WYKŁAD III:
Wybrane postacie z historii socjologii
1. Klasyka socjologii
2. Antropologia społeczna (etnologia).
Wiek XVIII- refleksja społeczna-nie były określone mianem socjologii. Była to doba oświecenia, gdzie wyrażanie akcentowało wolę i osiągnięcia nauki. Nauka osiągnęła punkt centralny, ponieważ prowadziła do poszerzania wiedzy. Wiedza w oświeceniu miała służyć do przeobrażenia świata.
Oświecenie poddawało krytyce tradycyjne systemy, wytwarzało typ myślenia, który godzi, udowadnia, że człowiek jest zdolny do sprawdzania prawdziwości wiedzy.
Filozoficzna spekulacja- wiedza ma być sprawdzalna.
1. pojęcie ładu społecznego-stan równowagi, głębokie przekonanie, że ład ma być w jakiś sposób zakłócony.
2. Głębokie przekonanie, że mamy do czynienia z naturą. W życiu człowieka, w jego życiu społecznym, są stany naturalne. Oświecenie wprowadziło stan naturalny.
Antropologia- mówi, że jest jedna niezmienna, podstawowa natura, reszta to zróżnicowanie. Zmiana stanu naturalnego w coś innego= postęp. Tendencje do używania narzędzia intelektualnego (utopijnego) oznacza wpisanie w pewien domniemany model, który nie wiadomo, czy kiedykolwiek będzie zrealizowany.
1. Volter- wprowadza myślenie, że człowiek jest istotą społeczną.
2. Montencjusz- metodologia pracy, mówił, by poznać sprawy społeczne trzeba zwrócić uwagę na fakty czyli to co jest zewnętrznie obserwowane, oraz na porównywanie faktów. Istnieją fakty społeczne, powiązane ze sobą i mają charakter stały. Wprowadził myślenie o społeczeństwie jako o systemie, oznacza to, że traktujemy społeczeństwo jako całość, która pozostaje w ładzie (jest powiązana).
3. Russoau- w swoim sposobie myślenia, mówił, że w rozwoju człowieka są tendencje do odchodzenia od stanów naturalnych, tworzył utopijny model społeczeństwa. Stan wyjściowy to stan najlepszy. Każdy człowiek w każdej naturze ma taki sam stan potrzeb.
4. Sant Simou- zaczął wprowadzać pojęcie niezbędnej nauki o społeczeństwie. Nauka społeczna powinna bazować na metodach już sprawdzonych. Społeczeństwo jest skonstruowane podobnie jak organizm tzn. że każda część powiązana jest z innymi, ma do zrealizowania swoje zadanie (funkcje). Reguły są stałe i dadzą się zbadać, da się wyprowadzić jakieś prawa. Pojawia się pomysł na filozofię społeczną. Ma służyć do wyjaśnienia, co się dzieje w społeczeństwie. Zwraca uwagę na pojęcie ładu. Wskazał, że wszystkie społeczeństwa przechodzą takie same stany rozwoju, tj.
Teologiczny
Metafizyczny
Pozytywny
Wiek XIX - socjologia pojawia się bezpośrednio. Dominuje nurt pozytywistyczny. Wiedza przekładana na język. Potwierdza w kategoriach myślenie, że musi to być wiedza ścisła.
Badacz powinien unikać analiz swoich myśli. Wiedza powinna być wykorzystywana w sposób praktyczny i powinien się rozwinąć kierunek inżynierii społecznej.
Ewolucjonizm - zakłada, że rozwój społeczny przebiega wg tej samej logiki w każdym społeczeństwie. Każdy człowiek w identyczny sposób przechodzi proces rozwojowy.
5. Conte - twórca socjologii, wskazuje, że można budować hierarchie pewnych nauk. Stwierdza, że nauka powinna mieć pewien porządek. Twierdzi, że wiedza i świadomość w dużym stopniu wpływa na zmiany społeczne.
Porządek nauk:
Matematyka, astronomia, fizyka, chemia, biologia, socjologia.
Jego zdaniem od matematyki do socjologii maleje poziom ogólności i myślenia abstrakcyjnego. Od matematyki do socjologii nauki są coraz mniej ogólne, ale coraz bardziej złożone. Matematyka jest najprostsza a socjologia najbardziej złożona.
Sprawy społeczne są nieredukowalne do spraw jednostkowych, trzeba go traktować jako całość. Stwierdza, że społeczeństwo działa jako system (organizm).
Jeżeli chcemy zbadać zmiany systemu to musimy zbadać cały system.
Proponuje wypisanie socjologii na części:
Statystyka społeczna - nauka, która bada relacje pomiędzy wszystkimi częściami całego społeczeństwa tj. rodzina, własności państwa, języka.
Dynamika społeczna - zajmuje się rozwojem całości, bazuje na przekonaniu, że każde społeczeństwo przechodzi te same etapy.
Spenser - typowy ewolucjonista, wychodzi od tego, że każde społeczeństwo przechodzi przez ten sam proces, świat jest identyczny i kieruje się tym samym prawem.
Instytucje społeczne - są mechanizmami regulacyjnymi, są to:
Domowe
Obyczajowe
Praktyczne
Kościelne
Zawodowe
Przemysłowe
Instytucje tworzą system.
Typy społeczeństw:
Militarne - wszystko oparte jest na centralnych decyzjach, nakazach.
Przemysłowe - wynika z dobrowolności kierunku, polegają na zindywidualizowaniu, jest wyższą formą niż militarne, nie mamy do czynienia z nakazami.
Przełom XIX i XX wieku.
Psychologizm w naukach społecznych.
Wyjaśnienie zjawisk społecznych.
Socjologizm - zakłada, że mamy do czynienia ze zjawiskami społecznymi przez odwołanie się do innych zjawisk społecznych.
Fakty społeczne - są czymś, co jest dostępne badawczo, są zewnętrzne w stosunku do badacza, sprawy nieredukowalne do spraw jednostek.
Durhein - autor pracy o podziale pracy społecznej. Socjologia interesują fakty społeczne, które powinna traktować jak rzeczy.