Wyklad makroekonomia nr 6

Przyczyny cyklu koniunkturalnego

Teorie neoklasyczne - zewnetrzene przyczyny (egzogeniczne): teoria innowacji Shampetera, cykl polityczny, nieurodzaj

Teoria keynesowska - przyczyny wewnętrzne (endogeniczne): popyt inwestycyjny, zapasy;

Mnoznik inwestycyjny Keynes'a. (WZOROW NA TEGO NIE BYŁEM W STANIE PRZEPISAC)

Metody oddziaływania panstwa na przebieg cyklu koniunkturalnego (interwencjonalizm antycykliczny)

1. Polityka fiskalna:

- stymulacyjna (zmniejszanie stoppy podatkowej i deficytu budżetowego - wydatkow)

- restrykcyjna (odwrotnie)

W Polsce zostalo obniżone z 40% na 32%, saldo budzetu panstwa w polityce fiskalnej jest często ujemne, Japonia miala ostatnio ujemne; jeżeli rosna podatki spadaja wyplaty dla pracownikow;

2. Polityka pieniezna:

- stymulacyjna (obnizanei stopy rezerw minimalnych, stopy dyskontowej, skup przez bank centralny papierow wartościowych)

- restrykcyjna (drogi, pienieadz, wzrost stopy %, mala podaz, ograniczenie kredytowania, sprzedaz papierow wartościowych NBP)

3. Planowanie - interwecjonalizm:

- w sferze produkcji podzialu

- selektywna w układzie przestrzenno-podmiotowym

W miare przedłużania się koniunktury zaczynaja działać czynniki zmiejszajace krancowa wydajnosc kapralu

Rosna koszty produkcji bo wyczerpuja się surowce, rosna place, w maire zmniejszania się bezrobocia.

Wraz ze wzrostem dochodu rosnie skłonność do oszczędzania, popyt konsumpcyjny nie zwieksza się tak szybko jak dochod i produkcja

Ceny nei rosna tak szybko jak koszty, maleje wiec krancowa wydajność kapitalu.

Co sklania przedsiębiorstwa do ograniczenia inwestycji?

Spadek inwestycji poprzez efekty mnożnikowe prowadzi do zwielokrotnienia zmniejszenia się rozmiarow dochodow.

Mnoznik inwestycyjny może dzilaac w gore i dol.

Cechy charak. Cyklu koniunkturalnego:

a) gospodarka rynkowa:

- wahania dosc regularne

- uwarunkowania popytowe

- kryzysy nadprodukcji

- mechanizmy endogeniczne sa w stanie wyprowadzic gospodarke z kryzysu

- stosunkowo mala rola uwarunkowan społeczno-politycznych w cyklicznym przebiegu gospodarki

b) gospodarka centralnie planowana:

- wahania Malo regularne

- uwarunkowania podazowe

- nasilające się niedobory

- brak mechanizmow, kore sa w stanie wyprowadzic gospodake z kryzysu

- bardzo duza rola czynnikow społeczno-politycznych w wywoływaniu arytmii i kryzysu

Przyczyny arytmii w gospodarce socjalistycznej (centralnie planowanej)

1. Zew (pozasystemowe)

- warynki atmosferyczne

- koniunktura w krajach kapitalistycznych

2. Polsystemowe:

- polityka gospodarcza, która świadomie lub na skutek bledow dopuszcza do wahan gospodarczych

- konserwatyzm w metodach planowania i zarzadzania

3. Czynniki ustrojowe

- monocentryczność

- hierarchcznosc

Glowne ograniczenia to niemożność:

1. Wyznaczenia spojnego plany gospodarki narodowej tak zdezagregowanego, aby wyprowadzic z niego zadania i srodki dla przedsiębiorstwa

2. Zapewnienia, ze przedsiębiorstwa będą działały zbieznie do planu centralnego.

3. Stworzenia ani administracyjnego, ani rynkowego mechanizmu szybkiego ujawniania dysproporcji i sprawnego ich usuwania.

BEZROBOCIE, pojecie, metody obliczania,

Kto jest bezrobotny?

W Polsce zgodnie z Ustawaa o zatrudnieniu (wielokrotnie nowelizowana) z dnia 29.12.1999 do bezrobotnych zalicza się osoby zdolne i gotowe do pracy, pozostające bez pracy i zarejestrowane w biurach pracy, jeśli: nie pobieraja emerytury, nie sa właścicielami lub posiadaczami gospodarstw rolnych oraz nie prowadza dzialanosci gospodarczej.

Wg metody stosowanej przez Urzedy Pracy bezrobotni to osoby:

1. zdolne do pracy i gotowe do podjecia pracy.

2. pozostające bez pracy i nie uczące się w szkolach, z wyjątkiem szkol wieczorowych i zaocznych

3. zarejestrowane w urzedzie pracy jeśli:

- ukończyły 18 lat

- nei ukończyły 60kobiety lub 65mezczyzni roku zycia

- nie sa właścicielami lub posiadaczami gospodarstw rolnych

- nie nabyly prawa do emerytury

- nie prowadza pozarzadowej dzialanosci gospodarczj

Struktura ludności w wieku produkcyjnym:

Ludnosc w wieku produkcyjnym (Lp):

- bierni zawodowo

- aktywni zawodowo (zasoby sily roboczej Sr) => zatrudnieni Z i bezrobotnie B

Typy bezrobocia

Bezrobocie niedobrowolne - stanowi zbior ludzi, którzy nie sa zatrudnieni, ponieważ sa w trakcie przenoszenia się do nowej pracy albo nie sa w stanie znaleźć pracy w zamian z stawke plac panujaca na rynku i sa zarejestrowani jako bezorobotni

Stop bezrobocia - mierzymy ilością zarejestrowanych bezrobotnych w odniesieniu do osob zawodowo aktywnych (zasoby sily roboczej)

Naturalna stopa bezrobocia - jest to stopa okreslona strukturalnymi i frykcyjnymi silami gospodarki; nie może być ona obnizona przez powiekszanie globalnego popytu bez wywolania inflacji

Rodzaje bezrobocia:

- dobrowolne

- niedobrowolne

- frykcyjne

- sezonowe

- strukturalne

- technologiczne

- koniunkturalne

- ukryte

Bezrobocie strukturalne:

- powstaje ze względu na rozbieżności struktury ludzkich kwalifikacji i rodzaj oferowanej pracy w warunkach zmieniającego się popytu i produkcji w układzie regionalnym i zawodowym

Bezrobocie frykcyjne:

- trwa krotko, wystepuje przy pelnej równowadze popytu i podazy pracy

- powstaje na skutek braku informacji, niedoskonałości rynku pracy i malej mobilności sily roboczej

Bezrobocie klasyczne

- placa powyżej poziomu rownoagi, spowodowane mala rola związków zawodowych lub ustawodawstwem

Popyt na prace zalezy od:

- struktury produkcji i jej zmiany

- postepu technicznego

- wielkości popytu globalnego, to jest: wielkości PKP, skłonności do konsumpcji, rentowności inwestycji, wysokości stopy procentowej, wysokości wydatkow publicznych, dodatniego salda bilansu handlowego (nadwyżki eksportu)

Wzrost podazy pracy zalezy od:

- wzrostu stopy przystostu naturalnego przed kilkunastu laty

- imigracji ludności w wieku produkcyjnym

- stopnia aktywizacji zawodowej kobiet

- wzrostu plac = zmniejszenia bezorobia dobrowolnego

Prawo Okuna: stwierdza, ze obniżenie PKB o 2% (wczesniej mowiono, ze 3%) w stosunku do potencjalnego PKB oznacza podwyższenie stopy bezrobocia o 1%. Oznacza to, ze podwyzszenie bezrobocia o 1% prowadzi do obniżenia PKB o 2%.

Polityka panstwa na rynku pracy.

1. Aktywna

a) makroekonomiczna (instrumenty fiskalne i pieniężne oddziałujące na rizmoary popytu lub poprawe warynkow produkcji)

b) mukroekonomiczne:

- zespol unstrumentow w celu poprawy funkcjonowania rynku pracy dla zmniejszenia bezrobocia strukturalnego i frykcyjnego

- udzielanie subsydiow tym przedsiębiorstwom, które zrezygnuja z planowanej redukcji zatrudnienia

- finansowanie szkolen, zmiany kwalifikacji, usług pośrednictwa pracy

- srodki zachęcające do zmniejszenia czasu pracy

2. Pasywna:

- zasilki dla bezrobotnych

- odszkodowania

Sposoby walki z bezrobociem:

1. Edukacja:

- młodzież

- dlugotrwale bezrobotnych

- zatrudnionych (biernych zawodowo)

- rolnikow

2. Pobudzeanie gospodarki poprzez:

- przedsiębiorczość

- podwyższenie kapitalu społecznego (od nas samym duzo zalezy)

- zwiekszenie efektywnych inwestycji (zależność miedzy komplementranoscia a substytucyjnością)

- rozwoj infrastruktury

---