Fizjologia  WYKA
AD II
 Układ ruchu
mm. = przynajmniej � m ciała,
Układ mięśniowy:
650 mm..
ich masa stanowi 30 40% masy kobiet i 40 50% mężczyzn,
BUDOWA: tkanka łączna wytwarzana na powierzchni mięśnia zwana jest
omięsną  doskonały izolator.
Syncytium  zespójnia komórkowa (nie w każdym znajduje się jądro komórkowe).
W 1mm3 mięśnia znajduje się 2000 (wartość nominalna przeciętna) naczyń
krwionośnych włosowatych. W wyniku treningu fizycznego może nastąpić 1.5 2
krotnego zwiększenie ich liczby.
Jednostka motoryczna złożona jest z motoneuronu i unerwionych przez niego wł.
mm.
W mięśniach szkieletowych skurcz jest niemożliwy bez udziału (sygnału z) OUN.
Mm. szkieletowe człowieka
M. poprzecznie prążkowany (tk. mięśniowa poprzecznie prążkowana)  typ tk.
mięśniowej, zbudowanej z silnie wydłużonych, walcowatych komórek,
zawierających wiele położonych obwodowo jąder. W centrum znajdują się liczne
miofibryle. Miofilamenty aktynowe i miozynowe ułożone są naprzemiennie na całej
długości włókna.
Mięsień (musculus)  to jeden z elementów narządu ruchu, stanowiący jego element
czynny u organizmów żywych rzędów wyższych. Mięśnie zbudowane są z tkanki
mięśniowej. Połączone z elementami szkieletu, w wyniku skurczów mięśniowych
powodują ruchy poszczególnych elementów szkieletu względem siebie. U mężczyzn
mięśnie stanowią ok. 40% masy ciała, a u kobiet ok. 35%.
Antagonistyczne działanie mięśni:
mm. mają zdolność do aktywnego kurczenia się,
ich rozkurcz jest aktem biernym  wymaga skurczu innego mięśnia,
wyróżniamy 2 grupy czynnościowe mm.: zginacze (przywodziciele) i
prostowniki (odwodziciele),
mm. wykonujące przeciwstawną czynność nazywamy antagonistycznymi.
Podstawy skurczu  wykonanie skurczu następuje dzięki występowaniu w nich
miofibryli, czyli włókienek kurczliwych zbudowanych z łańcuchów
polipeptydowych. Efektywność ruchu w mięśniach jest możliwa dzięki ścisłemu
ułożeniu włókien mięśniowych, pomiędzy którymi nie występuje żadna inna tkanka.
1
Mechanizm działania miofybryli jest aktualnie przedmiotem dyskusji naukowej i
istnieją na ten temat dwie rozbieżne teorie:
ślizgowa (PODSTAWOWA),
molekularna.
Budowa włókna mięśniowego:
Komórka mięśnia poprzecznie prążkowanego (wł. mięśniowe) zbudowana jest
z:
" błony komórkowej (sarkolema),
" licznych jąder,
" cytoplazmy (sarkoplazma),
" włókienek kurczliwych (miofibryli).
Miofibryle wykazują poprzeczne prążkowanie.
Podstawową jednostką budulcową miofibryli jest sarkomer,
Sarkomer składa się z włókienek białkowych: aktynowych i miozynowych.
Włókno mięśniowe:
W każdym włóknie występuje od kilkudziesięciu do kilkuset jąder, które są
położone na obwodzie komórki, pod błoną sarkoplazmatyczną. Włókna
mięśniowe mają kształt walcowaty, długość ich sięga od 1 do 5 cm, niekiedy
zaś nawet do kilkunastu centymetrów,
Wnętrze włókna wypełniają prawie całkowicie włókienka kurczliwe
(miofibryle). Biegną one równoległe do siebie, wzdłuż długiej osi włókna,
najczęściej zebrane w pęczki, odizolowane skąpą ilością sarkoplazma.
Sarkoplazma zawiera czerwony barwnik  mioglobinę oraz znaczne ilości
ziaren glikogenu.
Włókno mięśniowe jest wielojądrzaste, czyli stanowi rodzaj Syncytium,
inaczej zespólni  wielojądrowa komórka powstała poprzez połączenie się
luz
nych pojedynczych komórek jednojądrowych. Tego typu budowę mają
komórki mięśni poprzecznie prążkowanych u kręgowców, a więc także u
człowieka.
Sarkoplazma zawiera czerwony barwnik  mioglobinę oraz znaczne ilości ziaren
glikogenu. W komórkach tk. mm. znajdują się liczne mitochondria, słabo rozwinięty
układ Golgiego, zlokalizowany w pobliżu jąder oraz siateczka śródplazmatyczna
gładka. Siateczka śródplazmatyczna występuje w bezpośrednim sąsiedztwie wł.
kurczliwych, tworząc bardzo regularny i skomplikowany ukł. kanalików podłużnych
i poprzecznych. Kanaliki podłużne są el. Sieci sarkoplazmatycznej i noszą nazwę
sarkotubul.
Sarkotubule  rozszerzają się na obu końcach sarkomeru tworząc cysterny, które
sąsiadują z poprzecznie leżącymi kanalikami utworzonymi w wyniku wypuklenia się
sarkolemmy  są to tzw. kanaliki pośrednie T. Do kanalików T przylegają cysterny
sąsiadujących kanalików siateczki śródplazmatycznej tworząc tzw. triady. Tam
gromadzony jest zjonizowany wapń, niezbędny do inicjacji skurczu!
2
Układ Golgiego  jeden ze składników cytoplazmy występujący we wszystkich
komórkach zawierających jądro (eukariotycznych), z wyjątkiem dojrzałych
plemników i krwinek czerwonych. Ma postać błoniastych struktur (struktury
Giolgiego), od których oddzielają się małe pęcherzyki lub wakuole wypełnione
produktami komórkowymi, zlokalizowanych zwykle w pobliżu jądra komórki.
Aparat Golgiego gromadzi produkty białkowe przez wydzieleniem na zewnątrz
komórki.
Sarko cytoplazma:
" Cytoplazma:
" I.  część protoplazmy komórki eukariotycznej pozostająca poza jądrem
komórkowym,
" II  cała protoplazma komórki prokariotycznej (czyli nie posiadającej jądra
komórkowego),
" Cytoplazma + jądro kom. = protoplazma.
Cytoplazma  dzieli się na cytoplazmę podst. oraz struktury błoniaste. Cytoplazmę
(ściślej cytozol) tworzą płynny, złożony koloid wodny. W wodzie są zawieszone bądz

rozpuszczone między innymi białka & (niepełne)
Budowa cytoplazmy:
Skład cytoplazmy:
Cytoplazma podst. jest subst. koloidalną, w jej skład wchodzą:
Związki organiczne (białka, tłuszcze, węglowodany, RNA, w mniejszych
ilościach metbolity),
Związki nieorganiczne  następujących pierwiastków: wapń, magnez, potas
cynk, miedz
, mangan, fosfor, tlen, chlor, siarka, węgiel, azot, bor,
Rozpuszczająca: woda,
Organelle: np. mitochondria, plastydy, lizosomy, peroksysomy, wakuole,
cytoszkielet, retikulum, endoplazmatyczne, aparat Golgiego.
1. Tkanka mięśniowa gładka:
Jej komórki przekazują sobie nawzajem stan pobudzenia (gdzie przy mm.
szkieletowych każda kom. musi być pobudzona osobno).
2. Tk. mm. szkieletowych  prążkowanie się pokrywa, jądra nie.
3. Tk. mm. sercowego  włókna się rozgałęziają, posiadają własny automatyzm.
Retikulum endoplazmatyczne
Siateczka śródplazmatyczna, siateczka wewnątrzplazmatyczna, ergatoplazma, ER 
wewn. kom. i międzykomórkowy system kanałów odizolowanych od cytoplazmy
podstawowej błonami (membranami) biol. Tworzy nieregularną sieć cystern,
kanalików i pęcherzyków.
3
Mioglobina  (ozn. Również: Mb)  złożone białko globularne biorące udział w
magazynowaniu tlenu,. Jest pojedynczym łańcuchem białkowym, o masie
cząsteczkowej 17 000 kD, zbudowanym ze 153 reszt aminokwasowych. Jej budowa
drugorzędowa i trzeciorzędowa jest bardzo podobna do budowy podjednostki B w
hemoglobinie. W 1958 roku John Kendrew i współpracownicy wyznaczyli dokładną
strukturę mioglobiny stosując rentgenografię strukturalną. Była to pierwsza
poznana struktura białka. Za odkrycie Kendrew otrzymał Nagrodę Nobla w
dziedzinie chemii w roku 1962, dzieląc ją z Maxem Perutzem.
Heliksa  podwójna heliksa  model struktury DNA w postaci podwójnej heliksy
zaproponowany w 1953 przez Jamesa Watsona i Francisa Cricka, oparty na pracach
Rosalindy Franklin, za który w 1962 roku zostali uhonorowani Nagrodą Nobla z
dziedziny medycyny i fizjologii.
Gł. funkcja mioglobiny jest magazynowania O w mięśniach czerwonych poprzecznie
2
prążkowanych. Podczas nadmiernego wysiłku. (niepełne)
Jądro komórkowe  rolą jądra kom. jest przechowywanie informacji zawartej w DNA,
jej powielanie w procesie podziału kom., a także kontrolowanie całości metabolizmu
kom. (niepełne)
DNA  cząsteczka służąca do przechowywania i przekazywania inf. genetycznej.
RNA  kwas rybonukleinowy  przekazuje informacje z DNA do białka. Zbudowane
jest z 4 rodzajów nukleotydów, które składają się z: jednej z czterech zasad
azotowych (adenina /A/, uracyl /U/,cytozyna /C/ lub guanina /G/),
pięciowęglowego cukru (ryboza). (niepełne)
Transkrypcja to proces przepisywania informacji genetycznej z DNA na mRNA.
Translacja  przetłumaczenie sekwencji nukleotydów na sekwencję aminokwasów.
mRNA  informacyjny RNA,
tRNA  transportujący RNA,
rRNA  rybosomowy RNA  razem z grupą białek tworzy rybosomy.
Mitochondrium  otaczają dwie białkowo lipidowe, obie podobne w budowie do
zwykłej błony kom., ale o bardzo różnych właściwościach. Błona zewnętrzna
otaczająca całe organellum jest naszpikowana białkami zwanymi porynami. Poryny
są w istocie dużymi (ok. 2 3nm średnicy) kanałami, przez które mogą się
przedostawać wszystkie cząsteczki o masie nie przekraczającej 5000 daltonów.
Jeden ze skutków treningu fiz.  zmiany wielkości, a nawet ilości mitochondriów.
Mechanizm skurczu:
Skracanie się miofibryli jest wynikiem interakcji białek kurczliwych: aktyny i
miozyny,
4
 Nici aktyny przesuwają się w kierunku środka sarkomeru bez zmiany długości
jej włókien (ślizgowa teoria skurczu),
W procesie tym zużywana jest energia, która dostarcza rozkład ATP.
ATP ADP + P + energia
i
Troponina i skurcz  w stanie spoczynku troponinę (składającą się z 3 podjednostek:
I, C i T) jest związana z aktyną i tropomiozyną zasłaniając przy tym miejsca na
aktynie do których przyłączają się głowy miozyny. Tworzy się kompleks
troponinowo  tropiomiozynowy. Skurcz mięśnia zapoczątkowany jest uwolnieniem
jonów wapniowych. Jon Ca++ wiąże się z troponinę C, a to osłabia połączenie
troponinę I z aktyną na skutek czego & (niepełne).
Skurcz  miofilamenty cienkie są przyczepione do bł. kom., a miofilamenty grube
wykorzystując energię z ATP i  krocząc po nich przesuwają je względem siebie
(miofilamenty nie kurczą się!). Odpowiedni układ obu typów miofilamentów
powoduje & (niepełne).
y
ródła energii wykorzystywanej do pracy mięśniowej:
1. Wysiłki trwające kilka sek,
2. Wysiłki trwające do 60 sekund,
 glukoza magazynowana jest w tk. mięśniowej w postaci glikogenu,
 gromadzenie się kw. Mlekowego powoduje silne zakwaszenie środowiska tk.
mięśniowej (charakterystyczny skurcz lub ból). Działanie szlaku ustaje,
3. Wysiłki trwające do 60minut:
produkty końcowe tej przemiany nie zmieniają pH środowiska,
4. Wysiłki trwające ponad 60minut
zasoby kwasów tłuszczowych w organizmie są ogromne,
jest to najwolniejszy z przedstawionych szlaków metabolicznych. Czynnikiem
ograniczającym tę przemianę jest szybkość transportu kwasów tłuszczowych
z krwi do kom. mm.,
Zestawienie przemian produkujących ATP w mięśniach
PRZEMIANY BEZTLENOWE
fosfokreatyna + ADP kreatyna + ATP
glukoza + 2ATP + 2P 2 kwas mlekowy + 2ATP
PRZEMIANY TLENOWE
glukoza + 6O + 36ADP + 36P 6 CO + ^H O + 36ATP
2 2 2
kwas tłuszczowy (C ) + 23O2 + 129ADP + 129P 16CO2 + 16H2O +129ATP
16
Jan Gałek
Gr. C5
33191/ITS
5