NARZĘDZIA ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ

Są wykorzystywane do:

zbierania, przetwarzania informacji,

do nadzorowania procesu zarządzania przez

jakość ,

do wykrywania błędów, wad i nieprawidłowości

w przebiegach procesów, produktach lub

usługach.

Pozwalają na:

- wizualizację danych,

- monitorowanie działań (procesów) w całym

cyklu życia wyrobu,

- diagnozowanie procesów,

- sprawdzania efektywności podjętych działań.

Podział narzędzi zarządzania jakością

1) Tradycyjne narzędzia jakości

- Diagram przebiegu procesu (schemat blokowy),

- Karta kontrolna,

- Arkusz analityczny,

- Diagram przyczynowo-skutkowy (Ishikawy, "rybia ość"),

- Diagram Pareto (Lorenza),

- Histogram,

- Punktowy diagram korelacji.

2) Nowe narzędzia jakości

- Diagram pokrewieństwa, relacji, macierzowy, i

strzałkowy,

- Macierz analizy danych,

- Drzewo decyzyjne,

- Wykres programowy procesu decyzji.

3) Dodatkowe narzędzia jakości

 Wizualizacja danych,

Analiza pola sił,

Metoda ABCD,

Metoda ABC,

Analiza oddziaływań,

Burza mózgów.

Diagram przyczynowo-skutkowy (Ishikawy, "rybia ość")

Kaoru Ishikawa, profesor Uniwersytetu Tokijskiego,

opublikował założenia swojego wykresu w 1962 roku.

Jego celem jest rozpoznanie przyczyn poniesionych

lub potencjalnych niepowodzeń przedsięwzięć

(przyczyn i skutków).

Zakres jego stosowania początkowo był ograniczony

jedynie do przemysłu, lecz w krótkim czasie okazała

się ona przydatna w wielu innych dziedzinach

(usługach, administracji, zarządzaniu projektami).

Sporządzanie wykresu musi być wysiłkiem wielu

pracowników organizacji, ludzi o dużej wiedzy

specjalistycznej i woli ujawnienia przyczyn

wadliwości, w tym także spowodowanych przez

siebie.

Bardzo przydatne jest stosowanie w trakcie budowy

schematu metod heurystycznych.

Budowa diagramu Ishikawy

Wykres składa się ze strzałek wraz z opisami.

Pokazane na rysunku kategorie przyczyn zwykle

wybierane są z zestawu 5M:

1.człowiek (Man),

2.maszyna (Machine),

3.materiał (Material),

4.stosowana metoda (Method),

5.kierownictwo (Management).

Spotyka się również inne zestawy, np. 5M+E gdzie

dochodzi jeszcze otoczenie (Environment) lub układ

6M gdzie dochodzi pomiar (Mesurement).

Można także używać innych kategorii (np. procedury,

wyposażenie, materiały, informacje, ludzie)

zależnie od dziedziny, w jakiej wykres jest stosowany.

Dalsza praca nad diagramem polega na

uszczegółowieniu każdej z przyczyn, czyli na

przykład odpowiada się na pytanie, dlaczego

człowiek popełnia błąd? Można odpowiedzieć

na to pytanie:

- „ponieważ nie ma wystarczających

kompetencji”,

Człowiek Metody Zarządzanie

Materiały Maszyny Otoczenie

Problem

- „ponieważ jest zmęczony”,

- „ponieważ działają na niego czynniki

rozpraszające”,

- „ponieważ nie otrzymał na czas informacji”, itd.

Następnie stawiane są kolejne pytania

„dlaczego?” Na przykład, „dlaczego nie ma

wystarczających kompetencji?” i tu też

znajdujemy kolejne odpowiedzi.

Proponuje się zadawać takie pytania

pięciokrotnie (metoda Toyoty) tak długo, jak to

jest konieczne.

Rozbudowa wykresu kończy się w momencie pełnego

zidentyfikowania zjawiska.

Zastosowanie diagramu Ishikawy

Układ przedmiotowy przyczyn

Układ technologiczny przyczyn

.

Jeżeli zespół sporządzający wykres posiada dane,

które pozwolą na przedstawienie przyczyn w formie

liczbowej, można wykorzystać zaproponowany przez

Sankey\'a zbilansowany wykresy rybich ości

określający udziały procentowe przyczyn

powstawania błędów.

Diagram Pareto

Nawiązuje do zasady, że zwykle 20-30%

przyczyn decyduje o 70-80% skutkach. Ta

prawidłowość dotyczy tego, co dzieje się w

przyrodzie, technice, działalności człowieka, itd.

Diagram Pareto jest zwykle stosowany po

dokonaniu identyfikacji przyczyn powstawania

problemów. Budowa wykresu zwykle polega na:

- zebraniu informacji o badanym procesie,

związanych z problemem,

- wyznaczenie współczynników, wielkości

które umożliwią mierzenie wyników

problemu,

- ustawienie w kolejności przyczyn poczynając

od tej, która ma największą wagę,

- wyznaczenie procentowych wartości

skumulowanych i połączenie ich linią,

- przeprowadzenie analizy wykresu w celu

określenia przyczyn lub grup przyczyn,

którymi należy zająć się w pierwszym

rzędzie.

Po podjęciu działań związanych ze

zmniejszeniem oddziaływania bądź całkowitą

likwidacją najważniejszych problemów

sporządza się nowy wykres Pareto, który

wykaże skuteczność podejmowanych działań

oraz może spowodować skoncentrowanie

uwagi na innych przyczynach, które w tym

momencie są najistotniejsze.

\

---