Wybór bezpośredni wojta, burmistrza i prezydenta miasta.
Ogólne.
1.Wójt wybierany jest w wyborach:
Powszechnych,
Równych,
Bezpośrednich,
W głosowaniu tajnym.
2. Prawo wybierania:
Każdy, kto posiada prawo wybierania o rady tej gminy.
3. Prawo wybieralności ma:
Każdy obywatel polski posiadający prawo wybieralności do rady gminy,
Najpóźniej w dniu głosowania 25 lat,
Nie musi na stałe zamieszkiwać na obszarze gminy, w której kandyduje,
Nie może jednocześnie kandydować na wójta w innej gminie
4. Za wybranego uważa się tego, który otrzymał więcej niż połowę ważnie oddanych głosów. Jeżeli żaden tego nie uzyska, to 2 tygodnie po wyborach przeprowadza się drugie głosowanie i wtedy wybieramy spośród 2-óch kandydatów, którzy w 1. głosowaniu dostali największą liczbę głosów.
5. Jeśli 2-óch lub więcej kandydatów dostało taką samą liczbę głosów, która uprawnia do udziału w 2. turze to wtedy:
Rozstrzyga większa liczba obwodów głosowania, w których jeden z kandydatowi otrzymał większą liczbę głosów,
Jeśli liczba obwodów głosowania byłaby równa- wtedy rozstrzyga losowanie
Losowanie przeprowadza gminna komisja wyborcza; mają w losowaniu prawo uczestniczyć wszyscy kandydaci lub pełnomocnicy ich komitetów wyborczych.
6. Jeżeli któryś z kandydatów dopuszczony do II tury:
Zrezygnuje,
Utraci prawo wyborcze
Umrze
To w jego miejsce dopuszcza się kandydata, który kolejno uzyskał największą liczbę głosów; wtedy termin ponownego głosowania przedłuża się o dalsze 14 dni.
7. „Wybrańcem” w II turze jest ten, który zdobędzie większą liczbę głosów.
8. Jeżeli w II turze jest remis to wtedy:
Wygrywa ten, który w większej liczbie obwodów głosowania otrzymał więcej głosów, a jeśli i tu jest remis to…
Rozstrzyga losowanie takie jak w przypadku wyżej opisanym, z ty, że tryb tego losowania określa PKW
9. Wybory wójtów zarządza Prezes RM w drodze rozporządzenia łącznie z wyborami do rad.
10. Wybory organizują PKW i komisarze wyborczy
11. PKW i komisarze wyborczy nadzór nad ich przebiegiem.
12. Wybory przeprowadzają komisje powołane do przeprowadzenia wyborów do rad gmin.
13. Prawo zgłaszania kandydatów na wójta przysługuje:
Partiom politycznym
Koalicjom partii politycznych
Stowarzyszeniom
Organizacjom społecznym
Wyborcom
14. Do zgłoszenia kandydatów na wójta przez komitet wyborczy musi zarejestrować listy kandydatów na radnych w co najmniej połowie okręgów wyborczych w danej gminie. W każdym z tych okręgów liczba zarejestrowanych przez ten komitet kandydatów na radnych nie może być mniejsza niż liczba radnych wybieranych tym okręgu; jeśli w wyborach przedterminowych, to tego się nie stosuje. (tych list radnych).
15. Kandydatów na wójta zgłasza się do gminnej KW najpóźniej w 25 dniu przed dniem wyborów do 24:00.
16. W celu zgłoszenia kandydata na wójta komisji wyborczej musi uzyskać poparcie ujętych w rejestrze wyborców co najmniej:
150 wyborców - w gminie liczącej do 5 000 mieszkańców,
300 wyborców - w gminie liczącej do 10 000 mieszkańców,
600 wyborców - w gminie liczącej do 20 000 mieszkańców,
1 500 wyborców - w gminie liczącej do 50 000 mieszkańców,
2 000 wyborców - w gminie liczącej do 100 000 mieszkańców,
3 000 wyborców - w gminie liczącej powyżej 100 000 mieszkańców.
Do zgłoszenia kandydata trzeba dołączyć:
Pisemną zgodę na kandydowanie i o posiadaniu prawa biernego
w przypadku kandydata urodzonego przed dniem 1 sierpnia 1972 r. - oświadczenie o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów albo informację
w przypadku wyborów przedterminowych - wykaz wyborców popierających kandydata.
Gminna Komisja wyborcza rejestruje kandydata i sporządza protokół rejestracji i po jednym egzemplarzu protokołu przekazuje:
Pełnomocnikowi komitetu wyborczego
Komisarzowi wyborczemu.
GKW przekazuje niezwłocznie świadczenie (informacje do oddziałowego biura lustracyjnego IPN- Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu wł. ze względu na miejsce zamieszkania kandydata.
Jeżeli w terminie nie zgłoszono żadnego kandydata lub zgłoszono tylko jednego kandydata, gminna komisja wyborcza wzywa, przez rozplakatowanie obwieszczeń, do dokonania dodatkowych zgłoszeń. W takim przypadku termin zgłaszania kandydatów ulega przedłużeniu o 5 dni, licząc od dnia rozplakatowania obwieszczeń. Jeżeli mimo to nie zostanie zarejestrowany żaden kandydat, wyboru wójta dokonuje rada gminy bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady w głosowaniu tajnym. Jeżeli mimo rozplakatowania zostanie zarejestrowany tylko jeden kandydat wybory przeprowadza się, z tym że tego kandydata uważa się za wybranego, jeżeli w głosowaniu uzyskał więcej niż połowę ważnie oddanych głosów. Jeżeli kandydat ten nie uzyskał więcej niż połowę ważnie oddanych głosów, wyboru wójta dokonuje rada gminy bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady w głosowaniu tajnym. Wyboru wójta wtedy dokonuje się na zasadach:
prawo zgłoszenia kandydata na wójta przysługuje grupie radnych stanowiącej co najmniej 1/3 ustawowego składu rady,
zgłoszenie kandydata na wójta musi mieć formę pisemną,
radnemu przysługuje prawo poparcia w zgłoszeniu tylko jednego kandydata.
Jeżeli w rada gminy nie dokona wyboru wójta w terminie dwóch miesięcy od dnia wyborów, obowiązki wójta do końca kadencji pełni osoba wyznaczona przez Prezesa Rady Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej.
GKW skresla z listy kandydata, który:
Wycofał zgodę na kandydowanie,
Zmarł
Nie ma prawa wybieralności
Kandyduje w dwóch gminach lub więcej
Wyborca może oddać głos tylko na jednego kandydata.
Wygaśnięcie mandatu:
Odmowa złożenia ślubowania
niezłożenia w terminach oświadczenia o swoim stanie majątkowym, oświadczenia o działalności gospodarczej prowadzonej przez małżonka, oświadczenia o umowach cywilnoprawnych zawartych przez małżonka lub informacji o zatrudnieniu, rozpoczęciu świadczenia pracy lub wykonywania czynności zarobkowych albo zmianie stanowiska małżonka,
pisemne zrzeczenie się mandatu,
utrata prawa wybieralności lub braku tego prawa w dniu wyborów,
naruszenie ustawowych zakazów łączenia funkcji wójta z wykonywaniem funkcji lub prowadzenia działalności gospodarczej, określonych w odrębnych przepisach,
orzeczenie trwałej niezdolności do pracy w trybie określonym w przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,
śmierci,
odwołania w drodze referendum,
zmian w podziale terytorialnym
Wygaśnięcie stwierdza rada gminy, w drodze uchwały, najpóźniej po upływie miesiąca od dnia wystąpienia przesłanek wygaśnięcia mandatu. Przed podjęciem uchwały o wygaśnięciu umożliwia się złożenia wyjaśnień przez delikwenta.
Mandat wygasa z dniem wydania orzeczenia sądowego oddalającego odwołanie, jeśli takowe było.