Socjologia eduk.- nauka zajmująca się badaniami stosunków społ. występujących w procesie wychowania bezpośredniego i pośredniego. Poszukuje min. prawidłowości funkcjonowania układów zachowań wychowów i wychowanków, wpływ warunków środowiskowych na układy społecznych zmienności celów ,treści i ogólnej sytuacji i wychowania w społ.
Socj. Wych.- zajmuje się środ. Wychowania tj. gr. jednostką, procesem wychowania oraz związkami/wychowania ze strukturą społeczną. Różnica między pedagogiką, a socjologią wychowania jest taka, że soch. Wych. Zajmuje się głównie teorią, a pedagogika działaniami praktycznymi.
Funkcje sz. : zew- to te które wypływają z postanowień zbiorowości powołując sz do istnienia, zapewniając szkolnictwu bazę materialną i warunki ciągłości działania wyznaczają czynniki:1) kultura narodowa- stanowiąca postulaty ciągłości kulturowej, rozwoju kulturowego oraz podnoszenia aspiracji kulturowych warstw społecznych. 2)Ideologia-zwłaszcza polityczna oraz system norm moralnych i obyczajowych. 3) poszczególne działy gospodarki narodowej prywatnej szkolnictwa oraz poszczególne szkoły wg potrzeb ekonomicznych kraju. 4) struktura społeczno narodowa- wyznaczająca role społeczne. Wew.- 1)edukacyjne - przekazywanie określonej wiedzy umiejętności, 2)selekcje- sz. Decydują o ilości i jakości przygotowanych kadr, ich doborze specjalizacji wyrównanie startu życiowego. 3)Adaptacyjne i kulturowe- wprowadzenie do społ. kultury. 4) ideologiczne- wskazują określone cele działania filozofii edukacji poglądów kształtowanych przez szkołę. 5)integracyjne i determinujące- sz. Nie tylko zbliża ale i dzieli wpływa pośrednio lub bezpośrednio na społeczność pozaszkolną. 6) opiekuńczo-wychowawcza- diagnozowanie sytuacji dziecka w rodzinie, środ., profilaktyka, stymulowanie rozwoju, poradnictwo, integracja, koordynacja, działania opiekuń.wych.
Rodzina- gr naturalna, pierwotna oparta na związkach krwi, małżeństwa lub adopcji. Jest to gr o charakterze wspólnoty której podstawową funkcja jest utrzymanie ciągłości biologicznej społ. Przynależność emocjonalna, bezpieczeństwo stabilizacja psychiczna, społeczny związek, prawo ekonomiczny.
Funkcje rodziny:( wg Ziemskiej) prokreacyjna- starczanie nowych członków społ. Produkcyjna- rodzina mająca możliwości zarobkowania zaspakaja potrzeby bytowe i ekonomiczne rodziny. Socjalizująca- przekazywanie językowe zasad i norm zachowania, przygotowanie do pełnienia ról społecznych wprowadza wartości moralne i kulturowe. Psychohigieniczne- zapewniają członką rodziny stabilizacje i bezpieczeństwo. Ekspresyjno-emocjonalna- akceptacja przynależności do rodziny i potrzeby emocjonalne.
Postawy rodzicielskie- pozytywna skłonność rodziców do odczuwania swego dziecka do myslenia o nim postępowania dla jego dobra. Ujawnia się ona w myślach, uczuciach i działaniach rodzicow jaka postawa macierzysta i ojcowska (Ziemska).
Kanner wyodrębnił 4 typy postaw: 1) akceptacja i miłość- dziecko w centrum zainteresowania, rodzice bawią się z nim i rozmawiają, wyrasta w poczuciu bezpieczeństwa. Rozwój osobowości przebiega pozytywnie. 2) jawne odrzucenie- jest zaniedbane, nienawidzone, kontakt z rodzicami jest ograniczony. W dziecku rodzi się agresywność która może prowadzić do przestępczości.Rozwoj jest hamowany. 3) nadmierne wych. (perfekcjonizm)- brak akceptacji dziecka takim jakim jest ono brak pochwał, krytykowanie częste nagany. W dziecku rodzi się frustracja. Brak wiary w siebie, lęk. 4) nadmierna opieka- poświęcenie dla dziecka rozpieszczanie go nadmierne pobłażanie lub ograniczenie swobody. Dziecko jest nie zdolne do samodzielności, później osiąga dojrzałość.
Baziel Bernstein(amerykański uczony) Kod ograniczony: ubóstwo środków językowych, brutalizacja, emocjonalność, prymitywizm. Groźne dla kultury narodowej, jest to że kod ogra. zawiera słownictwa związanego z tradycją kulturową i historia polski. Niebezpieczne w szkole są kłopoty edukacyjne. Upośledzenie myslowe , abstrakcyjnie uproszczona składnia. Kod rozwinięty-jest głównie nastawiony na głębokie przeżycia swojego istnienia, charakteryzuje się obfitością słownictwa. Stosowanie subtelnych rozwiązań słownych, wymian głębszych uczuć i używanie różnych wartości.
Tożsamość -obejmuję strukturę uczuć, wartości i wyobraźni odnoszących się do samego siebie. Struktura ta kształtuje się pod wpływem interakcji i związanych z nią doświadczeniami. Przejawia się przez poczucie własnej wartości ,która zawiera zarówno pozytywne jak i negatywne wyobrażenie o samym sobie.
Kultura postfiguratywna- (dzieci uczą się od starszych), autorytet pochodzący z przeszłości; zmiany zachodzą wolna; dziadkowie nawet nie marzą, żeby ich wnuczęta prowadzili inne Zycie; przeszłość starszych jest przyszłością młodych; starsi przekazują młodym poczucie niezmieniającej się ciągłości; starsi przekazywali kompletny wzorzec całości życia; opiera się na życiowej współobecności pokoleń; brak dokumentów pisanych wymusił aby każda norma musiała być zasymilowana z resztą odbioru świata utrwalona w pamięci i postępowaniu, następnie przekazywana dalej; wiedza przekazywana była jako bezdyskusyjna; spotykamy to nie tylko w plemionach osiadłych, ale i w koczowniczych, żyjących w diasporze /Ormianie, Żydzi, kasty indyjskie/, w społecznościach skazanych na wygnanie, grupach emigrantów, arystokracji; dołączenie do takiej gr jest możliwe przez nawrócenie ,inicjację; wymógł kooptacji- absolutny nakaz przyjęcia nowej tożsamości z zobowiązaniem do przekazywania jej następnym pokoleniom; ciągłość opiera się na realizacji oczekiwań starszych pokoleń; maja gotowe odpowiedzi na pytania; im starszy tym bardziej mądrzejszy. Kultura konfiguratywna- (dzieci jak i dorośli uczą się od rówieśników) konfig powstaje w wyniku rozpadu postfig.: -zaniku starszych, - nowych technologii,- osiedlenie w innych krajach. Przykłady konfig. -więzienia,- zakłady dla psychicznie chorych,- wojsko,- kultura chłopców i dziewcząt; sposób zerwania ze stylem życia rodziców (-zdobycie wykształcenia, - wyprowadzenie z domu, żeby straciły z nimi kontakt, -zanik dziadków(miejsca skupienia rodziny)); subkultury młodzieżowe; dziecko nie musi być rybakiem jak jego ojciec i dziadek; kultura prefiguratywna(dzieci uczą dorosłych) : rozłam ogarnął świat; utrata zaufania dl dawnych systemów wiary ; tłumienie działalności rewolucyjnej; rozpad rodzin; pojawienie się społeczności obejmującej cały świat; zmiany nastąpiły w ciągu życia jednego pokolenia;
Szkoła „instytucja Totala” Życie w niej toczy się wg określonych reguł, w jednym i tym samym miejscu, jest podporządkowane tej samej jednej władzy (nauczyciel dyrekcja). Dzień lekcji jest ściśle zaplanowany przy pomocy z góry narzuconych założeń, których przestrzeganie jest ściśle nadzorowane. Przymus pojawia się także w tym, że poszczególne czynności i zadanie stawiane uczniom mają wymiar instrumentalny, służą realizacji oficjalnych zadań instytucji, ktorą jest szkoła. Także fizyczne bariery ograniczające kontakt ze światem zewn. : zamknięte drzwi, ogrodzenia mury i ścisły podział na „podwładnych” i „personel”
Ukryty program- to jest to wszystko czego uczeń uczy się poza oficjalnym programem szkoły oraz wszystko to czego uczeń uczy się nie od nauczyciela. 3 warianty za którymi może być ukryty program:- architektura szkoły (wnętrze sz. wnętrza klasy, są dwie gr niezespolone nauczyciela z uczniem np. naucz wielkie biurko, ucz małe ławeczki, biurko naucz jest bariera fizyczną, granicą, nie tyle meble stanowią zapory , ale też ludzie, naucz jest mistrzem i się wywyższa a ucz są tylko owieczkami. Występuje równie z dysproporcja np. między łazienkami uczniów i naucz , czy wejściem do szkoły, naucz górą a ucz do podziemi); za treścią podręczników(np. są przemycane pewne informacje świadomie lub nieświadomie np. jakieś treści polityczne. Umieszczanie obrazków w książkach, np. mama gotuje tata przychodzi do domu w garniturze dziecko przy lekcjach, dziecko czytając czy oglądając takie scenki wyrabia sobie mylnie przekaz, ze tak jest w każdej rodzinie, albo bajki, że każda staruszka z brodawką jest zła.); za wzajemnymi interakcjami społ.(strategie przetrwania w szkole - jest przestrzenią nieznaną teraz wszystkie dążenia będą aby ją poznać)
RRR(rutyna, rozporządzenia, rytuał)
Strategie przetrwania uczniowskiego (wg Halt Jakson) - rezygnacja- postawa w której uczeń uznaje że szkoła jest nieprzydatna nie widzi sensu, nie widzi praktycznego zastosowania tego co się tam uczy; -maskarada- odgrywanie ról, zakładanie masek w szkole, pracy je stosujemy, pokazywanie „fałszywego zainteresowania” oczekuje odpowiedzi nauczyciela. Udawanie choroby, śmiech; -anty strukturalne rytuały oporu uczniowskiego- są to zachowania które są wymierzone przeciwko instytucji szkoły. -opór szkole, nauczycielowi, treścią nauczania(przedmioty)np. gadanie, nie interesuje mnie to, zajmowanie się czymś innym, bujanie się na krześle, śmiech uczniowski (nauczyciele z którymi uczniowie się Śmieja, nauczyciele z których, nauczyciele przeciwko których),uczniowie śmieją się z nauczyciela bo się boją ukrywają to pod maską śmiechu śmiech spaja gr uczniowską tworzy my i nauczyciel. BŁAZEN KLASOWY- lubiony przez nauczyciela, wysyłany w różnych sprawach może być tak, że są różne osoby na różnych lekcjach. Taka osoba rozładowuje emocje w klasie.
Magdonaldyzacja- to proces stopniowego upowszechniania się zasad działania restauracji szybkich dań w innych dziedzinach życia. CECHY: - efektywność, - kalkulacyjność, przewidywalność, manipulacyjność racjonalność, przewidywalność, podział pracy, mało płatna
F. Znaniecki( przegląd socjologiczny, wstęp do socjologii,socjologia wychowania)
S. Kowalski( socjologia wychowania w zarysie, zasady socjologicznej analizy własności)
Grupa rówieśnicza: A) stopień trwałości -krótkotrwała( powstająca przelotnie szybko znikająca np. czasie podróży) - długotrwała (ma charakter zinstytucjonalizowany, szkoła praca) B)Rozmiar gr -od3do50(zlokalizowane w jednym miejscu. Małe gr nie funkcjonują samoistnie lecz na ogół stanowią strukturę większych gr.) -powyżej50os. Przystępują często samoistnie. W gr tej komunikowanie się twarzą w twarz jest nie możliwe, łączność pomiędzy sobą uzyskuje się za pomocą pośredników. C) charakter członkowstwa , dobrowolna i niedobrowolna, do pewnych gr członkowie dostają się automatycznie i mimo wolnie. D) stosunek do innych ludzi wynikający z przynależności do gr. -gr wewnętrzne i zewn. (jest to kryterium często subiektywne, wyznaczone przez stosunek jednostki ludzkiej do różnych gr( gr wew. Będą te gr których on sam uważa się członkiem,jest silna identyfikacja z gr.) E) typy więzi łączących gr :formalne(zawodowe z konieczności a nie z własnej potrzeby,ochoty, dokonuja podziału ról i funkcji pomiędzy swoich członków)nieformalne(osobiste może być to gr pierwotna,np. gr znajomych, którzy chcą spędzać razem wakacje czas, mogą mieć przewódce lidera)