Historia rozwoju turystyki na świecie
Starożytność:
Egipt: pierwsze migracje,  pielgrzymki , wycieczki nad sztuczne jeziora, oglądanie
piramid, słabo rozwinięta komunikacja
Persja: rozwinięcie sieci połączeń komunikacyjnych, ponad 3tys. km dróg królewskich,
budowanie oberż
Grecja: wycieczki zmotywowane religijnie- m.in. pielgrzymki do Olimpii na święto ku czci
Zeusa, do wyroczni w Delfach, igrzyska olimpijskie, nie budowano dróg, przeważała
komunikacja morska
Rzym: dobrze rozbudowana sieć dróg, wyjazdy sezonowe- w góry, nad morze,
pojawiają się gospody (przy niektórych drogach nawet co 5 km) i usługi przewozowe,
zaczęto wydawać  rozkazy podróżne (kamienne tabliczki - za darmo wyżywienie +
nocleg) , powstaje coś na kształt mapy, wyjazdy do miejscowości kuracyjnych:
�� Bajae (Włochy)
�� Vichy (Francja)
�� Baden (Szwajcaria)
�� Baile Herculane (Rumunia)
�� Bath (Anglia)
Średniowiecze:
początkowo zahamowanie ruchu turystycznego z powodów politycznych-
zdewastowane drogi, zniszczenie obiektów noclegowych
w okresie póz
niejszych dominowały motywy:
�� religijne- VII, VIIIw.  pielgrzymki do Rzymu, Santiago de Compostela (grób św. Jana
Apostoła), Ziemi Świętej
�� polityczne
�� kształceniowe- od XIIIw. wyjazdy na uniwersytety
Renesans:
podróże w celach handlowych (kupieckie)
początek dłuższych podróży konnych- dzięki wynalezieniu resorów
powstają pierwsze obiekty hotelowe o w miarę przyjaznym standardzie. W roku 1356 w
Wenecji powstaje pierwsze zrzeszenie hotelarzy
powstają pierwsze informatory o miastach. 1550r. Albertini pisze  Opis całych Włoch
Wielkie Odkrycia Geograficzne- wyprawy Marco Polo, Columba, Magellana, Vasco da
Gamy, podróże poznawcze.
Wiek XVII:
pojawia się typowa, wąsko rozumiana turystyka, w celach:
�� poznawczych
�� zdrowotnych
�� wypoczynkowych
podstawowym środkiem transportu stają się powozy
różne formy obsługi transportowej- powstają sieci dyliżansowe, obsługiwane przez
państwo, regularne przejazdy
polepszenie stanu dróg
wysokie korzyści finansowe z obsługi turystyki
zwiększa się zasięg geograficzny podróży
Wiek XVIII:
kontynuacja rozwoju
pojawia się sezonowość
wyjazdy do uzdrowisk:
�� Bath (12 tys. osób rocznie latem)
�� Bagni di Lucca (Włochy)
�� Montecatini (Włochy)
�� Mariańskie A
az
nie (Czechy)
�� Spa (Belgia)
�� Baden (Niemcy)
�� Pfafers (Szwajcaria)
�� Boreges (Pireneje)
�� Bagneres-de-Bigorre (Pireneje)
grand tour- podróże młodych arystokratów z Anglii na kontynent, ok. 40 tys. rocznie
początek turystyki w Alpach- Chamonix u stóp Mont Blanc
1786r. - Michel Paccard i Jacques'a Balmat zdobywają po raz pierwszy masyw Mont Blanc
Wiek XIX i XX:
rozwój turystyki masowej- druga połowa XIXw.
czynniki rozwoju:
�� rozwój środków transportu:
ż� pierwsza linia kolejowa 1825r.- rozwój miast i miejscowości przykolejowych
(np. Cannes)
ż� statki parowe- wycieczki morskie 1 i 2 dniowe, rozwój kurortów
przybrzeżnych
ż� samochody- początek XXw., 1923r.  pierwsza autostrada (Włochy)
ż� samoloty- 1939r.  American Airlines, pierwszy lot międzykontynentalny o
charakterze turystycznym
�� industrializacja i urbanizacja- podróże z miast do uzdrowisk- domów zdrojowych
 podział bazy noclegowej na państwową i prywatną
moda na wyjazdy turystyczne
zróżnicowany standard obiektów turystycznych
kąpieliska nadmorskie- kurorty wyjazdowe dla jednego miasta- np. Atlantic City dla
Nowego Yorku
wzrost ilości wolnego czasu- przed drugą wojną światową 3x8 godzin (praca, sen, czas
wolny), w 1900r. we Francji pierwsza firma wprowadza płatny urlop wypoczynkowy,
1910r, Austria- ustawa o płatnych urlopach polityka państwa sprzyjająca turystyce
1841r.  powstaje pierwsze biuro turystyczne  Thomas Cook - pierwsze wycieczki,
przewodniki& , do 1905r. powstają jej filie w większości krajów Europy
1872r.- pierwsza grupowa podróż dookoła świata- na statku  Ocean
w drugiej połowie XIXw. zaczynają powstawać organizacje i stowarzyszenia turystyczne,
związane w większości z turystyką górską, m. in. Brytyjski Klub Alpejski, kluby takie
zajmowały się organizacją turystyki i zaplecza, a także wytyczaniem szlaków
powstają ogólnokrajowe zrzeszenia hotelarzy (Szwajcaria, Austria)
1901r., Nowa Zelandia- pierwszy państwowy organ do spraw turystyki, 1909r., Austria-
referat ds. turystyki
okres międzywojenny- zahamowanie rozwoju turystyki z powodu Wielkiego Kryzysu
pojawiają się nowe rejony popularne, m. in. Skandynawia, dominacja turystów z Niemiec,
Anglii i Ameryki
Turystyka współczesna:
od 1950r. rozwój turystyki w bloku komunistycznym
ekspansja przestrzenna- różne kierunki, różne nasilenie
nowe formy turystyki, rozwój turystyki zimowej
turystyka krajoznawcza
modne wyjazdy weekendowe
zasada 3xS- Sun, Sand, Sea i 3xE- Entertainment, Excitement, Education
od lat 80. Idee harmonijnego rozwoju turystyki
Historia turystyki w Polsce
DoXVIIIw.
cele podróży:
�� religijne (do Włoch, Palestyny)
�� kupieckie
�� po naukę- głównie do Italii
1246r.  pierwsza podróż poselska- Piano Carpini i Benedykt Polak- z Włoch przez
Czechy, Polskę i Ruś do chana mongolskiego w Karakorum
1563r.  pierwszy opis wycieczki, Beata A
aska- Wycieczka do Zielonego Stawu
Kieżmarskiego
1582r.   Peregrynacja albo pielgrzymowanie do Ziemi Świętej Michała Radziwiłła
Sierotki- uwzględnienie aspektu poznawczego
1614r.- pierwszy przewodnik drukowany:  Pielgrzym polski, albo krótkie Rzymu i miast
przedniejszych włoskich opisanie
1643r.  przewodnik dotyczący Polski:  Gościniec, albo krótkie Warszawy opisanie 
autorstwa Adama Jarzębskiego
2 poł. XVIIIw.- 1918r.
zwiększenie nasilenia ruchu turystycznego
działalność reformatorska w szkolnictwie
wydarzenia polityczne (konfederacje, emigracja, rozbiory)
prekursorzy turystyki polskiej:
�� Stanisław Staszic- przede wszystkim turystyka górska: Beskidy (1792r.), Podnóże
Tatr (1802r.), Tatry, Babia Góra, Orawa, Spisz
�� Julian Ursyn Niemcewicz (1758-1841r.)- publikował opisy swoich podróży po
Polsce, Europie, Ameryce; refleksje z podróży po Polsce-  Podróże historyczne
po ziemiach polskich między 1811 a 1828 roku odbyte (1858r.)
�� Wincenty Pol (1807-1872r.)- pierwszy polski badacz Sudetów, odbył wiele
podróży po Polsce, najbardziej interesował się Karpatami, popularyzował
odwiedzane obszary w  Obrazach z życia i natury (1867-1870r.)
ruch turystyczny w charakterze wypoczynkowym- wyjazdy do uzdrowisk:
�� XIIIw.- Cieplice Śląskie, Lądek
�� XVIw.- Kudowa, Iwonicz
�� XVIIw.  Wałbrzych
�� XVIIIw.- Duszniki, Jedlina, Połczyn, Ustrój Śląski, Świeradów
�� XIXw.- Busko, Krynica, Sopot, Kołobrzeg, Krzeszowice, Ciechocinek, Iwonicz,
Polanica, Szczawnica, Nałęczów, Wieliczka
kąpieliska morskie:
�� koniec XVIw.  Sopot
�� XIXw.- Kołobrzeg, Świnoujście, Ustka, Międzyzdroje
 początek rozwoju ruchu turystycznego w Tatrach- Tytus Chałubiński- początkowo
Kościelisko i Bukowina (dzięki traktowi krakowskiemu)
1873r. powstaje Towarzystwo Tatrzańskie- z inicjatywy Chałubińskiego, Eichborna,
Szalaya i Radzikowskiego; w 1874r. przekształca się w Galicyjskie Towarzystwo
Tatrzańskie, po dwóch miesiącach znów powraca do nazwy TT, ma ośrodki w A
odzi,
Warszawie, Kielcach, Częstochowie, Poznaniu, Wiedniu, Petersburgu, Odessie, Drez
nie,
Wrocławiu i Gdańsku; jego główne cele to:
�� umiejętne badanie Karpat, w szczególności Tatr i Pienin oraz rozpowszechnianie
zebranych o nich wiadomości
�� zachęcanie do ich zwiedzania, ułatwianie do nich dostępu, ułatwianie pobytu
turystom, a w szczególności swoim członkom, badaczom oraz artystom
�� ochrona zwierząt alpejskich- kozic i świstaków
�� wspieranie przemysłu górskiego;
W 1918r. zmiana nazwy na Polskie Towarzystwo Tatrzańskie
1874r.- w Zakopanem powstaje Biuro Obsługi Turystów
1892r.  budowa Dworca Tatrzańskiego z czytelnią
budowa drogi z Nowego Targu do Zakopanego
1899r.- linia kolejowa do Zakopanego
1874-1894r.- powstają kolejno schroniska górskie: nad Morskim Okiem, pod Krzyżnem,
w D5SP, Roztoce, drugie schronisko nad Morskim Okiem, na Hali Gąsiennicowej
1907r.  powstaje Zakopiański Oddział Narciarzy- S. Barabasz, M. Karłowicz, M. Zaruski
1909r.- powstaje Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe
1906r.- powstaje Polskie Towarzystwo Krajoznawcze  A. Janowski, A. Patka, cele:
�� ukazywanie piękna przyrody polskiej
�� wychowanie młodzieży
�� popularyzacja, tworzenie wydawnictw
�� wytycznie szlaków
�� muzea krajoznawcze
Rozwiązane w 1950r., przywrócone pod nazwą Polskie Towarzystwo Turystyczne i
Krajoznawcze
Okres międzywojenny:
ustawa o czasie pracy (1919r.) i płatnych urlopach (1922r.)
1919r.- powstaje referat turystyki przy Ministerstwie Robót Publicznych
wielki boom turystyczny
rozwój organizacji turystycznych:
�� Orbis (1920/23r.)- Polskie Biuro Podróży
�� Gromada (1937r.)- Spółdzielnia Turystyczno-Wypoczynkowa
�� Związek Polskich Towarzystw Turystycznych (1927-37r.)
koncentracja w rejonach: Zakopane, Ciechocinek , Krynica, Otwock, Rabka, Iwonicz,
Szczawnica, Jastarnia
 1932r.  tanie pociągi turystyczne
1929r.- powstają linie lotnicze LOT
1931r.- pierwsze kempingi w Olsztynie, Żegiestowie, Popowie (pod Warszawą) i
Jadwisinie (nad Zalewem Zegrzyńskim)
powstanie kolei linowy (1936-38r.)- Kasprowy Wierch, Góra Parkowa, Gubałówka
rozbudowanie sieci szlaków górskich
1945-1989r:
tuż po wojnie- zahamowanie turystyki
1945-1956- zakaz wyjazdów zagranicznych poza  krajami zaprzyjaz
nionymi
promowanie turystyki masowej
1949r.- utworzenie Funduszu Wczasów Pracowniczych- wczasy socjalne
1949r.- powstaje GOPR
1950r.- PTTK, powołanie Rady Turystyki przy Ministerstwie Komunikacji
1960r.- Główny Komitet Kultury Fizycznej i Turystyki
1953r.- powstają Biura Obsługi Ruchu Turystycznego przy PTTK
1957r.-powołanie Centralnego Ośrodka Informacji Turystycznej, wznowienie działalności
Gromady, powstają biura spółdzielcze:
�� Turysta
�� Sport-Tourist
�� Polski Związek Motorowy
�� Juventur
�� Almatur
1989r.-zmiana przepisów wizowych, celnych, walutowych i paszportowych:
�� kryzys branży turystycznej
�� wzrost jakości usług gastronomicznych, przewozowych, noclegowych, itp.
�� zmiana sposobu spędzania wolnego czasu- aktywne formy, turystyka
kwalifikowana
�� nowe formy turystyki: motywacyjna, edukacyjna, kongresowa, biznesowa,
agroturystyka, ekoturystyka, turystyka religijna
Po 1989r.:
1990r.- powstaje Polska Izba Turystyki- organizacja zrzeszająca podmioty gospodarcze
działające w branży turystycznej, zajmuje się także rekomendacją biur podróży
1997r.- ustawa o usługach turystycznych
2000r.- Polska Organizacja Turystyczna:
�� promocja Polski jako kraju atrakcyjnego turystycznie
�� zapewnianie funkcjonowania i rozwoju polskiego systemu informacji turystycznej
w kraju i na świecie
�� inicjowanie, opiniowanie i wspomaganie planów rozwoju i modernizacji
infrastruktury turystycznej
Podstawowe pojęcia z zakresu turystyki
Pojęcie  turystyka :
słownikowo ą� wyjazd poza stałe miejsce pobytu, różne cele, od angielskiego  tour - podróż,
od XVIIIwiecznych grand tour,  tourist - uczestnik takiej wyprawy
1. W. Hunziker i K. Krapt (1951r.)- szwajcarscy ekonomiści
g� całokształt stosunków i zjawisk związanych z podróżą o pobytem w jakiejś
miejscowości osób przyjezdnych, jeśli pobyt nie wynika z motywu osiedlenia się i
nie wiąże się z jakąkolwiek działalnością zarobkową
2. W. Alejziak (1999r.)
g� ogół zjawisk związanych z podróżą o pobytem osób przebywających czasowo i
dobrowolnie poza swoim codziennym środowiskiem, w tym zwłaszcza
ekonomiczne i społeczne interakcje zachodzące pomiędzy organizatorami
turystyki, bezpośrednimi usługodawcami, miejscową ludnością oraz samymi
turystami, o ile głównym celem ich wyjazdów nie jest działalność zarobkowa
wynagradzana w danej miejscowości
3. O. Rogalewski (1976r.)
g� zjawisko przestrzenne polegające na wyjazdach poza miejsce zamieszkania, w
zasadzie podczas urlopu i wakacji oraz dni świątecznych, w celach
wypoczynkowych, poznawczych lub uprawiania zamiłowań, użytkowych; a także
przekształcaniu środowiska geograficznego odpowiednio na potrzeby
uczestników ruchu turystycznego
4. M. Bacharow i E. Dziegieć (2005r.)
g� turystyka jest podróżą oraz czasowym przebywaniem poza miejscem stałego
zamieszkania w celach poznawczych, regeneracji sił, rozrywkowych,
ekonomicznych i społeczno-kulturowych. Zjawisko to, osadzone w przestrzeni
geograficznej, związane jest z konsumpcją dóbr
5. J. Warszyńska
g� w pojęciu  turystyka mieści się zarówno element podróży i czasowej zmiany
miejsca pobytu, jak i cały zespół uwarunkowań środowiskowych i społecznych, a
także środków (materialnych, organizacyjnych, prawnych), angażowanych w ich
realizację i związanych z nią skutków
g� całokształt stosunków i zjawisk związanych z ruchem turystycznym
6. S. Liszewski(1995r.)
g� zjawisko przestrzenne, społeczno-kulturowe i ekonomiczne, polegające na
dobrowolnej, czasowej zmianie miejsca pobytu człowieka, w celach
wypoczynkowych, poznawczych oraz doznawania przeżyć intelektualnych i
emocjonalnych
7. V.T.C. Middleton (1996r.)
g� obejmuje czynności związane z czasowym krótkotrwałym przemieszczaniem się
osób do miejsc docelowych, poza miejscami, gdzie normalnie mieszkają i pracują,
oraz pobytem w tych miejscach
8. K. Przecławski (1979/2001r)
g� całokształt zjawisk ruchliwości przestrzennej związanych z dobrowolną, czasową
zmianą miejsca pobytu, rytmu i środowiska życia oraz wejściem w styczność ze
środowiskiem odwiedzanym (przyrodniczym, kulturowym, społecznym)
zjawiska ruchliwości przestrzennej związane z:
dojazdami do pracy
czasową zmianą miejsca pobytu,
migracją, stałym
rytmu i środowiska życia
osiedlaniem się lub
sezonową pracą
przymusowa
dobrowolna
np. służba
TURYSTYKA
w celu: wojskowa
W znaczeniu szerokim:
W znaczeniu wąskim:
�� studiowania �� kultu religijnego
�� rekreacyjnym
�� zarobkowania �� uczestnictwa w
�� poznawczym
�� pracy twórczej konferencjach
�� zdrowotnym
�� załatwiania spraw �� sportowym
rodzinnych
Turystyka jest zjawiskiem wielowymiarowym, to przede wszystkim zachowania człowieka.
Płaszczyzny turystyki:
�� psychologiczna- ponieważ to człowiek, posiadający określoną psychikę, jest
podmiotem podróżowania, decyduje o motywie, celu, wyobrażeniu, przeżywaniu
i przypominaniu sobie podróży
�� społeczna- ponieważ w czasie podróży automatycznie wchodzi się w nową rolę
społeczną- turysty
�� ekonomiczna- turystyka kieruje się prawami ekonomicznymi
�� przestrzenna- turystyka przyczynia się do zmiany krajobrazu
�� kulturowa- bo zakładamy, że do kultury zaliczamy wszystko to, co stworzył
człowiek, spotkanie kultur
wg. GUS - turystyka jest zjawiskiem przestrzennej ruchliwości ludzi związanej z dobrowolną
czasową zmianą miejsca pobytu, środowiska i rytmu życia
wg. WTO, turystyka obejmuje ogół czynności osób, które podróżują i przebywają w celach
wypoczynkowych, służbowych lub innych, nie dłużej niż przez rok bez przerwy, poza swoim
codziennym otoczeniem, z wyłączeniem wyjazdów, w których głównym celem jest działalność
wynagradzana w odwiedzanej miejscowości (1991r.)
Turyzm:
g� jest złożonym zjawiskiem obejmującym społeczno-kulturowe, gospodarcze, prawno-
polityczne, przyrodnicze i przestrzenne uwarunkowania oraz przebieg i następstwa
turystyki
Geografia turyzmu:
g� dyscyplina zajmująca się badaniem przestrzennego zróżnicowania społeczno-
kulturowych, gospodarczych, prawno-politycznych i przyrodniczych uwarunkowań
turystyki oraz zagospodarowania turystycznego, jak również analizującą przebieg i
następstwa ruchu turystycznego dla środowiska przyrodniczego oraz struktur i
procesów społeczno-kulturowych, politycznych i gospodarczych
Geografia turystyki:
g� dyscyplina zajmująca się badaniem przestrzennego zróżnicowania ruchu turystycznego,
jak również zachowaniami przestrzennymi turystów (przemieszczeniami
turystycznymi)
Geografia turystyczna:
g� zajmuje się oceną i opisem środowiska przyrodniczego i kulturowego na potrzeby
turystyki
Czas wolny:
g� czas, który człowiek może z własnej woli poświęcić zajęciom związanym z
wypoczynkiem i rozrywką, dążeniem do bezinteresownego rozwoju swojej wiedzy i
wykształcenia, dobrowolnym udziałem w życiu społecznym lub rozwojem własnych
zdolności twórczych
Rekreacja:
g� wszelkie czynności podejmowane w celu regeneracji sił
fizycznych i psychicznych, które przejawiają się w
Czas wolny
uczestniczeniu jednostki w rozrywkach kulturalnych, grach
sportowych oraz różnych formach ruchu turystycznego, po
turystyka
godzinach zajęć służbowych lub szkolnych, poza obowiązkami
społecznymi i normalnymi czynnościami domowymi, często
rekreacja g� wypoczynek
rekreacja
Ruch turystyczny:
g� czasowe migracje ludności poza miejsce stałego zamieszkania, wynikające ze społecznie
uwarunkowanych potrzeb, określonych różnego rodzaju motywacją; oznacza konkretne
zjawisko przemieszczania się ludzi w celach turystycznych, ma ono również
charakterystyczne cechy:
�� wielkość
�� strukturę
�� rytm czasowy
�� rozmieszczenie przestrzenne
g� wg GUS  ogół przestrzennych przemieszczeń się ludzi związanych z dobrowolną
czasową zmianą miejsca pobytu, środowiska i rytmu życia- w odniesieniu do
konkretnego obszaru, kierunku okresu, itp.
Turysta:
g� wg GUS- osoba znajdująca się dobrowolnie czasowo poza miejscem stałego pobyt i
środowiskiem związanymi z codziennym rytmem życia
g� zgodnie z założeniem WTO z 1991r. dla wyróżnienia osób podróżujących w celach
turystycznych wśród ogółu podróżujących, przyjęto termin  odwiedzający
Odwiedzający:
Wszyscy podróżni, którzy mieszczą się w zakresie pojęcia turystyka, są określani mianem
odwiedzających.
PODRÓŻNI
inni podróżni
odwiedzający krajowi
i międzynarodowi
odwiedzający
turyści
jednodniowi
W liczbie przyjazdów i wyjazdów nie powinno uwzględniać się:
�� imigrantów i emigrantów
�� osób mieszkających na terenach przygranicznych w jednym kraju i pracujących w drugim
�� dyplomatów, urzędników konsularnych i członków sił zbrojnych
�� osób podróżujących jako uchodz
cy lub nomadowie
�� osób, które nie przekraczają formalnie granicy
Odwiedzający międzynarodowi- każda osoba, która podróżuje po kraju nie będącym miejscem
jej stałego pobytu, na okres nie przekraczający 1 roku, przy czym głównym celem wizyty nie
jest podjęcie działalności zarobkowej w odwiedzanym kraju
Odwiedzający krajowi- każda osoba, mieszkająca w danym kraju, która podróżuje do innej
miejscowości w tym kraju, poza swoim codziennym środowiskiem, na okres nie przekraczający
1roku, przy czym głównym celem wizyty nie jest podjęcie działalności zarobkowej w
odwiedzanej miejscowości
Turyści- osoby, które spędzają co najmniej jedną noc w obiektach noclegowych w odwiedzanej
miejscowości
Odwiedzający jednodniowi- osoby, które nie nocują w obiektach noclegowych w odwiedzanej
miejscowości
Klasyfikacje turystyki
Formy turystyki wg WTO:
�� krajowa- obejmująca podróże mieszkańców po własnym kraju
�� przyjazdowa- obejmująca przyjazdy do danego kraju osób na stałe mieszkających za
granicą
�� wyjazdowa- wyjazdy mieszkańców danego kraju za granicę
krajowa
wewnątrzkrajowa narodowa
wyjazdowa
przyjazdowa
Międzynarodowa
Kategorie turystyki:
�� wewnątrzkrajowa- krajowa+przyjazdowa
�� narodowa- krajowa+wyjazdowa
�� międzynarodowa- przyjazdowa+wyjazdowa
Sześć głównych celów wizyt wg WTO:
�� wypoczynek , rekreacja, wakacje
�� odwiedziny u krewnych i znajomych
�� sprawy zawodowe, interesy
�� cele zdrowotne
�� cele religijne
�� inne (w tym tranzyt)
Pojęcia dodatkowe
Atrakcyjność turystyczna:
g� występowanie pewnej cechy charakterystycznej, przyciągającej turystów na pewne
tereny dzięki walorom krajobrazu naturalnego, klimatu, pomników historii, a także
różnych interesujących obiektów zagospodarowania przestrzennego
Walory (zasoby) turystyczne:
g� zespół elementów środowiska naturalnego oraz elementy pozaprzyrodnicze, które-
wspólnie lub każde z osobna- są przedmiotem zainteresowania turysty(decydują one o
atrakcyjności turystycznej)
�� walory przyrodnicze- całość elementów środowiska przyrodniczego, które są
przedmiotem zainteresowania turystów
�� walory antropogeniczne (pozaprzyrodnicze)- obejmują ogół elementów
powstałych w wyniku działalności człowieka = walory kulturowe
Przykłady walorów:
1. przyrodniczych
a. bez ingerencji człowieka
�� osobliwości fauny i flory
�� skałki i grupy skał
�� wąwozy, doliny, przełomy rzeczne
�� jaskinie i groty
�� głazy narzutowe i głazowiska
b. utworzone przez człowieka
�� parki zabytkowe
�� muzea i zbiory przyrody
�� ogrody botaniczne
�� ogrody zoologiczne
�� punkty widokowe
�� formy ochrony przyrody (rezerwaty, parki narodowe i krajobrazowe)
2. kulturowych
�� muzea i rezerwaty archeologiczne
�� muzea etnograficzne, skanseny i ośrodki twórczości ludowej
�� zabytki architektury i budownictwa
�� muzea sztuki i zbiory artystyczne
�� miejsca związane ze znanymi postaciami i muzea biograficzne
�� obiekty historyczno-wojskowe
�� miejsca martyrologii i pamięci narodowej
�� zabytki działalności gospodarczej i techniki
�� ośrodki tradycji i twórczości ludowej
�� miejsca kultu religijnego
�� obiekty unikatowe
�� wydarzenia i imprezy
Zagospodarowanie turystyczne:
�� działalność polegająca na przystosowaniu do potrzeb ruchu turystycznego walorów
turystycznych, elementów środowiska geograficznego, stanowiącym właściwy cel
przestrzennych wyjazdów turystycznych
�� wynik tej działalności określany jako zespół urządzeń turystycznych, infrastruktura
turystyczna lub baza materialna turystyki, stanowiących wyposażenie określonego
obszaru, szlaku lub miejscowości, umożliwiających zaspokojenie potrzeb turystycznych
Baza materialna turystyki:
�� noclegowa
�� żywieniowa
�� komunikacyjna
�� towarzysząca
Motywacje, cele, cechy wyjazdów
Hierarchia potrzeb ludzkich wg A. Masłowa:
potrzeba
samorealizacji
potrzeba uznania i
szacunku (osiągnięcia,
prestiż, autorytet,
szacunek)
potrzeba przynależności (miłość,
przyjaz
ń, przynależność do
rodziny, grupy społecznej, narodu)
potrzeba bezpieczeństwa (opieka,
bezpieczeństwo, zdrowie,
stabilizacja ekonomiczna i społeczna)
potrzeby fizjologiczne/egzystencjalne
(pożywienie, pragnienie, sen, schronienie)
Klasyfikacja głównych motywacji w turystyce wg V.T.C Middletona
1. motywy związane z kulturą fizyczną i fizjologią(cele zdrowotne, wypoczynkowe, relaks,
rekreacja)
2. motywy kulturalne, psychologiczne i edukacyjne (udział w imprezach kulturalnych,
realizacja zainteresowań, odwiedzanie atrakcji kulturalno-przyrodniczych)
3. motywy towarzyskie i etniczne (odwiedziny krewnych i znajomych oraz miejsc, udział w
imprezach towarzyskich rodzinnych lub zawodowych)
4. rozrywka, zabawa, przyjemność (udział w zawodach sportowych, masowych imprezach
dokonywanie zakupów, odwiedzanie parków rozrywki)
5. motywy związane z pracą (udział w konferencjach, kongresach, seminariach. targach,
krótkich kursach, praca wymagająca podróżowania)
6. motywy religijne (pielgrzymki, poszukiwanie miejsc w celu prowadzenia medytacji i
studiów).
Motywy Motywy szczegółowe Rodzaj turystyki
g� wypoczynek g� turystyka wypoczynkowa
fizyczne
g� leczenie g� zdrowotna
g� sport, rekreacja g� sportowa, aktywna
g� ucieczka od codzienności, g� nastawiona na
psychiczne
rozrywka, pęd do przeżyć przeżycia(klubowa,
oświatowa)
g� odwiedziny krewnych i g� turystyka rodzinna
znajomych
g� udział w życiu towarzyskim g� turystyka klubowa,
interpersonalne
integracyjna
g� ucieczka do natury od g� turystyka przyrodnicza,
codzienności wiejska
g� poznanie innych krajów, miejsc g� turystyka poznawcza
kulturalne
g� zainteresowane sztuka, kulturą g� turystyka edukacyjna
g� motywy religijne
g� chęć bycia uznanym i g� turystyka kongresowa,
rozwój
osobowości
szanowanym biznesowa, nastawiona na
przeżycia
Z punktu widzenia klasyfikacji ruchu turystycznego wyróżnia się motywacje:
�� poznawczą, związaną z rozwojem wewnętrznym (kulturalnym) jednostki
�� wypoczynkową (rekreacyjną), ukierunkowana na regenerację sił fizycznych i
psychicznych
�� religijną
�� związaną z załatwianiem spraw służbowych, tzw biznesową.
Rodzaje ruchu turystycznego w nawiązaniu do głównych grup motywacji:
�� turystyka poznawcza
�� turystyka wypoczynkowa;
�� turystyka zdrowotna;
�� turystyka kwalifikowana (specjalistyczna)
�� turystyka religijna
�� turystyka biznesowa
Klasyfikacja form turystyki według cech wyjazdów:
Cecha Rodzaj turystyki
Liczba
�� turystyka zbiorowa (grupowa, klubowa)
uczestników
Wiek
�� turystyka młodzieżowa
uczestników
�� turystyka dziecięca
�� turystyka seniorów
Czas pobytu
�� turystyka krótkoterminowa (weekendowa)
�� turystyka długoterminowa (urlopowa,
sanatoryjna)
Środek
�� turystyka autokarowa
transportu
�� lotnicza
�� statkami
�� jachtem
�� rowerowa
�� piesza
y
ródło
�� turystyka socjalna
finansowania
�� turystyka motywacyjna (finansowana przez
zakład pracy)
Klasyfikacja form turystyki wg cech wyjazdów:
Cecha Rodzaj turystyki
�� turystyka szkolna
�� turystyka młodzieżowa, studencka
przynależność jej uczestników do
�� niepełnosprawnych
określonej grupy społecznej
�� mieszkańców wsi
�� mieszkańców miast
�� turystyka górska
�� turystyka morska
środowisko, w którym jest realizowana
�� turystyka pojezierna
turystyka
�� turystyka wiejska
�� turystyka miejska
�� turystyka narciarska
�� turystyka rowerowa
używanego sprzętu turystycznego
�� turystyka żeglarska
�� turystyka kajakowa
�� turystyka szybowcowa
�� turystyka wędrowna
liczby noclegów
�� turystyka pobytowa
�� turystyka międzynarodowa
zasięgu przestrzennego wyjazdów
�� turystyka krajowa
�� turystyka regionalna.
�� turystyka zorganizowana
zaangażowania organizatorów turystyki
�� turystyka niezorganizowana
Czynniki wpływające na rozwój turystyki:
�� historyczne (np. rewolucja przemysłowa)
�� społeczne (np. wolny czas, prawo do urlopów, chęć poznawania, zwiedzania)
�� ekonomiczne (np. podaż; popyt, dochód życiowy)
�� polityczne (np. polityka socjalna państwa, po la państwa, wojny, terroryzm)
Czynniki determinujące rozwój turystyki:
�� modernizacja transportu pasażerskiego
�� wzrost ilości wolnego czasu -chęć poznawania
�� szybki rozwój dróg informacji - polityka państw
�� stabilna sytuacja polityczna na świecie
�� wzrost liczby ludności miejskiej
�� rozwój turystyki biznesowe} i kongresowej
�� modernizacja infrastruktury turystycznej
�� wzrastające dochody ludności
�� konkurencja
�� dostrzeganie ekonomicznych korzyści
Funkcje współczesnej turystyki:
1. Funkcja społeczno-wychowawcza:
�� wartości poznawcze
�� wartości wychowawcze - pogłębienie patriotyzmu - pobudzenie do społecznego
działania
�� poznanie innych krajów i narodów
�� zaprezentowanie własnego kraju turystom zagranicznym
�� szerzenie świadomości ekologicznej
�� aktywizacja poszczególny samorządów terenowych
2. Funkcja rekreacyjno-zdrowotna
�� ruch na świeżym powietrzu,
�� kontakt z przyroda, szczególnie w jej nieskażonej postaci -wypoczynek nad woda
�� korzystanie z walorów klimatycznych (np. nadmorskiej, mikroklimaty np. Nałęczowa)
�� to wszystko powoduje odnowienie (regenerację) zużytych sił fizycznych i psychicznych
człowieka
3. Funkcja gospodarcza:
Wydatki turysty na: Wpływy z turystyki:
Komunikację: bilety (na pociąg, samolot
autokar): w wypadku podróży własnym środkiem
Przewoz
nicy ,stacje benzynowe, stacje
transportu- koszty benzyny, amortyzacja
napraw, towarzystwa ubezpieczeniowe
pojazdu, część kosztów obowiązkowego
ubezpieczenia
Noclegi: wykupione z góry przy nabywaniu
wczasów w określonym obiekcie bądz
ponoszone
Gestorzy bazy noclegowej
w czasie podróżowania(w zakładach hotelowych,
na campingach, polach biwakowych itp.)
Wyżywienie: opłacone z góry przy nabywaniu
Gestorzy bazy żywieniowej ,sklepy
wczasów w określonym obiekcie bądz
ponoszone
spożywcze i przemysłowe, producenci i
w czasie podróżowania(w gastronomii przy
sprzedawcy sprzętu turystycznego(np.
zakładach hotelowych, w zakładach gastronomii
kuchenek turystycznych, butli
otwartej, posiłki sporządzane we własnym
gazowych)
zakresie)
Gestorzy zamków, muzeów itp.
Zwiedzanie: obiektów zabytkowych
obiektów
Zakup sprzętu sportowo turystycznego:
odzieży i obuwia turystycznego, kosmetyków,
sklepy
wyposażenia dla dzieci i młodzieży(plecaki, piłki,
koła ratunkowe) map, przewodników
Wycieczki turystyczne: na wycieczki Organizatorzy wycieczek-biura podróży,
dodatkowe(fakultatywne) organizowane podczas hotele, domy wczasowe,
pobytu na wczasach dodatkowo płatne wyspecjalizowane organizacje turystyczne
Organizatorzy imprez i gestorzy
Imprezy kulturalne i sportowe
obiektów kulturalnych kin teatrów sal
koncertowych stadionów hal sportowych
Zakup pamiątek: na całym świecie,
pamiątkarstwo stało się potężną gałęzią
przemysłu: dla turysty najważniejszy jest napis Wytwórcy i sprzedawcy pamiątek
skąd dana rzecz pochodzi wartość artystyczna
ma często znaczenie wtórne
Producenci i sprzedawcy widokówek,
Korespondencję :działa tu , podobnie jak przy
kartek pocztowych oraz poczty z całego
zakupie pamiątek czynnik emocjonalny
świata
Usługi: fryzjer, kosmetyczka, szewc, krawiec Właściciele i gestorzy punktów
pralnia opłaty parkingowe usługowych różnych branż
Ochronę zdrowia: z powodu nagłych zachorowań
Placówki służby zdrowia prywatni lekarze,
leczenia chorób przewlekłych a więc porady
apteki
lekarskie badania lekarstwa
Opłaty miejscowe: taksa klimatyczna, wstęp do
Lokalne władze, dyrekcja parków
parku narodowego
Ubezpieczenia turystów: od nieszczęśliwych
wypadków, kosztów leczenia, czy nawet zejścia Towarzystwa ubezpieczeniowe
śmiertelnego oraz uszkodzenia lub utraty bagażu
Funkcje współczesnej turystyki wg W. Gaworeckiego:
�� funkcja wypoczynkowa
�� funkcja zdrowotna
�� funkcja wychowawcza
�� funkcja kształceniowa
�� funkcja miastotwórcza
�� funkcja edukacji kulturowej
�� funkcja ekonomiczna
�� funkcja etniczna (szukanie swoich korzeni)
�� funkcja kształtowania świadomości ekologicznej
�� funkcja polityczna
Dysfunkcje współczesnej turystyki:
�� zakłócenie harmonii bądz
nawet dewastacja krajobrazu
�� brak troski o ochronę naturalnego środowiska człowieka
�� szkody spowodowane przez turystykę narciarską
�� nadmierne zaludnienie miejscowości turystyczno-wypoczynkowych - zwiększenie
zagrożenia dla turystów i ludności miejscowej (patologie
�� zagrożenie zdrowia, a nawet życia turystów (terroryzm)
�� zaśmiecanie plaż; ulic, parkingów, zbiorników wodnych itp..
�� hałas -turyści zmotoryzowani
�� szkody w stosunkach międzyludzkich
Prawo w turystyce
Prawo turystyczne
g� można określić jako zespół norm prawnych regulujących stosunki społeczne związane z
podróżami poza codziennym środowiskiem oraz ze świadczeniem usług na rzecz osób
podróżujących, tworzeniem infrastruktury turystycznej, zarządzaniem tą
infrastrukturą, jak też zapewnianiem bezpiecznych warunków podróży i pobytu osób
podróżujących
Prawo turystyczne jest zróżnicowane i obejmuje rożne gałęzie prawa, tak:
�� prawo cywilne
�� prawo administracyjne,
�� prawo finansowe,
�� prawo karne
�� prawo pracy
Ze względy na stosunki międzynarodowe prawo turystyczne obejmuje także prawo
międzynarodowe ale również prawo europejskie.
Prawo w turystyce  ustawy:
1. Ogólne zasady prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce, w tym także w zakresie
usług turystycznych, reguluje Ustawa z dnia 2 lipca 2004 roku o swobodzie działalności
gospodarcze)
g� działalność gospodarczą definiuje się jako zarobkową działalność wytwórczą
budowlaną handlową, usługową oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie
kopalin ze złóż, a także działalność zawodową, wykonywaną w sposób
zorganizowany i ciągły
g� w odniesieniu do turystyki przepisów ustawy nie stosuje się do  wynajmowania
przez rolników pokoi, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w
gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobyłem turystów". Ustawa ta
nie obowiązuje osoby prowadzącej działalność agroturystyczną
2. Szczegółowe warunki świadczenia przez przedsiębiorców usług turystycznych na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a także za granicą, jeżeli umowy z klientami o
świadczenie tych usług są zawierane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, określa
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 roku o usługach turystycznych oraz rozporządzenia
wykonawcze do niej.
g� przepisy ogólne definiują między innymi różne pojęcia związane z turystyką, jak:
usługi turystyczne, impreza turystyczna, wycieczka, organizowanie imprez
turystycznych, organizator turystyki, pośrednik turystyczny, agent
turystyczny, przewodnik turystyczny, pilot wycieczek usługi hotelarskie,
turysta, odwiedzający, klient przedsiębiorca.
g� Działalność w zakresie organizowania imprez oraz pośrednictwa na zlecenie
klientów w zawieraniu umowo świadczenie usługi turystycznej jest działalnością
regulowaną i w myśl przepisów Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej
obok wpisu do Ewidencji Działalności Gospodarczej podlega wpisowi do rejestru
organizatorów turystyki i pośredników turystycznych. W tym przypadku rejestr
działalności gospodarczej prowadzi marszałek województwa, a Centralną Ewidencję
Organizatorów Turystyki i Pośredników Turystycznych - minister właściwy do
spraw turystyki. Od dnia 23 lipca 2007 roku jest nim Minister Sportu i Turystyki
g� Od organizatorów imprez i pośredników wymaga się odpowiedniego
przygotowania, czyli:
> 1 rok praktyki w obsłudze turystów i ukończone studia wyższe z zakresu
turystyki i rekreacji, prawa, ekonomii lub zarządzania i marketingu;
> 2 lata praktyki w obsłudze turystów i ukończoną szkołę średnią z zakresu
obsługi turystów lub ukończone inne niż wymienione studia wyższe;
> 4 lata praktyki w obsłudze turystów i ukończoną szkołę średnią inną niż
wymieniona;
> 6 lat praktyki w obsłudze turystów, w pozostałych wypadkach.
g� Z punktu widzenia hotelarstwa niezwykle ważny jest 5 rozdział Ustawy o usługach
turystycznych pod tytułem Usługi hotelarskie Zgodnie z ustawą usługi hotelarskie
mogą być świadczone w obiektach hotelarskich, które spełniają:
-wymagania co do wielkości obiektu, j ego wyposażenia oraz zakresu
świadczonych usług, ustalone dla rodzaju i kategorii, do których obiekt został
zaszeregowany
-wymagania sanitarne, przeciwpożarowe oraz inne określone odrębnymi
przepisami
g� Usługi hotelarskie mogą być świadczone również, w innych obiektach, jeżeli te
obiekty spełniają wymagania co do wyposażenia, wymagania sanitarne,
przeciwpożarowe oraz inne, określone odrębnymi przepisami.
g� Wśród innych obiektów świadczących usługi hotelarskie wymienia się także:
" pokoje wynajmowane przez rolników;
" miejsca na ustawianie namiotów w prowadzonym przez rolnika w gospodarstwie
rolnym ;Oznacza to, że osoby prowadzące gospodarstwo agroturystyczne są
zobowiązane do przestrzegania zapisów związanych z usługami hotelarskimi,
zawartymi w Ustawie o usługach turystycznych.
g� Ustawa określa następujące rodzaje obiektów hotelarskich:
�� Hotele to obiekty, które mają co najmniej 10 pokoi. Większość miejsc w
hotelu powinna być w pokojach jedno- i dwuosobowych. Usługi świadczone
w hotelu powinny mieć szeroki zakres i być związane z pobytem klienta.
�� Motele to hotele położone przy drogach. Obok usług związanych z
pobytem klienta powinny świadczyć usługi motoryzacyjne, a także powinny
dysponować parkingiem.
�� Pensjonaty to obiekty mające co najmniej 7 pokoi. Dodatkowo powinny
one świadczyć dla swoich klientów całodzienne wyżywienie.
g� Ustawa określa następujące rodzaje obiektów hotelarskich:
�� Kempingi (campingi) to obiekty strzeżone, umożliwiające nocleg w
namiotach, samochodach mieszkalnych (campobusach) i przyczepach
samochodowych, przyrządzanie posiłków i parkowanie samochodów, a
także świadczące usługi związane z pobytem klientów. Obiekty te mogą
dodatkowo umożliwiać nocleg w domkach turystycznych lub innych
obiektach starych.
�� Domy wycieczkowe to obiekty mające co najmniej 30 miejsc noclegowych,
dostosowane do samoobsługi klientów oraz świadczące minimalny zakres
usług związanych z pobytem klienta.
�� Schroniska młodzieżowe to obiekty przeznaczone do indywidualnej lub
grupowej turystyki młodzieżowej, dostosowane do samoobsługi Klientów.
�� Schroniska to obiekty zlokalizowane poza obszarami zabudowanymi, przy
szlakach turystycznych, świadczące minimalny zakres usług związanych z
pobytem klientów.
�� Pola biwakowe to obiekty niestrzeżone, umożliwiające nocleg w namiotach
g� Samo zaszeregowanie obiektu hotelarskiego do określonego rodzaju nie wystarcza
do określenia jakości świadczonych przez niego usług dla łatwiejszego rozeznania
ustalono dla:
�� hoteli, moteli i pensjonatów pięć kategorii i oznaczono je gwiazdkami,
�� kempingów cztery - także oznaczone gwiazdkami,
�� domów wycieczkowych i schronisk młodzieżowych - trzy kategorie
oznaczone cyframi rzymskimi
3. Ustawa o POT - strukturę i zasady prowadzenia działalności przez Polską Organizację
Turystyczną, narodową organizację turystyczną działająca w zakresie promocji Polski w
dziedzinie turystyki w kraju i za granicą, określa Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 roku o
Polskiej Organizacji Turystycznej (DzUz1999r., nr 62, poz. 689. z 2000 r., nr 22, poz.
273 oraz z 2001 r., nr 22, poz. 249) oraz rozporządzenia wykonawcze do niej
Organizacja turystyki w Polsce
Model zarządzania turystyką- ustawowe rozgraniczenie ogólnych zadań państwa w zakresie
polityki turystycznej od promocji turystycznej:
�� naczelny organ administracji rządowej odpowiedzialny jest za kształtowanie ogólnej wizji
państwa w sferze turystyki ą� administracja turystyczna (rządowa i samorządowa)
�� kwestie operacyjne, zwłaszcza promocja, realizowane są przez inne jednostki ą�
organizacje turystyczne (POT. RGT-y. LOT-yT PART), samorząd gospodarczy i
organizacje zawodowe (PTT; stowarzyszenia i in.), organizacje społeczne
Jednym z podmiotów rynku turystycznego jest państwo. W modelu gospodarki
wolnorynkowej zakłada się ograniczoną rolę państwa w kształtowaniu zjawisk i stosunków
gospodarczych. Jednak ze względu na to, że turystyka jako zjawisko wielowymiarowe rodzi
różnorodne skutki w wielu sferach życia społecznego i gospodarczego, potrzebna jest właściwa
koordynacja działań w tym zakresie
Polityka turystyczna :
g� ogół działań państwa w gospodarce turystycznej
g� do jej podstawowych celów zalicza sie:
�� zaspokojenie potrzeb turystycznych własnego społeczeństwa;
�� racjonalne wykorzystanie walorów turystycznych, zasobów pracy i kapitału w
sferze gospodarki turystycznej
�� kształtowanie optymalnych rozmiarów i struktury ruchu turystycznego
�� koordynowanie rozwoju turystyki, z uwzględnieniem jej różnych funkcji oraz
związków z innymi sferami życia społecznego i gospodarczego
Możemy spotkać się z dwoma formami organizacyjnymi krajowej administracji turystycznej:
�� ściśle powiązana ze strukturami rządu (tzw. narodowa administracja turystyczna)
�� działająca w oderwaniu od struktur rządowych, jako podmiot niezależny (tzw. narodowa
organizacja turystyczna).
W Polsce funkcje narodowej administracji turystycznej pełni Departament Turystyki w
Ministerstwie Sportu i Turystyki.
Departament turystyki odpowiada za programowanie rozwoju, kształtowanie
mechanizmów prawno-ekonomicznych oraz promocję turystyki na rynku krajowym i
zagranicznym.
Narodowa organizacja turystyczna (National Tourism Organisation NTO) - wydzielona
ze struktur rządu organizacja społeczna, która realizuje wybrane zadania rządu z zakresu
gospodarki turystycznej. W jej skład wchodzą przedstawiciele rządu, samorządów
terytorialnych, branży turystycznej, organizacji społecznych itp. Zadaniem narodowej
organizacji turystycznej jest koordynacja i organizacja działań dotyczących promocji
turystycznej W Polsce funkcje narodowej organizacji turystycznej pełni Polska Organizacja
Turystyczna (POT)
Do głównych zadań POT należy:
�� kształtowanie wizerunku Polski jako kraju atrakcyjnego turystycznie,
�� organizacja i rozwój polskiego systemu informacji turystycznej w kraju i za
�� granicą,
�� inicjowanie, opiniowanie i wspomaganie planów rozwoju i modernizacji infrastruktury
turystycznej,
�� stwarzanie instytucjonalnych warunków współpracy organów administracji rządowej,
samorządu terytorialnego i organizacji zrzeszających przedsiębiorców działających w
sferze turystyki, w tym samorządu gospodarczego i zawodowego, a także
stowarzyszeń działających w tej dziedzinie w zakresie ich działań na rzecz promocji
polskiej turystyki w kraju i za granicą, w szczególności inspirowanie tworzenia region
organizacji turystycznych.
Zadania POT realizowane są poprzez działania w zakresie:
�� wydawnictw promocyjnych - ujednolicenie szaty graficznej, organizacja bezpłatnych
kanałów dystrybucji, przyznawanie logo Polska - znaku jakości w turystyce;
�� krajowych i zagranicznych targów turystycznych;
�� zarządzania Bankiem Wizerunków Polski i logo Polska
�� organizacji imprez i konkursów promocyjnych, Światowego Dnia Turystyki;
�� organizacji study tour, study press i imprez objazdowych- pomocy w uzyskiwaniu
środków Unii Europejskiej i realizacji inwestycji turystycznych;
�� organizacji szkoleń w zakresie rozwoju współpracy regionalnej, doskonalenia polskiego
produktu turystycznego, rozwoju infrastruktury turystycznej, systemu informacji
turystycznej;
�� tworzenia Polskiego Systemu Informacji Turystycznej;
�� współpracy w zakresie prowadzenia badan i analiz marketingowych na szczeblu
regionalnym
ROT Regionalna Organizacja Turystyczna
g� główne zadanie to wspieranie rozwoju turystyki w regionach - województwach promocja
regionu,
LOT-Lokalna Organizacja Turystyczna
g� zrzeszają gminy i powiaty oraz miejscowe podmioty gospodarcze i organizacje
zainteresowane rozwojem turystyki na swoim terenie
Międzynarodowe organizacje turystyczne
UNESCO (Organizacja Narodów Zjednoczonych do Spraw Oświaty, Nauki i Kultury)
g� Lista Dziedzictwa Kulturowego i Naturalnego (od 1972r.)
�� Lista Światowego Dziedzictwa liczy obecnie 890 miejsc w 148 krajach, w tym:689
kulturowych, 176 przyrodniczych 25 o charakterze mieszanym kulturowo-
przyrodniczym
g� Lista UNESCO w Polsce:
1. Stare Miasto w Krakowie (1978)
2. Zabytkowa Kopalnia Soli w Wieliczce (1978)
3. Auschitz-Birkenau (1979)
4. Puszcza Białowieska/Białowieżskaja Puszcza - obiekt transgraniczny polsko-
białoruski (1979)
5. Stare Miasto w Warszawie (1980)
6. Stare Miasto w Zamościu (1992)
7. Średniowieczny zespół miejski Torunia (1997)
8. Zamek krzyżacki w Malborku (1997)
9. Kalwaria Zebrzydowska: manierystyczny zespół architektoniczny i krajobrazowy
oraz park pielgrzymkowy (1999)
10. Kościoły Pokoju w Jaworze i Świdnicy (2001)
11. Drewniane kościoły południowej Małopolski - Blizne, Dębno, Haczów, Lipnica
Murowana, Sękowa (2003)
12. Park Mużakowski, A
ęknica (2004)
13. Hala Stulecia we Wrocławiu (2006)
g� Najciekawsze i najbardziej cenne zabytki przeszłości wpisano na tzw.  Listę Pomników
Historii", podpisaną przez Prezydenta Rzeczypospolitej. Uznanie zabytku za Pomnik
Historii jest szczególną formą nobilitacji. Do tego uprzywilejowania można zgłaszać
zabytek nieruchomy o znaczeniu ponadregionalnym, o dużych wartościach
historycznych naukowych i artystycznych, mający znaczenie dla polskiego dziedzictwa
kulturalnego, utrwalony w świadomości społecznej i stanowiący z
ródło inspiracji dla
kolejnych pokoleń.
WTO (Światowa Organizacja Turystyki)
g� głównym celem jej działalności jest promocja i rozwój turystyki, jako dziedziny
stymulującej przedsiębiorczość i rozwój gospodarczy, a także sprzyjającej wzajemnemu
zrozumieniu się narodów, oraz inicjowanie działań w zakresie ochrony środowiska i
dziedzictwa kulturowego. Organizacja wyraz
nie wyodrębnia dwa rodzaje celów, jakie
przyświecają jej działalności: cele realizowane poprzez turystykę oraz cele realizowane
poprzez swoją działalność
g� poprzez turystykę WTO pragnie:
�� stymulować rozwój gospodarczy (budowa infrastruktury, tworzenie nowych
miejsc pracy itp.) w tym zwłaszcza aktywizować obszary słabo rozwinięte
�� ochraniać środowisko naturalne i dziedzictwo kulturowe
�� promować pokój i zrozumienie pomiędzy narodami na całym świecie
g� poprzez swoja działalność WTO realizuje następujące cele:
�� stanowi forum stwarzające okazję do spotkań oraz wymiany doświadczeń
pomiędzy jej członkami
�� współpracuje i udziela pomocy państwom rozwijającym się - prowadzi badania
kontrolujące rozwój turystyki
�� prowadzi działalność wydawniczą
Rodzaje (typy) ruchu turystycznego
Formy turystyki
1. turystyka poznawcza.
2. turystyka wypoczynkowa;
3. turystyka kwalifikowana (specjalisty
4. turystyka zdrowotna;
5. turystyka religijna;
6. turystyka biznesowa.
Formy turystyki poznawczej
�� Turystyka przyrodnicza
�� Geoturystyka
�� Turystyka ornitologiczna
�� Turystyka polarna
�� Turystyczne safari
�� Ekoturystyka
�� Turystyka kulturowa
" Turystyka etniczna
" Turystyka festiwalowa
"  Fanoturystyka"
" Turystyka kulinarna
" Turystyka krajoznawcza
" Turystyka lingwistyczna
" Turystyka wolontariuszy
Formy turystyki wypoczynkowej
�� Agroturystyka
�� Turystyka morska
�� Turystka rozrywkowa
�� Turystyka handlowa
�� Turystyka zabawy (dubbing, party tourism)
�� Turystyka erotyczna
Formy turystyki kwalifikowanej
�� Turystyka piesza
�� Turystyka rowerowa
�� Turystyka jez
dziecka
�� Turystyka narciarska
�� Turystyka speleologiczna
�� Turystyka żeglarska
�� Turystyka kajakowa
�� Turystyka nurkowa
�� Turystyka przygodowa
Formy turystyki zdrowotnej
�� Turystyka uzdrowiskowa
�� Turystyka spa i wellness
�� Turystyka medyczna
Turystyka religijna (turystyka pielgrzymkowa)
Turystyką religijną (pielgrzymkową) są podróże podjęte z motywów religijnych łub religijno-
poznawczych i tym samym stanowią specyficzny typ podróży turystycznych. Celem turystyki
religijnej (pielgrzymkowej)jest dotarcie do świętego miejsca (ośrodka kultu, sanktuarium). Czas
podróży i pobyt w sanktuarium jest poświęcony modlitwie, medytacji, pokucie i innym formom
pobożności.
Formy turystyki biznesowej
�� Indywidualne podróże służbowe
�� Wystawy - turystyka targowa
�� Turystyka korporacyjna
�� Turystyka kongresowa
�� Turystyka motywacyjna