MYCIE POWIERZCHNI
W profilaktyce zaka\
eń ochrony zdrowia bardzo istotna sprawą jest utrzymywanie wszystkich
powierzchni gabinetu lekarskiego w idealnej czystości.
Mycie i dezynfekcja powierzchni w gabinecie lekarskim to bardzo istotne procedury higieniczne. Co
prawda, nie ma przepisów regulujących konkretny sposób mycia i dezynfekcji powierzchni, jednak
bazując na doświadczeniach mo\
na, a nawet trzeba, taką procedurę stworzyć. Obok
wydrukowaliśmy procedurę sanitarną opisującą, jak myć i dezynfekować powierzchnie tzw. płaskie
w gabinecie  czyli ściany, podłogi, poręcze, blaty mebli czy siedziska foteli.
Sprzątanie jest zabiegiem higienicznym prowadzącym do usunięcia z powierzchni zanieczyszczeń i
wszelkich drobnoustrojów. Aby było ono skuteczne, powinno być przeprowadzone przynajmniej
raz dziennie, chyba, \
e podczas zabiegu któraś z powierzchni zostanie zabrudzona płynami ustrojowymi, wówczas częściej.
Specyfika gabinetu stomatologicznego zmusza do traktowania ka\
dego pacjenta jako potencjalne z
ródło bakterii. Zagro\
enie
rośnie wraz z liczbą osób, które w ciągu dnia przychodzą do gabinetu. Zazwyczaj są to osoby w pewnym sensie anonimowe. Co
prawda wiemy, jak się nazywają i gdzie mieszkają, ale nie jesteśmy w stanie stwierdzić , jakie bakterie wnoszą do naszego
gabinetu.
Ustawa o chorobach zakaz
nych i zaka\
eniach (Dz.U. nr. 126 poz. 1384 z 2001 roku) oraz rozporządzenia Ministra Zdrowia
(Dz.U. nr. 81 poz. 716 z 2005 r.) zawierają wykaz biologicznych czynników chorobotwórczych i, co bardzo wa\
ne, stanowią, \
e
odpowiedzialność za zapobieganie zaka\
eniom spoczywa na osobach prowadzących indywidualną praktykę czy NZOZ.
MYCIE PODA
OGI
Myjąc du\
e powierzchnie takie jak: podłogi, schody, ściany, nale\
y stosować system dwóch wiader. Polega on na u\
ywaniu
wiadra  czystego i  brudnego . W tym pierwszym mamy roztwór dezynfekujący, przeznaczony do mycia powierzchni, a w
drugim wiadrze samą wodę lub te\
odpowiedni roztwór. Najpierw myjemy roztworem dezynfekującym, potem płuczemy mopa
lub ścierkę w wiadrze z samą wodą. Opłukanego mopa ponownie zanurzamy w wiadrze z roztworem i znowu spłukujemy brud i
tak do skutku.
Mopy u\
ywane do mycia podłóg powinny być wykonane z włókien naturalnych (z bawełny), które nadają się do około 300-
krotnego prania w temperaturze 90 oC. Po ka\
dym sprzątaniu podłogi mop powinien być wyprany.
Mycie du\
ych powierzchni warto zacząć od miejsc najmniej zabrudzonych, kierując się w stronę najsilniej zanieczyszczonych. W
przeciwnym wypadku, mimo stosowania systemu  dwóch wiader , woda w wiadrze czystym dość szybko zrobi się mętna i
brudna i zanim dotrzemy do miejsc stosunkowo czystych, będziemy musieli wymieniać roztwór dezynfekujący na nowy. Jeśli w
gabinecie mamy wydzielone strefy brudne i czyste, to ka\
dą z nich powinniśmy myć za pomocą innego zestawu mopów, ścierek i
roztworów.
Na rynku dostępne są specjalne wózki, które zostały tak skonstruowane, aby ułatwić mycie i dezynfekcję powierzchni. Wózek
taki ma dwa wiadra w ró\
nych kolorach (niebieski i czerwony). W wiadrze niebieskim zawsze jest roztwór preparatu
dezynfekującego a w czerwonym woda. W du\
ych wózkach (stosowanych w szpitalach) dodatkowo są pojemniki białe i \
ółte.
Wa\
ne, aby mycie powierzchni wykonać pierwszy raz  na mokro dobrze zwil\
onym mopem, a drugi raz  na wilgotno lekko
odsączonym mopem. Powierzchni nie nale\
y wycierać do sucha, muszą pozostać wilgotne przez około 15 minut. Tyle czasu
zazwyczaj działają preparaty dezynfekujące stosowane do podłóg.
Jest jeszcze druga metoda mycia podłóg. Zamiast mopu u\
ywa się jednorazowych mopów z nasączonymi środkiem
dezynfekującym. Taką ścierkę mo\
na zastosować ze specjalnym mopem i po u\
yciu wyrzucić do kosza z odpadami medycznymi.
W ten sposób skracamy znacząco cały proces mycia i dezynfekcji podłogi, odpada te\
konieczność regularnego prania u\
ytych
mopów i ścierek.
POWIERZCHNIE MAA
E
Meble, balustrady, klamki, kaloryfery, parapety - wszystkie te elementy, których nie mo\
na umyć mopem, nale\
y przecierać
specjalnymi ściereczkami, które są nasączone roztworem środka dezynfekującego. Z kolei miejsca trudno dostępne, jak np.
szczeliny, nale\
y dezynfekować preparatami zawierającymi alkohol, u\
ywając do tego celu specjalnych końcówek, ułatwiających
dotarcie preparatu w te miejsca.
Wszystkie małe przedmioty, nale\
y wło\
yć do specjalnie przygotowanego roztworu, w taki sposób, aby zostały całkowicie
zanurzone.
Przy ka\
dym rodzaju dezynfekcji nale\
y pamiętać, \
e naniesiony środek nie działa natychmiast, ale ma określony czas
ekspozycji. Dlatego, po umyciu powierzchni nale\
y odczekać zalecany przez producenta preparatu czas i dopiero wtedy
przewietrzyć pomieszczenie.
ZABRUDZENIA ORGANICZNE
Plamy powstałe w wyniku zabrudzeń organicznych (np. krew, osocze) nale\
y usuwać stosując tzw. dezynfekcję miejscową. Na
zabrudzoną powierzchnię kładziemy ligninę lub gazę i zalewamy środkiem dezynfekującym lub posypujemy granulowanym
preparatem dezynfekujacym. Po upływie przewidzianego przez producenta czasu ekspozycji ligninę usuwamy, pamiętając, \
e
nale\
y ją wyrzucić do specjalnego nieprzemakalnego pojemnika na odpady organiczne. Całą powierzchnię nale\
y jeszcze raz
zdezynfekować, przecierając roztworem środka dezynfekującego.
Jeśli zabrudzenie organiczne jest sporych rozmiarów i nie mo\
na go usunąć w opisany powy\
ej sposób, nale\
y to zrobić przy
u\
yciu mopa lub ścierek, ale koniecznie stosując system  dwóch wiader .
Po ka\
dym myciu mopy i ścierki trzeba dokładnie wyprać i wysuszyć, a wiadra umyć, zdezynfekować i przechowywać czyste i
suche. Kontrola Sanepidu mo\
e sprawdzić ich stan. Jeśli są brudne, musimy się liczyć z konsekwencjami. Niektóre firmy
sprzedające preparaty do dezynfekcji mają w swojej ofercie tak\
e jednorazowe ścierki do dezynfekcji du\
ych powierzchni.
Montuje się je do mopa, a po u\
yciu po prostu wyrzuca.
POWIERZCHNIE NIE ZANIECZYSZCZONE ORGANICZNIE
Za powierzchnie wolne od zanieczyszczeń organicznych uwa\
a się te powierzchnie, z którymi pacjent nie miał kontaktu. Są to
podłogi, ściany, meble w pokojach socjalnych, itp. Te powierzchnie powinno się dezynfekować preparatami o działaniu
bakteriobójczym.
POWIERZCHNIE URZ
DZEC

Powierzchnie du\
ych urządzeń takich jak np. fotel pacjenta, czy blat asystora, nale\
y dezynfekować stosując jednorazowe suche
chusteczki, na które nasączamy środek dezynfekujący. Mo\
na te\
powierzchnie te przecierać specjalnymi chusteczkami z
nasączonymi ju\
przez producenta środkiem dezynfekującym lub stosować specjalne spray e piankowe. Jednak stosowanie
sprey ów wią\
e się z powstawaniem tzw. mgły areolozowej i prawdopodobnie preparaty dezynfekujące w postaci spray ów
wyjdą z powszechnego u\
ycia. W Niemczech, ju\
od jakiegoś czasu, nie wolno stosować spray u w \
adnej postaci. Niemieckim
lekarzom pozostaje dozowanie z mniejszych butelek, z której podaje się preparat na szmatkę i dopiero dezynfekuje. Preparat na
dezynfekowaną powierzchnie dostaje się ze szmatki, a nie z powietrza, co jest skuteczniejsze. Jednak decydując się na u\
ywanie
preparatów w spray u lepiej wybierać te, które rozpylają preparat w postaci pianki. Jest on łatwy w dozowaniu, dokładnie widać,
na jaką powierzchnię został naniesiony.
Mgła areolozowa (powstająca przy dozowaniu w spray u) dość wolno osiada, a jej drobinki, choć niewidoczne, długo unoszą się w
powietrzu. Po u\
ywaniu spray-u aerozolowego wymagane jest wietrzenie pomieszczenia. Warto odzwyczajać się od stosowania
tego typu dezynfekcji, bo prawdopodobnie polski Sanepid równie\
zabroni stosowania tego typu dezynfekcji.
PREPARATY
Preparatów do mycia i dezynfekcji powierzchni jest na rynku bardzo du\
o. Najbardziej popularne są koncentraty do rozrobienia
z wodą. Ponadto środki dezynfekujące w postaci tabletek do rozpuszczania lub proszku. Do dezynfekcji mniejszych powierzchni
słu\
ą nasączone roztworem chusteczki jednorazowe lub preparaty dozowane na ściereczki. Do dezynfekcji powierzchni
trudnodostępnych nale\
y u\
ywać preparatów alkoholowych. Wszystkie te środki działają bakteriobójczo, grzybobójczo i
wirusobójczo. Oprócz tego, niektóre z preparatów mają równie\
właściwości prątkobójcze.
Posługując się metodą  dwóch wiader nale\
y pamiętać, \
e podczas przenoszenia mopa czy ścierki z jednego wiadra do drugiego
zmienia się stę\
enie preparatu w roztworze, a co za tym idzie obni\
a się skuteczność biobójcza roztworu. Zasadniczo zaleca się,
aby wymienić mop na czysty po ka\
dym starciu powierzchni.
Jeśli producent dopuszcza mo\
liwość przetrzymywania rozrobionego roztworu przez okres dłu\
szy ni\
jeden dzień, to do
preparatu powinny być dołączone specjalne testy, słu\
ące do kontroli jakości przechowywanego roztworu (nie wszyscy
producenci dołączają takie testy i to nie dlatego, \
e nie chcą, ale skład chemiczny niektórych preparatów jest na tyle
skomplikowany, ze nie da się określić za pomocą szybkiego testu czy preparat jest jeszcze skuteczny, czy ju\
nie). Zatem
najlepiej jest rozrabiać roztwór tu\
przed jego u\
yciem. W przypadku roztworów preparatów uwalniających aktywny tlen jest to
wymóg. Taki środek nale\
y rozrobić bezpośrednio przed u\
yciem i zaraz po u\
yciu wylać go.
Na skuteczność roztworu ma równie\
wpływ dobór wody. Najłatwiej u\
ywa się preparatów, w których producent zaleca u\
ywanie
zimnej wody wodociągowej. W przypadku wody o konkretnej temperaturze trzeba ju\
dokonywać dodatkowych pomiarów,
podgrzewać wodę, itd.. Dlatego dla własnej wygody lepiej wybrać preparat, którego rozpuszczalnikiem jest najzwyklejsza zimna
woda wodociągowa, ale wtedy nie wolno u\
ywać do sporządzania roztworu ciepłej wody.
W przygotowanym roztworze nie mo\
e być osadów lub nierozpuszczonych substancji. Najlepiej u\
ywać pojemników z
zaznaczonymi objętościami, wtedy łatwo otrzymać roztwór o zadanych parametrach biobójczych.
Do środków dezynfekujących nie wolno dolewać innych detergentów, ani substancji chemicznych, poniewa\
osłabiają one
biobójcze działanie preparatu. Koniecznie trzeba pamiętać, aby podczas przygotowania roztworu, a tak\
e w czasie mycia u\
ywać
specjalnych rękawic ochronnych.
(PS)