Anonim

�śLegenda o œwiêtym Aleksym”





Ach, Krolu wieliki nasz,

Co�ż Ci dziej�ą Maszyjasz,

Przydaj rozumu k mej rzeczy,

Me sierce bostwem obleczy,

Raczy miê mych grzechow pozbawi�Ś,

Bych mog�ł o Twych œwiêtych prawi�Ś:

�Żywot jednego œwiêtego,

Co�ż mi�łowa�ł Boga swego.

Cztê w jednych ksiêgach o nim;

Kto chce s�łucha�Ś, ja powiem.



W Rzymie jedno paniê by�ło,

Co�ż Bogu rado s�łu�ży�ło,

A mia�ł barzo wielki dwor,

Procz panosz trzysta rycerzow,

Co s�ą mu zaw�żdy s�łu�żyli,

Zaw�żdy k jego sto�łu byli,

Chowa�ł je na wielebnoœci i na krasie,

Imia�ł ko�żdy swe z�łote pasy.

Chowa�ł siroty i wdowy,

Da�ł jim osobne trzy sto�ły;

Za czwartym pielgrzymi jedli,

Ci (ji) do Boga przywiedli;

Eufamijan jemu dziano,

Wielkiemu temu panu.

A �żenie dziano Aglijas;

Ta by�ła ubostwu w czas.



By�ł wysokiego rodu,

Nie mia�ł po sobie �żadnego p�łodu,

Wiêcci jêli Boga prosi�Ś,

Aby je tym darowa�ł,

Aby jim jedno plemiê da�ł.

Bog tych proœby wys�łucha�ł.

A gdy siê mu syn narodzi�ł,

Ten siê w lepsze przygodzi�ł:

Wiêc mu zdziano Aleksy,

Ten by�ł o�Śca barzo lepszy.



Ten wiêc s�łu�ży�ł Bogu rad.

I�że by�ł star dwadzieœcia, k temu cztyrzy lata,

Wiêc k niemu rzek�ł ociec s�łowa ta:

Mi�ły synu! Ka�żê tobie,

Pojim zajego�Ś �żonê sobie;

Ktorej jedno bêdziesz chcie�Ś,

�łlubiê tobie, tê masz mie�Ś.

Syn odpowie o�Ścu swemu,

Wszeko s�łusza starszemu:

O�Ścze! wszekom ja twoje dzieciê,

Wiernie da�łbych swoj �żywot prze ciê;

Cokole mi chcesz kaza�Ś,

Po twej woli ma siê to (z)sta�Ś."

A wiêc mu cesarz dziewkê da�ł,

A papie�ż ji z ni�ą odda�ł.

A w ten czas papie�ża miano,

Innocencyjusz mu dziano;

To ten by�ł cesarz pirzwy,

Archodonijusz ni�żli;

Ktorej krolew nie Famijana dziano,

Co j�ą Aleksemu dano.

A gdy siê z ni�ą pok�łada�ł,

Tej nocy z ni�ą gada�ł;

Wroci�ł zasiê pirœcie�ą jej,

A rzek�ł tako do niej:

Ostawiam ciê przy twym dziewstwie,

Wro�Ś mi ji, gdy bêdziewa oba w niebieskim krolewstwie;

Jutro�Ś siê bierzê od ciebie

S�łu�ży(�Ś) temu, co�żci jest w niebie;

A gdy�Ś wszytki sto�ły osiêd�ą,

Tedy�Ś ja ju�ż w drodze bêdê.

Mi�ła �żono! ka�żê tobie,

S�łu�ży Bogu w ka�żdej dobie.

Ubogie karmi, odziewaj;

Swych starszych nigdy nie gniewa(j);

Chowaj siê w(e) czci i w kaŸni,

Nie tra�Ś nijednej przyjaŸni.



Krolewna odpowie jemu:

Mam te�ż dobr�ą wol�ą k temu,

Namilejszy mê�żu moj!

Tego siê po mnie nic nie boj;

Ka�żdy cz�łonek w mym �żywocie

Chcê chowa�Ś w kaŸni i w cnocie;

Jinako po mnie nie wzwiesz,

Doj�ąd ty �żyw, ja te�ż.



A jeko zajutra wsta�ł,

Od obiad a siê precz bra�ł;

O tym nikt nie wiedzia�ł,

Jedno �żona jego;

Ta wiedzia�ła od niego.

Nabra�ł sobie œrebra, z�łota dosy�Ś,

Co go mog�ł piechot�ą nosi�Ś;

Wiêc siê na morze wezbra�ł,

A ociec w �ża�łoœc(i) osta�ł,

I ma�Ś mia�ła dosy�Ś �ża�łoœci;

�Żona po nim jeko spita.

Wiêc to œwiête plemiê

Przysz�ło w jednê ziemiê.

Rozda�ł swe rucho �żebrakom,

�łrzebro, z�łoto popom, �żakom.

Wiêc sam pod koœcio�łem siedzia�ł,

A o jego ksiêstwie nikt nie wiedzia�ł.

Wiêc to zaw�żdy wstawa�ł reno,

Ano koœcio�ł zamkniono;

Wiêc tu le�ża�ł podle proga,

Falê, proszê swego Boga,

Ano z wirzchu sz�ła przygoda,

Niegdy mroz, niegdy woda.

E�ż siê sta�ło w jeden czas,

Wsta�ł z obraza Matki Bo�żej obraz,

Szed�ł do tego cz�łowieka,

Jen siê kluczem opieka,

I rzek�ł jest tako do niego:

Wstani, puœci cz�łowieka tego,

Otemkni mu koœcio�ł Bo�ży,

A�Ś na tym mrozie nie le�ży.

�Żak siê tego barzo lêkn�ą�ł,

Wstawszy, koœcio�ł otemkn�ą�ł.

To siê niejedn�ą dzieja�ło,

Ale siê czêsto dzieja�ło.

Wiêc �żak powieda�ł ka�żdemu,

I staremu, i m�łodemu.

A gdy�ż to po nim uznali,

Wielik�ą mu fa�łê dali,

Za œwiêtego ji trzymano,

Wiele mu prze Bog dawano.

Steskszy sobie ociec jego,

Przez swego syna jedynego,

Rozs�ła�ł po wszym ziemiam lud,

I zada�ł jim wielki trud;

Strawili wieliki pieni�ądz

Swego ksiêdza szuk(aj)�ąc.

Tu ji nadjeli

W jednym mieœcie, w Jelidocei.

Nie zna�ł go jeden, jeko drugi,

A on pozna�ł wszytki swe s�ługi,

Bra�ł od nich je�łmu�żny jich,

Wiêc wiesio�ł by�ł,

I�ż ji tym Bog nawiedzi�ł.

Tu s�ą jechali od niego,

A nie pozna�ł �żadny jego;

A o�Ścu s�ą powiedzieli:

Nigdziejsmy go nie widzieli.

A gdy to ociec us�łysza�ł ta s�łowa,

Tedy jego �ża�łoœ�Ś by�ła nowa:

Tu j�ą�ł p�łaka�Ś, narzeka�Ś;

Ma�Ś nie mog�ła p�łaczu przesta�Ś.



A wiêc œwiêtemu Aleksemu,

Temu ksiêdzu wielebnemu,

Nieluba mu fa�ła by�ła,

Co siê mu ondzie wodzi�ła.

Tu siê w(e)zbra�ł jeko mogê,

Wsiad�ł na morze w kogê,

Bra�ł siê do ziemie, do jednej,

Do miasta Syryjej;

Tam by�ł czu�ł œwiêtego Paw�ła,

Tu by�ła jego myœl pad�ła.



Wiêc siê wietr obroci�ł;

Ten-ci ji zasiê nawroci�ł.

A gdy do Rzyma przyja�ł, Bogu dziêkowa�ł,

I�ż ji do ziemie przygna�ł,

A rzek�ąc: Ju�ż tu chcê cirzpie�Ś

Mêkê i wszytki z�łe file imie�Ś,

U mego o�Śca na dworze,

Gdy�żeœm nie przeby�ł za morze.

Potka�ł na �żorawiu o�Śca swego

Przed grodem i j�ą�ł go prosi�Ś:

W jimiê Syna Bo�żego

I dla syna twego, Aleksego,

A racz mi sw�ą je�łmu�żnê da�Ś,

Bych mog�ł ty odrobiny bra�Ś,

Co bêd�ą z twego sto�ła pada�Ś.

Jego ociec to us�łysza�ł,

I�ż jemu synowo jimiê wspomion�ą�ł,

Tu silno rzewno zap�łaka�ł,

Wiêc ji Boga dla chowa�ł.

A gdy us�łysza�ł tak�ą mowê,

Zawin�ą�ł sobie p�łaszczem g�łowê;

Tu siê by�ł we�ą zamêt wkrad�ł,

Ma�ło e�że z mostu nie spad�ł.

Poda�ł mu szafarza swego;

Ten mu czyni�ł wiele z�łego.

Tu pod wschodem le�ża�ł,

Ka�żdy na�ą pomyje, z�ł�ą wodê la�ł.



A le�ża�ł tu szeœ�Śna�Ście lat,

Wsz(y)tko cirpia�ł prze Bog rad;

Siodmegona�Ście lata za morzem by�ł,

Co sobie nic czyni�ł.

A wiêc gdy ju�ż umrze�Ś mia�ł,

Sam sobie list napisa�ł.

I œcisn�ą�ł ji twardo w rêce,

Popisawszy swoje wszytki mêki,

I wszytki skutki, co je p�łodzi�ł,

Jako siê na œwiat narodzi�ł.

A gdy Bogu duszê da�ł,

Tu siê wielki dziw sta�ł:

Samy zwony zwoni�ły,

Wszytki, co w Rzymie by�ły.

Wiêc siê po nim pytano,

Po wszytkich domiech szukano:

Nie mogli go nigdziej naj�Ś,

A w�żdy nie chcieli przesta�Ś.

Jedno m�łode dzieciê by�ło,

To jim wiêc wzjawi�ło,

A rzek�ąc: Aza wy nie wiecie o tym,

Kto to umar�ł? Ja�Ś wam powiem:

U Eufamijana�Ś le�ży,

O jim�że ta fa�ła bie�ży;

Pod wschodem ji najdziecie,

Acz go jedno szuka�Ś chcecie.



Wiêc tu papie�ż z kardyna�ły,

Cesarz z swymi kap�łany

Szli s�ą k niemu z chor�ągwiami;

A zwony w�żdy zwonili samy.

Tu wiêc by�ła ludzi si�ła,

Silno wielka ciszczba by�ła.

Kogokole para zalecia�ła

Od tego œwiêtego cia�ła,

Ktory le chorobê mia�ł,

Natemieœci(e) zdrow osta�ł;

Tu s�ą krasne cztyrzy œwiece sta�ły,

Co s�ą wiêc w sobie œwiêty ogie�ą mia�ły.

Chcieli mu list z rêki wzi�ą�Ś,

Nie mogli go mu wzi�ą�Ś:

Ani cesarz, ani papie�ż,

Ani wszytko kap�ła�ąstwo takie�ż,

I wszytek lud k temu

Nie mog�ł rozdrze�Ś nicht rêki jemu.

Wiêc wszytcy prosili Boga za to,

Aby jim Bog pomog�ł na to,

By mu mogli list otj�ą�Ś,

A w�żdy mu go nie mogli otj�ą�Ś,

E�żby ale poznali ma�ło,

Co by na tym liœcie sta�ło.

Jedno przysz�ła �żona jego,

A œci�ąg�ła rêkê do niego,

E�ż jej w rêkê wpad�ł list,

Przeto, i�ż by�ł jeden do drugiego czyst.

A gdy ten list ogl�ądano,

Natemieœcie uznano,

I�ż by�ł syn Eufamijanow,

A ksiêdza rzymskiego cesarzów.

A gdy to ociec...