Szereg napięciowy metali
K Ba Sr Ca Na Mg* Al* →
rozpuszczalne w wodzie, kwasach nieutleniających, w kwasach utleniających
Mn* Zn Cr* Fe* Cd Co* Ni* Sn Pb →
rozpuszczalne w kwasach nieutleniających i w kwasach utleniających
H Cu Sb As Bi Hg Ag
rozpuszczalne w kwasach utleniających
Ba0 + 2H2O ⇔ Ba(OH)2 + ↑H2
Zn0 + 2HCl ⇔ ZnCl2 + ↑H2
Cu0 + 2H2SO4 ⇔ CuSO4 + ↑SO2 + 2H2O
Rozpuszczanie metali z utworzeniem produktów nierozpuszczalnych:
Sn0 + 4HNO3 ⇔ H2SnO3 + 4NO2 + H2O (podobnie reaguje Sb0 )
Rozpuszczanie w alkaliach (Al0 Zn0 Sn0 )
Sn0 + 2KOH ⇔ K2SnO2 + ↑H2
Zn0 + 4NH3.H2O ⇔ Zn[(NH3)4](OH)2 + ↑H2 + 2H2O
nietypowe reakcje rozpuszczania, np:
4Cr0 + 3HClO4 + 2H2O ⇔ 2H2Cr2O7 + 3HCl
Reakcja z KOH
Ag2O Hg0/HgO Pb(OH)2
[Pb(OH)4]2-
HgO Bi(OH)3 Cu(OH)2 Cd(OH)2
CuO [Cu(OH)4]2-
Sb(OH)3 Sn(OH)2 Sn(OH)4
[Sb(OH)4]- [Sn(OH)4]2- [Sn(OH)6]2-
Ni(OH)2 Co(OH)Cl/Co(OH)2 Fe(OH)2
Co(OH)3
Fe(OH)3 Mn(OH)2 Zn(OH)2 Cr(OH)3 Al(OH)3
Mn(OH)3 [Zn(OH)4]2- [Cr(OH)4]- [Al(OH)4]-
BaCO3 SrCO3 CaCO3 Mg(OH)2
-------------------------------------------------------------------------------------------------------
NH4+ + OH- ⇔ ↑NH3 + H2O
ClO4- + K+ ⇔ KClO4
HC4H4O6- + K+ ⇔ KHC4H4O6
w nadmiernie stężonych roztworach anionów
Reakcja z amoniakiem
[Ag(NH3)2]+ Hg0/[Hg2N]OH Pb(OH)2
[Hg2N]OH Bi(OH)3 [Cu(NH3)4]2+ [Cd(NH3)4]2+
Sb(OH)3 Sn(OH)2 Sn(OH)4
[Co(NH3)4]2+ [Ni(NH3)4]2+ Fe(OH)2
[Co(NH3)4]3+ Fe(OH)3
Fe(OH)3 Mn(OH)2 [Zn(NH3)4]2+ Cr(OH)3 Al(OH)3
Mn(OH)3 [Cr(NH3)5]3+
BaCO3 SrCO3 CaCO3 Mg(OH)2
-------------------------------------------------------------------------------------------------------
UWAGA
ClO4- + NH4+ ⇔ NH4ClO4
HC4H4O6- + NH4+ ⇔ NH4HC4H4O6
w nadmiernie stężonych roztworach anionów
Przeprowadzanie do roztworu substancji trudno rozpuszczalnych
AgCl AgBr AgI
Al2O3 Cr2O3 SnO2 CaF2 PbCrO4
PbSO4 CaSO4 SrSO4 BaSO4
Stapianie odparowanej analizy ze stałym KHSO4
Ag2SO4 Ag2SO4 Ag2SO4
Al2(SO4)3 H2Cr2O7 SnO2 CaSO4 PbSO4
PbSO4 CaSO4 SrSO4 BaSO4
Po rozpuszczeniu stopu w wodzie w osadzie pozostają:
SnO2 PbSO4 CaSO4 SrSO4 BaSO4
Stapianie próbki z mieszniną stałych Na2CO3 i KNO3
SnO2 PbCO3 CaCO3 SrCO3 BaCO3
Po rozpuszczeniu stopu w kwasie octowym pozostaje:
SnO2
SnO2 przeprowadz się do roztworu po stopieni z Na2CO3 i S0
2SnO2 + 9S0 + 2Na2CO3 ⇔ 2Na2SnS3 + 3SO2 + 2CO2
Roztwarzanie z wyparciem słabszego kwasu:
Ba3(PO4)2 + 6H+ ⇔ 3Ba2+ + 2H3PO4 ( w HCl )
PbC2O4 + 2H+ ⇔ Pb2+ + H2C2O4 ( w HNO3 )
BaCO3 + 2CH3COOH ⇔ Ba2+ + ↑CO2 + H2O + 2CH3COO-
ZnS + 2H+ ⇔ Zn2+ + ↑H2S
Roztwarzanie z przeprowadzeniem w wodorosól :
PbSO4 + H+ ⇔ Pb2+ + HSO4- ( w stęż.H2SO4 )
BaCO3 + CO2 + H2O ⇔ Ba2+ + 2HCO3-
Roztwarzanie z utlenianiem:
3CuS + 2NO3- + 8H+ ⇔ 3Cu2+ + ↓3S0 + 2NO + 4H2O
Roztwarzanie z redukcją :
MnO2 + 2Cl- + 4H+ ⇔ Mn2+ + ↑Cl2 + 2H2O
AgCl + Zn0 ⇔ Ag0 + 2Cl- + Zn2+ ( H2SO4 )
Roztwarzanie z kompleksowaniem :
CdS + 2H+ + 4Cl- ⇔ [CdCl4]2- + ↑H2S
AgCl + Cl- ⇔ [AgCl2]- ( w stęż HCl )