Doręczyciel pocztowy (listonosz)

Kod klasyfikacji: 414101

Rozdział klasyfikacji: Transport i łączność

Klasa klasyfikacji: Poczta

Zadania i czynności

Doręczyciel pocztowy (listonosz) dostarcza do osób wskazanych przez nadawców listy, telegramy, różne dokumenty, paczki oraz kwoty pieniężne.

W zawodzie można wyodrębnić następujące stanowiska: doręczyciel paczek, doręczyciel pocztowy miejski (listowo-pieniężny) i doręczyciel telegramów.

Doręczyciel listowo - pieniężny i doręczyciel telegramów rozpoczynają pracę od pobrania w urzędzie pocztowym przesyłek listowych poleconych, ekspresowych, przekazów pocztowych, rentowych i emerytalnych, telegramów, zawiadomień o przesyłkach, wezwań procesowych, egzekucyjnych, administracyjnych, powołań wojskowych, czasopism oraz gotówki. Z kolei doręczyciel paczek rozpoczyna pracę od pobrania w magazynie urzędu pocztowego paczek zwykłych, wartościowych, małych (tzw. PM-ów) i zagranicznych. Podczas tych czynności doręczyciel paczek posługuje się wózkami ręcznymi.

Następnie listonosze udają się w wyznaczony rejon. Doręczyciel paczek jeździ samochodem dostawczym, a doręczyciel listowo-pieniężny i doręczyciel telegramów najczęściej korzystają ze środków komunikacji publicznej lub samochodu osobowego. Mogą również jeździć rowerami, motorowerami lub motocyklami. Po dotarciu do adresata doręczają przesyłki, telegramy, dokumenty i wezwania, czasopisma i paczki, dokonują wypłat pieniężnych z tytułu przekazów pocztowych, rent i emerytur, przekazów czekowych i telegraficznych oraz inkasują należności ciążące na przesyłkach, paczkach - sumy pobrania, wpłaty na prenumeratę czasopism. Gdy nie zastaną adresata to sporządzają awizo, czyli zawiadomienie o nadejściu przesyłki. Po powrocie z rejonu do urzędu pocztowego rozliczają się z doręczonych i nie doręczonych przesyłek, paczek oraz przekazów, a także z pobranej, wypłaconej i zainkasowanej gotówki.

W pracy doręczyciela pocztowego dominują czynności o charakterze ruchowym. Istotną czynnością jest również wchodzenie po schodach w budynkach wielopiętrowych.

Środowisko pracy

materialne środowisko pracy

Listonosz dużo czasu spędza w budynkach (domach prywatnych, instytucjach) ale również część swojego czasu pracy przebywa na wolnym powietrzu docierając do adresatów przesyłek. Narażony jest więc na zmienną temperaturę powietrza, zanieczyszczenie powietrza gazami i pyłami, hałas komunikacyjny i wibracje. Sprzyja to częstym infekcjom górnych dróg oddechowych. Pewne zagrożenie stwarza też słabe oświetlenie klatek schodowych i korytarzy w budynkach mieszkalnych, a niekiedy śliskie dojścia i przejścia w budynkach. Doręczyciele narażeni są również na choroby zawodowe, a w szczególności na przewlekłe choroby narządu ruchu. Wynika to, między innymi, z konieczności dźwigania ciężkich paczek lub toreb z przesyłkami. Ponadto występuje podwyższone ryzyko wypadków przy pracy, takich jak wypadki komunikacyjne, złamania kończyn, skutki coraz częstszych napadów rabunkowych, a także pokąsanie przez psy.

warunki społeczne

Każdy pracownik wykonuje swe czynności samodzielnie, niezależnie od innych doręczycieli. Praca listonosza polega na świadczeniu usług bezpośrednio na rzecz klientów, zatem kontakty z ludźmi są bardzo intensywne. Niesie ze sobą pewne ryzyko powstawania konfliktów np. w związku z negatywną oceną przez klienta poziomu obsługi.

warunki organizacyjne

Praca doręczyciela pocztowego trwa 8 godzin dziennie. Zasadniczo odbywa się na jedną zmianę, przy czym może być przedłużona w wypadku większej ilości przesyłek do doręczenia. Możliwa jest również praca w dni wolne od pracy.

Czynności wykonywane przez doręczyciela powtarzają się i przebiegają według przyjętych procedur. Praca doręczyciela jest kontrolowana jedynie dorywczo, ma miejsce dopiero w urzędzie pocztowym, gdy rozlicza się on z doręczonych i nie doręczonych przesyłek, paczek oraz gotówki. Może być również przeprowadzana w trakcie obsługi rejonu. Z uwagi na doręczanie rent i emerytur listonosz ponosi odpowiedzialność finansową. Ponadto ponosi odpowiedzialność za dobre imię firmy, gdyż klient właśnie poprzez pracę doręczyciela pocztowego kształtuje swoje wyobrażenie o funkcjonowaniu poczty. Z tego względu wymagana jest też dobra prezencja, do czego przyczynia się obowiązkowe umundurowanie i dbałość o higienę osobistą.

Wymagania psychologiczne

Praca ta wymaga ciągłego chodzenie oraz przenoszenia paczek i innych przesyłek, dlatego doręczyciel pocztowy powinien odznaczać się wytrzymałością na długotrwały wysiłek. Listonosz często porusza się w niedostatecznie oświetlonych korytarzach, niekiedy w wąskich przejściach, na nierównych czy śliskich schodach w klatkach schodowych, w związku z czym wymagana jest dobra ostrość wzroku. Może być też przydatna gotowość do pracy w nieprzyjemnych warunkach środowiskowych np. brudne korytarze, klatki schodowe. W związku z zagrożeniem napadami rabunkowymi lub możliwością pokąsania przez psy przydaje się niekiedy odwaga.

Od doręczyciela paczek, który jest jednocześnie kierowcą samochodu dostawczego wymagane są cechy niezbędne do prawidłowego funkcjonowania w warunkach wzmożonego miejskiego ruchu drogowego, a mianowicie ostrość wzroku i słuchu, rozróżnianie barw, widzenie o zmroku, koordynacja wzrokowo-ruchowa, szybki refleks, spostrzegawczość oraz podzielność uwagi.

Ze względu na to, że doręczyciel dokonuje wypłat rent i emerytur czy inkasuje należności ciążące na przesyłkach, powinien charakteryzować się dokładnością w pracy oraz uzdolnieniami rachunkowymi. Możliwość pojawienia się fałszywych pieniędzy wymaga od pracownika odpowiedniej ostrości wzroku i spostrzegawczości.

Ponieważ praca polega na świadczeniu usług bezpośrednio na rzecz klientów pożądana jest umiejętność komunikowania się z ludźmi. Niekiedy, zwłaszcza w wypadku osób samotnych starszych, listonosz staje się ich pośrednikiem w różnych sprawach życiowych.

Podjęciu pracy w tym zawodzie sprzyjają przede wszystkim zainteresowania urzędnicze oraz zainteresowania o charakterze społecznym, przyjazny stosunek do innych ludzi.

Dla doręczyciela paczek - kierowcy samochodu dostawczego przydatne są również zainteresowania o charakterze technicznym.

Wymagania fizyczne i zdrowotne

Praca doręczycieli paczek jest pracą ciężką, głównie ze względu ciężar przenoszonych, podnoszonych paczek. Natomiast praca doręczyciela listowo-pieniężnego to praca średnio ciężka, gdyż polega ona głównie na chodzeniu. Dla obu stanowisk charakterystyczne jest również wchodzenie po schodach w wielopiętrowych budynkach. Czynności te wymagają wysokiej ogólnej sprawności fizycznej, dużej sprawności układu kostno-stawowego i układu mięśniowego. Ponadto od doręczyciela paczek (kierowcy samochodu dostawczego) wymagana jest duża sprawność narządu wzroku i słuchu. Z uwagi na charakter wykonywanych czynności do pracy w zawodzie doręczyciela nie przyjmuje się pod żadnym warunkiem osób cierpiących na poważne choroby ośrodkowego układu nerwowego oraz niektóre choroby układu krążenia i oddechowego, a także osób z dysfunkcją narządu ruchu i skrzywieniem kręgosłupa. Natomiast do przeciwwskazań względnych, czyli umożliwiających podjęcie pracy po ich wyeliminowaniu, należą płaskostopie, podatność na schorzenia górnych dróg oddechowych, mała wytrzymałość fizyczna i nadmierna pobudliwość nerwowa.

Warunki podjęcia pracy w zawodzie

W zawodzie doręczyciela pocztowego mogą być zatrudnione osoby, które ukończyły zasadniczą szkołę zawodową, przy czym nie jest istotny kierunek (specjalizacja) tego wykształcenia. Od kandydata do pracy na stanowisku doręczyciela paczek wymaga się dodatkowo prawa jazdy kategorii B.

Zatrudnienie na konkretnym stanowisku pracy musi być jeszcze poprzedzone ukończeniem wewnątrzzakładowego kursu doręczycieli. Ponadto kandydat musi uzyskać pozytywny wynik testów psychologicznych, a doręczyciel paczek - również badań psychotechnicznych. Pożądane jest też ukończenie kursu samoobrony.

Z uwagi na dość ciężką pracę najchętniej zatrudniani są młodzi mężczyźni.

Możliwości awansu w hierarchii zawodowej

W zawodzie doręczyciela pocztowego nie ma możliwości awansu pionowego w hierarchii organizacyjnej przedsiębiorstwa. Natomiast istnieje możliwość awansu tzw. poziomego, polegającego na uzyskiwaniu wyższych kategorii zaszeregowania, a więc wyższych płac, przez osoby o dłuższym stażu pracy lub osiągające lepsze rezultaty w pracy. Awans może również polegać na założeniu własnej firmy kurierskiej, doręczającej przesyłki.

Możliwości podjęcia pracy przez dorosłych

Nie występuje górna granica wieku, do której przyjmowani są kandydaci do pracy w tym zawodzie.

Polecana literatura

Poczta Polska - tygodnik

Technika i Eksploatacja Poczty - kwartalnik

Źródło danych: Przewodnik Po Zawodach, wyd. II, MPiPS

1

---