Zajęcia organizacyjne. Rozbicie dzielnicowe w Polsce

podręcznik, str. 15-19 i 23-24

1. Rywalizacja o władzę synów Bolesława Krzywoustego:

1. przegrana wojna Władysława Wygnańca z braćmi ( musiał uciekać z kraju stąd przydomek), seniorem Bolesław Kędzierzawy, który szybko doczekał się interwencji zbrojnej cesarza Fryderyka Barbarossy w obronie Wygnańca i musiał złożyć hołd lenny w Krzyszkowie w roku 1157

2. zjazd w Łęczycy 1180- Kazimierz II Sprawiedliwy seniorem ( właściwie od roku 1177 gdy biskup i możnowładcy krakowscy wygnali Mieszka III Starego i powołali na tron krakowski Kazimierza Sprawiedliwego)

- złamanie zasady senioratu - żył jeszcze starszy od Kazimierza rządzący

Wielkopolską Mieszko III Stary

• przywileje dla duchowieństwa: zakaz konfiskaty dóbr zmarłych biskupów ( złamanie prawa groziło nałożeniem klątwy),

• zgoda możnych na dziedziczenie Krakowa przez synów Kazimierza Sprawiedliwego

1. przydomki książąt piastowskich:

- odniesienie do wyglądu: Henryk Brodaty, Bolesław Wysoki, Władysław Łokietek, Mieszko Plątonogi, Władysław Laskonogi , Henryk Brzuchaty, Bolesław Kędzierzawy

- wskazanie na cechy charakteru: Henryk Pobożny, Bolesław Rogatka, Kazimierz Sprawiedliwy, Bolesław Wstydliwy, Bolesław Rozrzutny, zagraniczni władcy: Swen Widłobrody, Henryk Ptasznik, Jan bez Ziemi, Filip IV Piękny, Ryszard Lwie Serce, Jan Szalony, Harald Sinozęby, Albrecht Niedźwiedź, Karol Młot , Karol Szalony, Harald Zająconogi

2. zjazd w Gąsawie 1227- zamordowanie Leszka Białego ( spisek księcia wielkopolskiego Władysława Odonica i władcy Pomorza Świętopełka II)

- upadek zasady pryncypatu- Małopolska z Krakowem ( dzielnica senioralna) staje się odtąd zwykła dzielnicą dziedziczną

2. Skutki rozbicia dzielnicowego:

1. decentralizacja - rozdrobnienie feudalne- podział na kilkanaście małych i słabych księstw ( w dodatku ciągle ze sobą walczących)

2. wzrost pozycji możnowładców i duchowieństwa ( liczne przywileje, fundacje kościelne, immunitety, zwolnienia od danin, posług na rzecz księcia)

3. zagrożenia zewnętrzne księstw piastowskie:

- najazdy pogańskich ludów bałtyckich: Prusów, Litwinów, Jaćwingów

- zależność Pomorza Zachodniego ( Szczecińskiego) od cesarza (1181 hołd lenny wobec cesarza Fryderyka Barbarossy)

• ekspansja Marchii Brandenburskiej ( ziemia lubuska, Nowa Marchia)

• samodzielność Pomorza Gdańskiego

1. narodziny tożsamości narodowej w Koronie Królestwa Polskiego ( wobec napływu i rosnącego znaczenia cudzoziemców) - rola organizacji kościelnej ( arcybiskup Jakub Świnka nakazał wszystkim księżom uczyć się języka polskiego)

3. Najazd mongolski ( tatarski) na Polskę w roku 1241

a. klęska wojsk polskich pod Legnicą 9 IV 1241 r.- śmierć księcia Henryka Pobożnego

( o sukcesie wojsk mongolskich pod wodzą Pajdara zadecydowało użycie gazów bojowych i manewr pozorowanej ucieczki )

b. ogromne zniszczenia gospodarcze i rozdrobnienie dzielnicowe ( po śmierci Henryka Pobożnego jego księstwo uległo podziałowi na siedem dzielnic)

4. Gospodarka okresu rozbicia dzielnicowego:

1. utrudnienia w rozwoju gospodarki- cła, bandy rabusiów,

2. osadnictwo ( kolonizacja głównie Niemców ) na prawie niemieckim

3. lokacja miast na prawie niemieckim, w XIII w. około 100 miast

4. rozwój górnictwa ( złoto- Złotoryja), sól ( Wieliczka, Kraków)

---