PIELĘGNIARSTWO CHIRURGICZNE 2014 2015


PIELĘGNIARSTWO CHIRURGICZNE 2014/15

1. Zadania pielęgniarki wobec pacjenta leczonego chirurgicznie z powodu schorzeń układu moczowego.

- Zapobieganie wystąpienia zakażenia dróg moczowych,

- utrzymywanie higieny miejsc intymnych,

- obserwacja i pielęgnacja rany pooperacyjnej,

- pielęgnacja przy wyłonionej nefrostomii lub cystostomii,

- nauka samodzielnej pielęgnacji wyłonionej przetoki,

- obserwacja w zakresie powikłań pooperacyjnych.

2. Zasady opieki nad pacjentem we wczesnym okresie pooperacyjnym.

Rola pielęgniarki sprowadza się do:

3. Udział pielęgniarki w przygotowaniu pacjenta do zabiegu operacyjnego trybie nagłym (np. pacjenta ortopedycznego) i planowym.

W trybie nagłym:

Przygotowanie psychiczne:

- pacjenta w zagrożeniu życia uspokoić, gdy ma zachowaną świadomość,

- miła, życzliwa i profesjonalna postawa sprzyja i organizacja sprzyja uspokojeniu chorego i zapewnieniu poczucia bezpieczeństwa,

Przygotowanie fizyczne:

- ułożyć w pozycji bezpiecznej na boku, aby się nie zachłysnął,

- pobranie krwi na oznaczenie grupy i próby krzyżowej,

- pomiar parametrów życiowych,

- założenie dostępu żylnego, najlepiej dwóch,

- jeśli stan chorego na to pozwala uzyskać pisemną zgodę na zabieg,

- umycie przygotowanego pola operacyjnego , usunięcie protez zębowych,

- zabezpieczenie rzeczy osobistych chorego,

- premedykacja odbywa się już na bloku operacyjnym,

Opieka po wykonaniu zabiegu:

- obserwacja przez personel anestezjologiczny przez ok. 2 godziny do momentu ustania działania środków znieczulających i do powrotu naturalnych reakcji.

- pielęgniarka, która odbiera pacjenta z sali pooperacyjnej powinna nawiązać z nim kontakt,

- odbiera dokumentacje i zalecenia od anestezjologa,

- pielęgniarka obserwuje opatrunek założony na ranę,

- monitorowanie parametrów życiowych,

- obserwacja koloru skóry,

- obserwacja wydzieliny z rany oraz wydzieliny spływającej do drenów Redona,

- obserwacja w celu wykrycia ewentualnych powikłań.

W trybie planowym:

1. Przygotowanie psychiczne:

- należy zapoznać pacjenta z topografią oddziału,

- rozpoznanie potrzeb chorego dotyczących informacji okresu przedoperacyjnego,

- zdobywanie zaufania pacjenta poprzez zdecydowaną i otwartą postawę pielęgniarki, jej życzliwość i profesjonalizm,

2. Przygotowanie fizyczne:

Dalsze: od dnia przyjęcia chorego na oddział do dnia poprzedzającego operację.

- Pacjent może zgłosić się na oddział po drugiej dawce szczepienia p/ciw WZW typu B,

- Należy uzupełnić niedobory elektrolitów,

- U chorego w dobrym stanie pobieramy krew na grupę krwi, na próbę krzyżową, na morfologię, poziom elektrolitów i glukozy,

- Pobieramy mocz na badanie ogólne,

- Wykonanie EKG i uzyskanie pisemnej zgody na zabieg operacyjny,

Bliższe: dotyczy dnia przed zabiegiem, aż do momentu przewiezienia chorego na salę operacyjną.

- właściwe przygotowanie przewodu pokarmowego (dieta lekkostrawna a w przeddzień pacjent na czczo)

- przygotowanie pola operacyjnego: wykonanie toalety ciała, należy ogolić pole operacyjne,

- bezpośrednio przed zabiegiem należy jeszcze raz sprawdzić czystość ciała i pola operacyjnego,

- na oddziale podać premedykację na zlecenie lekarza,

- zawozimy chorego na salę operacyjną wraz z pełną dokumentacją,

Premedykacja: to farmakologiczne przygotowanie pacjenta do zabiegu operacyjnego.

4. Udział pielęgniarki w pielęgnowaniu rany pooperacyjnej w zależności od wykonywanego zabiegu.

- przestrzeganie zasad aseptyki podczas zmiany opatrunków i czyszczenia rany ( ranę należy czyścić od jej dna w kierunku brzegów).

- pielęgniarka sprawdza opatrunek na ranie operacyjnej, czy jest suchy czy przesiąknięty wydzielinami,

- obserwacja podłączonych drenów,

- edukacja pacjenta w zakresie postępowania z raną np. w czasie silnego bólu,

- obserwacja rany, co do mogących wystąpić powikłań.

5. Problemy pielęgnacyjne pacjenta ze stomią.

Problemy:

- zapalenie skóry spowodowane drażnieniem treścią jelitową

- zapalenie skóry przebiegające z nadżerką lub owrzodzeniem

- zapalenie skóry spowodowane reakcjami na kleje

- obniżenie nastroju spowodowane brakiem akceptacji sytuacji, w której się znalazł pacjent

- niewielkie krwawienia z błony śluzowej

- obrzęk stomi w okresie pooperacyjnym

- biegunki

- powikłania Stomi - obrzęk, martwica

- zaburzenia seksualne (wzwodu i wytrysku)

- wypadnięcie Stomi

Sztuczny odbyt - operacyjnie wytworzona przetoka skórno-jelitowa spełniająca rolę odbytu, a więc odprowadzającą zawartość jelitową na zewnątrz. Wykonywany, gdy jest konieczność jest usunięcie odbytnicy i odbytu naturalnego.

PROBLEM I: Brak wiedzy i umiejętności dotyczących zmiany worka i pielęgnacji skóry wokół stomii.

Pacjent ze stomią początkowo czuje się zagubiony, bezradny, zrozpaczony swoim okaleczeniem, tym, „co go spotkało…”. Jest pełen obaw, że nie poradzi sobie samemu z czynnościami związanymi ze zmianą worka na stomii, z zachowaniem należytej higieny, szczególnie po wyjściu ze szpitala, a jego życie stanie się udręką dla niego samego i jego rodziny…

PROBLEM II: Lęk przed powrotem do aktywności zawodowej.

Chorych paraliżuje często lęk, często ograniczają sami swoja aktywność fizyczną, zawodowa, społeczną. Izolują siebie samych w obawiając się, że posiadanie przez nich stomii będzie widoczne i „wyczuwalne” dla otoczenia, co stanie się powodem odrzucenia ich i społecznego wykluczenia.

PROBLEM III: Lęk przed powrotem do życia rodzinnego, intymnego

- przyczyny emocjonalne, psychiczne

- obawy przed wznowieniem życia seksualnego po operacji, lęk przed brakiem akceptacji, odrzuceniem ze strony partnera, partnerki;

- anorgazmia - (anorgazmia - niezdolność do osiągnięcia orgazmu w czasie stosunku mimo istniejącego podniecenia i akceptacji partnera.

Stomia - operacyjne wytworzenie ujścia jelita lub dróg moczowych na powłokach brzusznych,

Rodzaje Stomii:

Kolostomia - stomia wytworzona na jelicie grubym,

Ileostomia - stomia wytworzona na jelicie cienkim,

Urostomia - połączenie obu moczowodów ze ścianą brzucha,.

Powikłania stomii:

1. Dermatologiczne

- miejscowe powikłania dermatologiczne występują wówczas gdy przetoka wydziela duże ilości drażniącej treści lub przy niewłaściwej pielęgnacji skóry wokół stomii,

- nadżerki,

- reakcje alergiczne skóry na składniki płytki worka stomijnego lub na niektóre środki pomocnicze,

2. Chirurgiczne

- niedokrwienie stomii, martwica, wypadanie i wpadanie stomii

Problemy pielęgnacyjne:

- lęk spowodowany brakiem wiedzy na temat wytworzenia stomii,

- możliwość wystąpienia wszelkich powikłań pooperacyjnych,

- brak akceptacji wyłonionej stomii,

- brak umiejętności samoopieki,

- możliwość wystąpienia biegunek i zaparć,

- możliwość występowania nieprzyjemnego zapachu i głośnego odchodzenia gazów,

- możliwość wystąpienia zaburzeń metabolicznych,

- możliwość występowania zaburzeń w funkcjonowaniu seksualnym.

6. Rola pielęgniarki w chorobie oparzeniowej.

1. Wczesne rozpoznanie i zapobieganie powikłaniom -

2. Złagodzenie bólu

3. Wyrównanie niedoborów, ograniczenie powikłań gospodarki wodno-elektrolitowej

4. Pomoc w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych.

7. Udział pielęgniarki w edukacji pacjentów po amputacji kończyn dolnych.

1. Po wygojeniu się rany należy nauczyć pacjenta codziennych kąpieli kikuta oraz delikatnych masaży, uciskania końca kikuta czy stopniowego przyzwyczajania do stopniowego obciążenia przez opieranie się nim najpierw na poduszce położonej na stoliku lub łóżku.

2. Kikut powinien być zabandażowany w dzień i w nocy nie za mocno, aby ucisk bandaża nie sprawiał bólu.

3. Bandaż powinien być zdejmowany, co najmniej dwa razy dziennie na okres obmycia i osuszenia kikuta

4. Przy używaniu protezy na kikut zakłada się pończochę bawełnianą lub wełnianą, dokładnie naciągniętą bez załamań.

5. Należy pamiętać, że duży ciężar spadnie na zdrową nogę, dlatego należy zastosować ćwiczenia wzmacniające mięśnie

6. Należy pouczyć osoby noszące protezę o dokładnej obserwacji kikuta oraz dokładnej pielęgnacji by nie doszło do zmian na skórze kikuta (otarć, odparzeń)

7. Chory okresami powinien leżeć na brzuchu.

8. Zasady udzielania I Pomocy w oparzeniach.

Oparzenie - uszkodzenie tkanek wywołane działaniem wysokiej temperatury:

Rodzaje:

- termiczne

- żrącymi oparzeniami chemicznymi

- chemiczne

- energią elektryczną

Stopnie oparzenia:

- I - dotyczy naskórka - zaczerwienienie, obrzęk i bolesność skóry

- II - skóra właściwa - pęcherze wypełnione osoczem

- III - cała grubość skóry - martwica skóry i tkanek głębiej położonych - skrajnie - zwęglenie tkanek

Ciężkości oparzenia decyduje głębokość lub rozległość oparzenia. Każde oparzenie stwarza ryzyko powikłań infekcyjnych

Postępowanie:

- oddalić od ognia poszkodowanego, ugasić palące się na nim ubranie, owinąć w koc azbestowy

- koc pozostawić na ciele (będzie chronił przed utratą ciepła)

- jeśli ubranie nie przywarło do skóry - rozciąć i zdjąć

- miejsce oparzenia jak najszybciej poddać działaniu zimnej wody przez około 20-30 minut

- na twarz i tułów można kłaść serwety nasączone zimną wodą - często zmieniać

- ochładzanie jest celowe nawet po 3-5 godzinach po urazie

- delikatnie zdjąć ze zranionej powierzchni pierścionek, zegarek, pasek - zanik pojawi się obrzęk

- zaopatrzyć ranę jałowym opatrunkiem lub czystą gazą - twarzy nie zakrywać

- podawać poszkodowanemu leki p/bólowe i zapewnić spokój

- chronić przed wychłodzeniem

- kontrolować stan świadomości, tętno, oddech

- w przypadku ciężkich oparzeń - ocenić podstawowe czynności życiowe, udrożnić drogi oddechowe, przywrócić oddech i krążenie

- przetransportować chorego do szpitala

- nie pokrywać oparzonego miejsca żadnymi maściami

- podawać dużo picia

9. Pojęcia aseptyki i antyseptyki, znaczenie w chirurgii.

Aseptyka Jest to postępowanie mające na celu zapobieganie zakażeniu, tj. niedopuszczenie do zainfekowania rany, czyli otrzymanie tzw. bakteriologicznej jałowości. Aseptyka jest niezbędnym elementem prawidłowego postępowania chirurgicznego. Wszystko, co będzie stykać się z raną musi być jałowe, tzn. pozbawione bakterii, wirusów i grzybów. Postępowanie aseptyczne powinno uwzględniać wszystkie możliwe drogi szerzenia, źródła zakażenia, rezerwuary i umiejętnie je ograniczać.

W celu osiągnięcia pełnej jałowości należy przestrzegać następujących zasad przygotowania sprzętu:

Antyseptyka Jest to stosowanie środków bakteriobójczych w miejscu ich wysiewu, we wrotach możliwego wtargnięcia zakażenia na powierzchni ciała - skóra, błony śluzowe, zranienia, lub też w polach chirurgicznie odsłoniętych lub otwartych.

Celem antyseptyki jest zapobieganie kolonizacji lub zakażenia przez przywrócenie jałowości zakażonym przedmiotom lub ranom, w wyniku stosowania preparatów bakteriobójczych.

Niezwykle ważnym elementem dla całości postępowania antyseptycznego jest mycie i antyseptyka rąk stosowana przez personel szpitalny pomiędzy pielęgnacją kolejnych chorych.

Antyseptyki stosowane do odkażania rąk:

Antyseptyki tzw. dwufazowe zawierające chloroheksydynę, alkohol i bromek benzalkoniowy (Manusan, Dishand) powodują zniszczenie flory przejściowej i częściowo flory osiadłej.

Antyseptyka pola operacyjnego:

Sterylizacja Są to zabiegi umożliwiające uzyskanie bakteriologicznej jałowości. Pozwalają one uwolnić przedmioty od drobnoustrojów chorobotwórczych i/lub ich przetrwalników, powodują nieodwracalną inaktywację wirusów.

Dezynfekcja: jest postępowaniem pozwalającym zmniejszyć florę bakteryjną patogenną na skórze rąk z pola operacyjnego, na narzędziach, przedmiotach, materiałach. Proces dezynfekcyjny odbywa się najczęściej przy użyciu środków dezynfekcyjnych

Dezynfekcja zwykła: prowadzi do zniszczenia form wegetatywnych, lecz nie niszczy przetrwalników bakterii, prątków, części wirusów i grzybów.

Dezynfekcja wysokiego stopnia: to niszczenie form wegetatywnych, bakterii, wirusów, prątków i enterowirusów

Przyczyny szerzenia się zakażeń w oddziale:

Metody stosowane w aseptyce

Środki antyseptyczne

Sterylizacja = wyjaławianie - Zniszczenie wszystkich form drobnoustrojów na materiałach i sprzęcie

Dekontaminacja = odkażanie - usuwanie lub zabijanie drobnoustrojów /oczyszczenie, dezynfekcja, sterylizacja/

10. Rola pielęgniarki w opiece pooperacyjnej w zakresie zapobiegania wczesnym i późnym powikłaniom.

Rolą pielęgniarki w przypadku powikłań w czasie gojenia się rany jest przede wszystkim:
1. przestrzeganie zasad aseptyki podczas zmiany opatrunków i czyszczenia rany (czyścić ranę od jej dna w kierunku brzegów, przy pomocy dużej ilości jałowych gazików);
2. wnikliwa obserwacja chorego w kierunku pojawienia się objawów powikłań;
3. edukacja w kierunku uniknięcia rozejścia się rany (zakaz wykonywania gwałtownych ruchów, które spowodują napięcie mięśni, trzymanie brzegów rany w czasie kaszlu);
4. zapewnienie odpowiedniego, bogatego w witaminy pożywienia
5. uzupełnienie białka;
6. podawanie antybiotyków na zlecenie lekarza;
7. zapewnienie osobom zranionym spokoju;
8. podawanie środków przeciwbólowych na zlecenie lekarza;
9. wyrównanie ubytków krwi;
10. zwrócenie uwagi na regularne wypróżnienia.
Zagojenie rany nie jest jednak zawsze równoznaczne z wyleczeniem chorego. Po ciężkich obrażeniach pozostają często czynnościowe ograniczenia. Dlatego po możliwie krótkim okresie unieruchomienia należy rozpocząć leczenie usprawniające (rehabilitacja), polegające na stosowaniu kąpieli, nagrzewań, ćwiczeń ruchów czynnych i ewentualnie biernych, itd. aż do zupełnego odzyskania sprawności. Nadzór nad postępami fizjoterapii należy do obowiązków lekarza i pielęgniarki. Zabiegi rehabilitacyjne stosują wyszkoleni absolwenci wyższych szkół wychowania fizycznego.
Powikłania gojenia się ran są bardzo częste podczas pobytu pacjenta na oddziale chirurgicznym. Zadaniem pielęgniarki jest wykonywanie czynności hamujących rozwój drobnoustrojów i zapewniających jak najszybsze zagojenie się rany. W jej rękach leży zarówno zdrowie fizyczne, jak i psychiczne pacjenta, a więc postępowania według przyjętych zasad gwarantuje uzyskanie jego całkowitego wyleczenia.

11. Pielęgnowanie pacjentów po urazach narządu ruchu leczonych za pomocą opatrunku gipsowego.

Pielęgnowanie pacjenta z opatrunkiem gipsowym:

12. Udział pielęgniarki w przygotowaniu pacjenta do badań diagnostycznych różnych schorzeniach chirurgicznych.

1. Badania diagnostyczne przewodu pokarmowego

- USG jamy brzusznej

- Tomografia komputerowa TK

- Kolonoskopia

- Gastroskopia

- Rezonans magnetyczny MRI

2. Badania diagnostyczne układu oddechowego

- Bronchoskopia

- Bronchografia ( rentegonowskie obrazowanie dróg oddechowych ze środkiem cieniującym), obecnie zastąpiona bronchoskopią.

- Gazometria- umożliwia rozpoznanie i monitorowanie zaburzeń równowagi kwasowo- zasadowej i wymiany gazowej organizmu. Pobierana najczęściej z krwi tętniczej z tętnicy promieniowej.

- Biopsja płuca i opłucnej - pobranie tkanki do badania cytologicznego lub histopatologicznego, która polega na wprowadzeniu igły przez klatkę piersiowej do płuc przy znieczuleniu miejscowym

- Próba tuberkulinowa- badanie diagnostyczne polegające na sprawdzeniu stanu przeciwgruźliczej odpowiedzi immunologicznej organizmu. Przed wykonaniem należy zdezynfekować miejsce wkłucia.

- Badanie plwociny- plwocinę należy pobrać z samego rana. Badanie wykonuje się celem oceny rodzaju komórek, ewentualnie rodzaju bakterii obecnych w drzewie oskrzelowym. Plwocina jest podstawowym materiałem służącym do wykrywania komórek nowotworowych, prątków gruźlicy i innych bakterii.

3. Badania serca

- Cewnikowanie serca- wprowadzenie cewnika do jam serca i dużych naczyń w celu pomiaru ciśnienia panującego w jamach serca i z dużych naczyń. Określa stopień wysycenia krwi tlenem.

- Koronarografia- Podanie kontrastu do naczyń wieńcowych w celu uwidocznienia ich za pomocą promieni rentgenowskich i ukazaniu ewentualnych nieprawidłowości m in. Trudności w przepływie wieńcowym.

- Echokardiografia- echo serca- nieinwazyjna technika obrazowa wykonywana techniką ultrasonografii. Badanie wykonuje się przez ściany klatki piersiowej w celu ukazania struktur serca i dużych naczyń. Na każde badanie należy uzyskać zgodę.

4. Choroby układu moczowo- płciowego

- badanie fizykalne (przedmiotowe) - dotykanie, opukiwanie

- urografia- badanie obrazowe polegające na uwidocznieniu nerek i dróg wyprowadzających mocz. Pacjentowi podaje się środek cieniujący, który uwidacznia się w promieniach rentgenowskich.

- cystoskopia- wprowadzenie cystoskopu do pęcherza moczowego przez cewkę moczową w celu oceny błony śluzowej wewnątrz pęcherza moczowego. Możliwe jest pobranie wycinka do badania histopatologicznego lub wykonanie drobnych zabiegów leczniczych- usunięcie kamienia, ciała obcego lub brodawczaka.

- cystografia- badanie radiologiczne polegające na wypełnieniu pęcherza środkiem cieniującym. Wyróżnia się cystografię zstępującą na zakończenie urografii lub wstępującą po wypełnieniu pęcherza środkiem cieniującym przez cewnik.

13. Zasady odżywiania chorych chirurgicznie.

Stan odżywienia chorego oceniamy na podstawie tzw. BMI (indeks masy ciała) — norma wynosi 20-25 oraz poziomu albumin w surowicy krwi (<3,5 g/dl) i całkowitej liczby limfocytów w surowicy krwi.

Zasady:

-Podczas żywienia należy monitorować podstawowe procesy metaboliczne ustroju (cukier, bilans azotowy, trójglicerydy, masę ciała).

- Żywienie może również wywoływać efekty niepożądane: biegunki, bóle brzucha, wzdęcia, zakażenia cewnika.

Żywienie jest ściśle związane ze spożywaniem i przyswajaniem pokarmu. Dieta to powszechnie używany termin dotyczący sposobu żywienia.

Dietetyka wyróżnia dietę:

  1. zwyczajną- naturalną

  2. alternatywną- sposób odżywienia charakteryzuje się świadomą rezygnacją ze stosowania niektórych pokarmów,

  3. leczniczą- żywienie, w którym z przyczyn zdrowotnych dokonano celowej modyfikacji, najczęściej eliminacji niektórych składników pokarmowych,

  4. doświadczalną- specjalnie skomponowane pożywienie dla zwierząt lub ludzi

składniki pokarmowe ulegają ciągłej wymianie:

- część z nich zostaje zużyta w celu pozyskiwania energii

- część jest wydalona

- część służy do resyntezy związków endogennych

Zachodzi więc konieczność ciągłego dostarczania organizmowi substancji odżywczych, które są źródłem energii i uzupełniają niedobory.

Składniki energetyczne: węglowodany, tłuszcze, (częściowo) białka

Składniki budulcowe: białka, lipidy (fosfolipidy, glicerolipidy, cholesterol), minerały (wapń, potas, żelazo, jod).

Składniki regulujące: witaminy, błonnik pokarmowy

Podział składników pokarmowych:

Składniki balastowe- nie ulegają trawieniu i wchłanianiu, ale zapewniają prawidłowe funkcjonowanie przewodu pokarmowego

Składniki odżywcze- po strawieniu i wchłonięciu do krwi wykorzystane są przez organizm jako źródło energii, budulec lub czynnik regulujący procesy życiowe

Składniki antyodżywcze- nie przedstawiają żadnej wartości dla organizmu, utrudniają wykorzystanie składników odżywczych

Składniki nadające przetworom barwę, smak i zapach- informują o jakości żywności, kształtują upodobania pokarmowe, zwykle polepszają trawienie

Składniki szkodliwe- stwarzają zagrożenie dla zdrowia, powstając w wyniku niewłaściwego przechowywania i przetwarzania żywności lub są efektem jej zanieczyszczenia

Nieprawidłowe żywienie przed i po operacji ma niekorzystny wpływ na chorego leczonego chirurgicznie. Obniża odporność na zakażenia, zaburza gojenie ran i wykonanych zespoleń, zwiększa częstość powikłań i zgonów.

Zasady ogólne w zakresie żywienia:

Dobowe zapotrzebowanie zdrowego człowieka wynosi:

Białko- 80-90g

Tłuszcze- 80-100g

Węglowodany- 280-340g

Pooperacyjne zapotrzebowanie na białko u człowieka dorosłego wynosi od 1,5 do 2g/kg/dobę

Możliwości żywienia:

Dojelitowe enteralne

pozajelitowe parenteralne

Doustne

Przez przetokę żołądkową

Przez zgłębnik żołądkowy

Przez zgłębnik jelitowy

Mikrojejunostomia

PEG- (przezskórna endoskopowa gastrostomia)

Żyły obwodowe

Żyły centralne

Zalety

Podtrzymuje czynność i strukturę jelita

Zapobiega migracji bakterii jelitowych

Pobudza wytwarzanie hormonów jelitowych

Zapobiega infekcjom

Jest tanie

Łatwe i bezpieczne

Wady

Gastrostomia przez dren Pezzera jest ciężkim okaleczeniem pacjenta

Bardzo kosztowne

Przygotowanie wymaga starannego obliczenia zapotrzebowania na poszczególne składnik (białko, tłuszcze, węglowodany, witaminy, mikroelementy)

Może być niebezpieczne dla chorego, jeśli podane jest w nieodpowiedni sposób

Powikłania

Odżywianie przez zgłębnik:

Odleżyny

Zapalenie błony śluzowej nosa, gardła, żołądka

Możliwość zachłyśnięcia

Gastrostomia:

Bóle brzucha

Wzdęcia

Wymioty

Hiperglikemia

Hipernatermia

Azotemia

Rzadko- przemieszczenie zgłębnika i wyciek pokarmu do jamy otrzewnowej

- uszkodzenie mechaniczne żył, opłucnej i sąsiednich narządów

- odma opłucnowa, krwiak opłucnej

- zakrzepica wokół cewnika

- zakażenia cewnika i posocznica

- zaburzenia metaboliczne (hiperglikemia, zaburzenia elektrolitowe)

- kwasica

- skaza krwotoczna

- hiperwitaminoza

- niewydolność wątroby, nerek, krążenia

- zaburzenia rytmu serca

- zator powietrzny

Stosowane preparaty

Odżywianie przez zgłębnik:

Pokarmy zmiksowane zależna od diety chorego

Gastrostomia:

Dieta elementarna, rozcieńczone mleko homogenizowane

Mieszanki przemysłowe do przygotowania na oddziale: Portagen, Prosobee, Nutramigen, Terapin

Żyły obwodowe:

- emulsja tłuszczowa

- rozwory aminokwasów

- 5, 10% glukoza

Żyły centralne:

- 20, 30% glukoza

- emulsja tłuszczowa

- aminokwasy

- podawane przez 24h w jednym worku

Cewniki

Zgłębnik żołądkowy o wymiarach 8-10 French

Gastrostomia dren Pezzera

Żywienie przez żyły obwodowe- zestaw do kroplowego wlewu

Żywienie przez żyły centralne- cewnik Hichmana

Diety stosowane na oddziale chirurgicznym:

Dieta kleikowa- wprowadzana jest w ostrych chorobach przewodu pokarmowego, wątroby, dróg żółciowych pęcherzyka żółciowego, w chorobach nerek, chorobach zakaźnych oraz w stanach pooperacyjnych

Zasady diety- klasyczna dieta kleikowa składa się z kleików sporządzanych z kaszy jęczmiennej, ryżu i płatków owsianych. Oprócz kleików podaje się gorzką herbatę, sucharki lub suszoną bułkę pszenną. Jest to dieta niefizjologiczna, typowo węglowodanowa, niskoenergryczna. Stosuje się ją krótko od 1 do 3 dni. Dłuższa może doprowadzić do niedoborów pokarmowych. Zależnie od wskazań lekarskich, dietę kleikową modyfikuje się poprzez dodanie cukru, masła, soli kuchennej, mleka, twarogu, rozgotowanych przetartych owoców, wywaru z warzyw, płynów garbnikowych, takich jak: napar z suszonych czarnych jagód, woda z winem owocowym, kakao na wodzie.

Działanie kleików na przewód pokarmowy zależy od rodzajów kaszy. Kleik jęczmienny i z kaszy manny działa obojętnie, kleik ryżowy- zapierająco, natomiast z płatków owsianych rozwalniająco.

Dieta żołądkowa- stosowana głównie w chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy, przepuklinie rozworu przełykowego. W diecie eliminuje się wszystkie produkty pobudzające żołądek do nadmiernego wydzielania:

- potrawy wędzone smażone, pieczone

- pieprz, ocet, chrzan, musztarda

- alkohol, kawa, mocna herbata

- rosoły

- surowe warzywa zawierające dużo błonnika (kapusta, ogórki)

- tłuste mięsa i tłuste ryby

- ciastka i kremy cukiernicze

W przypadku krwawienia z wrzodu, żołądka lub dwunastnicy podaje się choremu do picia zimne płyny, herbatę, mleko.

Pokarmy dozwolone w diecie żołądkowej:

Dieta wątrobowa- stosowana w chorobach dróg żółciowych i trzustki oraz przewlekłym zapaleniu jelit. Jest to dieta niskotłuszczowa z ograniczeniem błonnika. Do produktów niewskazanych zaliczamy:

- tłuszcze (smalec, oleje, oliwa, śmietana, sery topione)

- ciastka, pieczywo cukiernicze

- żółtka jaj

- grube kasze

- warzywa( kapusta, ogórki, cebula, pory)

- owoce wszystkie, z wyjątkiem gotowanych lub pieczonych jabłek

- słodycze (czekolada, chałwa)

- przyprawy

- alkohol, kawa, kakao

Dieta specjalna- stosowana głownie w stanach wyniszczenia i wyczerpania oraz w okresie przygotowawczym do zabiegu operacyjnego i po operacji, zwykle jest wysokobiałkowa - od 1,5 do2,0g/kg/dobę i wysokokaloryczna 4000 kcal/dobę

Dieta papkowata- stosowana we wszystkich przypadkach, w których przyjmowanie pokarmu jest niemożliwe, głównie w chorobach przełyku i bezpośrednim okresie pooperacyjnym

Żywienie w ostrym zapaleniu trzustki:

W pierwszym okresie ostrego stanu zapalenia pacjent ma zakaz jedzenia a nawet picia. Po uzyskaniu stabilizacji jego stanu i przy prawidłowej perystaltyce jelit pozwalamy choremu pić ( woda, gorzka herbata), a następnie wprowadzamy klasyczną dietę kleikową. Po kilku dniach podajemy dietę kleikowo- owocową, po czym stopniowo włączamy białko z mleka i twaróg. Końcowym etapem żywienia jest dieta taka jak w przewlekłym zapaleniu trzustki

Żywienie w przewlekłym zapaleniu trzustki

Odpowiednie żywienie, oszczędzające chory narząd, jest bardzo ważnym warunkiem przyspieszenia powrotu do zdrowia. W przewlekłym zapaleniu zaburzenia wydzielnicze trzustki dotyczą trawienia białek, tłuszczu i węglowodanów. Biało podaje się w ilości 1-1,5g na 1 kg wagi ciała, tłuszcze wyraźnie ogranicza się, a węglowodanami uzupełnia zapotrzebowanie energetyczne. Dieta powinna być tak zestawiona, aby zawierała mało błonnika. W ramach dozwolonej ilości tłuszczu można podać1/2 lub 1 jajko dziennie. Można stosować diety jak w przewlekłym zapaleniu pęcherzyka i dróg żółciowych.

Żywienie po zabiegach operacyjnych:

Rozpoczynamy z chwilą powrotu prawidłowej czynności przewodu pokarmowego- pojawienia się ruchów perystaltycznych jelit. Najczęściej powrót perystaltyki obserwujemy pod koniec pierwszej lub w drugiej dobie po operacji. W 3 dobie odchodzą gazy jelitowe. W tym czasie należy wykonać pierwszy pooperacyjny wlew doodbytniczy ( lewatywę), pobudzający pracę jelita grubego.

Okres

Rodzaje diety

Pojawienie się ruchów perystaltycznych jelit około II doby

Stopniowo wprowadza się płyny obojętne (niesłodzone)

- przegotowana woda

- słaba gorzka herbata

- napar rumianku

Rozpoczyna się od małych porcji, łyżeczkami, stopniowo w wzrastających ilościach- 15 porcji ( każda porcja 2-6 łyżek stołowych)

Resztę zapotrzebowania pokrywa się drogą wlewu dożylnego

Odejście gazów około III doby

Stosuje się dietę płynną- w jej skład wchodzi:

- lekko osłodzona herbata

- kawa, kakao, kompot bez owoców

- kleik ryżowy, grysikowy, owsiany

- rozmoczony sucharek lub biszkopt

- rosołek z kaszą manną

Po pierwszym wypróżnieniu, około IV doby

Dieta papkowata:

- pokarmy rozdrobnione, zmiksowane, przetarte, zależne od diety

V doba

Dieta lekkostrawna, wysokobiałkowa

Żywienie przez zgłębnik żołądkowy lub jelitowy

Trzy metody podawania diet przez zgłębnik