5. System naczelnych organów państwa w okresie Sejmu ustawodawczego.
Od 44 do 52 był to okres prowizorium ustrojowego. Rozwiązania ustrojowe miały charakter tymczasowy, poszukiwano nowego modelu ustrojowego państwa. Dzielił się on na dwa okresy
1) Okres KRN
2) Okres Samorządu Ustawodawczego
Ogólna charakterystyka Sejmu Ustawodawczego
Formalnie rzecz biorąc mamy w tym okresie do czynienia z nawiązaniem do zasady podziału władzy a także do systemu parlamentarno-gabinetowego. Jednak nie zaistniały warunki do pełnego wdrożenia tych zasad. Brakowało np. wielopartyjnego systemu, w szczególności po 47 roku, kiedy Mikołajczyk musiał uciekać. Nie było opozycji a umocniła się rola partii komunistycznej. Osłabieniu uległa rola parlamentu a umocniła rola rządu. W sprzeczności stały także ideologiczne podstawy budowy ustroju. Z jednej strony przywiązanie do wartości demokratycznych zawartych w konstytucji marcowej a z drugiej nowe podejście oparte na doświadczeniach radzieckich. Z widoczną tendencją przewodnią tego drugiego.
Okres Sejmu ustawodawczego 4 II 1947-22 VII 1952
A więc od ukonstytuowania się Sejmu do ustanowienia Konstytucji PRL
Mandaty w sejmie: SD 49, PSL 24, PPS 119, PPR 118
WŁADZA USTAWODAWCZA
Należała do Sejmu ustawodawczego jako jednoizbowego parlamentu. Wybrany na 5-letnią kadencję. Jego głównym celem było uchwalenie konstytucji. Sejm ten był wyposażony w funkcję ustrojodawczą. Sejm Ustawodawczy sprawował również funkcję kontrolną w stosunku do rządu i za jego pośrednictwem. Uchwalał wotum zaufania, rozpatrywał sprawozdania z wykonania budżetu, jeśli ocenił je pozytywnie udzielał rządowy absolutorium. Następną funkcją było ustalanie zasadniczego kierunku polityki państwa. Co realizował przez uchwalanie budżetu, planu gospodarczego. Sejm obradował na sesjach otwieranych i zamykanych przez prezydenta.
WŁADZA WYKONAWCZA
PREZYDENT
5 lutego 47 Sejm wybrał prezydenta, B. Bieruta na 7-letnią kadencję. Mała Konstytucja przewidywała silną prezydenturę. Nie mógł być odwołany przez Parlament, miał zdolność do powoływania premiera i na jego wniosek rządu. Mógł zwoływać radę gabinetową, czyli posiedzenie rządu pod przewodnictwem prezydenta. (Bierut robił tak często). Premierem był Cyrankiewicz. Bierut w 48 roku na dodatek został szefem PZPR. A działa Prezydent nie ponosił odpowiedzialności politycznej, ponieważ jego akty wymagały kontrasygnaty premiera i odpowiedniego ministra. Miał prawo zawierania umów międzynarodowych, mianowania premiera i na jego wniosek ministrów. Dodatkowo z urzędu Prezydent piastował funkcję przewodniczącego Rady Państwa, z tego tytułu nie musiał zyskiwać kontrasygnaty.
RADA PAŃSTWA
Przewodniczącym z urzędu był prezydent, w jej skład wchodził Marszałek Sejmu i v-ce marszałkowie, Prezes NIK i na czas wojny Naczelny Dowódca Wojska Polskiego. Jeśli tego chciała po uzyskaniu swojej własnej zgody mogła dokooptować do składu inne osoby. (Tak jej skład przedstawiał się do 52 roku, potem uległ zmianie).
To właśnie Rada Państwa po rozwiązaniu KRN (47) przejęła władzę nad Radami Narodowymi niższych szczebli. Także od 47 roku wybory do Rad narodowych były bezpośrednie. Zatwierdzała ona dekrety z mocą ustawy wydawane przez rząd. Posiadała prawo inicjatywy Ustawodawczej a o
Rady Narodowe były to terenowe organy władzy państwowej a nie organy władzy samorządowej. Od roku 50 Rada Państwa przejęła władzę nad prokuraturą.
Była ona potrzebna gdyż zastępowała ona sejm, który obradował w systemie sesyjnym, podczas przerw między sesjami.
(Od 52 r. Rada Państwa poszerzyła swe kompetencje o kompetencje głowy państwa).
RZĄD/RADA MINISTRÓW
Na jej czele stał premier. Miała prawo wydawania przepisów wykonawczych w stosunku do ustaw. Rząd ponosił odpowiedzialność polityczną przed Sejmem. Rząd pod przewodnictwem prezydenta zwany był Radą Gabinetową.
Głównym zadaniem Sejmu ustawodawczego było stworzenie konstytucji. Do tego celu powołano Komisję Konstytucyjną. (Prezydent + Parlamentarzyści+Fachowcy). W Kwietniu 51 została wydana ustawa o rozpoczęciu prac nad konstytucją. Następnie Sejm przedłużył swoją kadencję, która kończyła się w połowie stycznia 52. Projekt zostal przedłożony na początku maja 52 Uchwalono go 22 VII 1957 większością 2/3 głosów(mały wymóg).