2.0. PROBLEM ZMIANY JAKO POCZĄTEK WSZELKIEJ NAUKI

ZMIANA JAKO PROBLEM
FILOZOFICZNY Jak w ogóle możliwa jest zmiana?	FIZYCZNY	BIOLOGICZNY	SPOŁECZNY

ZMIANA JAKO PROBLEM SPOŁECZNY 3 WIELKIE TEORIE ZMIANY
PLATON powstrzymać zmianę	HEGEL wyjaśnić zmianę	MARX kontrolować zmianę

2.1. ISTOTA SPOŁECZNYCH POGLĄDÓW PLATONA

1. poszukiwanie warunków równowagi społecznej: bezklasowość+ społeczeństwo jako organizm

2. 3 najważniejsze spostrzeżenia PLATONA: (1) społeczeństwo jest tworem rozwijającym się w czasie (2) ekonomia jest podstawą życia spopłęcznego i politycznego (3) rozkład (gł. pod wpływem czynników ekonomicznych) w łonie każdej klasy panującej prowadzi do rewolucji

3. żrółem państwa i społeczeństwa jest umowa społeczna

4. społeczeństwo winno powrócić do okresu państwa idealnego, które opiera się na: (1) ścisłym podziale klasowym: RZĄDZĄCY-rządzeni (2) utożsamieniu losów państwa z losami RZĄDZĄCEJ elity (3) monopolu klasy RZĄDZĄCEJ na wykształcenie wojskowe (4) cenzurze działalności intelektualnej (5) zakazowi innowacji w sferach społeczno-kulturowo-ideologicznych (6) ekonomicznej samowystarczalności państwa

5. prawo rewolucji społecznych (źródłem rozdźwięk, pod wpływem czynników ekonomicznych, w łonie klasy PANUJĄCEJ): P.idealne- rew. społ. - timokracja - rew. społ. -oligarchia - rew. społ. - demokracja - rew. społ. - dyktatura

2.2. PODSTAWY SPOŁECZNO-POLITYCZNEGO PROGRAMU PLATONA

1. ŚCISŁY PODZIAŁ KLASOWY - IZOLACJA OD STADA

2. UTOŻSAMIENIE LOSÓW PAŃSTWA Z LOSAMI RZĄDZĄCEJ ELITY

3. MONOPOL KLASY RZĄDZĄCEJ NA WYKSZTAŁCENIE WOJSKOWE

4. STAŁA I SUROWA CENZURA WSZELKIEJ DZIAŁALNOŚCI INTELEKTUALNEJ

5. ZAKAZ JAKICHKOLWIEK INNOWACJI W SFERACH WYCHOWANIA, PRAWODAWSTWA I RELIGII

6. EKONOMICZNA SAMOWYSTARCZALNOŚĆ PAŃSTWA

2.3. PLATOŃSKIE FORMY ROZWOJU (DEGENERACJI) PAŃSTWA

PAŃSTWO IDEALNE

↓

REWOLUCJA SPOŁECZNA

↓

TIMOKRACJA

↓

REWOLUCJA SPOŁECZNA

↓

OLIGARCHIA

↓

REWOLUCJA SPOŁECZNA

↓

DEMOKRACJA

↓

REWOLUCJA SPOŁECZNA

↓

DYKTATURA

2.4. ISTOTA SPOŁECZNYCH POGLĄDÓW ARYSTOTELESA

1. poszukiwanie warunków RÓWNOWAGI społecznej - organicyzm: troska o KAŻDEGO z obywateli jest JEDNOCZEŚNIE troską o państwo jako całość

2. źródłem społeczeństwa jest natura: człowiek z natury jest istotą społeczną

3. poszukiwanie nie IDEALNEGO, ale NAJLEPSZEGO z możliwych państwa i ustroju: NAJLEPSZY ustrój to taki, w którym każdy NAJLEPIEJ się czuje i który jest w danych OKOLICZNOŚCIACH najlepszy

4. 3 podstawowe cechy NAJLEPSZEGO z MOŻLIWYCH państwa: (1) SAMOWYSTARCZALNOŚĆ, (2) wspólnota moralna, (3) różnorodność i komplementarność części

5. WIELOASPEKTOWE ujęcie struktury społecznej - społeczeństwo to: (1) konglomerat rodzin, (2) system 3 klas ekonomicznych, (3) system DWÓCH grup statusowych, (4) system 9 stanów

6. przemiany społeczne są konsekwencją przeciwstawne interesy klas społ.

7. klasyfikacja ustrojów politycznych: ustrój królestwo arystokracja politeja zwyrodnienie tyrania oligarchia demokracja

2.4.1. ARYSTOTELESOWSKI OBRAZ NAJLEPSZEGO Z MOŻLIWYCH PAŃSTWA

NAJLEPSZY USTRÓJ TO TAKI, W KTÓRYM KAŻDY NAJLEPIEJ SIĘ CZUJE

I TAKI, KTÓRY W DANYCH OKOLICZNOŚCIACH JEST NAJLEPSZY.

STRUKTURA PAŃSTWA RODZINA ↓ WSPÓLNOTA RODZIN, CZYLI GMINA WIEJSKA ↓ WSPÓLNOTA GMIN WIEJSKICH, CZYLI PAŃSTWO

3 PODSTAWOWE CECHY DOBREGO PAŃSTWA
SAMOWYSTARCZALNOŚĆ	WSPÓLNOTA MORALNA	RÓŻNORODNOŚĆ I KOMPLEMENTARNOŚĆ CZĘŚCI

2.5. ARYSTOTELESA SPOJRZENIE NA STRUKTURĘ SPOŁECZNĄ

STRUKTURA SPOŁECZNA
KONGLOME-RAT RODZIN	SYSTEM 3 KLAS EKONOMI- CZNYCH	SYSTEM 2 GRUP STATUSO- WYCH	SYSTEM 9 STANÓW
- RODZINA - GMINA (ZB. RODZ.) - PAŃSTWO	- BOGACI - STAN ŚREDNI - BIEDOTA	- LUDZIE ZNACZNI - LUD	- WYTWÓRCY ŻYWNOŚCI - RZEMIEŚLNICY - KUPCY - WYROBNICY (PRACOWNICY NAJEMNI) - ŻOŁNIERZE - KAPŁANI - LUDZIE ZAMOŻNI (MAJĄTKAMI SŁUŻĄCY PAŃSTWU) - ADMINISTRUJĄCY PAŃSTWEM - WYMIERZAJĄCY SPRAWIEDLIWOŚĆ

2.6. ARYSTOTELESA KLASYFIKACJA USTROJÓW

ustrój	KRÓLESTWO	ARYSTOKRACJA	POLITEJA
zwyrodnienie	TYRANIA	OLIGARCHIA	DEMOKRACJA

2.7. WKŁAD COMTE'A DO SOCJOLOGII

NADANIE NOWEJ NAZWY „SOCJOLOGIA” 1837

OKREŚLENIE PRZEDMIOTU BADAŃ SOCJOLOGII JAKO DYSCYPLINY BADAJĄCEJ WSZYSTKIE SPRAWY LUDZKIE O NASTĘPUJĄCYCH DZIAŁACH: 1. „STATYKA SPOŁECZNA” BADAJĄCA STRUKTURĘ SPOŁECZEŃSTWA - 3 formy zrzeszania się ludzkości: rodzina - podział pracy - kościół 2. „DYNAMIKA SPOŁECZNA” BADAJĄCA PRAWA SPOŁECZNEGO ROZWOJU - jej podstawowe założenia: (1) rozwój społeczny ma charakter prawidłowy; (2) dzieje Ludzkości to realizacja doskonałego ładu społecznego (3) podstawowe prawo rozwoju - prawo 3 stadiów: teologicznego - metafizycznego - naukowego wyjaśniania świata; (4) przemiany świadomości związane są z przemianami we wszystkich sferach życia społecznego; (5) każdy stan społeczny jest konsekwencją stanu poprzedniego i związany jest ze stanem następnym (6) podmiotem dziejów jest Ludzkość (a nie jakieś konkretne społeczeństwa) jeden gigantyczny organizm.

ZAPROPONOWANIE METOD BADAWCZYCH: 1. OBSERWACJA CZYSTA, 2. EKSPERYMENT, 3. METODA PORÓWNAWCZA, 4. ANALIZA HISTORYCZNA METODY BADAWCZE SOCJOLOGII, ZE WZGLĘDU NA SWOISTOŚĆ PRZEDMIOTU, SĄ RÓŻNE OD METOD INNYCH NAUK POZYTYWNYCH.

2.8. PODSTAWY SYSTEMU NAUK SPOŁECZNYCH WG MILLA

NAUKI O CZŁOWIEKU INDYWIDUALNYM
PSYCHOLOGIA	ETOLOGIA nauka, która ustala jaki rodzaj charakteru powstaje zgodnie z ogólnymi prawami psychologicznymi przy pewnym określonym zbiorze okoliczności fizycznych i moralnych.
MOGĄ TWORZYĆ PRAWA OGÓLNE BO PODOBNIEJ JAK N. PRZYRODNICZE SĄ W STANIE IZOLOWAĆ BADANE ZJAWISKO

↓

NAUKI O CZŁOWIEKU W SPOŁECZEŃSTWIE
SOCJOLOGIA bada prawa społeczeństwa, czyli prawa natury ludzkiej w stanie społecznym.	EKONOMIA POLITYCZNA zajmuje się człowiekiem jako istotą pragnącą posiadać bogactwa i zdolną do porównawczej oceny skuteczności środków prowadzących do tego celu.
W BARDZO OGRANICZONYM ZAKRESIE MOGĄ TWORZYĆ PRAWA OGÓLNE, PONIEWAŻ W BARDZO OGRANICZONYM ZAKRESIE SĄ W STANIE IZOLOWAĆ BADANE ZJAWISKO

2.9.KANON JEDYNEJ ZGODNOŚCI - PRZYKŁAD ROZUMOWANIA UPRAWDOPODOBNIAJĄCEO

ROZUMOWANIE - W NAJSZERSZYM TEGO SŁOWA ZNACZENIU - JEST TO UZNAWANIE NA PODSTAWIE JEDNYCH ZDAŃ, ZDAŃ INNYCH.

ROZUMOWANIA
APODYKTYCZNE (DEDUKCYJNE) OD ZDAŃ PRAWDZIWYCH DO ZDAŃ PRAWDZIWYCH	UPRAWDOPODOBNIAJĄCE (REDUKCYJNE) OD ZDAŃ PRAWDZIWYCH DO ZDAŃ PRAWDOPODOBNYCH

Kanon zgodności przedstawić można pod postacią następującego schematu: Jeśli w szeregu zdarzeń, w których występuje zjawisko B, jedynie zjawisko A stale się powtarza, zaś wszystkie inne, które w jakimś z tych zdarzeń się pojawiły, w innych nie występują, to zjawisko A jest przyczyną (lub skutkiem) zjawiska B. Można to zapisać w następujący sposób:

1) Zjawiska A,C,D,E są wszystkimi zjawiskami, wśród których w zdarzeniu Z₁ występowało zjawisko B.

2) W zdarzeniu Z₂ wystąpiły zjawiska A, B, D, E, nie wystąpiło natomiast zjawisko C.

3) W zdarzeniu Z₃ wystąpiły zjawiska A, B, C, E, nie wystąpiło natomiast zjawisko D.

4) W zdarzeniu Z₄ wystąpiły zjawiska A,B,C,D, nie wystąpiło natomiast zjawisko E.

ZATEM:

Zjawisko A jest przyczyną (lub skutkiem) zjawiska B.

2.10. SWOISTE TEZY I PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA TEORETYCZNE EWOLUCJONIZMU

ORAZ ISTOTA METODY PORÓWNAWCZEJ

SWOISTE TEZY
NATURALIZM 1. tezy o jedności świata i rządzących nim praw, poszukiwanie praw ewolucji społecznej jako procesu powszechnego 2. metody badań nauk społecznych identyczne są jak metody badań przyrodoznawstwa	ANTYHISTORYZM 1. rezygnacja z analiz procesów społecznych w ich historycznej konkretności, 2. poszukiwanie jednego, wzorcowego, oczyszczonego z przypadkowych naleciałości, procesu
PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA TEORETYCZNE 1. Rzeczywistość ludzka podlega tym samym prawom co społeczna, nie ma charakteru przypadkowego. 2. Wyjaśnić zjawisko społeczne to wskazać jego genezę. 3. Niezmienność (w pewnych granicach) ludzkiej natury. 4. Globalny charakter zmiany - jeśli społeczeństwo jest jedną całością, to zmiana pod jakimś względem pociąga za sobą zmianę pod jakimś innym względem. Na tej podstawie można prognozować dalszy bieg ewolucji społeczeństwa. 5. Wszelka zmiana społeczna jest postępem. 6. Żadna zmiana społeczna nie jest gwałtownym procesem.

ISTOTA METODY PORÓWNAWCZEJ

1. Jeśli wszystkie zjawiska społ. rządzą się tymi samymi prawami, to na podstawie zjawisk znanych wnioskować można o zjawiskach nieznanych (przeszłych i przyszłych). 2. Analizy danych archeologicznych, etnograficznych i historycznych pozwolić mają na rekonstrukcję rozwoju społeczeństw, od czasów najdawniejszych, przez współczesne ku przyszłości. 3. Teoria przeżytków jako ważny element rekonstrukcji rozwoju społecznego.

NARZĘDZIA BADANIA EWOLUCJI PONADORGANICZNEJ: KLASYFIKACJA

I TYPOLOGIA

2.11. KLASYFIKACJA SPOŁECZEŃSTW SPENCERA

kryterium podziału - stopień złożoności społeczeństwa

SPOŁECZEŃSTWA
PROSTE jednoagregatowe - społ. proste to taka grupa, (agregat) w której nie istnieją żadne podgrupy. Obchodzi się ono bez ośrodka kierowniczego, jej członkowie pozostają względem siebie w stosunku bezpośredniej współpracy	ZŁOŻONE wieolagregatowe konglomerat agregatów, z których każdy zachowuje własną strukturę i własny ośrodek kierowniczy
	PODWÓJNIE	POTRÓJNIE	POCZWÓRNIE	itd.

NARZĘDZIA BADANIA EWOLUCJI PONADORGANICZNEJ: KLASYFIKACJA

I TYPOLOGIA

2.12. TYPOLOGIA SPOŁECZNA SPENCERA

kryterium podziału rozdaje organizacji społecznej -

SPOŁECZEŃSTWA

MILITARNE* 1. ten typ organizacji społeczeństwa rozwija się niespontanicznie (świadomie) i jest narzucany - jego podstawą działania świadome 2. wynika z bezpośredniego dążenia do realizacji celów grupowych i pośredniego indywidualnych 3. scentralizowana kontrola obejmująca wszelkie sfery życia społecznego i indywidualnego 4. dwuklasowość - panowie-wojownicy i pracownicy-niewolnicy 5. regimentacja 6. jeden ośrodek kierowniczy 7. prawo służy utrzymaniu porządku społecznego (nierówności) 8. sztywna i odporna na zmianę struktura społeczna - konserwatyzm 9. socjalizacja psychiki ludzkiej: konformizm, posłuszeństwo, brak inicjatywy

INDUSTRIALNE* 1. ten typ organizacji społeczeństwa rozwija się spontanicznie i nie musi być narzucany - jego podstawą działania spontaniczne 2. wynika z bezpośredniego dążenia do realizacji celów indywidualnych i pośredniego grupowych 3. decentralizacja umożliwiająca samoregulację procesów społecznych 4. wieloklasowość 5. wielość dobrowolnych stowarzyszeń 6. wielość ośrodków kierowniczych 7. prawo służy obronie interesów jednostki 8. nastawienie na zmianę 9. resocjalizacja psychiki ludzkiej: nastawienie na innowacje i inicjatywa w działaniu

* nie ma czystych typów

2.12. PSYCHOLOGIZM W SOCJOLOGII

Psychologistycznymi nazywa się takie koncepcje w socjologii, które tłumaczą zjawiska społeczne wyłącznie za pomocą cech psychicznych jednostek ludzkich, lub - nieco inaczej to wyrażając - w wyjaśnianiu zjawisk społecznych odwołują się wyłącznie do psychologii.

5 cech psychologizmu w socjologii:
1.	potraktowanie człowieka jako podmiotu obdarzonego wolą i myślą, którego czyny (świadome i nieświadome) wpływają na bieg wydarzeń
2.	spadek zainteresowania dynamika społeczną - koncentracja uwagi na jednostkach ludzkich
3.	zainteresowanie wyłącznie tymi cechami psychicznymi jednostek, których poznanie jest niezbędnym elementem studiów nad społeczeństwem
4.	tłumaczenie zjawisk społecznych poprzez cechy psychiczne jednostek ludzkich, ale bez analiz wzajemnego oddziaływania owych cech i stosunków społecznych
5.	koncentracja uwagi badaczy na nieświadomych procesach psychicznych

2.13. CZYNNOŚCI POZALOGICZNE wg pareto

Czynności pozalogiczne to czynności wypływające nie z rozumowania, ale mające początek w określonych stanach psychicznych, uczuciach i podświadomych nastawieniach. Czynności pozalogicznych nie należy mylić z czynnościami nielogicznymi (sprzecznymi z logiką). Zgodność z logiką czynności pozalogicznych jest czysto przypadkowa, osiągana bezrefleksyjnie, mogą one zatem mieć charakter albo logiczny albo nielogiczny. Podstawowa różnica, oprócz genezy, pomiędzy tymi czynnościami tkwi w relacji jaka zachodzi pomiędzy celem a środkami przedsiębranymi dla jego realizacji. W przypadku czynności pozalogicznych ma miejsce jedna z czterech możliwości: a) brak adekwacji; b) adekwacja ma charakter wyłącznie subiektywny; c) występuje adekwacja, ale ma charakter czysto przypadkowy (podmiot sobie jej nie uświadamia); d) adwekcja ma charakter obiektywny i podmiot sobie ją uświadamia.

2.14 rezydua i derywacje- pozalogizne czynniki kojarzenia i przyjmowania określonych poglądów

REZYDUA

Dlaczego jakieś twierdzenie lub nakaz mmo, czasem, ewidentnej sprzeczności z logiką zostaje zaakceptowane? DERYWACJE odwołujące się do:

k o m b i n a c j i

u t r w a l a n i a

g r u p y

u z e w n ę t r z n-

i a n i a u c z u ć

t o w a r z y s k o-

ś c i

i n d y w i d u a-

l i z m u

s e k s u

prostych stwierdzeń „Tak jest i już”, „tak być musi” itp.

autorytetu jednostki, grupy, tradycji, zwyczaju, itp.

zgodności z uczuciami lub zasadami (interesami, prawem, itp.)

wykorzystujące niejasności języka, nieokreśloność terminów, analogie, itp.

2.15. Przyczyny społecznej nierównowagi wg Pareto:

1. Jednostka ludzka nie jest bezkonfliktowa.

2. Ludzie są sobie z natury nierówni.

3. Miedzy ludźmi występują stałe sprzeczności interesów.

4 Każde społeczeństwo dzieli się na rządzących i rządzonych.

5. Klasy (czyli grupy ludzi podzielających ten sam interes np. ekonomiczny), na jakie dzielą się społeczeństwa również nie są równe.

Przedmiotem badań socjologicznych są dwie klasy,

występujące w każdym społeczeństwie: elita i tłum.

Elita to ludzie, którzy wyróżniają się swoją techniczną sprawnością konkurowania z innymi ludźmi, nad masami. Każda elita, z biegiem czasu, zostaje zastąpiona przez inną, gdy wyczerpie się jej możliwość działania. Nie ma żadnej grupy społecznej, która ze względu na jakieś trwałe cechy, byłaby predestynowana do zajęcia raz na zawsze pozycji elity czy masy.

2.16. Podstawowe założenia socjologizmu
antyredukcjonizm	autonomia socjologii	naturalizm	socjologia podstawową nauką społ.	antyewolucjonizm „strukturalizm”
Zjawiska społeczne są autonomiczne względem wszystkich innych zjawisk zachodzących w świecie	Jeśli istnieją autonomiczne zjawiska społeczne, to socjologia jest dyscypliną autonomiczną.	Podobieństwo zjawisk społecznych do zjawisk przyrodniczych polega tylko na tym, że obydwie klasy zjawisk podlegają takim samym stałym prawom.	Dostarcza ona klucza do zrozumienia wszystkich zjawisk społecznych.	Problematyka rozwoju społecznego przestaje być w centrum zainteresowania socjologii. W centrum zainteresowań stają badania porównawcze, lekceważone przez ewolucjonistów.

2.17. założenia Socjologii gumplowicza
monizm (tak g. nazywał socjologizm) 1. Zadaniem socjologii jest wykrywanie przyrodniczych praw rządzących społeczeństwem. 2. Przyrodnicze prawa rządzące społeczeństwem są innego rodzaju (wyższego) niż przyrodnicze - odnoszące się do rzeczywistości fizycznej - i do tych ostatnich nie redukowalne.	socjologia nauką o grupach społecznych 1. Właściwym przedmiotem badań socjologii jest grupa społeczna. 2. Socjologia jako nauka zajmuje się tylko tymi zjawiskami, których podłożem jest podział ludności na heterogeniczne grupy. 3. Sprężyną rozwoju społecznego nie jest egoizm indywidualny, ale egoizm społeczny, to jest egoizm działający w interesie własnej grupy społecznej. 4. Proces społeczny odbywa się wszędzie tam, gdzie dwie lub więcej grup społecznych wchodzi z sobą w styczność… .	wojna jako prawo natury 1. Pomiędzy rasami istnieje ciągły antagonizm - solidarność w obrębie danej grupy (rasy) pociąga za sobą wrogość w stosunku do innych grup (ras). 2. Interesy różnych grup są nie do pogodzenia, w związku z tym to nie stan pokoju, ale wieczna wojna jest od zawsze normalnym stanem ludzkości. W związku z tym wojna jest prawem natury. 3. Państwo powstało jako narzędzie panowania silniejszych nad słąbszymi (jednej rasy czy plemienia nad drugim) - z przemocy rodzi się wymuszone posłuszeństwo pokonanych, a w konsekwencji kultura, jednocząca różnorodne grupy w jedną rasę.

2.18. podstawowe założenia socjologii rozumiejącej
antynaturalizm Zjawisk społecznych nie można badać przy pomocy metod przyrodoznawstwa, ponieważ →	rozumienie faktów społecznych nie można badać wyłącznie od zewnątrz. Socjologa interesują nie tylko zachowania się jednostek, ale i motywy tych zachowań, które trzeba zrozumieć. Niezbędne zatem jest stosowanie operacji rozumienia.		interakcjonizm Socjologia jest nauką o społecznej interakcji - społeczeństwo nie jest zintegrowaną wewnętrznie całością (np. organizmem), funkcjonowanie której jako właśnie zintegrowanej całości trzeba wyjaśnić. Ani społeczeństwo, ani jednostka nie są niczym gotowym, stają się takimi w trakcie wzajemnych oddziaływań (w toku interakcji społecznej).	znaczenia konstytuują oddziaływania wzajemne - przedmiotem zainteresowania socjologii są takie interakcje, w których oddziałujące na siebie jednostki uwzględniają działania innych jednostek i usiłują na nie wpływać. U podstaw takich oddziaływań leżą nie popędy czy instynkty, ale kulturowo ukształtowana sfera znaczeń.		socjologia rozumiejąca nie jest inżynierią społeczną - jest źródłem samowiedzy ludzkości dotyczącej zjawisk społecznych.
2.19. podstawowe idee socjologii humanistycznej webera - 1
PRZEDMIOT NAUK SPOŁECZNYCH		TYPY IDEALNE			czynności ludzkie i socjologia wyjaśnień przyczynowych
N. s. jako nauki o kulturze zajmują się sądami wartościującymi, których same nie wydają dążąc do obiektywności, co zagwarantować im ma ścisłość na wzór nauk przyrodniczych. Jedynym momentem wartościowania w n.s. jest wybór przedmiotu badania - tu wartościowanie odgrywa fundamentalną rolę, samo kryterium wyboru problemu uwikłane jest w wartościowanie.		T.I. są to specyficzne obrazy badanych zjawisk nie występujące w rzeczywistości z trzech gł. powodów: (1) rzeczywiście zachodzące zjawisko posiada cechy, których T.I. nie obejmuje; (2) cechy zjawiska uwzględnione w jego T.I., przedstawione są w abstrahujący od przypadkowych cech sposób; (3) nie wszystkie cechy T.I. występują w jego każdej egzemplifikacji.			Socjologia dąży do objaśniającego zrozumienia działania społecznego i przez to, do przyczynowego wyjaśnienia jego przebiegu i skutków. Gł. przedmiotem zainteresowana s. są czynności ludzkie, bowiem działania społeczne składają się wyłącznie z cz.l. Idealne typy racjonalnych czynności ludzkich stanowiły podstawę do zrozumienia czynności irracjonalnych.

2.20. Podstawowe idee socjologii humanistycznej webera - 2
klasyfikacja czynności społecznych				pojęcie zmiany społecznej Dzieje tworzone są przez ludzi wolnych, którzy walczą ze sobą o realizację przeciwstawnych celów (ideałów). Dlatego też zmiana społeczna jest bezkierunkowa - w każdym momencie dziejów pojawić się może w danym społeczeństwie lider charyzmatyczny, który doprowadzi do wielkiej społecznej zmiany. Z biegiem czasu charyzmat ulega, rutynizacji, co w konsekwencji doprowadza do utraty tego wszystkiego, dzięki czemu doszło do wielkiej zmiany społecznej.	wielowarstwowe ujęcie struktury społecznej
tradycjonalne czynności wykonywane zgodnie z utrwalonymi nawykami i jednoczenie z zalążkową świadomością czyniącą ową czynność czymś zamierzonym i pożądanym	emocjonalne przemożne uczucie nakazujące zachowywać się w określony sposób, bez względu na konsekwencje	racjonalne
						zasadniczoracjonalne	celoworacjonalne		Istnieją trzy rodzaje hierarchicznych grup społecznych: klasy, stany i partie. Co za tym idzie, struktura społeczna ma trzy, względnie niezależne wymiary: ekonomiczny, kulturowy i polityczny.
						świadomy dobór najskuteczniejszych środków działania bez analizowania w tych kategoriach samego celu	świadomy dobór najskuteczniejszych środków działania ze względu na przedsiębrany cel

---