Napęd i sterowanie 
hydrauliczne i pneumatyczne
Hydraulika  wykład XII
Klasyfikacja olejów smarowych
pod względem składu
chemicznego
Oleje parafinowe,
Oleje naftenowe,
Oleje aromatyczne,
Oleje mieszane (Jeżeli żadna z podanych powyżej grup
węglowodorów nie wykazuje przewagi, oleje takie
zaliczamy do typu mieszanego).
1
Porównanie własności olejów.
Oleje parafinowe charakteryzujÄ… siÄ™:
Dużą odpornością na starzenie,
Dużymi wartościami punktu anilinowego,( punkt anilinowy- najniższa
temperatura, w której równe objętości badanego produktu i
aniliny C6H5NH2 rozpuszczajÄ… siÄ™ w sobie, tworzÄ…c klarowny
roztwór jednorodny),
Dużym wskaz
nikiem lepkości,
Wysoką temperaturą zapłonu,
Małą gęstością.
Porównanie własności olejów
c.d.
Oleje naftenowe charakteryzujÄ… siÄ™:
Niższą wartością punktu anilinowego,
Niższą wartością wskaz
nika lepkości,
Niższą temperaturą zapłonu,
Dużą gęstością.
2
Porównanie własności olejów
c.d.
Oleje aromatyczne charakteryzujÄ… siÄ™:
Najmniejszą wartością punktu anilinowego,
Największą gęstością.
Klasyfikacja olejów smarowych pod
względem lepkości (SAE) z 1926 roku
System SAE obowiązuje od 1926 roku. Podstawą podziału olejów
silnikowych na klasy byÅ‚a lepkość w temperaturze  17,8 °C i lepkość w
temperaturze +98,9 °C.
System klasyfikowania olejów przeznaczonych dla silników
spalinowych według klas lepkości SAE ( Society of Automotive
Engineers) określa lepkość olejów za pomocą umownych liczb
całkowitych. Wartość lepkości wyrażona jest w centistoksach (cSt) i w
stopniach Englera (ºE) i odpowiada poszczególnym klasom SAE.
Jeżeli w oznaczeniu oleju występuje litera W, to jest to olej zimowy,
jeżeli występują dwie liczby np. SAE 10W/50 to jest to olej
wielosezonowy.
3
Klasyfikacja olejów smarowych pod
względem lepkości (SAE) c.d.
Klasa lepkości Lepkość w temperaturze Minimalny
SAE wskaz
nik lepkości
-17,8 ºC 98,9 ºC
Max. Min.
[cSt] [ºE] [cSt] [ºE]
5W/10W 1300 172 4,2 1,32 90
5W/20 1300 172 5,7 1,45 140
5W/30 1300 172 9,6 1,80 154
5W/40 1300 172 12,9 2,12 156
5W/50 1300 172 16,8 1,52 156
10W/20 2600 343 5,7 1,45 90
10W/30 2600 343 9,6 1,80 132
10W/40 2600 343 12,9 2,12 139
10W/50 2600 343 16,8 1,52 144
20W/30 10500 1386 9,6 1,80 97
20W/40 10500 1386 12,9 2,12 113
20W/50 10500 1386 16,8 1,52 120
Klasyfikacja olejów smarowych pod względem
lepkości według SAE J300 z 1997 roku
Wprowadzono 6 klas olejów zimowych: 0W, 5W, 10W, 15W, 20W i
25W oraz
5 klas olejów letnich: 20, 30, 40, 50, 60.
Klasy lepkości olejów uszeregowano wg rosnącej lepkości. Symbol
SAE nie oznacza wartości lepkości.
Klasyfikacja ta określa maksymalną wartość lepkości strukturalnej,
której nie może przekroczyć w danej temperaturze, np. olej klasy
SAE 15W nie może mieć w temp. -15 °C lepkoÅ›ci wiÄ™kszej niż
3500 mPa · s.
4
Klasyfikacja olejów smarowych pod względem
lepkości według SAE J300 z 1997 roku c.d.
Właściwości niskotemperaturowe charakteryzuje
tzw.temperatura pompowalności, czyli temperatura, w
której możliwe jest jeszcze pompowanie oleju
w silniku, np. dla oleju SAE 15W temperatura
pompowalnoÅ›ci -25 °C oznacza, że jego lepkość dynamiczna
w tej temp. nie przekracza wartości
60 000 mPa · s
Klasyfikacja olejów smarowych pod względem
lepkości według SAE J300 z 1997 roku c.d.
Warunki dobrego smarowania silnika w podwyższonych
temperaturach zapewnia się limitując lepkość
kinematycznÄ…
w temp. 100 °C i 150 °C . Pomiaru lepkoÅ›ci
w temp. 150 °C dokonuje siÄ™ przy dużej szybkoÅ›ci Å›cinania
(106 · s  1), inaczej HT/HS
( High Temperature/High Shear).
5
Klasyfikacja lepkościowa olejów
silnikowych SAE 300-97
Klasa Max lepkość Max pompowalność Lepkość Min. lepkość HTHS
lepkoÅ›ci strukturalna mPa · s kinematyczna w
w temp. 150 °C, mP · s
SAE (rozruchowa) temp. 100 °C
w temp. °C
mPa · s mm2/s
w temp. °C
Min. Max.
3250 w -30 60 000 w -40 3,8 - -
0W
3500 w -25 60 000 w -35 3,8 - -
5W
3500 w -20 60 000 w -30 4,1 - -
10W
3500 w -15 60 000 w -25 5,6 - -
15W
4500 w -10 60 000 w -20 5,6 - -
20W
6000 w -5 60 000 w -15 9,3 - -
25W
Klasyfikacja lepkościowa olejów
silnikowych SAE 300-97 c.d.
Klasa Max lepkość Max pompowalność Lepkość Min. lepkość HTHS
lepkoÅ›ci strukturalna mPa · s kinematyczna w
w temp. 150 °C, mP · s
SAE (rozruchowa) temp. 100 °C
w temp. °C
mPa · s mm2/s
w temp. °C
Min. Max.
- - 5,6 <9,3 2,6
20
- - 9,3 <12,5 2,9
30
2,9 dla: 0W-40, 5W40,
- - 12,5 <16,3
40
10W-40
3,7 dla:15W 40,
20W-40, 25W-40, 40
- - 16,3 <21,9 3,7
50
- - 21,9 <26,1 3,7
60
6
Oleje wielosezonowe
Oleje wielosezonowe nadają się do eksploatacji zarówno w zimie,
jak i w lecie. Na przykład olej SAE 10W-40, ma w niskich
temperaturach lepkość oleju zimowego SAE 10W, co zapewnia
dobre właściwości rozruchowe silnika, a w temperaturach
wysokich  lepkość oleju letniego SAE 40, co gwarantuje
właściwe smarowanie silnika w wysokich temperaturach.
Charakterystyka lepkościowa
oleju wielosezonowego
40
10W-40
10W
-20 +100
Temperatura, °C
7
Lepko
ść
Stosowanie olejów silnikowych
w zależności od temperatury
otoczenia
50
40
30
20
10
0
-10
-20
-30
-40
Oleje paliwooszczędne (EC)
Oleje silnikowe o niskich klasach lepkości umożliwiają
osiągnięcie oszczędności paliwa do kilku procent.
Dotyczy to klas lepkości: SAE 0W-30, SAE 0W-40,
SAE 5W-30, SAE 5W-40, (5W-50).
8
otoczenia ºC
Temperatura
SAE 50
SAE 40
SAE 20W-50
SAE 5W-50
SAE 30
SAE 20W-40
SAE 15W-40
SAE 10W-40
SAE 5W-40
SAE 20W-30
SAE 20W-20
SAE 10W-30
SAE 5W-30
SAE 10W
SAE 5W
SAE 0W
Klasyfikacja jakościowa silnikowych
olejów smarowych (API)
Oleje silnikowe
Oleje do silników Oleje do silników
benzynowych (S) wysokoprężnych (C)
SA SB SC SD SE
CA CB CC CD
CD- II CF CG-4
SF SG SH SJ CE
 CH- CF-4
4
Klasyfikacja jakościowa silnikowych
olejów smarowych (API)
Jeśli w oznaczeniu oleju druga litera jest dalsza w alfabecie, to olej
posiada lepsze własności, a silnik może być zasilany paliwem o
coraz niższej jakości. Oleje od SC do CD zawierają pełen zestaw
dodatków uszlachetniających tj: inhibitory utleniania, korozji,
dodatki przeciwzużyciowe, detergująco-dyspergujące,
zapobiegajÄ…ce pienieniu oraz zabezpieczajÄ…ce silnik przed
osadami niskotemperaturowymi.
9