Urazy miednicy i uda
Złamania szyjki kości udowej
•K : M - 3,4 : 1
•90% - upadek z wysokości „bioder”,
•> 30% złamań u osób po 70 rż,
•Trójkąt Warda, Łuk Adamsa,
•Złamania osteoporotyczne
Zmiany anatomiczne biodra związane z wiekiem
•Czynnościowe dostosowanie się tkanek do warunków zmniejszonej witalności,
•Zgąbczenie kości,
•Zanik beleczkowania,
•Zwiększenie jam szpikowych,
•Lokalizacja - nasady (okolice nasadowo-przynasadowe i przynasadowo-trzonowe),
•Spłaszczenie głowy kości udowej,
•Zmniejszenie kąta szyjkowo-trzonowego,
•Zmniejszona odporność na urazy,
•Przedłużony okres zrostu złamania
•Podziały złamań:
1.Grucy (podgłówkowe, przezszyjkowe, podstawy szyjki);
2.Pauwelsa (I - III);
3.Lintona (I - III);
4.Gardena (I - IV).
•Objawy:
-Ból okolicy krętarza,
-Przymusowe ustawienie kończyny: zgięcie, rotacja zewnętrzna, przywiedzenie, skrócenie,
-Żywa bolesność palpacyjna oraz przy próbie wykonania ruchu w stawie biodrowym,
-Ruchomość patologiczna w miejscu złamania,
-Wylewy krwawe,
-Wywiad,
-Wiek,
-Uraz,
-Towarzyszące choroby,
-Sport wyczynowy,
-Badanie rtg, a-p i osiowe
•Różnicowanie:
- złamania przez-, między- i podkrętarzowe,
- centralne zwichnięcie stawu biodrowego,
- zmiany zwyrodnieniowo-zniekształcające w okresie zaostrzenia,
- ostre zapalenie okołostawowe i kaletek,
- ostre zapalenie stawu biodrowego.
Leczenie złamań szyjki kości udowej
•Zasady:
1.Unikanie wtórnego uszkodzenia unaczynienia odłamów,
2.Jak najwcześniejsze i jak najdokładniejsze nastawienie złamania,
3.Możliwe wczesne stabilne zespolenie odłamów,
4.Jak najwcześniejsze podjęcie fizjologicznej czynności przez kończynę.
•Leczenie zachowawcze, gdy przeciwwskazania do leczenia operacyjnego (bardzo rzadko),
•Leczenie czynnościowe, wyciąg 1/12 masy ciała, blokady z lidokainy do stawu, po ustąpieniu dolegliwości usprawnianie, po 6-10 tygodniach rozpoczęcie chodzenia bez obciążania kończyny przez 4-5 m-cy,
•Leczenie operacyjne (z wyboru):
-Zespolenia minimalne, gwoździe Nyströma-Szulca, śruby dociskowe Gardena;
-Zespolenia masywne, gwoździe płytkowe osteo, śrubo-płytki kompresyjne DHS (dynamic hip screw);
-Zespolenia rekonstrukcyjne;
-Osteotomie;
-Alloplastyki stawu biodrowego (staw, rzekomy, martwica głowy, złamania podgłowowe niestabilne, zmiany zwyrodnieniowe), częściowe Austin Moorea, całkowite.
•Powikłania:
- martwica głowy kości udowej, po 8-28 m-cach, (złamania podgłowowe, przemieszczenie odłamów, odkładanie nastawienia odłamów, brutalne rękoczyny, dystrakcja odłamów, otwarte nastawienie złamania, niestabilne zespolenie, wczesne obciążanie, rodzaj materiału zespalającego)
(10-15% bez przemieszczenia, 30-35% z przemieszczeniem)
- staw rzekomy (drugie co do częstości powikłanie, zmiany starcze, brak pełnowartościowej okostnej, niepełne nastawienie złamania, niedostatecznie stabilne zespolenie),
- zmiany zwyrodnieniowe,
- inne.
Złamania przez- i międzykrętarzowe
•K : M - 2 : 1
•
•Także upadek z „wysokości bioder”'
•Klasyfikacja Evansa
Klasyfikacja Evansa
•I - złamania dwuodłamowe bez przemieszczenia,
•II - złamania dwuodłamowe z przemieszczeniem,
•III - złamania trójfragmentowe tylno-boczne przemieszczone,
•IV - złamania trójfragmentowe z dużym tylno-przyśrodkowym fragmentem kostnym,
•V - czteroodłamowe złamania rozkawałkowane obu krętarzy.
Złamania podkrętarzowe
•10 -34% wszystkich złamań okolicy biodra;
•We wszystkich grupach wiekowych, u ludzi młodych jako konsekwencja silnego urazu;
•Często uszkodzenia bardzo niestabilne, trudne do nastawienia i zespolenia;
•Nierzadko zaburzenia zrostu
•Podział Russela-Taylora (czy występuje uszkodzenie w obrębie wcięcia gruszkowatego i/lub krętarza mniejszego)
1.Nieuszkodzone wcięcie gruszkowate
1A - bez złamania w obrębie krętarza mniejszego,
1B - złamanie w obrębie krętarza mniejszego.
2. Uszkodzone wcięcie gruszkowate
2A - bez złamania w obrębie krętarza mniejszego,
2B - złamanie w obrębie krętarza mniejszego
•Objawy
>Wywiad,
>Ból,
>Patologiczna ruchomość w miejscu złamania, tarcie odłamów,
>Obrzęk,
>Przywiedzenie, rotacja zew., skrócenie kończyny, zgięcie,
>Wiek,
>Szczelina złamania (skośnie od góry i strony bocznej do dołu i przysrodkowo - stabilne; rzadko od przyśrodka ku dołowi i do boku - niestabilne).
•Leczenie:
-najczęściej operacyjne:
Płytki kątowe,
Śrubopłytki,
Gwoździe śródszpikowe,
Pręty Rusha,
Pręty Endera,
Dynamiczna śruba dociskowa z płytą kątową.
•Powikłania:
Złamanie materiału zespalającego,
Utrudniony zrost, staw rzekomy,
Ogolnoustrojowe (powikłania płucne, naczyniowe itp.).
Złamania trzonu kości udowej
•Dość częste następstwa urazów,
•Mechanizm pośredni i bezpośredni,
•Nierzadko uraz wielomiejscowy,
•Często złamania wieloodłamowe z przemieszczeniem odłamów.
•Objawy:
Ból
Obrzęk
Zniekształcenie i skrócenie uda
Ruchomość odłamów
Ograniczenie lub zniesienie ruchów w stawie biodrowym i kolanowym
Nieprawidłowe ułożenie kończyny
Obrażenia towarzyszące
Rtg.
Leczenie:
1.Zachowawcze
2.Czynnościowe
3.Operacyjne (zespolenia śródszpikowe, płyty)
Powikłania