Zasady bezpieczeństwa przy użytkowaniu urządzeń i instalacji
elektrycznych
Wypadki śmiertelne w skutek porażenia prądem zdarzają się dwukrotnie częściej na
wsi niż w mieście. Niekorzystne warunki środowiskowe (praca elektronarzędziami
i urządzeniami elektrycznymi w wilgotnych pomieszczeniach o przewodzącej podłodze,
w pobliżu metalowych konstrukcji) zwiększają możliwość porażenia prądem. Tak
niekorzystne warunki środowiskowe ujemnie oddziaływają na izolację instalacji i urządzeń
elektrycznych przyspieszając korozję styków i innych elementów instalacji.
W celu uniknięcia porażenia prądem należy stosować się do prostych, podstawowych zasad
bezpieczeństwa przedstawionych poniżej.
Użytkowanie instalacji elektrycznej oraz urządzeń elektrycznych powinno się odbywać
zgodnie z ich przeznaczeniem i według wskazań producenta.
Rys.1 Wyłącznik różnicowoprądowy, posiada on przycisk  Test . Raz w miesiącu należy go
przycisnąć, w celu sprawdzenia poprawności działania.
W zasilaniu pomieszczeń gospodarskich (chlewnie, obory) należy stosować wyłączniki
różnicowoprądowe, a także połączenia wyrównawcze (wszystkie elementy metalowe
podłączone są do przewodu ochronnego - PE).
Niedopuszczalne jest dokonywanie we własnym zakresie przeróbek, jak też wykonywanie
połączeń prowizorycznych. Naprawy i przeróbki instalacji należy zlecać osobom
wykwalifikowanym.
Należy dbać o to, by wszystkie obudowy, pokrywy, osłony urządzeń elektrycznych były
zawsze zamknięte, należycie zabezpieczone przed dostępem osób niepowołanych, dzieci oraz
odpowiednio oznaczone.
Rys. 2 Odpowiednie oznaczenie oraz zamknięcie ograniczają możliwość porażeniem prądem
Rys. 3 Brak osłony lampy zwiększa możliwości wystąpienia pożaru
Przed przystąpieniem do naprawy urządzenia elektrycznego należy bezwzględnie odłączyć
je od zasilania.
Nie należy dotykać dłońmi, zwłaszcza mokrymi, skaleczonymi, części urządzeń
elektrycznych będących lub mogących być pod napięciem.
Pracując elektronarzędziami należy unikać klękania na przewodzącym podłożu (betonie,
ziemi) a także opierania się o uziemione metalowe przedmioty (stalowe konstrukcje, rury
CO). Zwiększa to możliwość porażenia prądem!
Podczas użytkowania urządzeń elektrycznych należy używać butów na grubej izolacyjnej
podeszwie.
Należy podłączać maszyny i urządzenia przedłużaczami oponowymi (kable o podwójnej,
wzmocnionej izolacji).
Kable o ile to możliwe powinny być przeprowadzone górą nad miejscem przejazdu lub
przechodzenia.
Rys. 4 Przewód uszkodzony w wyniku ciągłego przejeżdżania może stanowić śmiertelne
niebezpieczeństwo
Niedopuszczalne jest zwijanie i przenoszenie kabla podłączonego do sieci.
Przejeżdżając pod liniami elektroenergetycznymi wysokimi maszynami lub załadowanymi
przyczepami, należy sprawdzić wcześniej czy przejazd nie spowoduje zerwanie przewodu.
W razie wątpliwości należy zmienić trasę przejazdu.
Układając sterty lub stogi należy zachować co najmniej 2 metrową odległość od skrajnych
przewodów napowietrznej linii niskiego napięcia, a co najmniej 40 metrową odległość od linii
wysokiego napięcia.
Nie należy stosować połączeń prowizorycznych, łączenia przewodów przez skręcenie ich
końców i pozostawienie w stanie nie zaizolowanym.
Przy wyjmowaniu lub wkładaniu wtyczki przewodu zasilającego urządzenie elektryczne nie
należy szarpać za przewód, a wyciągając go należy trzymać za obudowę wtyczki
i przytrzymywać obudowę gniazdka wtykowego.
Niedopuszczalne jest instalowanie na jednym przewodzie dwóch wtyczek. Jeżeli jedna jest
włączona do sieci, druga może spowodować porażenie prądem.
Zabronione jest podłączanie do zasilania silników elektrycznych i innych odbiorników za
pośrednictwem gołych żył lub  pod bezpiecznik !
Silniki elektryczne (zamontowane w maszynach i poza nimi) oraz chłodziarki, parniki,
śrutowniki powinny być podłączone do gniazd ze stykiem ochronnym.
Rys. 5 Kabel jednofazowy z widocznym przewodem ochronnym (PE) zawsze oznaczony
kolorem żółtozielonym, przewód neutralny (N) kolorem niebieskim, zaś przewody fazowe
(L1,L2,L3) oznaczone są najczęściej kolorami: brązowym, czerwonym, czarnym.
Niedopuszczalne jest naprawianie przepalonych bezpieczników zwane potocznie
 watowaniem . Należy wymienić wkładkę topikową na nową, o takiej samej wartości prądu
znamionowego.
Pracując przenośną lampą elektryczną należy unikać noszenia jej pod napięciem oraz
wieszania na metalowych przedmiotach lub urządzeniach. Wskazane jest używanie lamp
zasilanych poprzez transformator zmieniający napięcie z 230 V na napięcie bezpieczne nie
wyższe niż 24 V.
Janusz Pawlak
Okręgowy Inspektorat Pracy Zielona Góra