SKALE MIERZĄCE STOPIEŃ DEFICYTU NEUROLOGICZNEGO

1. Skala niedomogi pnia mózgu ( ITC ) - zaburzenia czynności pnia mózgu

Stan chorego

Liczba punktów

Zaburzenia przytomności: śpiączka półśpiączka senność patologiczna przytomność Motoryka ogólna ciała: wiotkość sztywność wyprostna sztywność zgięciowa celowe reakcje ruchowe spontaniczne lub w odpowiedzi na bodziec Zaburzenia wegetatywne: tętno: brak tętna bradykardia ( poniżej 60 ud/min ) tachykardia ( powyżej 100 ud/min ) tętno prawidłowe ciśnienie tętnicze: nieoznaczalne niskie ( skurczowe poniżej 60 mmHg ) wysokie ( skurczowe powyżej 180 mmHg ) prawidłowe oddychanie: bezdech „oddech rybi” inne zaburzenia oddychania oddech prawidłowy temperatura: obniżona ( poniżej 35^o ) hipertermia ( powyżej 40^o ) podwyższona ( 37,5 - 40^o ) prawidłowa Motoryka gałek ocznych: zniesiona, „patrzenie w dal” porażenna ( gałki oczne zwrócone ku dołowi, objaw „zachodzącego słońca”, obustronny zez zbieżny) porażeniowa ( gałki oczne zwrócone ku górze, obustronny zez rozbieżny, niedowład spojrzenia do boku, pływanie gałek ocznych, objaw głowy lalki) prawidłowa Motoryka źrenic: zniesiona: źrenice sztywne, szerokie szerokie, słabo reagujące na światło szpilkowate lub niesymetryczne ( anizokoria ) prawidłowa

0 pkt. 10 pkt. 20 pkt. 30 pkt. 0 pkt. 5 pkt. 10 pkt 15 pkt. 0 pkt. 1 pkt. 2 pkt. 3 pkt. 0 pkt. 1 pkt. 2 pkt. 3 pkt. 0 pkt. 1 pkt. 2 pkt. 3 pkt. 0 pkt. 1 pkt. 2 pkt. 3 pkt. 0 pkt. 1 pkt. 2 pkt. 3 pkt. 0 pkt. 1 pkt. 2 pkt. 3 pkt.

2. Skala śpiączki Glasgow - zaburzenia przytomności

Reakcja chorego	Stopień reakcji	Liczba punktów
Otwieranie oczu Odpowiedź słowna Odpowiedź ruchowa	spontaniczne na polecenie na ból brak reakcji zorientowany zmącony, splątany niewłaściwa odpowiedź niezrozumiałe słowa bez odpowiedzi spełnia polecenia lokalizuje ból ( w odpowiedzi na bodziec bólowy reakcja ukierunkowana) w odpowiedzi na bodziec bólowy reakcja zgięciowa prawidłowa reakcja zgięciowa nieprawidłowa w odpowiedzi na bodziec bólowy reakcja wyprostna brak ruchów	4 3 2 1 5 4 3 2 1 6 5 4 3 2 1

3. Skala Matthew - oceniająca zaburzenia świadomości

Stopień skali	Stan pacjenta
0 I II III IV	Przytomny Podsypiający, reaguje na bodźce słuchowe Nieprzytomny, reaguje na słabe bodźce bólowe Nieprzytomny, reaguje tylko na bardzo silne bodźce bólowe Głęboko nieprzytomny, bez reakcji na jakiekolwiek bodźce

4. Skala oceniająca kontakt pacjenta z otoczeniem ( komunikowanie się )

- 1 pkt - brak kontaktu słownego i gestowego;

- 2 pkt - znaczne zaburzenie kontaktu słownego, zachowany niepełny kontaktsłowno -gestowy lub ciężka apraksja z dyzartrią lub bez dyzartrii;

- 3 pkt - zachowane dobre rozumienie sytuacji, pełny kontakt gestowy przy znacznych zaburzeniach kontaktu słownego lub średnie zaburzenia o typie apraksji lub dyzartryczne;

- 4 pkt - mierne zaburzenia utrudniające kontakt słowny, zaburzenia mowy opowieściowej, spontanicznej, zachowana mowa dialogowa, miernego stopnia zaburzenia praksji oralnej lub zaburzenia dyzartryczne;

- 5 pkt - nieznaczne zaburzenia nie utrudniające istotnie kontaktu, ewentualnie niewielkie zaburzenia dyzartryczne;

- 6 pkt - dopuszczalne ślady przebytego uszkodzenia, wykrywalne tylko w badaniu specjalistycznym.

5. Stopnie afatycznych zaburzeń mowy ( zmodyfikowane wg Goodblassa i Kaplana )

1 - Minimalne zaburzenia mowy jedynie przy dłuższym mówieniu. Chory może odczuwać trudności w mowie uchwytne jedynie dla niego samego.

2 - Zaburzenia płynności mowy i jej rozumienia, ale zdolność porozumiewania z otoczeniem zachowana.

3 - Chory może porozumieć się z otoczeniem jedynie w zakresie prostych czynności codziennych. Rozmowa na tematy bardziej złożone niemożliwa.

4 - Znaczne trudności w mówieniu i rozumieniu, które jednak częściowo można przezwyciężać za pomocą cierpliwej rozmowy z pacjentem.

6. Skala do oceny odruchów głębokich ( ścięgnistych )

3+ = skurcz kloniczny

2+ = odruch wzmożony

1+ = odruch prawidłowy

+/- = odruch wywołany po wzmocnieniu

0 = odruch zniesiony

7. Zmodyfikowana skala Ashwortha nasilenia spastyczności - oceniająca stan napięcia mięśni

0 - napięcie prawidłowe lub obniżone

1 - nieznaczny wzrost napięcia mięśnia występujący przy chwytaniu i uwalnianiu lub objawiający się minimalnym oporem w końcowej fazie ruchu zginania i prostowania

1+ - nieznaczny wzrost w stanie napięcia mięśnia przy chwytaniu i uwalnianiu oraz występujący w drugiej połowie zakresu ruchu w stawie

2 - bardziej zaznaczony wzrost napięcia mięśnia przez większą część zakresu ruchu w stawie, ale dotknięta część kończyny daje się łatwo poruszać

3 - wyraźny wzrost napięcia mięśnia, ruch bierny trudny do wykonania

4 - dotknięta część (części) sztywna w zgięciu czy wyproście

8. Międzynarodowa skala niedowładów mięśni - określa stopień niedowładu

Stopień	Opis
0 1 2 3 4 5	Brak skurczu Ślad skurczu Ruchy możliwe po wyeliminowaniu siły ciążenia Ruchy możliwe, ale wbrew oporowi Ruchy możliwe wbrew oporowi, ale osłabione Siła prawidłowa

9. Skala oceniająca sprawność ruchową ( oddzielnie kończyny górnej, ręki i kończyny dolnej ) na podstawie skali Brunnstrom. Jest to skala 6 punktowa ( od 1 do 6 punktów ) zawierająca stopnie pośrednie co 0,5 punktu.

Kończyna górna:

- 1 pkt - chory nie wykonuje ruchów dowolnych porażoną kończyną; napięcie mięśniowe obniżone;

- 2 pkt - występują podstawowe synergie w kończynach lub niektóre z ich komponentów; elementy synergii zgięciowej pojawiają się częściej niż elementy synergii wyprostnej; zaznacza się napięcie spastyczne w kończynie;

- 3 pkt - podstawowe synergie kończyn lub niektóre ich komponenty występują bardzo wyraźnie i mają charakter ruchu dowolnego; spastyczność maksymalnie nasilona;

- 4 pkt - spastyczność się zmniejsza, co umożliwia dowolne wykonywanie różnych kombinacji ruchowych przekraczających zakres podstawowej synergii kończyn; chory wykonuje poniższe kombinacje ruchowe: umieszczenie ręki powierzchnią grzbietową na okolicy lędźwiowej, uniesienie wyprostowanej kończyny w płaszczyźnie strzałkowej do poziomu, nawracanie i odwracanie przedramienia przy zgięciu do 90^o w stawie łokciowym;

- 5 pkt - występuje już niezależność ruchów od podstawowych synergii kończyn, spastyczność nadal się zmniejsza; możliwe kombinacje ruchów: uniesienie wyprostowanej kończyny z nawróconym przedramieniem do poziomu, uniesienie kończyny górnej z wyprostowanym stawem łokciowym do pionu, nawracanie i odwracanie przedramienia przy wyprostowanym stawie łokciowym;

- 6 pkt - swobodne wykonywanie ruchów izolowanych w poszczególnych stawach; napięcie zbliżone do prawidłowego.

Ręka:

- 1 pkt - brak ruchów;

- 2 pkt - próba zaciskania ręki w pięść, jakikolwiek ruch w obrębie ręki;

- 3 pkt - zginanie i prostowanie nadgarstka przy zgiętych palcach ( w pięść ); utrzymanie przedmiotu chwytem hakowym;

- 4 pkt - ruchy obrotowe nadgarstka; zaciśnięcie palców ręki w pięść i ich prostowanie, zdolność pochwycenia drobnego przedmiotu pomiędzy kciuk a palec wskazujący, chwyt boczny;

- 5 pkt - możliwy chwyt opozycyjny, cylindryczny, sferyczny i następnie wyprostowanie palców;

- 6 pkt - pochwycenie piłeczki, wykonanie rzutu, rozpinanie i zapinanie guzików.

Kończyna dolna:

- 1 pkt - brak jakichkolwiek ruchów, porażenie wiotkie;

- 2 pkt -podstawowe synergie ( wyprostne i zgięciowe ) i ich komponenty; pojawia się napięcie spastyczne mięśni;

- 3 pkt - podstawowe synergie lub ich komponenty bardzo wyraźne, spastyczność bardzo duża;

- 4 pkt - zgięcie w stawie kolanowym ponad 90^o, w pozycji siedzącej przesunięcie kończyny do tyłu ( pod kozetkę ), izolowane pełne wyprostowanie stopy w pozycji siedzącej;

- 5 pkt - wykonanie izolowanego wyprostowania stopy ( zgięcie grzbietowe ) w pozycji stojącej, izolowane zgięcie w stawie kolanowym w pozycji stojącej przy wyprostowanym stawie biodrowym;

- 6 pkt - uniesienie brzegu bocznego stopy w pozycji stojącej ( dowolna pronacja stopy ), chód ze zmienną prędkością.

10. Skala Boterella w modyfikacji Hunta i Hessa - skala oceniająca wiele różnorodnych zaburzeń czynności układu nerwowego łącznie u chorych z SAH. Wybrane objawy kliniczne wyznaczają stopień ciężkości stanu klinicznego.

Grupa 0 Grupa I Grupa II Grupa III Grupa IV Grupa V

Chorzy bez objawów neurologicznych, z nie pękniętym tętniakiem. Chorzy przytomni, z niewielkimi bólami głowy, nieznaczną sztywnością karku, bez objawów ogniskowego uszkodzenia mózgu. Chorzy przytomni, z silnymi bólami głowy, wyraźnie zaznaczoną sztywnością karku, ewentualnie z objawami porażenia nerwów czaszkowych, bez objawów ogniskowego uszkodzenia mózgu. Chorzy podsypiający, z silnie wyrażonym zespołem oponowym, z objawami ogniskowego uszkodzenia mózgu. Chorzy nieprzytomni, z wyraźnie zaznaczonym zespołem oponowym, objawami ogniskowymi oraz zaburzeniami wegetatywnymi. Chorzy w głębokiej śpiączce, z zaburzeniami wegetatywnymi, zaburzeniami oddechowymi, sztywnością odmóżdżeniową.

11. Czynność zwieraczy

- 1 pkt - brak kontroli nad zwieraczami odbytu;

- 2 pkt - brak kontroli nad zwieraczami pęcherza, niepełna kontrola nad zwieraczami odbytu;

- 3 pkt - okresowe nietrzymanie moczu, zmiany zapalne w drogach moczowych oporne na leczenie celowane, zachowana kontrola nad zwieraczami odbytu;

- 4 pkt - trudności w dłuższym utrzymaniu moczu, zmiany zapalne w drogach moczowych;

- 5 pkt - skargi subiektywne;

- 6 pkt - bez skarg i zmian obiektywnych.

SKALE SŁUŻĄCE OCENIE SPRAWNOŚCI FUNKCJONALNEJ CHOREGO W ZAKRESIE CZYNNOŚCI ŻYCIA CODZIENNEGO ( ubierania, toalety osobistej, możliwości poruszania się itd. )

1. Skala Barthel

Czynność wykonywana	Wykonuje z pomocą	Wykonuje samodzielnie
Spożywanie posiłków Przechodzenie z wózka na łóżko i z powrotem (siadanie) Higiena osobista ( mycie, czesanie się, golenie ) Korzystanie z toalety ( zapinanie i rozpinanie bielizny, ubrania ) Kąpiel Poruszanie się po płaskim terenie ( gdy nie chodzi, lecz korzysta z wózka) Wchodzenie i schodzenie po schodach Ubieranie się łącznie ze sznurowaniem obuwia Kontrola oddawania stolca Kontrola czynności pęcherza	5 5 - 10 0 5 0 10 ( 0 ) 5 5 5 5	10 15 5 10 5 15 ( 5 ) 10 10 10 10

2. Stan funkcjonalny

- 1 pkt - pełna zależność od otoczenia, wymaga stałej opieki osób drugich;

- 2 pkt - zachowana elementarna obsługa z koniecznością pomocy osób drugich w czynnościach życia codziennego, czynnie korzysta z wózka pokojowego;

- 3 pkt - chód w pokoju i pomieszczeniach na tym samym poziomie w balkoniku lub za pomocą laski, wymaga pomocy w toalecie, sam spożywa przygotowane posiłki;

- 4 pkt - samodzielny ruchowo w różnych warunkach, chód po schodach, zdolny do samodzielnego życia, wymaga pomocy w załatwianiu spraw urzędowych, przy zakupach;

- 5 pkt - chód z cechami patologii w każdym terenie, zdolny do pracy zawodowej w specjalnych warunkach;

- 6 pkt - samodzielny, zdolny do pracy zawodowej, możliwe uchwytne w badaniu neurologicznym resztkowe deficyty, asymetria w odruchach.

---