Ideologia polityczna jest to zespół ogólnych instrumentów odwołujący się do określonych wartości takich jak np. rodzina religia czy praca dla wszystkich mający na celu przekonanie jak największej ilości wyborców do oddania głosu na daną partię polityczną. Rozróżniamy ideologie prawicowe takie jak faszyzm nazizm- narodowy socjalizm liberalizm konserwatyzm i lewicowe takie jak komunizm socjalizm socjaldemokracja. W skrajnych przypadkach ideologia staje się ważniejsza niż jednostki dla których jest tworzona.
Zachowanie polityczne jest to reakcja ludzi ( jednostek, grup społecznych) na bodźce wywodzące się ze zjawisk politycznych i procesów politycznych.
Rodzaje zachowań politycznych
zachowania kontrolowane - podmiot podejmuje działania zgodnie z zaplanowanymi etapami i sposobami osiągania celów politycznych
zachowania niekontrolowane - podmiot podejmuje działania, będące wynikiem reakcji
emocjonalnych, bezwarunkowych, minimalnych, nierefleksyjnych
zachowania racjonalne - podmiot podejmuje świadome i celowe czynności, przynoszące korzyści w danych warunkach politycznych
zachowania indywidualne - wyrażają się w czynnościach podejmowanych przez jednostkę (podmiot-jednostka)
zachowania zbiorowe - wyrażają się w czynnościach podejmowanych przez zbiorowości, grupy ludzi ( podmiot-zbiorowość, grupa)
Szczególną formą zachowania politycznego są działania polityczne rozumiane jako: celowe, racjonalne, kontrolowane i dowolne ( świadomy i samodzielny wybór miejsca, czasu i sposobu postępowania).
Czynniki mające wpływ na zachowania polityczne
cele oraz środki do ich realizacji
świadomość polityczna ( jeden z najważniejszych czynników)
psychika oraz osobowość podmiotu
wpływ środowiska ( często środowisko występuje jako determinanta zachowań politycznych)
system wzorców zachowań utrwalonych i upowszechnionych w tradycji i kulturze politycznej, przyjęty podczas procesu socjalizacji system wartości - bardzo silna determinanta bowiem wykształcone wzorce wynikają z akceptowanych norm moralnych i norm politycznych.
Zachowania polityczne przejawiają się poprzez
publiczne manifestowanie poparcia dla przywódcy
polemiki kandydatów na parlamentarzystów
powstrzymanie się od korzystania z prawa głosu w wyborach powszechnych
wywieranie bezpośredniego lub pośredniego wpływu na środki decyzji politycznych
uczestnictwo w strajku
korzystanie z biernego prawa wyborczego-kandydowanie na urząd publiczny
upowszechnianie informacji politycznych w środkach masowego przekazu
Politolodzy przyjmują jako podstawową definicję polityki, stworzoną przez Maksa Webera. Definiuje on politykę jako dążenie do udziału we władzy lub do wywierania wpływu na podział władzy, czy to między państwami, czy też w obrębie państwa, między grupami ludzi, jakie to państwo tworzą (Max Weber - Polityka jako zawód i powołanie, Kraków 1998).
Definicja ta jest o tyle uniwersalna, że akcentuje dwa wymiary polityki: wewnętrzny (wewnątrzpaństwowy) i zewnętrzny (międzypaństwowy). Ze względu na upływ czasu od powstania tej definicji (1. połowa XX wieku), dziś należało by ją uzupełnić o stosunki państw narodowych z organizacjami międzynarodowymi oraz o stosunki między tymi organizacjami i w ich obrębie (zwłaszcza w kontekście Unii Europejskiej).
W politologii amerykańskiej popularne jest również definiowanie polityki jako sztuki bycia wybieranym (zdobywania władzy).
Pojęcie sztuki w rozumieniu polityki obecne jest również w klasycznej teorii polityki Arystotelesa. Twierdzi on, że polityka to sztuka rządzenia państwem, do której niezbędne są: wiedza, umiejętności i predyspozycje psychiczne. Celem polityki według Arystotelesa jest dobro wspólne.
Definicja prof Kazimierza Opałka,
Działalność wytyczona przez ośrodek decyzji sformalizowanej grupy społecznej (organizacji), zmierzająca do realizacji ustalonych celów za pomocą określonych środków.
Grupa interesu - grupa nie będąca aktorem politycznym, lecz chcąca wywierać wpływ na zarys polityki prowadzonej przez rządy, często pojęcie grupy interesu związane jest z lobbingiem.
Grupy interesu:
reprezentują interesy określonych grup społecznych wobec innych osób,
oddziałują na rząd, parlament, partie polityczne, opinię publiczną i tym samym wpływają na polityczne rozstrzygnięcia.
Rodzaj grup interesu
ekonomiczne
podstawowe
robotnicze
niepodstawowe
drobnokapitalistyczne
nieekonomiczne (socjalne)
organizacje o celach politycznych niepowiązane z partiami
Ojczyzna - termin o dwojakim znaczeniu, odnoszącym się do przestrzeni istotnej dla pojedynczego człowieka (jednostki) bądź zbiorowości (narodu), wyznaczone zwłaszcza miejscem urodzenia tych osób, ich zamieszkiwaniem przez istotną część życia, czy miejscem pochodzenia ich przodków bądź rodziny.
Na podstawie teorii Stanisława Ossowskiego wyróżnia się „ojczyznę prywatną” i „ojczyznę ideologiczną”. Pierwszą z nich jest przestrzeń wyznaczona miejscem urodzenia czy zamieszkiwania pojedynczego człowieka, druga - wspólnym terytorium narodowym. W myśl tych założeń ludzie należący do jednego narodu mogą mieć różne ojczyzny prywatne, wspólna jest dla nich natomiast ojczyzna ideologiczna. Członkowie danego narodu mogą mieć jednak różne koncepcje ojczyzny ideologicznej oraz w różnoraki sposób artykułować swą przynależność do danej wspólnoty narodowej.
Jednostkę i naród łączy z ojczyzną często pozytywna więź emocjonalna, wówczas w piśmie wyraz ten pisany jest z wielkiej litery: Ojczyzna, co podkreśla czyjś szacunek wobec jego ojczyzny. Pojęciem korelującym z ojczyzną prywatną jest termin mała ojczyzna.
Pojęcie ojczyzny nie jest pojęciem prawnym i poczucie tożsamości czyjejś ojczyzny jako własnej przynależy wyłącznie do człowieka. Osobnymi pojęciami są natomiast narodowość i obywatelstwo, jak i wymienione miejsce urodzenia, miejsce zamieszkania oraz zameldowanie.
Patriotyzm (łac. patria = ojczyzna) - postawa szacunku, umiłowania i oddania własnej ojczyźnie oraz chęć ponoszenia dla niej ofiar. Charakteryzuje się też przedkładaniem celów ważnych dla ojczyzny nad osobiste, a często także gotowością do poświęcenia własnego zdrowia lub życia. Patriotyzm to również umiłowanie i pielęgnowanie narodowej tradycji, kultury czy języka.
Patriotyzm niekiedy przeciwstawia się nacjonalizmowi albo szowinizmowi. Tłumaczy się to tym, że patriotyzm odróżnia się otwartością na inne narody, uznaniem ich prawa do suwerenności i niepodległości. Co więcej, patriotyzm zazwyczaj opiera się na pojęciu obywatela i na rozumieniu narodu w sensie kulturowo - politycznym, podczas gdy idee nacjonalistyczne często pojmują naród jako przede wszystkim etniczną wspólnotę krwi (co nie oznacza wcale, że nacjonalizm nie uznaje praw innych narodów). Przez lata wokół tych pojęć narosło wiele nieporozumień. Osoby i organizacje głoszące poglądy nacjonalistyczne uważają się często za "prawdziwie patriotyczne". Z kolei media bądź publicyści o profilu liberalno - lewicowym chętnie używają epitetu "nacjonalista" w stosunku do osób, które w rzeczywistości są patriotami. Wobec takich zachowań wydaje się, że bardziej trafne jest przedstawianie patriotyzmu, jako antytezę przede wszystkim szowinizmu, ponieważ oba pojęcia są związane z uczuciami, pierwsze z miłością do własnego narodu, drugie z nienawiścią do innych. Natomiast nacjonalizm stanowi doktrynę polityczną, w dodatku mającą wiele odmian.
Patriota na co dzień dba o pomyślność i dobre imię swojego kraju i narodu. Dba o symbole narodowe takie jak flaga, godło i hymn swojej ojczyzny. Nie pozwala na obrazę swego kraju. Ma wysoko rozwinięte poczucie dumy i godności narodowej zarazem jest daleki od megalomanii. Nie wstydzi się bycia obywatelem swojej ojczyzny i przynależności do swego narodu. Gdy potrzeba manifestuje swoje przywiązanie do ojczystej kultury, języka, tradycji.
Patriotyzm w Polsce od czasów potopu szwedzkiego często łączono lub utożsamiano z religijnością katolicką (por. kult Maryi Królowej Polski), stąd patriotyczna, narodowa rola przypisywana jest często wybranym świątyniom - Jasnej Górze i Ostrej Bramie.