Konstrukcja akcji w Zemście











Środa, 26 Kwietnia Imieniny obchodzą: Marzena, Maria, Klaudiusz
 



















  Sciaga.pl > Prace
> Romantyzm >
Home | Reklama | Info
| Mail






Gdzie Cz@T ???




Gdzie jestSciaga.pl
?
















Konstrukcja akcji w
Zemście










kategoria:   J.polski
zakres:   Romantyzm
dodano:   1999-12-14




Punktem wyjścia
komediowych perypetii utworu uczynił pisarz antago-nizm dwóch
czołowych postaci: Cześnika i Rejenta. U źródeł poczynań obu
antagonistów tkwiły historyczne realia epoki. Cześnik zajmował
sto-sunkowo wysokie, dziewiąte miejsce w liczącej aż dwadzieścia
cztery miejsca tabeli urzędów szlacheckich. Rejent lokował się na
miejscu przedostatnim. "Pozna szlachcic po festynie, jak się panu w
kaszę dmu-cha" - mówił Cześnik w szczytowym punkcie konfliktu,
akcentując swą stanową wyższość. Był to ponadto antagonizm mocno
uwikłany w sytuację ekonomiczną. "Co za czynsze - To kobieta!
Trzy folwarki...". Tak wygląda preludium miłości i zalotów
Cześnika do Podstoliny. Ten sam wzgląd odegrał poważną rolę w
postępowaniu Rejenta. Ożenek Wacła-wa z Podstoliną traktował on jak
dobry interes i skwapliwie wprowadził do przedmałżeńskiej umowy
zabezpieczające ją zastrzeżenie: "Intercyzę przyłączyłem, Gdzie
dokładnie wyraziłem - Która zerwać zechce strona, To zapłaci sto
tysięcy". Tym samym istnieje w utworze materiał na oby-czajową
tragedię, o jakiej mówił Papkin, kreśląc przed oczyma Podstoli-ny
obraz złowrogiej zemsty Cześnika: "Ach, co robisz Podstolino, Z twej
przyczyny wszyscy zginą. Czyliż Cześnik ci nie znany? On nie zniesie
tego sromu, On pochodnią i żelazem Śmierć wyrzuci w wasze ściany,
Gruz zostawi z tego domu". A przecież ten pełen autentycznych
konflik-tów, bogato w realiach epoki zanurzony utwór pozostaje
niewątpliwie komedią. O przebiegu wydarzeń w "Zemście" decyduje
charakterystycz-ne dla komedii jako gatunku założenie groteskowe.
Opiera się ono na trzech odrębnych układach, połączonych ze sobą na
zasadzie komicznej sprzeczności. Pierwszą, wstępną fazę komicznej
sprzeczności tworzą cechy charakteru obu adwersarzy. I tak Cześnik,
człowiek dumny, jest jednocześnie osobą małostkową i zawziętą. Nie
musi walczyć z uboż-szym od siebie i mniej znaczącym sąsiadem. Ale
wspomniane cechy charakteru wikłają go w drobiazgowy i tym samym
komiczny spór z god-nym siebie, bo równie nieustępliwym
przeciwnikiem. Rejent, człowiek aż do śmieszności skąpy i ostrożny w
postępowaniu z ludźmi - w dążeniu do pokonania Cześnika okazuje się
zadziwiająco konsekwentny i od-ważny. Drugi i trzeci układ
sprzeczności wynika z okoliczności konfliktu i miejsca akcji.
Bohaterowie komedii drogą kombinacji majątkowych zna-leźli się we
wspólnym posiadaniu jednego domostwa. Żadnemu z nich nie przychodzi
na myśl przeprowadzka, odsprzedaż czy też pomysł bu-dowy osobnego
domu. Przeciwnie - każdy z nich, kierowany irracjonalną i przesadną
zawziętością, dąży do pozbycia się współwłaściciela za każ-dą cenę.
W tym układzie scenariusz "Zemsty" przypomina treść bajki Fredry pt.
"Paweł i Gaweł". Groteskowo przecież wygląda główny wysu-nięty przez
pisarza na pierwszy plan przedmiot sporu - ów mur granicz-ny. Rejent
chce zdecydowanie odgrodzić się od kontaktów ze znienawi-dzonym
sąsiadem. Zamierza naprawić mur na własny koszt. Cześnik protestuje
gwałtownie. I nielogicznie. Przecież i jemu powinno zależeć na
pełnej izolacji, i to jeszcze za cudze pieniądze. Ale rozpoczyna
spór - już nawet nie o mur - lecz o prawo do jego naprawy. Tym samym
zawzię-tość wyolbrzymia każdy drobiazg i czyni bohaterów ślepymi na
sprawy o dalekosiężnych skutkach. Taką centralną sprawą jest miłość
Wacława i Klary. Stoi jej na przeszkodzie mur nienawiści. Ale
zawziętość i przekora obalają ową przeszkodę. Upór Rejenta, który
konsekwentnie - od decyzji naprawy muru aż po decyzję ożenku syna z
Podstoliną - chce zniszczyć miłość młodych, wywołuje równie
konsekwentną zawziętość Cześnika. I logika tej "kontrzawziętości"
prowadzi do ślubu. Fragment z rzeczywi-stych dziejów starego
zamczyska posłużył Fredrze za pretekst do nasy-cenia utworu
elementami parodii. Parodia zaczęła się od chwili, gdy au-tor kazał
swoim bohaterom, ludziom sobie współczesnym, zamieszkiwać stare
zamczysko. Uzyskał przez to efekt dla komedii ważny, bo
arty-stycznie płodny: komiczny kontrast. Kontrast pomiędzy
"poetyckością" miejsca akcji a "prozaicznością" zamieszkujących to
historyczne miejsce postaci. KULA







Autor: KULA

Ocena : 0.0 








oceń
prace:
1 2 3 4 5 6


Home | Reklama | Info
| Mail


Prace | Pomoc | Książki | Artykuły | News | Katalog | Forum
| Rozrywka






Wszelkie prawa zastrzeżone / All
rights reserved  Sciaga.pl
2000