2.01.13 i 9.02.2013
Egzamin - pisemny - 60 pytań. Jednokrotnego wyboru.
ZOBOWIĄZANIA
Zobowiązania - stosunek prawny - jedna osoba jest wierzycielem, może domagać się od dłużnika spełnienia świadczenia.
Podmiot uprawniony i zobowiązany, przedmiot (oznaczone zachowanie się dłużnika), treść stosunku prawnego (uprawnienia wierzyciela i odpowiadające im obowiązki dłużnika).
Zobowiązanie ze stanowiska wierzyciela - wierzytelność, dłużnika - dług.
Niewykluczona obecność osoby trzeciej, np. poręczyciel ze strony dłużnika. Po stronie obu może występować więcej podmiotów.
Uprawnienia wierzyciela: główne, pomocnicze. Główne - o uzyskanie świadczenia. 471KZ
Dłużnik odpowiada za dług całym majątkiem z reguły (odpowiedzialność osobista dłużnika).
Roszczenie pomocnicze - uprawnienie wierzyciela do uzyskania zabezpieczenia roszczeń głównych w przypadkach przewidzianych w ustawie. Uprawnienie wierzyciela odpowiada świadczeniu ze strony dłużnika - treść długu.
Zobowiązania niezupełne
W KC nie ma oficjalnych stwierdzeń `zobowiązania niezupełne' - nie jest to grupa o identycznych cechach, jedynie podobne.
2 cechy charakterystyczne:
- niezaskarżalność
- nie można uważać za świadczenie nienależne.
Treść świadczenia - przedmiotem prawa wierzyciela jest świadczenie dłużnika zgodnie z treścią zobowiązania. Treść świadczenia określona ustawą, które regulują dany typ stosunku prawnego.
Podział:
- Zobowiązania rezultatu (dłużnik zobowiązuje się osiągnąć skutek. Nie osiągnięcie = niewykonanie zobowiązania, np. umowa przewozu, dostawy)
- Zobowiązania starannego działania - brak gwarancji, konieczność starań np. umowa o pracę, umowa zlecenia.
Świadczenie musi być możliwe do spełnienia.
Rodzaje świadczeń:
- Świadczenie jednorazowe - jego spełnienie wymaga 1 aktu ze strony dłużnika skutkiem którego zobowiązanie wygasa.
- Świadczenia okresowe (periodyczne/powrotne) - danie pewnej ilości pieniędzy, innych rzeczy oznaczonych co do rodzaju w regularnych ostępach czasu. Świadczenie o charakterze ciągłym.
- Świadczenie podzielne może być spełnione częściowo bez zmiany wartości, np. pieniężne.
- Świadczenie niepodzielne - co do rzeczy oznaczonej co do tożsamości.
Podzielność świadczenia umożliwia podział zobowiązania przy wielości dłużników/ wierzycieli.
- Świadczenie rodzajowe (wyrażone co do ilości, wagi). KC utrzymuje oparte na kryterium subiektywnym podział na rzeczy oznaczone co do gatunku i tożsamości - decyduje wola stron. Rzeczy zamienne i niezamienne - niedoskonały podział.
- Świadczenia w zobowiązaniach przemiennych / alternatywnych
Opiewają na kilka różnych świadczeń, z których jedno musi zostać wykonane. Przez spełnienie jednego zobowiązanie gaśnie - cel - uelastycznienie stosunku obligacyjnego.
- Świadczenie pieniężne - pewna ilość pieniędzy. Zwykle jako świadczenia główne. Suma pieniężna ucieleśniająca określoną wartość ekonomiczną.
Mówiąc o pieniądzu możemy mieć na myśli wartość:
- nominalną/zewnętrzną - nadana przez państwo, świadczona w formie odpowiedniego napisu. Z zasady nie ulega zmianie.
-wewnętrzną - wartość materiału z jakiego dany pieniądz zrobiony - dziś niewielka rola, kursową - w oparciu o porównaniu waluty obcej z krajową.
Zasada nominalizmu i waloryzacji.
Dłużnik może wykonać zobowiązanie pieniężne przez zapłatę sumę w znakach pieniężnych wg ich wartości ustalonej przez przepisy prawa.
Bezpodstawne wzbogacenie.
Wg prawa każde przejście wartości majątkowej z jednej osoby na drugą powinno być uzasadnione. Dokonanie przysporzenia powinno mieć podstawę prawną. Korzyść uzyskana bez takiej podstawy musi być zwrócona.
Przesłanka bezpodstawnego wzbogacenia - nabycie praw, poszerzenie, korzystanie z cudzych usług za co normalnie należy się wynagrodzenie.
Odpowiedzialność za cudze czyny
Poszkodowany może domagać się naprawienia szkody od samego sprawcy.
Art. 430 reguluje odpowiedzialność za podwładnego.
Odpowiedzialność Skarbu Państwa za funkcjonariuszy państwowych- szczególny przypadek. Podmiot odpowiedzialny - SP lub państwowa osoba prawna, odpowiada na zasadzie ryzyka.
Odpowiedzialność SP powstaje jeśli szkoda powstaje w związku przyczynowym, wypływa z niestaranności działania sprawcy.
Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez zwierzęta, rzeczy - ten kto chowa, posługuje się - art. 431.
Odpowiedzialność oparta na domniemaniu winy w nadzorze. Odpowiedzialność trwa do chwili aż inna osoba zacznie się danym zwierzęciem/rzeczą zajmować. Odpowiedzialność tylko do szkód wyrządzonych samoistnie przez zwierzę.
Odpowiedzialność za szkody wyrządzone w związku z użyciem z sił przyrody (działalność przemysłowa, odpowiedzialność z ruchu pojazdów mechanicznych)- osoba prowadząca na własną rękę działalność.
Podmioty odpowiedzialne - osoby fizyczne i prawne. Szkoda musi być w związku przyczynowym. Nie chodzi o ruch konkretnego urządzenia, ale o działanie przedsiębiorstwa jako jednostki.
Wyłączenie odpowiedzialności : 3 przypadki.
- szkoda nastąpiła skutkiem siły wyższej
- poszkodowany przyczynił się do postanie szkody
- osoba trzecia (za którą nie ponosi odpowiedzialności ) przyczyniła się do postania szkody
Siła wyższa - pochodzi z zewnątrz przedsiębiorstwa.
Odpowiedzialność na zasadzie ryzyka
Wyłączona:
- zderzenie 2 pojazdów
- przejazd z grzeczności
Roszczenia zapobiegawcze
Osoba zagrożona może się domagać się uchylenia niebezpieczeństwa.
Zagadnienia szczególne - jeśli za szkodę odpowiada kilka osób - odpowiedzialność solidarna.
Prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia - ktoś bez upoważnienia załatwia sprawę o którą troska należy do kogoś innego.
Cel altruistyczny - porządek prawny nie zabrania wtargnięcia w cudzą sferę prawną, zakreśla granice.
Musi być aktywne, nie może polegać na nie czynieniu.
Z faktu zajęcia się cudza sprawa bez zlecenia - stosunek zobowiązaniowy podobny do umowy zlecenia dla obu stron prawa i obowiązki.
Prowadzenie sprawy - obiektywne, korzystne dla zainteresowanego, zgodne z jego prawdopodobną wolą. Najczęściej - wola domniemana.
Prowadzący cudzą sprawę bez zlecenia musi dokładać należytej staranności, skoro tylko to możliwe zawiadomić zainteresowanego podjęcia sprawy, oczekiwać zleceń, stosować się do jego wskazówek.
1