Objawy uszkodzenia kory mózgu:
Objawy uszkodzenia kory mózgu:
Anatomiczne ró\
nice budowy mózgu kobiet
Anatomiczne ró\
nice budowy mózgu kobiet
" apraksje (Å‚ac. praxis  praktyka) - sÄ… to uszkodzenia okolic ruchowych
i mÄ™\
czyzn
i mÄ™\
czyzn
" agnozje (wł. gnosco  wiedzieć, poznać) - uszkodzenia okolic czuciowych
" mózg większy u mę\
czyzn ni\
u kobiet,
" afazje (gr. aphasia - niemota) - korowe uszkodzenia powodujÄ…ce
ale stosunek masy mózgu do masy ciała
zaburzenia mowy
jest wy\
szy u kobiet
" astereognozja - niemo\
ność rozpoznania przedmiotu za pomocą dotyku
" asymetria międzypółkulowa słabiej
" amuzja:
zaznacza się u kobiet (więcej włókien w
ć% sensoryczna - utrata słuchu muzycznego
ciele modzelowatym, a to są wł.
ć% motoryczna - utrata umiejętności gry na instrumentach
kojarzeniowe)
" akalkulia - utrata umiejętności liczenia
" jÄ…dro nadskrzy\
owaniowe podwzgórza
" zaburzenia rozpoznawania miejsca działania bodz
ca
większe u kobiet (te\
u osób
" zaburzenia dermoleksji - rozpoznawania liter i kształtów pisanych na
"
"
"
homoseksualnych); natomiast j. płciowo-
skórze ciała
dwupostaciowe (INAH-3) większe u
" zaburzenia rozpoznawania schematu własnego ciała:
"
"
"
mÄ™\
czyzn
ć% amorfosynteza (uszkodzenie płata ciemieniowego w półkuli
" u kobiet większe są niektóre obszary
niedominującej) - zaprzeczanie istnienia drugiej połowy ciała, brak
kory limbicznej (zakręt obręczy,
dbałości o nią;
hipokamp)
ć% autotopagnozja - nierozpoznawanie części własnego ciała
" u mÄ™\
czyzn większe jest ciało
migdałowate
U większości ludzi wykształca się tzw. preferencja lateralna (stronność),
" wytwarzanie serotoniny o 1/3 mniejsze u
zarówno dla ręki, nogi, oka i ucha. U osób praworęcznych zazwyczaj występuje
kobiet ni\
u mÄ™\
czyzn
ścisłe  przyporządkowanie czynności określonej półkuli. Za mowę oraz inne
funkcje językowe i logiczne odpowiada zawsze lewa strona mózgu, podczas
gdy muzyka, sztuka oraz emocje są zlokalizowane w prawej półkuli.
U osób leworęcznych sytuacja jest bardziej skomplikowana. U części z nich funkcje
językowe występują po stronie lewej (czyli jak u praworęcznych, 70%), u części
osób funkcje językowe zlokalizowane są po prawej stronie, a jeszcze inni wykazują
typ mieszany, czyli funkcje językowe zlokalizowane są po obu stronach mózgu, co
nazywamy lateralizacjÄ… skrzy\
owaną (bilateralizacją) - leworęczność nie jest prostą
odwrotnością praworęczności.
Stopień lateralizacji jest ró\
ny u poszczególnych osób
Dominacja półkuli mózgowej oznacza jej przewodzenie w konkretnej czynności i
kierowanie (a nie kontrolowanie tej funkcji)
Pomiędzy półkulami istnieje łaczność i współpraca, większość zadań anga\
uje obie
półkule www.mantoos.com
RODZAJE FAL EEG
częstotliwość amplituda ogólna
fale występowanie
[Hz] [µV] charakterystyka
przy wyłączonej uwadze, relaksacji;
8 - 13
synchronizacja, u 10% ludzi brak, albo tylko w
(poni\
ej u
50 - 60 zapis wysokonapięciowy, okolicy ciemieniowo-potylicznej;
Ä…
dzieci,
do 100 wolny; nad półkulą zanikają po otwarciu oczu
alfa
powy\
ej
dominujÄ…cÄ… - ni\
szy (blokowanie rytmu alfa); dajÄ… siÄ™
rzadko)
kontrolować - technika medytacji
desynchronizacja
15 - 60 okolica płatów czołowych
²
10 - 30 małe napięcie, wysoka
najczęściej <30 aktywne czuwanie
beta
częstotliwość
20 - 300 głęboki sen, zwłaszcza 3. i 4.
´
1 - 5 synchronizacja
zwykle >75 stadium
delta
synchronizacja okolica ciemieniowo-potyliczna i
¸
4 - 7 20 - 60 występuje równolegle z środkowa czaszki
theta
rytmem gamma u zwierzÄ…t w trakcie REM
aktywacja kory mózgowej -
40 - 100 synchronizacja okolice płatów czołowych
Å‚
niska
nawet do 200 występuje równolegle z aktywne czuwanie
gamma
rytmem theta
szczyt czaszki
zmienna, narasta i maleje;
wrzeciona 7 - 14 synchronizacja sen wolnofalowy 2., 3. te\
4.
około 7 fal
stadium
oscylacje wysokonapięciowa fala
zespoły K sen wolnofalowy 2. i 3. stadium
<1Hz ostra + kilka ni\
szych
FAZY SNU
(na podstawie rejestracji poligraficznych: EEG, EOG, EMG, EKG)
ruchy
częstość akcji
czynność gałek % całego
FAZA/
FALE serca (EKG), temperatu ocznych uwagi
STADIUM
mięśni (EMG) ra ciała czasu snu
oddech
(EOG)
czynnościowa ślepota,
10 - 20
stan wykorzystywany w trakcie
próg snu ² + Ä… rozluz
nienie zwolnienie
min
medytacji transcendentalnych
brak lub płytki sen, wra\
enia unoszenia
S 1 5%
Ä… + ²
siÄ™, latania
wolne
S1 i S2
płytki sen
S 2 wrzeciona + ´ Å‚Ä…cznie
50-55%
średnio głęboki
S 3 ´ + wrzeciona
bardzo głęboki (sen
znu\
onego),somnambulizm
wydzielanie GH w 1. cyklu
S3 i S4
marzenia senne S1-S4
S 4 Å‚Ä…cznie
´
rzeczowe, wyrozumowane
20%
słabo pamiętane, po
przebudzeniu dezorientacja;
aktywacja pł. czołowych
ę!ciśnienia
Ä™!
Ä™!
Ä™!
² + Å‚, w Ä™!cz. a. s.
szybkie
zanik napięcia
ę!przepływu mózgowego
Ä™!
Ä™!
Ä™!
ę!częstości
głębokich ruchy gałek
REM mięśniowego + wydzielanie kortyzolu;
ocznych
oddechów, ę! 20-25%
strukturach ¸,
marzenia senne barwne,
PS skurcze tzw.
zwÄ™\
enie
nieregularne
przenoszący się pamiętane; aktywacja kory
twitches
z
renic
oddychanie
limbicznej
na korÄ™
CECHY SNU WOLNOFALOWEGO (SWS)
CECHY SNU WOLNOFALOWEGO (SWS)
" występowanie w EEG fal delta, wrzecion sennych, zespołów K
i wolnych oscylacji
" spadek częstości oddychania
" spadek ciśnienia krwi i częstości akcji serca
" spadek temperatury ciała i mózgu
" obni\
enie przemian metabolicznych
" spadek napięcia mięśniowego
" zmiany hormonalne (wydzielanie hormonu wzrostu, prolaktyny)
" marzenia senne (pozbawione emocji,  wyrozumowane )
CECHY SNU PARADOKSALNEGO (PS, REM)
CECHY SNU PARADOKSALNEGO (PS, REM)
" aktywacja czynności kory mózgowej (rytmy beta i gamma)
" atonia mięśniowa ( z okresami skurczów mięśni, tzw.
twitches)
" szybkie ruchy gałek ocznych, rozszerzenie z
renicy
Aktywacja układu autonomicznego:
" zmiany częstości oddychania
" wzrost częstości akcji serca i ciśnienia krwi
" wzrost temperatury ciała, mózgu oraz metabolizmu
mózgowego
" erekcja prÄ…cia u mÄ™\
czyzn, Å‚echtaczki u kobiet
" zmiany hormonalne (wzrost wydzielania kortyzolu)
Oraz:
" obecność fal mostowo-kolankowo-
potylicznych (PGO)
" synchroniczny rytm theta w głębokich
strukturach korowych
" marzenia senne (emocjonalne, baśniowe)
 ...pięć godzin snu przystoi starcom
i młodzie\
y,
sześć godzin kupcom,
siedem - jaśnie państwu,
a lenie i pró\
niaki mogą spać
nawet osiem godzin dziennie...
Stworzenie Ewy z \
ebra Adama
(& wysoki próg pobudliwości w SWS& )
Typy reakcji agresywno-
CECHY AGRESJI OFENSYWNEJ:
obronnych
" hormonozale\
na
REAKCJE OFENSYWNE:
REAKCJE OFENSYWNE:
" skierowana przeciw osobnikom tej
samej płci i gatunku
1. agresja ofensywna -
" skierowana przeciw osobnikom
hormonozale\
na
nieznanym
(emocjonalana)
2. agresja Å‚owcza - oparta na
" terytorialna
napędzie pokarmowym (rola
" słu\
y ustaleniu hierarchii
podwzgórza)
" wzorzec ruchowy reakcji:
REAKCJE DEFENSYWNE:
REAKCJE DEFENSYWNE:
piloerekcja
uderzanie bokiem ciała
1. agresja defensywna
atak na bok i tył ciała
(obronna)
2. ucieczka
3. inne formy reakcji
obronnych
CECHY AGRESJI DEFENSYWNEJ:
Zabicie ślimaka w wyniku przypadkowego
nadepnięcia nań nie jest działaniem agresywnym.
" występuje w ka\
dym wieku, niezale\
nie od
Zabicie ślimaka, aby przygotować zeń wykwintne
dojrzałości hormonalnej
danie  będzie to agresja łowcza. Zabicie ślimaka,
" skierowana przeciw osobnikom obu płci
aby uchronić sałatę w ogródku  jest agresją
obronną. Rozdeptanie ślimaka po to, \
eby go zabić,
" skierowana przeciw osobnikom znanym i
dla przyjemności, w myśl zasady  chłop \
ywemu nie
nieznanym
przepuści  będzie to agresja emocjonalna. Tak
" ilościowo podobna u samców i samic
więc spowodowana przez nas śmierć
nieszczęśliwego ślimaka mo\
e być wynikiem ró\
nego
" wzorzec ruchowy reakcji:
rodzaju agresji, a nawet nie być z agresją związana
nagły ruch do przodu
gryzienie
Prof. Jerzy Vetulani, Instytut Farmakologii PAN,
atak na głowę
Kraków
Objętość wyrzutowa serca ludzkiego - ilość krwi, którą 1 komora
pompuje do tętnicy w trakcie 1 skurczu serca - w spoczynku
wynosi 60  100 (średnio 80) ml i jest podobna dla obu komór.
Po zakończeniu wyrzutu pozostaje w komorach pewna ilość
krwi nazywana objętością zalegającą (rezydualną)
Pojemność minutowa serca - ilość krwi, którą 1 komora pompuje
do aorty w ciągu 1 min. W stanie spoczynku wynosi ona około
6 l/min
6 l/min
pojemność minutowa = objętość wyrzutowa x częstość
skurczów serca na minutę (częstość tętna), np. 80 ml x 70
sk/min = 5,6 l
W czasie wysiłku fizycznego mo\
e ona osiągnąć a\
25 l/min!
a\
25 l/min!
Regulacja pracy serca:
" automatyzm pracy serca  wynikający z obecności 2 węłów zbudowanych z tkanki
" automatyzm pracy serca
bodz
cotwórczej o niestabilnym potencjale błonowym (spontaniczna depolaryzacja)
" prawo serca Starlinga  ze wzrostem początkowej długości włókien m. sercowego rośnie siła
" prawo serca Starlinga
skurczu (im większe wypełnienie serca krwią, tym silniejszy skurcz)
" wpływy nerwowe:
" wpływy nerwowe:
" unerwienie przywspółczulne - gałęzie sercowe górne, środkowe i dolne nerwu błędnego (X)
" współczulne nerwy sercowe: nerwy szyjne (z 3 zwojów szyjnych) i piersiowe (z 5-6 zwojów
piersiowych pnia współczulnego)
" ośrodki współczulne (II-rzędowe) w rdzeniu (rogi boczne C8-Th2)  czynne w wysiłku, emocjach
oraz spadku ciśnienia (reakcja z baroreceptorów), spadku pO2 i wzroście CO2 (reakcja z
chemoreceptorów)
Pobudzenie przywspółczulne (n błędny) zwalnia i hamuje akcję serca, układ współczulny
Pobudzenie przywspółczulne (n błędny) zwalnia i hamuje akcję serca, układ współczulny
przyspiesza ją i nasila  działania chrono-, ino-, dromo- i batmotropowe ujemne i dodatnie
przyspiesza ją i nasila  działania chrono-, ino-, dromo- i batmotropowe ujemne i dodatnie
chronos  czas, inos  siła, dromos  przewodnictwo, batmo - pobudliwość
chronos  czas, inos  siła, dromos  przewodnictwo, batmo - pobudliwość
wpływy humoralne  wpływ mediatorów i hormonów (np. pobudza A,NA, tyroksyna, glukagon;
wpływy humoralne 
hamuje ACh, adenozyna, kofeina) i jonów (pobudza Ca+; hamuje K-)
bradykardia  zwolnienie cz.a.s, tachykardia  przyspieszenie cz.a.s (np. po przecięciu n. błędnego  wagotomia)
UKA
AD NACZYNIOWY (systema vasorum): Ró\
nice pomiędzy tętnicami i \
yłami:
" część krwionośna " tętnice posiadają względnie grubą ścianę i mniejsze światło, \
yły
" serce mają cienką ścianę i du\
ą średnicę
" część chłonna " napięcie ściany tętnicy większe ni\
\
yły
Część krwionośna i serce stanowią układ " \
yły doprowadzają krew do serca, a tętnicami krew wypływa z
krÄ…\
enia serca
" \
yły mają zastawki zapobiegające cofaniu się krwi, tętnice nie
" w tętnicach ciśnienie jest wy\
sze ni\
w \
yłach
Schemat krÄ…\
enia:
" Serce  2 przedsionki, 2 komory
" KrÄ…\
enie du\
e  lewa komora  aorta (t. główna)  tętnice, tętniczki  naczynia włosowate  \
yłki, \
yły  \
. górna i
dolna  prawy przedsionek
" KrÄ…\
enie małe  prawa komora  pień płucny, tętnice płucne  naczynia włosowate  \
yły płucne  lewy
przedsionek Uwaga: Krew wchodząca do płuc tętnicami jest odtlenowana, a wychodząca \
yłami natleniona
Fazy cyklu sercowego:
Fazy cyklu sercowego:
1. skurcz przedsionków: przepchnięcie krwi do komór = zastawki przedsionkowo komorowe sa otwarte, tętnicze 
zamknięte; gdy ciśnienie w przedsionkach mniejsze niz w komorach, zamykają się zastawki przedsionkowo-
komorowe  I ton serca (skurczowy)
2. skurcz komór: wyró\
niamy 2 etapy:
skurcz izowolumetryczny  zastawki przedsionkowo-komorowe ju\
zamkniete, tętnicze jeszcze nie otwarte, kończy się
otwarciem zastawek tętnicy płucnej i aorty
skurcz izotoniczny  otwarcie zastawek, wypieranie krwi (fazy maksymalnego i zredukowanego wyrzutu)
3. rozkurcz przedsionków: odbywa się prawie równolegle ze skurczem komór
4. rozkurcz komór: rozpoczyna się, gdy ciśnienie w tętnicach przewy\
szy ciśnienie w komorach, ma 3 okresy
(protodiastoliczny, izowolumetryczny i izotoniczny); w tym 1. zamykają się zastawki tętnicze  II ton serca
(rozkurczowy)
5. pauza: wolno napływa krew do komór, trwa do kolejnego skurczu przedsionków
Układ bodz
cotwórczo-bodz
coprzewodzÄ…cy serca:
" węzeł zatokowo-przedsionkowy  w okolicy ujścia \
yły głównej do
prawego przedsionka  wyładowania z częstotliwością 60-80 c/min
" węzeł przedsionkowo-komorowy  w przegrodzie przedsionkowo
komorowej, wyładowania z częstotliwością 40-60 c/min
" pęczek przedsionkowo-komorowy (pęczek Hisa) (dwie odnogi i wł.
Purkinjego), wyładowania z częstotliwością 20-40 c/min
Unerwienie naczynioruchowe:
Unerwienie naczynioruchowe:
nerwy naczyniozwÄ™\
ajÄ…ce (wazokonstriktory) - tonicznie aktywne (tak\
e w spoczynku) pozazwojowe włókna
współczulne: przy wy\
szej ich aktywności naczynia są bardziej zwę\
one, przy ni\
szej - ciśnienie krwi rozszerza
naczynia - dwukierunkowa, jednotorowa regulacja światła naczyń krwionośnych
lokalne unerwienie naczyniorozszerzające (wazodilatatory) - bez aktywności spoczynkowej, działające tylko okresowo:
" współczulne (wydzielające na zakończeniach nerwowych ACh, DA, histaminę) - unerwiają naczynia tętnicze mięśni
szkieletowych, które rozszerzają się w czasie reakcji agresji, obrony, ucieczki
" przywspółczulne (wydzielające na zakończeniach gł. VIP (vasoactive intestinal peptide), a nie ACh), występujące w
naczyniach ślinianek, opon mózgowych, naczyniach wieńcowych i naczyniach przewodu pokarmowego (unerwiane
przez nerwy czaszkowe, zwł. nerw błędny) i naczyniach miednicy mniejszej i narządów płciowych zewnętrznych (nerw
miedniczny)
" somatyczne (wazodilatatory Baylissa) - skórne nerwy czuciowe przewodzące antydromowo po podra\
nieniu skóry
Ośrodkowa regulacja krą\
enia krwi
Ośrodkowa regulacja krą\
enia krwi
" ośrodek sercowy w rdzeniu przedłu\
onym (jądro grzbietowe i jądro dwuznaczne nerwu błędnego) -
zmniejszajÄ…cy pracÄ™ serca
" drugorzędowy ośrodek sercowy w części piersiowej rdzenia kręgowego - zwiększający pracę serca
" ośrodek naczynioruchowy w rdzeniu przedłu\
onym (część presyjna i depresyjna)
Odruchy:
Odruchy:
" odruchy z baroreceptorów - obni\
ają ciśnienie krwi przy jego nadmiernym wzroście
" odruchy neurohormonalne - adrenalina, NA, ADH (emocje, utrata krwi)
" układ renina - angiotensyna (angiotensyna II - kilkukrotnie silniejsza od NA) - działa przy spadku ciśnienia w
tętnicach nerkowych, powoduje wyrównawczy wzrost ciśnienia i objętości krwi (angiotensyna, noradrenalina,
serotonina, spadek temperatury powodują skurcz naczyń)