Socjologia wyklady, 3.3. grafy do wykł. 3


3.2. PRZEDMIOT BADAŃ SOCJOLOGII: ZBIOROWOŚCI LUDZKIE

tworzenie się różnych form zbiorowego życia ludzi

struktury rozmaitych form ludzkich zbiorowości

zjawiska i procesy zachodzące w konkretnych ludzkich zbiorowościach, będące konsekwencją wzajemnego oddziaływania na siebie ludzi, a w szczególności:

siły integrujące i dezintegrujące te zbiorowości

zmiany zachodzące w tych zbiorowościach

TEORIE OGÓLNE

wyjaśniające zjawiska i procesy podstawowe rzeczywistości społecznej

(tzw. socjologia ogólna)

(a) TEORIE ŚREDNIEGO ZASIĘGU

wyjaśniające zjawiska zachodzące w poszczególnych dziedzinach

i (b) TEORIE SZCZEGÓŁOWE

wyjaśniające poszczególne zjawiska zachodzące w poszczególnych dziedzinach

(a i b to tzw. socjologia szczegółowa)

BADAJĄCE rzeczywistość społ. :

t. zmian społecznych

t. struktur społecznych

t. społecznego zachowania się

jednostek

zbioro-

wości ludzkich

typy zbiorowości społ.

np. małe grupy społeczne, zbiorowości terytorialne

instytucje

społeczne

np. s. rodziny, s. wychowania, s. polityki, s. prawa, s. religii

wyselekcjonowane procesy społ. np. patologie społ., komunikacja i migracja społ.,

3.1. trzy podstawowe aspekty rzeczywistości społecznej z punktu widzenia socjologii

zbiorowości i zbiory społ.

instytucje społeczne

procesy i zjawiska społ.

3.1.1. ZBIOROWOŚCI I ZBIORY SPOŁECZNE

Zbiór społeczny to powstały w wyniku wzajemnych międzyludzkich oddziaływań zbiór ludzi.

jest to zbiór ludzi powstały „samoistnie” w praktyce życia społecznego, w odróżnieniu od zbioru, który możemy tworzyć, ze względu na życie społeczne „sztucznie”.

Zbiorowość społeczna (wszelkie skupienia ludzi) to co najmniej dwa zbiory społeczne między którymi występują jakieś wzajemne oddziaływania, wynikające z przynależności do danego zbioru.

Dwa podstawowe zbiory społeczne to:

Zbiorowisko społeczne jest to zbiór ludzi przebywających w określonych ramach terytorialnych.

społeczność

występuje bezpośrednia styczność przestrzenna

zbiorowość terytorialna

brak bezp. styczności przestrzennej

(wielkie miasto, państwo)

Kategoria społeczna jest to zbiór ludzi wydzielony ze względu na określone cechy fizyczne lub inne, które wydają się ludziom na tyle ważne, że łączy się z nimi określone obowiązki (funkcje społeczne) i uprawnienia (pozycje społeczne).

Najczęściej stosowane kategorie społeczne to: płeć, wiek, pokrewieństwo, stan cywilny, wykształcenie, zawód.

3.1.2. INSTYTUCJE I INSTYTUCJONALIZACJE SPOŁECZNE

instytucje społeczne

(dwie podstawowe grupy znaczeń:)

instytucjonalizacje społeczne

to procesy utrwalania: (a) jakiegoś sposobu postępowania, (b) faktów społecznych stających się z biegiem czasu instytucją społeczną.

twory prawno-organizacyjne:

twory kulturowo-antropologiczne:

1. zorganizowane twory społeczne, powołane do pełnienia powszechnie użytecznych funkcji, np. fundacje, stowarzyszenia, agendy państwowe, samorządowe, spółdzielcze, itp.

2. względnie stabilne, prawnie określone formy współżycia społecznego np. małżeństwo, rodzina, wspólnota religijna, itp.

1. normy społeczne regulujące (w niepisany sposób) zachowanie się i współżycie ludzi, których naruszenie spotyka się ze społeczną dezaprobatą,

2. poszczególne osoby fizyczne stające się ucieleśnieniem określonych urzędów, godności czy funkcji społecznych - nie występują one już jako konkretne osoby np. pan Kowalski czy pani Nowak, ale są łączone z zajmowanym stanowiskiem, np. pan Rektor, pani Prezes, pan Dyrektor, pan poseł itp.,

3. niektóre role społeczne np. mąż i ojciec jako „głowa rodziny”, kapitan na statku jako „pierwszy po Bogu”.

3.3. Stosunki zakresowe zachodzące między pojęciami:

„rzeczywistość społeczna”, „życie społeczne” i „życie społeczne ludzi”

(a) rzeczywistość społeczna - wszelkie zbiorowości ludzkie i przejawy

aktywności tych zbiorowości

(b) Życie społeczne - ogół zjawisk będący konsekwencją świadomego lub nieświadomego, wzajemnego wpływania na procesy życiowe, jednostek i zbiorowości

znajdujących się na pewnej określonej przestrzeni

(c) Życie społeczne ludzi - ogół zjawisk będący konsekwencją świadomego lub nieświadomego, wzajemnego wpływania na procesy życiowe, jednostek i zbiorowości

ludzkich znajdujących się na pewnej określonej przestrzeni

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic
0x01 graphic

w wąskim sensie

kultura osobista

(1) ogół indywidualnie akceptowanych wzorów postępowania (tzw. oryginalność)

(2) pielęgnowanie obyczajów ludzkich i sposobów

postępowania

w szerokim sensie

kultura zbiorowości

kultura to przeciwieństwo natury.

Natura istnieje samoistnie, kultura jest bytowo niesamoistna.

(1) kultura to rzeczywistość znacząca. (2) cultura est homo in rebus.

(3) ogół znaczeń (wartości) uznanych przez zbiorowość

Dziedzictwo kulturalne jest to ta część kultury zbiorowości, która przekazana zostaje (lub zostaje przejęta) przez następne pokolenia.

SKŁADNIKI KULTURY:

konfiguracja (wzór) kulturowy

kompleks kulturowy

system kulturowy

Elementy

(cechy) kultury

3.4. 3 podstawowe znaczenia terminu „kultura”

biologiczne

aksjologiczne

cultura -

uprawa (cultura agri - uprawa roli) tremin używany w naukach biologicznych i rolniczych, np. kultura bakterii czy kultura buraka cukrowego

3.5. więź społeczna - całość stosunków i zależności zachodzący między członkami dowolnej zbiorowości spajająca ją wewnętrznie i powodująca, że zbiorowość ta istnieje, jako określona całość, przez jakiś okres czasu.

organizacja społeczna

kontrola społeczna

instytucje społeczne

stosunki społeczne

zależność społeczna

działanie społeczne

styczność społeczna

łączność psychiczna

styczność przestrzenna

3.6. odmiany zbiorowości społecznych

grupy społeczne

kręgi społeczne

zbiorowości oparte na

podobieństwie zachowań

3.7. grupa społeczna - chrakterystyczne cechy

pojęcie grupy społecznej

jest to zbiór: (1) co najmniej trzech osób, (2) powiązanych systemem stosunków regulowanych przez instytucje, (3) podzielających pewne wspólne wartości, (4) oraz oddzielony od innych zbiorowości jakąś zasadą odrębności.

charakterystyczne cechy

grupy społecznej

Każda grupa społeczna w mniejszym lub większym stopniu określa: (a) wzór moralny swojego członka - czyli zespół cech pożądanych lub niepożądanych; (b) wzór fizyczny - czyli jego wygląd zewnętrzny, od bardzo rygorystycznych np. wojsko czy zakon, do bardziej liberalnych, ograniczających się do zakazów jak członek nie powinien się ubierać lub, że powinien wyglądać schludnie; (c) funkcje członka - czyli zakres czynności jakie członek względem grupy winien wykonywać, oraz (d) zadania grupy jako całości. Wspomniane punkty pociągają za sobą kontrolę ich realizacji, co z kolei pociąga za sobą konieczność ich (formalnego lub nie) uregulowania.

3.8. podziały i odmiany grup społecznych

podziały grup społecznych

odmiany grup społecznych

g. małe

g. duże

1) g. celowe - tworzone dla realizacji określonych, uprzednio założonych celów, nazywane niekiedy ZRZESZENIAMI

formalne

nieformalne

g. pierwotne

g. wtóne

2) g. terytorialne (zbiorowiska społeczne) - oparte na przynależności do danego terenu

g. formalne

g. nieformalne

miasto

wieś

społeczność

zbiorowość terytorialna

ekskluzywne

ograniczone

inkluzywne

3) g. klasowe - tworzone na podstawie podziału stratyfikacyjnego

klasa

warstwa

w szerokim sensię

(poj. statystyczne)

w wąskim sensie

ekonomi-cznym

kl w sobie

kl dla siebie

synonimi-cznie z kategorią społ.

np. warstwa ekono-miczna

we właściwym sensie

grupa oddzielonaod innych społecznymi kryteriami wyższości lub niższości

np. arystokracja

KASTA - ZAMKNIĘTA, BEZ MOŻLIWOŚCI PRZEJŚCIA, KLASA

3.9.Krąg społeczny jego odmiany i struktura

krąg społeczny

jest to taki zespół osób, który spotyka się systematycznie i utrzymuje stałe osobiste styczności, ale nie posiada: 1) ani wyraźnej zasady odrębności (wspólnie podzielanych wartości); 2) ani wykrystalizowanej organizacji wewnętrznej; 3) ani trwałych obowiązków wobec siebie poszczególnych członków.

stycznościowy

mamy tu do czynienia głównie ze stycznością przestrzenną osób, które spotykają się stale i na gruncie tej przestrzennej styczności zawierają znajomości, wymieniają poglądy czy wiadomości lub komentarze na temat wydarzeń współczesnych. Przykładem mogą być kręgi osób stale spotykających się np. w autobusie czy pociągu, którym dojeżdżają do pracy.

koleżeński

wytwarzają się styczności osobiste, które prowadzą do większej ilości wzajemnych oddziaływań. Zwiększenie ilości wzajemnych oddziaływań powoduje, że struktura takiego kręgu staje się bardziej zwarta, a w związku z tym krąg sprawuje już pewien zakres kontroli nad zachowaniami swoich członków. Zarówno przynależność jak i wyjście z kręgu jest już sprawą niesformalizowanej akceptacji. Krąg może dać komuś odczuć, że jest niepożądany.

przyjacielski

są to kręgi o jeszcze bardziej zwartej, niż koleżeńskie, postaci, skupiające pary przyjaciół. Związki w ramach poszczególnych par są trwalsze od związków jakie zachodzą pomiędzy poszczególnymi parami.

struktura kręgu

Z racji na to, że brak tu powszechnie akceptowanych wartości, skład każdego kręgu społecznego jest płynny. W centrum każdego kręgu znajduje się zawsze najwybitniejsza (z danej zbiorowości) osobowość, spełniającą rolę przywódcy.

3.10. zbiorowości oparte na podobieństwie zachowań

tłum

podstawowa cecha:

dezindywidualizacja

„zarażenie emocjonalne”

df. przelotne zgromadzenie większej ilości ludzi, pozbawione norm organizacyjnych i norm moralnych, na przestrzeni umożliwiającej bezpośredni kontakt spontanicznie reagujący, w taki sam lub podobny sposób, na te same podniety.

publiczność - podstawowa cecha: wspólne zainteresowanie i spolaryzowanie postaw wokół tej samej wartości.

może przekształcić się w tłum, gdy wystąpi „zarażenie emocjonalne”.

agresywny

uciekający

nabywający

demonstruj-jący

zebrana

audytorium

rozproszona

masa spolaryzowana

przy-

pad-

ko-

wo

(zbie-

go-

wi-

sko)

ce-

lo-

wo-

(inte-

ncjo-

nal-

na)

np. czytelnicy tej samej gazety, słuchacze tej samej audycji radiowej.

3.11 struktury społeczne

mikrostruktury

makrostruktury

układy pozycji poszczególnych członków zbiorowości

układ małych zbiorowości, które tworzą się w ramach dużej, badanej zbiorowości

układ i wzajemne przyporządkowanie wielkich elementów składowych, takich jak klasy społeczne, warstwy, kategorie, wielkie zrzeszenia czy instytucje

struktura społeczna

układ i zasada porządkowania członków, instytucji i podgrup składających się na grupę

3.12. procesy społeczne

p. zmian społecznych

(przekształcania społeczeństwa)

najważniejsze odmiany:

p. rozwoju społecznego

(wzbogacania i różnicowania

społeczeństwa)

dynamizowane są przez:

wzajemne

ODDZIAŁYWANIA

p

r

z

y

s

t

o

s

o

w

a

n

i

e

w

s

p

ó

ł

d

z

i

a

ł

a

n

i

e

w

s

p

ó

ł

z

a

w

o

d

n

i

c

t

w

o

k

o

n

f

l

i

k

t

RUCHLIWOŚĆ

zmian

pozycji

h

o

r

y

z

o

n

t

a

l

n

a

w

e

r

t

y

k

a

l

n

a

a*

d*

* Awans

degradacja

struktur społecznych

r

e

o

r

g

a

n

i

z

a

c

j

a

d

e

z

o

r

g

a

n

i

z

a

c

j

a

rozwój nauki i techniki prowadzący do :

wynalazków

technicznych

i odkryć

naukowych

przenikanie

(dyfuzja)

kultur

ruchy

społeczne

r

e

f

o

r

m

a

t

o

r

s

k

i

e

r

e

w

o

l

u

c

y

j

n

e

e

k

s

p

r

e

s

y

w

n

e

prawo



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Socjologia wyklady, 2.2. grafy do wykł. 2
Początki i rozwój refleksji socjologicznej wykł, pedagogika, semestr I, wstęp do socjologii, wykłady
2015 pyt tren do wykł VII, Technologia żywnosci i Żywienie człowieka, 2 semestr, chemia fizyczna, ch
Wstęp do Socjologi Wykład 3 # 10 2013, wykład 4 0 10 2013, wykład 5  11 2013
Wstęp do socjologii wykład 1, 9 10 2013, wykład 2, 10 2013
Socjologia, pedagogika, semestr I, wstęp do socjologii, wykłady
Wstęp do socjologii- wyklady 3, studia socjologia rok I
SOCJOLOGIA, pedagogika, semestr I, wstęp do socjologii, wykłady
wyklad 2, wstęp do socjologii
2015 pytania tren do wykł VI, Technologia żywnosci i Żywienie człowieka, 2 semestr, chemia fizyczna,
wykłady - Wprowadzenie do socjologii - Pedagogika, PEDAGOGIKA
Wstęp do socjologii - Wykłady Motak - 2006-2007, Religioznawstwo, Wstęp do socjologii
Wstęp do socjologii - Wykłady Motak - 2010-2011, Religioznawstwo, Wstęp do socjologii
Wykład 1 Wprowadzenie do socjologii, Studia licencjackie- Resocjalizacja, Wprowadzenie do socjologii
Socjologia wyklad 12 Organizacja i zarzadzanie

więcej podobnych podstron