Budowa męskiego układu rozrodczego
Rola męskiego układu rozrodczego polega na wytworzeniu plemników i wprowadzeniu ich do żeńskich dróg rodnych. Męski układ rozrodczy tworzą narządy płciowe zewnętrzne (prącie, i worek mosznowy) i wewnętrzne (m.in. jądra, nasieniowody, gruczoł krokowy i (inne gruczoły dodatkowe).
Moszna to worek skórny, owłosiony chroniący jądra przed przegrzaniem. Temperatura w mosznie jest niższa o 2-3 stopni C niż w jamie brzusznej, co ma duże znaczenie dla prawidłowego przebiegu spermatogenezy.
Jądro jest parzystym męskim gruczołem płciowym wytwarzającym plemniki ( komórki płciowe męskie) oraz wydzielającym hormony androgenne ( głównie testosteron) odpowiedzialne m.in. za drugorzędne cechy płciowe( zarost, zmianę barwy głosu, owłosienie typu męskiego). Czynność jąder jest regulowana przez hormony przysadki mózgowej. Jądro ma kształt i wielkość spłaszczonego orzecha włoskiego. Zawieszone jest luźno w worku mosznowym. Niezstąpienie jąder do moszny w dwóch miesiącach po urodzeniu, z tendencją do pozostawania ich w jamie brzusznej, nazywamy wnętrostwem. Chłopca z takim schorzeniem należy poddać operacji. Jądra wykazują pewną sprężystość, która zmniejsza się po wytrysku nasienia, a także w miarę starzenia się organizmu. Następstwem usunięcia jąder( kastracji, wytrzebienia) przed okresem pokwitania jest brak popędu płciowego, niedorozwój narządów płciowych, brak wytwarzania drugorzędnych cech płciowych.
Spermatogeneza to proces przebiegający w jądrach, który prowadzi do powstania plemników.
Plemnik - męska komórka płciowa, służy do zapłodnienia. Dojrzały plemnik jest zbudowany z główki, wstawki i witki. Dzięki ruchom witki odbywa się ruch plemnika. W drogach rodnych kobiety plemnik porusza się z szybkością 30cm/h. Żywotność plemnika wynosi ok. 48 godzin (2 doby).
Najądrze to parzysty narząd przylegający do jądra od góry i tyłu. W przewodzikach wewnątrz najądrza plemniki osiągają dojrzałość i są magazynowane. Przechowywane w najądrzu plemniki zachowują zdolność do zapłodnienia przez wiele dni. Ruchy perystaltyczne przewodu najądrza wydalają plemniki w trakcie wytrysku nasienia. Częste wytryski nasienia prowadzą do zmniejszenia liczby zmagazynowanych plemników, aż do zupełnego ich braku. Napełnianie zbiorników plemnikami trwa ok. 48 godzin.
Pęcherzyk nasienny jest parzystym narządem leżącym w pobliżu gruczołu krokowego. Substancje zawarte w wydzielinie pęcherzyka nasiennego( fruktoza, kwas cytrynowy, enzymy) mają istotne znaczenie dla utrzymania ruchliwości i żywotności plemników w nasieniu.
Nasieniowód jest to parzysty kanał długości 50cm, którym plemniki dostają się z najądrza do cewki moczowej prącia.
Prostata, czyli gruczoł krokowy (stercz) to nieparzysty narząd wielkości kasztana, leżący u mężczyzny pod pęcherzem moczowym. Wydzielina gruczołu krokowego ma kolor mlecznobiały i stanowi znaczną część nasienia wydobywającego się przy wytrysku. Po kastraci jąder gruczoł krokowy zanika. U starszych mężczyzn prostata może się rozrastać i zaciskać cewkę moczową, przez co utrudnione jest oddalanie moczu. Często stosuje się chirurgiczne usunięcie prostaty, jako sposób leczenia tych zmian.
Prącie (penis, członek męski) to narząd służący do wprowadzania nasienia do pochwy podczas kopulacji, a także do wydalania moczu. Podczas kopulacji najczęściej dochodzi do wytrysku nasienia (spermy) do dróg rodnych kobiety. Prącie składa się z: nasady, trzonu i żołędzi prącia. Wewnątrz prącia występują ciała jamiste (gąbczasta tkanka łączna), które po wypełnieniu krwią powodują usztywnienie prącia, czyli wzwód prącia, erekcję. Żołądź prącia jest pokryta fałdem skórnym zwanym n a p l e d k i e m. W fazie zwiotczenia członka napletek całkowicie pokrywa żołądź, w stanie erekcji zaś napletek przesuwa się ku tyłowi i obniża żołądź prącia. W napletku występują gruczoły napletkowe wydzielające substancję łojową, zwaną m a s t k ą. Jednym z mankamentów, uniemożliwiającym współżycie i utrudniającym utrzymanie higieny, jest zwężenie napletka, tzw. stulejka, często występująca u chłopców. Stulejka uniemożliwia odprowadzanie napletka ku tyłowi i odsłonięcie żołędzi. Wadę tę można szybko usunąć poprzez zabieg. Chirurgiczne usunięcie części napletka nazywa się obrzezaniem. Długość w fazie zwiotczenia (zwisu) wynosi 8-10.5cm. W czasie wzwodu prącie zwiększa swą długość do 12-18cm. Kompleks małych narządów płciowych jest zupełnie nie potrzebny. Nie ma żadnej zależności między wielkością narządu w stanie zwisu i erekcji. Męskością nie mierzy się długością prącia, nie stwierdza się też żadnej zależności długości prącia od wysokości ciała.