BIOLOGIA I GENETYKA

1. Komórka - najmniejsza strukturalna i funkcjonalna jednostka organizmów żywych. Do czynności życiowych komórki zaliczamy między innymi: przemianę materii, wzrost i rozmnażanie

2. Podział komórek:

• Prokariotyczne: bakterie i sinice

• Eukariotyczne: komórka zwierzęca, roślinna, grzyby i pierwotniaki

3. Komórka zwierzęca:

Część plazmatyczna:

• Jądro komórkowe

• Rybosomy

• Mitochondriom

• Aparat Golgiego

• Cytoplazma

• Retikulum endoplazmatyczne

• Lizosomy

Część nieplazmatyczna:

• Błona komórkowa

• Wakuola

4. Budowa błony komórkowej:

Białka występujące w błonie komórkowej: transportowe, integralne, powierzchniowe, preyferyjne, globularne,

5. Charakterystyka błony komórkowej:

• Błona jest wybiórczo przepuszczalna, swobodnie przenika przez nią woda i substancje rozpuszczone tłuszczach a nie przenikają białka i kwasy nukleinowe

• Pełni funkcje ochronną

• Oddziela środowisko wewnętrzne komórki od środowiska zewnętrznego

6. Transport przez błonę komórkową:

• Dyfuzja prosta - swobodne przenikanie cząsteczek z roztworu o stężeniu wyższym do roztworu o stężeniu niższym w celu wyrównanie stężeń po obu stronach błony komórkowej; zachodzi zgodnie z gradientem stężeń

• Dyfuzja wspomagana - przemieszczanie cząsteczek z roztworu o wyższym stężeniu do roztworu o niższym stężeniu przy udziale kanałów białkowych; zachodzi zgodnie z gradientem stężeń

• Transport aktywny (czynny)- przemieszczanie cząsteczek z roztworu o niższym stężeniu do roztworu o wyższym stężeniu przy udziale białek i energii pochodzącej z hurolizy ATP; zachodzi wbrew gradientowi stężeń

7. Jądro komórkowe i jego budowa:

• Błona komórkowa posiadająca pory jądrowe

• Jąderko (DNA, RNA, białko)

• Sok jądrowy - kariolimfa

• Chromatyna:

• Euchromatyna

• Jest luźna

• Jest aktywna transkrypcyjnie

• Heterochromatyna

• Jest skondensowana

• Jest nieaktywna transkrypcyjnie

8. Funkcje jądra komórkowego:

• Centrum informatyczne komórki

• Ochrona DNA przed uszkodzeniem

• Miejsce gdzie zachodzą:

• transkrypcja,

• translacja,

• replikacja,

• podziały komórkowe

9. Skład chemiczny chromatyny:

• DNA

• Białka histonowe (zasadowe)

• Białka niehistonowe (kwaśne)

• Jony wapnia i magnezu

10. Budowa chromosomu:

• Telomery - ulegają degeneracji i skracają się w ciągu życia chromosomu - zorganizowane w chromatynie

• Chromatydy

• Centromer

• Ramię

CYKL ŻYCIOWY KOMÓRKI

1. Cykl życiowy komórki:

• Interfaza - faza spoczynkowa ( międzypodziałowa) - 90%

• G₁ - intensywny wzrost jądra komórkowego

• S - synteza białek histonowych i replikacja DNA

• G₂ - przygotowanie do podziału

• 
  M - 10%

• Cytokineza mitoza i mejoza

• Kariokineza

2. MITOZA - podział jądra komórkowego i cytoplazmy w wyniku którego z jednej diploidalnej komórki macierzystej powstają dwie komórki potomne. MITOZA ZACHODZI W KOMÓRKACH SOMATYCZNYCH CIAŁA I PROWADZI DO NAMNAŻANIA SIĘ KOMÓREK.

Fazy mitozy:

1. Profaza

2. Metafaza

3. Anafaza

4. Telofaza

Komórka diploidalna = 2n = 46 chromosomów gdzie n - pojedyncza liczba chromosomów 23

3. MEJOZA - podział jądra komórkowego i cytoplazmy, w wyniku którego z jednej diploidalnej komórki macierzystej powstają cztery haploidalne komórki potomne; MEJOZA ZACHODZI W KOMÓRKACH MACIERZYSTYCH GAMET I ZARODNIKÓW.

• Redukcja chromosomów

• Wymiana materiału genetycznego

Komórka haploidalna = 1n = 23 chromosomy

Komórki haploidalne:

Gamety	Komórka jajowa	Plemnik
Gonady	jądra	jądra

MEJOZA:

• I ETAP:

• Profaza - długa, rozbudowana

• Lepto ten - z chromatyny wyodrębniają się chromosomy

• Zygoten - chromosomy koniugują ze sobą i tworzą biwalenty

• Pachy ten - chromosomy dzielą się podłużnie na dwie chromatydy w wyniku czego tworzą się tetrady ( w 1 tetradzie są 4 chromosomy). Zachodzi tu CROSSING- OVER czyli wymiana informacji genetycznej między dwoma chromosomami homologicznymi podzielonymi każdy na dwie chromatydy. Zachodzi w profazie I mejozy dokładnie w pachytenie i prowadzi do rekombinacji materiału genetycznego. Osobniki potomne różnią się między

sobą.

• Diploten - pary chromatyd rozchodzą się, ale zostają złączone punktach zwanych chiazmami

• Diakineza - zanika jądrowa i otoczka jądrowa

• Metafaza I - w płaszczyźnie równikowej układają się tetrady

• Anafaza I - podział chromosomów, redukuje się liczba chromosomów

• Telofaza I - powstają 2 jądra potomne o haploidalnej liczbie chromosomów

• II ETAP:

• Profaza II - zanika błona jądrowa i jąderko

• Metafaza II - chromosomy ustawiają się w płaszczyźnie równikowej

• Anafaza II - centromery dzielą się i rozchodzą do biegunów komórki

• Telofaza II - następuje odtworzenie otoczek jądrowych i despiralizacja chromosomów, tworzy się jąderko

Hydrofobowe ogony

---