., Bogdanowicz K., Dyslexia in the English Classroom - techniki nauczania języka
angielskiego uczniów z dysleksją, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2004.
5. Jurek A.,  ABC Dysleksji", w: Języki obce w szkole, Opole 2004.
6. Komorowska H., Podstawy metodyki nauczania języków obcych, EDE Poland, Warszawa 1993.
7. Komorowska H., Sukces i niepowodzenie w nauce języka obcego, WSiP, Warszawa 1978.
7