Rachunkowość zarządcza wykład 2 19.02.2012r.
Działalność gospodarcza powoduje z jednej strony powstanie kosztów, zaś z drugiej przychodów i
wyników finansowych.
Koszty  wyrażane w pieniądzu celowe zużycie składników majątku trwałego i obrotowego, usług
obcych, nakładów pracy oraz niektóre wydatki niestanowiące zużycia a związane z prowadzeniem działalności.
Wydatek  rozchód środków pieniężnych.
Nakład  wyrażane w jednostkach naturalnych, celowe zużycie środków rzeczowych oraz wykonanie
pracy żywej np.
- kilogram surowca,
- godziny pracy pracownika,
- godziny pracy maszyny.
Klasyfikacja kosztów:
- szczegółowe informacje o ich wysokości, strukturze, składnikach, wzajemnych zależnościach między
nimi
- utrzymanie kosztów na racjonalnym poziomie
- wskazanie osób odpowiedzialnych za wysokości poniesionych kosztów
Klasyfikacja kosztów:
a) według rodzaju działalności:
- operacyjnej
- finansowej
- inwestycyjnej
b) w ramach podstawowej działalności operacyjnej:
- koszty działalności podstawowej (np. koszty wydziałowe);
- koszty działalności pomocniczej;
- koszty działalności zaopatrzeniowej;
- koszty ogólnego zarządu;
- koszty sprzedaży;
- koszty działalności socjalno  bytowej.
c) według rodzaju:
- amortyzacja;
- zużycie materiałów i energii (np. zużycie paliwa, gazu, materiałów, zapasów);
- usługi obce (np. pocztowe, transportowe, informatyczne);
- wynagrodzenia (np. płace dla pracowników)
- ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia (np. szkolenia, świadczenia zdrowotne);
- podatki i opłaty (np. materialne, sądowe)
- pozostałe koszty (np. reklamy, ubezpieczenia majątkowe).
d) ze względu na możliwości uporządkowania do podmiotów odniesienia:
- koszty bezpośrednie  to te które można porządkować podmiotom kalkulacji na podstawie pomiaru
bezpośredniego lub dokumentów z
ródłowych:
" materiały bezpośrednie
" płace bezpośrednie
" inne koszty bezpośrednie (np. obróbka obca, energia i paliwo technologiczne, zużycie
materiałów, narzędzi i przyrządów socjalnych)
- koszty pośrednie  są kosztami, których nie można odnieść wprost do określonych jednostek
kalkulacyjnych lub których ustalenie jest nieopłacalne z powodu dużej pracochłonności lub małej
kwoty. Koszty te są rozliczane na produkty za pomocą kluczy podziałowych:
" koszty zarządu,
" koszty wydziałowe,
" koszty sprzedaży,
" koszty zakupu (utrzymanie komórek zaopatrzenia)
e) ze względu na związek z przychodami ze sprzedaży:
- koszty produktów  związane są z wytwarzanymi produktami (koszty bezpośrednie i uzasadniona część
kosztów pośrednich)
- koszty okresu  związane z przychodami okresu, w którym zostały poniesione, obciążają one
bezpośrednio wynik finansowy (koszty zarządu, sprzedaży)
f) według zachowania się kosztów na zmiany rozmiarów działalności:
- koszty zmienne  koszty które w wielkościach globalnych reagują na każdorazowe zmiany wielkości
efektów działalności (produkcji)
- koszty zmienne proporcjonalne  wzrostowi wielkości produkcji towarzyszy proporcjonalny wzrost
kosztów, do kosztów zmiennych proporcjonalnych zaliczamy:
całkowite koszty zmienne kz
"kz
=1
"Q
wielkość produkcji
" koszty zmienne degresywne
całkowite koszty zmienne kz
"kz
<1
"Q
wielkość produkcji
" koszty zmienne progresywne
całkowite koszty zmienne kz
"kz
>1
"Q
wielkość produkcji
g) koszty stałe to takie, które w danym przedziale wielkości efektów działalności mają w wielkościach
globalnych charakter stały w stosunku do zmian wielkości produkcji
- koszty bezwzględnie stałe (np. ubezpieczenie majątkowe, czynsz)
całkowite koszty zmienne ks
wielkość produkcji
- koszty względnie stałe (skokowe) np. amortyzacja produkcyjnych środków trwałych
całkowite koszty zmienne kz
wielkość produkcji
- koszty stałe użyteczne  koszty wykorzystanej zdolności produkcyjnej której poniesienie jest niezbędne
dla wytworzenia produkcji.
- koszty stałe nieużyteczne  koszty niewykorzystanej zdolności produkcyjnej, które są zwykle
eliminowane z kosztów działalności podstawowej.
Kształtowanie się kosztów w przypadku wyboru określonego wariantu decyzyjnego:
a) koszty znaczące (istotne)  ich poziom decyduje o dokonaniu wyboru określonego wariantu
b) koszty nieznaczące (nieistotne)  nie mają wpływu na podjęcie decyzji.
I. Kosztami istotnymi są jedynie koszty przyszłe.
II. Koszty różniące się rodzajem albo wielkością w poszczególnych wariantach mogą być
kosztami istotnymi.
- koszty nieodwracalne (zapadłe)  są to koszty które wystąpią w danym okresie ale są konsekwencją
wcześniejszych decyzji np. amortyzacja
- koszty utraconych korzyści (możliwości)  utracone dochody z powodu podjęcia decyzji w wyniku
której zaniechamy jednego działania na rzecz podjęcia innego.
Tryb ustalania kosztów:
- koszty planowane
- koszty bieżące
- koszty rzeczywiste
Możliwość oddziaływania na koszty przez kierownictwo ośrodków odpowiedzialności:
- koszty kontrolowane  takie na które ma wpływ kierownik danego ośrodka
- koszty niekontrolowane  takie na które nie ma wpływu kierownik danego ośrodka
Podział ze względu na strukturę wewnętrzną:
- proste  składają się z jednego rodzaju kosztu który nie może być w danej jednostce rozłożone na części
składowe np. koszty rodzajowe;
- złożone  obejmują klika rodzajów kosztów prostych np. koszt własnych usług transportowych.