FORMY ORGANIZACYJNE PROWADZENIA ZAJĘĆ

1. Frontalna

2. Praca w zespołach

3. Praca w zespołach z zadaniem dodatkowym

4. Obwód ćwiczebny

5. Tor przeszkód ( obwód stacyjny )

6. Małe obwody ćwiczebne

7. Forma indywidualna.

8. Formy mieszane.

FORMA FRONTALNA

Cechy charakterystyczne

• wszyscy ćwiczą w taki sam sposób

• wszyscy ćwiczą jednocześnie lub jeden za drugim( forma strumieniowa)

• intensywność ćwiczeń i czas jest narzucona przez nauczyciela

• brak indywidualności ucznia - wszystko podporządkowane nauczycielowi.

• występuje korekcja jednak jej zakres jest ograniczony

Zastosowanie

• Ćwiczenia o łatwej skali trudności

• Ćwiczenia znane lub ćwiczenia nowe, jednak nie za trudne i bezpieczne( nie wymagające asekuracji)

• w przypadku nowych ćwiczeń ciężej jest o korektę błędów.

• Przykłady ćwiczeń:

• Ćwiczenia ogólnorozwojowe

• Ćwiczenia doskonalące poznane elementy

• Ćwiczenia kształtujące

• Zastosowanie cele/doskonalenie/motoryka

• początkowa faza nauczania nowych technik

• ogólny rozwój fizyczny i motoryczny

• przekazywanie i utrwalanie wiadomości

Przykładowe ustawienie grupy - ustawienie jest dowolne - wszyscy ćwiczą razem.

• rozsypka

• rozsypka w parach

• kolumna szachowa

• ćwiczenia w parach bez współpracy

Wady

• brak indywidualizacji - dostosowania ćwiczeń do poszczególnych osób

• ograniczone możliwości korekty błędów

• brak ćwiczeń o większym stopniu trudności

Zalety

• łatwa do organizacji

• może być organizowana praktycznie w każdym miejscu

• duża intensywność ćwiczeń

• oszczędza czas.

FORMA - PRACA W ZESPOŁACH

Cechy charakterystyczne

• uczniowie podzieleni na zespoły( nie większe niż 8 os.)

• każdy zespół ma swoje stanowisko ćwiczeń

Tryb równoległy

• wszystkie zespoły wykonują to samo zadanie

• wykorzystujemy ćwiczenia łatwe i znane.

Tryb zmienny

• na jednym stanowisku ćwiczenie nowe do nauczenia lub trudne - nauczyciel stoi przy tym stanowisku

• pozostałe stanowiska zawierają ćwiczenia łatwe i znane, kształtujące motorykę lub doskonalące umiejętności.

Zasady organizacji:

1. Zasada jednego niebezpieczenstwa - tylko jedno stanowisko nowe i trudne - przy tym stanowisku stoi nauczyciel jednak obserwując także resztę grupy

2. Maksymalnie dwa kierunki ruchu

3. Zachowanie odpowiednich odległości od ściany i przeszkód - co najmniej 1,5m lub więcej.

4. Zasada zmienności pracy - na sąsiadujących ze sobą stanowiskach wykorzystywane są różne partie mięśniowe

5. Zasada wszechstronności - ćwiczenia na stanowiskach ujęte razem pozwalają na wszechstronny rozwój fizyczny i zawierają w sobie wszystkie aspekty danego tematu np.:

1. LA - biegi, skoki, rzuty.

2. Gry zespołowe - technika, taktyka

3. Gimnastyka - zwisy, podpory, skoki, biegi, pełzania, rzuty, etc.

6. Dostosowanie intensywności - ćwiczenia o stałej intensywności lub stopniowej.

Zastosowanie

• nauczanie nowych technik i ćwiczeń

• wyrównywanie różnic pomiędzy uczniami

• ogólny rozwój fizyczny i motoryczny

• doskonalenie umiejętności.

Wady

• trudna organizacja

• wymaga zdyscyplinowania grupy

Zalety

• atrakcyjna i uniwersalna

• nowe ćwiczenia

• kształtowanie motoryki

• doskonalenie umiejętności

• możliwość indywidualizacji np.

• ułatwienia/utrudnienia stanowiska dla grupy słabszej/lepszej - aby wyrównywać braki uczniów słabszych i stawiać wyzwania uczniom lepszym.

PRACA W ZESPOŁACH Z ZADANIEM DODATKOWYM.

Zastosowanie

• zadanie dodatkowe wprowadzamy gdy:

• chcemy zwiększyć instensywność ćwiczeń( jest za mała )

• jest duża liczba ćwiczących - tworzy się kolejka do zadania głównego.

Cechy zadania dodatkowego

• znane, łatwe i bezpieczne

• zmienne mięśniowo z zadaniami głównymi.

• jak najbardziej atrakcyjne

• narzucone lub wg. własnego pomysłu ( nauczyciel stawia tylko problem do wykonania - sposób zależy od ucznia)

• kształtujące motorykę lub doskonalące umiejętności i utrwalające wiadomości.

FORMA - OBWÓD ĆWICZEBNY - bardzo intensywna forma.

Cechy charakterystyczne

• stanowiska, na których uczniowie wykonują ćwiczenia indywidulanie lub grupowo(max 6)

• czas ćwiczenia na stanowisku 30 do 60 sekund( lub wykonanie określonej ilości powtórzeń)

Organizacja

• wszyscy ćwiczą równocześnie.

• zadania łatwe, proste i bezpieczne

• stosujemy zasadę wszechstronności i zmienności pracy mięśniowej w obwodzie.

• przerwa pomiędzy jednym a drugim stanowiskiem jest stała(krótka) - zazwyczaj wynosi tyle, aby zmienić stanowisko i przygotować się do następnego ćwiczenia. - zachowanie ciągłości wysiłku.

• obciążenie dozowane jest poprzez:

• czas ćwiczeń od 30s do 60 lub 2 min.

• poprzez ilość wykonywanych obwodów i przerwę pomiędzy nimi.

• podczas ćwiczeń stale motywujemy uczniów.

• przykłady obwodów

• siłowe

• zwinnościowe

• skocznościowe

• ogólnorozwojowe

Zastosowanie

• kształtowanie sprawności motorycznej

• NIE uczymy nowych rzeczy i technik sportowych.

• doskonalenie umiejętności???

• utrwalanie wiadomości przez samodzielną pracę ucznia.

Wady

• tylko kształtowanie sprawności fiz.

• duża ilość wymaganego sprzętu i trudna do sprawnej organizacji

• ograniczona kontrola nad ćwiczącymi

Zalety

• bardzo duża intensywność

• duże efekty sprawnościowe

• proste ćwiczenia zachęcają do wykonywania

• efekt wychowawczy - samodzielna praca ucznia.

FORMA - TOR PRZESZKÓD - inaczej OBWÓD STACYJNY

Cechy charakterystyczne

• ćwiczenia wykonywane są jedno za drugim (strumieniem)

• jest określony start i meta

• zadania ruchowe w torze są pojedyńcze

• NIE uczymy ani nie doskonalimy techniki i nowych ćwiczeń

• NIE wykorzystujemy toru w całej głównej części lekcji.

Zastosowanie

• jedynie kształtowanie sprawności motorycznej

• siła

• zwinność

• skoczność

Zasady organizacji

• u małych dzieci mniejsza ilość przeszkód (4-5), dalej od 6 do 10 przeszkód

• zmienność i wszechstronność pracy mięśniowej

• zadania w torze przeszkód są łatwe i bezpieczne - najlepiej oparte na naturalnych ruchach człowieka

• rzucanie

• bieganie

• pełzanie

• czworakowanie

• wspinanie

• dobrze wykorzystana przestrzeń - tor puszczamy także środkiem sali(tam jest najbezpieczniej), a nie tylko po obwodzie.

• start kolejnych osób jest tak zorganizowany, aby nie wchodziły sobie na plecy.

• intensywność dozujemy przerwami pomiędzy poszczególnymi seriami toru i szybkością pokonywania przeszkód.

Bezpieczeństwo

• odpowiednie odległości od ścian i przeszkód

• brak trudnych elementów, wymagających skupienia i pewnej techniki - tor powinien być łatwy, ponieważ ćwiczący ma niewiele czasu na przygotowanie się pomiędzy kolejnymi przeszkodami

• brak takich ćwiczeń jak

• przewroty

• skoki przez przyrządy

• trudne ćw. równoważne

• ćwiczenia siłowe z dużymi obciążeniami

• szybkie biegi ze zmianami kierunków na małej przestrzeni.

Wady

• trudna do organizacji i wymagająca dużo sprzętu

• wąskie zastosowanie - tylko motoryka

• potrzebna odpowiednia dyscyplina grupy

Zalety

• atrakcyjna

• możliwość indywidualizacji tempa i sposobu pokonywania przeszkód do jednostki

• duża intensywność

• dobra forma do diagnozowania poziomu ogólnej sprawności fizycznej.

FORMA - INDYWIDUALNA

Cechy charakterystyczne

• wszyscy ćwiczą jednocześnie

• opiera się na inwencji twórczej ćwiczącego

• nauczyciel daje ogólne zadanie - sposób wykonania określa sam uczeń np:

• wykonaj dowolne podskoki ze skakanką

• wykonaj ćwiczenie siłowe z użyciem drabinek

• intensywność jest dobierana przez ucznia

Zastosowanie

• w wybranych fragmentach lekcji możemy ją wykorzystać

• wykorzystywana w starszych klasach - gdzie jest dobra baza wiedzy i odpowiedzialności ucznia

Wady

• ograniczona kontrola nad uczniami

• bezpieczeństwo

• poprawność ćwiczeń i ich korekta

• wymaga wysokiego poziomu grupy z zakresu

• wiedzy

• sprawności

• dyscypliny

Zalety

• pozwala na kształtowanie samodzielności, odpowiedzialności i inwencji

• ćwiczenia są dobierane indywidualnie - uczeń wykonuje to ćwiczenie, które sobie wybierze

• przydatne przy powtórkach wiedzy i informacji.

PODZIAŁ UCZNIÓW

Cel podziału

• modyfikowanie intensywności ćwiczeń

• ułatwia wykorzystanie sprzętu(przy małej ilości)

• zapewnia lepszą kontrolę nad grupą

• pozwala na odpowiednie wykorzystanie przestrzeni

• uatrakcyjnia ćwiczenia i daje możliwości indywidualizacji.

• wdraża do pracy zespołowej

• wyróżniamy podział losowy lub celowy wg kryteriów - sprawnościowych, wychowawczych, morfologicznych.

Formy podziału

1. Pary - podział losowy lub celowy

1. partner zapewnia pomoc, ochronę, asekurację.

2. jest przeciwnikiem, balastem lub partnerem

2. Grupy - podział losowy, tylko na jednej lekcji

1. ćwiczenia w grupach łatwe, bezpieczne, w których nie ma znaczenia kryterium morfologiczne czy sprawnościowe

2. początkowa faza nauki nowych rzeczy przy zachowaniu ww kryterium.

3. Drużyny - podział celowy, kryterium sprawnościowe

1. tworzone w przypadku gier i zabaw - obie drużyny powinny prezentować podobny poziom umiejętności i sprawności oraz mieć kapitana

4. Zastępy stałe - podział celowy, kryterium wychowawcze

1. Celem jest wdrożenie do pracy zespołowej, zastępy są ustalane na dłuższy okres czasu

1. sprawność nie jest ważna, różnice wyrównują się w krótkim czasie.

2. osoby w zastępach muszę się lubić i akceptować

5. Zastępy sprawnościowe - podział celowy, kryterium sprawnościowe

1. podział wg sprawności, umiejętności - lepsi tworzą jeden zastęp, słabsi - drugi.

2. podział ten umożliwia indywidualizację zadań dla poszczególnych uczniów - uczniowie sprawni stawiani są przed trudniejszymi zadaniami, natomiast uczniowie słabsi przed łatwiejszymi.

3. w trakcie postępu uczniów słabszych mogą być oni przesuwani do grupy sprawniejszej.

6. Zastępy sprawnościowe zmienne - podział celowy, kryterium sprawności specjalnej w konkretnej dyscyplinie sportu

1. podział na zastępy uczniów mniej lub bardziej sprawnych jak w przypadku nr. 5

2. składy zastępów zmieniają się zależnie od umiejętności w danej dyscyplinie - ktoś jest dobry w siatkówkę ale słaby w gimanstyce.

ORGANIZACJA LEKCJI - ELEMENTY

MANEWROWANIE GRUPĄ

1. Wprowadzanie w ruch, zatrzymywanie

• ustalić sygnały - dźwięki, hasła, bodźce wizualne

• nie powielać sygnałów

• po jakimś czasie zmieniać sygnały

• Tworzenie ustawień

• na sygnały

• ustawiać grupę we właściwym miejscu i unikać ustawiania w jednym miejscu

• wykorzystać formy porządkowe

• ustalać punkty orientacyjne - linię, elementy boiska

• ustawiać tak aby uczniowe nie przeszkadzali sobie.

• nie więcej niż 2 kierunki ruchu na sali.

• Podział uczniów - stosować różne formy podziałów

• Zmiany form ustawień

• nie przeprowadzać częstych zbiórek i planować łatwo przekształcane ustawienia

• przy zmianach zespołów podać kto, którędy, gdzie i do jakiej pozycji końcowej

• zmiany ustawień łączyć z ćwiczeniami.

SPRZĘT

1. Przechowywanie - uporządkowany, łatwy dostęp i sprawdzany czy nadaje się do użytku

2. Przygotowanie sprzętu przed lekcją - ilość i rozmieszczenie na sali - sprzęt przeliczamy przed i po lekcji.

3. Rozdawanie i zbieranie

• mówimy kto i jakie przedmiot pobiera i jaką pozycję końcową przyjmuje

• łączymy pobieranie sprzętu z ćwiczeniami - np. berek - złapany bierze szarfę

• wyznaczamy odpowiedzialnych za rozdany sprzęt.

• Rozstawianie przyrządów

• uczniowie pomagają rozstawiać ( część pomaga, część siedzi i czeka)

• wyznaczać odpowiednią ilość osób do danego sprzętu

• określić gdzie ustawić przyrząd i co dalej niosący mają robić.

• wykorzystywać nie-ćwiczących

DOBÓR ĆWICZEŃ

• zasada jednego niebiezpieczeństwa

• ćwiczenia tworzą ciąg logiczny ( osnowa)

• najwyżej dwa kierunki ruchu na sali

• wykorzystanie całego sprzętu i przestrzeni

• ćwiczenia dobieramy, aby były wyzwaniem dla uczniów o różnym poziomie sprawności

• zmiany pozycji łączymy z ćwiczeniami

NAUCZYCIEL

1. Dobór słownictwa

• krótko, zwięźle

• język fachowy dostosowany do wieku odbiorcy

• Pokaz

• Ustawienie względem grupy

• nauczyciel zawsze widzi wszystkich

• nauczyciel ustawiony jest przy najtrudniejszym zadaniu

• ustawienie nauczyciela względem warunków atmosferycznych.

• Ubiór - strój sportowy

• Styl prowadzenia zajęć

• Wzór osobowy - modelowanie, cechy osobowości, talent i tak pedagogiczny, konsekwencja.

MIEJSCE ĆWICZEŃ

• przed zajęciami sprawdzamy stan obiektu

• dobrze wykorzystujemy przestrzeń.

Cwiczenia w terenie/boisku/basenie

• określamy granicę ćwiczeń

• kontrolujemy obecność bez zbiórek

• ustawiamy się odpowiednio do wiatru i słońca

• utrzymujemy kontakt wzrokowy i słuchowy z grupą

• przeliczamy sprzęt przed i po zajęciach

• wyznaczamy odpowiedzialnych za dany sprzęt.

Copyrights Tomasz Garczarczyk TM ;) Prowadzący: Dr. Olex Zarychta. WF 1st. III sem. 2010/2011

6

---