Problematyka nowelistyki pozytywistycznej
Problematyka jest więc bardzo szeroka i obejmuje ogół zagadnień związanych z pozytywizmem; wymienię i podam przykładny najważniejszych i najpopularniejszych z nich:
Wieś: problem ciemnoty i zacofania, brak możliwości realizowania talentów ludzi z niższych sfer, problemy z edukacją; tu mamy takie nowelki jak "Janko Muzykant" (Sienkiewicz) gdzie pokazany mały chłopiec, który za próbę realizacji wielkiej chęci grania na prawdziwych skrzypcach zostaje za to zachłostany na śmierć oraz "Antek" (Prus), gdzie inny chłopak, który jest na tyle zdolny, że wszystko mu przychodzi z łatwością i posiada smykałkę do rzeźbienia musie udać się na poszukiwanie lepszego miejsca, gdyż jego ciemna wieś jest przeciwko niemu (nie chce marnować się na kowala ani na zwykłego chłopa - rola go nie interesuje); "Tadeusz" (Orzeszkowa) - problem opieki nad dziećmi podczas pracy rodziców;
Poruszane są również problemy patriotyzmu: "Latarnik" (Sienkiewicz); tu mamy postać tułacza, który znalazłszy wreszcie jakie miejsce spoczynku jako latarnik morski, zaczytuje się w "Panu Tadeuszu" i powoduje tym rozbicie się statków; to oczywiście dyskwalifikuje go jako latarnika i jego tułaczka rozpoczyna się na nowo; poza pokazanie siły i wartości uczuć patriotycznych, jest to także wskazanie na to, że romantyzm jest bardzo ważny, właśnie z powodu wielkiej wagi przykładanej do patriotyzmu;
Kwestia asymilacji innych narodowości, a zwłaszcza żydów - "Mendel Gdański" (Konopnicka); jest to historia pewnego starego żyda, który urodził się i żył w Gdańsku oraz zajść antyżydowskich, z powodu których przestaje się on czuć pełnowartościowym człowiekiem i przy okazji traci też swoje uczucie do miasta, które niegdyś kochał jak własne;
Problem szkolnictwa wobec zakazów carskich - "A...B...C..." (Orzeszkowa) (wiem o co biega tu);
Problem nierówności społecznej i stosunku do niższych warstw - "Katarynka" (Prus) oraz wspomniany "Janko Muzykant"