Stylistyczna organizacja składni, Poetyka


Stylistyczna organizacja składni

Składnia to ten poziom językowej organizacji tekstu, który polega na tworzeniu z elementów słownikowych, czyli wyrazów, większych cząstek znaczeniowych- zdań.

  1. Odmiana stosunków ilościowych: zmiany ilościowe powodują zmiany jakościowe, wraz z długością zdania zmienia się charakter jego ekspresji, oraz przydatność dla odpowiednich gatunków literackich. Epika zdania długie, liryka zdania krótkie.

  2. Odmiany w zakresie kompozycji wypowiedzenia: każdy użytkownik języka wyczuwa właściwy szyk: orzeczenie na początku, rzeczownik przed przymiotnikiem to odejście od normy

  3. Odmiany w sposobie łączenia zdań: wpływają na charakter ekspresywno-stylistyczny

  4. Operowanie długością zdania: zdania, aby uzyskać pełną zdolność informacyjną, nie musi zawierać określonej ilości składników. Zbyt rozbudowane zdanie traci zdolność informacyjną, zaciemnia to przekazywaną treść. Zdania krótkie są z reguły bardziej ekspresywne dla swej skondensowanej treści.

  5. Kompozycja wypowiedzenia:

Inwersja: jest to układ poszczególnych elementów, niezbyt sztywny w polszczyźnie i dający się do pewnych granic swobodnie odmieniać. Przekroczenie zwyczajowych norm to zabieg stylistyczny służący do uruchomienia funkcji poetyckiej tekstu, czyli inwersja to odejście od naturalnego toku zdania.

Elipsa: jest to brak orzeczenia

Paralelizm syntaktyczny: w zakresie kompozycji zdaniowej istnieje możliwość powtarzania podobnych konstrukcji składniowych. Poszczególne części zdania, kategorie gramatyczne, pojawiają się w tej samej lub bardzo zbliżonej kolejności i przynoszą zupełnie inne treści w poszczególnych zdaniach. Konstrukcje taką nazywamy paralelizmem syntaktycznym. Najczęściej pojawia się on w poezji ludowej.

Powtórzenie: zabieg stylistyczno-składniowy polegający na powielaniu w zdaniu czy w zdaniach słów lub całych zespołów słów w celach ekspresywnych nosi nazwę powtórzenia. Powtórzenie bardzo wyraziście koresponduje z paralelizmem składniowym jako jego szczególny przypadek.

Anafora: jest to inny rodzaj powtórzenia, chwyt stylistyczny polegający na powtarzaniu słów znajdujących się na początku poszczególnych jednostek syntaktycznych. W obrębie anafory wyróżniamy również tzw. anaforę wyliczeniową możliwą do zrealizowania przez najróżniejsze formy gramatyczne (spójniki, zaimki itp.).

Anafora pełni funkcję:

- poetycką: przez koncentracje uwagi na tekście

-homofoniczną: przez to, że przynosi każdorazowo ten sam materiał dźwiękowy

-retardacyjną: to znaczy opóźniającą pojawienie się nowych treści, które wyprzedzane są w komunikacie przez powtórzenia anaforyczne.

Epifora: jest to powtarzanie w klauzulach zdań tych samych słów, czy tych samych zespołów słów.

Anafora, powtórzenie i epifora pojawiają się często również w prozie, zwłaszcza w prozie retorycznej.

Parenteza: jest to wtrącenie

Antyteza: polega ona na łączeniu skontrastowanych sensów i znaczeń w jedną składniowo-logiczną całość. Zabieg taki koncentruje uwagę na sobie jako niecodzienny środek ekspresji, ponieważ jest on wyrazem poszukiwania możliwości wyrażenia „niewyrażalnego”.

Apostrofa: jest to utrzymany w podniosłym tonie zwrot do osoby lub do zjawiska, które apostrofa z samej istoty rzeczy personifikuje.

Pytanie retoryczne: bardzo ekspresywny środek składniowo-stylistyczny, odpowiedź na zadane pytanie jest znana, posiada ono charakter emocjonalny, a nie intelektualny.

Wykrzyknienie: inna nazwa to eksklamacja, posiada emocjonalny charakter

Anakolut: jest to wypowiedź zorganizowana tak pod względem składniowym, że jej poszczególne człony syntaktyczne kłócą się z porządkiem logicznym zdania. W artystycznie kształtowanym języku literatury z anakolutem spotykamy się często w zamiarach stylizacyjnych i wtedy anakolut sfunkcjonalizowany jest z reguły ekspresywnie (takie zabiegi występują często w powieści realistycznej).

  1. Stylistyczne konsekwencje sposobu łączenia zdań: zdania łączą się współrzędnie lub podrzędnie. Współrzędny sposób łączenia zdań nazywa się parataksą, natomiast podrzędny to hipotaksa. Zdania mogą łączyć się spójnikowo- posiadając wyraźny składnik zespolenia syntaktycznego albo bezspójnikowo- wskazując tylko na stosunek zależności składniowo-logicznej.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Poetyka opisowa-powtórka ze stylistyki, Filologia polska, poetyka opisowa - notatki
ŚRODKI STYLISTYCZNE, Filologia serbska, Poetyka
M R Mayenowa, Styl, stylizacja, stylistyka, [w] ta sama, Poetyka teoretyczna, Warszawa89 notatk
Sr.stylist, II FP, Poetyka
Leksykalne środki stylistyczne, Teoria literatury, Poetyka i teoria literatury
6 Środki stylistyczne i środki składniowe
60a Stylistyczne środki składniowe, np amfibologia, anakolut, elipsa, inwersja, zeugma Natalia Oleks
Stylistyczna organizacja warstwy znaczeniowej tekstu
pojcia zwizane z organizacj brzmieniow tekstu2, FILOLOGIA POLSKA, POETYKA
23. typologia wiersza polskiego według kryterium składniowości, UWR, Poetyka
CHEMIA ''Wpływ śkładników żywności na organizm''
SKŁADNIKI POŻYWIENIA I ICH ROLA W ORGANIŹMIE
4. Leksykalne słowotwórcze i składniowe środki stylistyczne, Filologia polska UWM, Teoria literatury
przemiany składników pokarmowych w organizmie
Wykład 11 Zapotrzebowanie organizmu na skladniki odzywcze mineralne witaminy i wode

więcej podobnych podstron