Magdalena Szczerbaczuk II EPR

PLON KONSULTACJI PROJEKTU PODSTAWY PROGRAMOWEJ KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

KRZYSZTOF KONARZEWSKI

W 2003 roku Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu zleciło Instytutowi Spraw Publicznych wykonanie ekspertyzy, która miała na calu skonfrontować ze sobą założone i rzeczywiste funkcje obowiązującej podstawy programowej. Do tego wykonania tego zadania wyznaczono pięcioosobowy zespół koordynatorów (Ewa Bartnik, Krzysztof Konarzewski, Alina Kowalczykowa, Zbigniew Marciniak, Tomasz Merta). Ostateczną wersję projektu przekazano MENiS w lipcu 2005r.

Praca nad projektem przez cały czas była jawna, dzięki czemu można było komentować i zgłaszać wątpliwości dotyczące tego projektu (jednak z tej możliwości skorzystało jedynie ok. 1500 osób - co przy liczbie 600 tys. nauczycieli jest słabym wynikiem).

Krytyka odnosiła się do wielu aspektów. Oto one:

1. Redukcja podstawy programowej niesie ze sobą konieczność ograniczenia wymagań egzaminacyjnych.

2. Redukcja liczby godzin do każdego przedmiotu (wstępnie miało być 38; nauczyciele żądali 32; ostatecznie zdecydowano się na 35, a w klasie maturalnej na 30)

3. Mimo minimalizacji podstawy programowej istnieje obawa, że nie zostanie ona zrealizowana.

4. Nauczyciele mieli pretensje, że program nauczania w gimnazjum został skrócony zamiast go rozszerzyć.

5. Wprowadzenie matury z poziomu podstawowego - nauczyciele sprzeciwiają się pomysłowi wprowadzenia przedmiotów na poziomie podstawowym (obowiązkowych), które będą zdawane na maturze jedynie przez nielicznych uczniów.

6. Wyznaczone godziny dla poszczególnych przedmiotów nie pozastawiają zbyt wiele czasu na poziom rozszerzony, co w konsekwencji obniża ogólny poziom wiedzy uczniów.

7. Występuje wiele problemów z nazewnictwem odnoszącym się do określania celów ogólnych i operacyjnych. Wyrażenia się powtarzają, przez wiele lat zostają niezmienione, mimo iż są mało precyzyjne.

8. Nauczyciele wytykają również błędy merytoryczne, nowinkarstwo, pochopne uogólnienia, luki, powtórzenia treści w różnych przedmiotach, a także błędy proporcji (czas poświęcany na dane zagadnienie).

9. Według niektórych podstawa w ogóle nie powinna być zmieniana, a nawet jeśli to w inny sposób i nie przez ten zespół specjalistów.

10. Dyskusja na temat tego, czy odbierać nauczycielom wolność dotyczącą dopasowania programu nauczania do uczniów.

OŚWIATA I WYCHOWANIE W ROKU SZKOLNYM 2006/2007

Oświata w Polsce zmienia się z biegiem lat. Analizując dane statystyczne z ostatnich 15 lat można zaobserwować duże różnice miedzy edukacją w latach 90-tych a początkiem XXI wieku.

Przyglądając się danym dotyczącym liczby przedszkoli oraz dzieci do nich uczęszczających, można się przekonać, że liczba placówek systematycznie spada. Spadek nie jest gwałtowny, jednak końcowy wynik jest niepokojący (liczba zmieniła się o 4,5 tys.). Podobnie dzieje się z liczbą dzieci. Tutaj spadek również nie jest gwałtowny - jest duży, ale rozkłada się równomiernie w czasie (spadek ogólny - 300 tys.). Różnice miedzy poszczególnymi latami są podobne. Warto zauważyć iż w latach 90-tych liczba dzieci przewyższała liczbę dostępnych miejsc w przedszkolach. W roku 2006 problem ten się stabilizuje mimo iż placówek jest coraz mniej. Porównując miasto i wieś łatwo zauważyć, że w większych miejscowościach spadek liczby dzieci w wieku przedszkolnym jest wyraźniejszy.

Analizując dane o ogólnej liczbie uczniów zauważamy, że w 2006 roku jest ich o ok. 100 tys. mniej niż 6 lat wcześniej. Różnica ta jest najwyraźniejsza u dzieci ze szkoły podstawowej, u uczniów w wieku licealnym zaczyna się ona zacierać.

Można się również przyjrzeć liczbie szkół w systemie oświaty (porównanie roku szkolnego 1990/1991 oraz 2006/2007). Spadkowi uległa liczba szkół podstawowych, co niewątpliwie związane jest z mniejszą liczbą uczniów w tym wieku. Dzieci jest z roku na rok coraz mniej. Spadek jest duży, wyraźny, liczba zmieniła się o 6 tys. (w przypadku placówek) oraz o 3 mln (gdy mowa o dzieciach). Jest to ogromna różnica, która powstała w ciągu zaledwie kilkunastu lat.

Ale nie tylko spadki są zauważalne. Liczba gimnazjów, liceów ogólnokształcących oraz szkół zawodowych wzrosła odpowiednio o 900, 1400 oraz 500. Młodzieży jest więcej niż małych dzieci, dlatego też wzrosła liczba placówek gdzie uczą się nastolatki. Warto zaznaczyć iż ta zmiana nie była jednostajna: liczba uczniów zaczęła gwałtownie rosnąc, aż w latach 1998-2000 była największa (przykład: licea - 1990/1991 - 445 tys.; 2000/2001 - 924 tys.). od tego czasu zaczęła stopniowo spadać, ale nadal jest wyższa niż na początku lat 90-tych.

Liczby tu przedstawione wciąż się zmieniają. Trudno określić, nawet na podstawie danych z ostatnich kilkunastu lat, co nas czeka w kolejnym dziesięcioleciu. Zmiany w tym zakresie są dynamiczne i niejednokrotnie zaskakujące.

1

---