Politechnika Śląska Wydział Inżynierii Materiałowej i Metalurgii
Seminarium
TEMAT: Narzędzia zarządzania jakością
Uwagi prowadzącego:
Podpis prowadzącego:	Imię i nazwisko: Michał Rudka, Paweł Palej
	Grupa: ZIP41 Sekcja: 1

Narzędzia zarządzania jakością - służą do zbierania i przetwarzania danych związanych z różnymi aspektami zarządzania jakością, oddziaływanie na jakość jest krótkoterminowe.
Narzędzia zarządzania jakością .Ich znaczenie wynika z faktu, że bez dysponowania rzetelnymi
i pełnymi informacjami, trudno mówić o podejmowaniu skutecznych działań w zakresie systematycznego doskonalenia jakości.
Do tradycyjnych NZJ zaliczane są schemat blokowy, diagram przyczyn i skutków - diagram Ishikawy, diagram Pareto-Lorenza, arkusze kontrolne, histogram, wykres korelacji zmiennych i karty kontrolne Shewharta.

Schemat blokowy przedstawia w sposób graficzny ciąg działań realizowanych w danym procesie, przepływy informacji, przepływy materiałów itp. Nazywany jest często schematem przepływu lub algorytmem. Przedstawienie ciągu działań w postaci schematu blokowego pozwala lepiej zrozumieć istotę procesu.

Wykres przyczynowo-skutkowy Ishikawy,

Zwany także wykresem rybiej ości stanowi graficzne przedstawienie powiązań między czynnikami działającymi na proces i skutkami, które one powodują. Jest pomocny przy rozwiązywaniu problemów, jakie mogą wystąpić w procesie. Ishikawa opracował go specjalnie dla przedsiębiorstw działających w przedsiębiorstwach japońskich.

Przygotowanie diagramu Iskikawy powinno być realizowane w grupie.
Opracowanie diagramu może być realizowane w kilku fazach:
1. Określenie przyczyn głównych (ogólnych).
2. Określenie czynników drugorzędnych (szczegółowych).
3. Wybór czynnika krytycznego.

Rys. 1 Wykres przyczynowo-skutkowy c.d

Diagram Pareto-Lorenza

Opiera się na stwierdzonej empirycznie prawidłowości, że w przyrodzie, technice, działalności człowieka itp. zazwyczaj 20-30% przyczyn (czynników) decyduje o około 70-80% skutków. Zidentyfikowanie tych przyczyn w przypadku SZJ pozwala na wyznaczenie kierunków działań, które szczególnie efektywnie mogą przyczynić się do doskonalenia procesów i podnoszenia poziomu jakości wyrobów.

Budowę diagramu wykonuje się w następujących fazach:
· kompletowanie informacji o badanym procesie, mających związek z określonym problemem,
· określenie wielkości, mierzy wynik procesu w aspekcie rozpatrywanego problemu,
· uszeregowanie, na podstawie zebranych informacji oraz wiedzy o procesie przyczyn ze względu
na siłę ich oddziaływania na wynik procesu,
· wyznaczenie skumulowanych wartości procentowych każdej przyczyny,
· połączenie linią punktów odpowiadających wartościom skumulowanym,
· przeprowadzenie analizy wykresu w celu wyznaczenia grupy przyczyn, które powinny być zbadane (usunięte, ograniczone itp.) w pierwszym rzędzie.

Rys. 2 Diagram Pareto-Lorenza.

Arkusze kontrolne.

Pomagają w zbieraniu i porządkowaniu informacji dotyczących konkretnego wyrobu lub procesu.
Na arkusze nanosi się dane o zdarzeniach związanych z rozpatrywanym wyrobem lub procesem,
w szczególności o częstości i miejscu ich występowania. Układ arkusza powinien eksponować cel,
dla którego został stworzony. Histogram to narzędzie do pokazywania wykresów zmienności, wizualnego przedstawiania informacji o przebiegu procesu oraz podejmowania decyzji odnośnie tego, na czym należy się skupić w działaniach. Przed wykreśleniem histogramu należy:
· określić przedział zmienności analizowanej wielkości,
· wyznaczyć liczbę przedziałów szeregu rozdzielczego.

Karty kontrolne Shewharta są podstawowym narzędziem w statystycznym nadzorowaniu
i sterowaniu procesów, zwłaszcza w produkcji seryjnej. Prowadzenie karty kontrolnej jest związane
z pobieraniem z procesu, w ustalonych, regularnych odstępach czasu, próbek
(próbka oznacza np. kilka egzemplarzy wyrobu) o określonej liczebności. Dla każdej próbki obliczane są miary statystyczne, np. średnia arytmetyczna, mediana, rozstęp lub odchylenie standardowe wybranej cechy. Częstotliwość pobierania próbek oraz ich liczebność powinny być tak ustalone,
aby wykres obliczonych wartości wykazywał wszelkie istotne zmiany zachodząc w kontrolowanym procesie.
W ostatnich latach do zestawu NZJ dołącza się grupę tzw. „nowych narzędzi zarządzania jakością.

Diagram pokrewieństwa -jest wykorzystywany do porządkowania rozproszonych danych
i informacji zebranych przykładowo w wyniku „burzy mózgów". Porządkowanie polega na tworzeniu nie więcej niż dziesięciu kategorii pojęć. Sortowanie pomysłów ma charakter intuicyjny. Problem określony w wyodrębnionej grupie jako wiodący wyznacza nazwę grupy. Diagram pokrewieństwa stanowi materiał wyjściowy do dalszej pracy z innymi narzędziami, takimi jak diagram Ishikawy lub diagram relacji.

Diagram systematyki - nazywany także diagramem drzewa, wykresem typu drzewo lub drzewem decyzyjnym. Wykorzystywany jest w procesach planowania. W pierwszym przypadku przypomina wykres Ishikawy, w drugim - popularny schemat blokowy. Diagram logicznie i chronologicznie porządkuje przyczyny lub zadania ze względu na zdefiniowany cel, zgodnie z zasadą „od ogółu do szczegółu". Jego weryfikacja polega na sprawdzeniu, czy zdefiniowane czynności szczegółowe umożliwiają realizację celu głównego i odwrotnie, czy analizując cel główny znajduje się
np. wskazówkę, jak go zrealizować.

Macierzowa analiza danych - określana także jako wykres analizy danych lub tablicowa analiza danych. Celem jej stosowania jest analiza danych zawartych w diagramach macierzowych. Ukazuje zależności między dwoma zbiorami danych nie powiązanych ze sobą funkcjonalnie. Taki sposób prezentacji danych jest wykorzystywany przede wszystkim w marketingu, np. w trakcie szukania nisz rynkowych.

Wykres programowy procesu decyzji - lub karta planowania procesu decyzji, diagram planowania procesu decyzyjnego. Umożliwia wybór optymalnej drogi osiągnięcia zamierzonego celu. Budowa diagramu polega na tworzeniu pierwotnego schematu. Wykres może zostać rozszerzony o informacje, dotyczące osób odpowiedzialnych oraz terminy realizacji działań, prowadzących do ustalonego celu. Wykres „symuluje" możliwy rozwój wydarzeń. Wykres programowy procesu decyzji wykorzystywany jest do rozwiązywania problemów o dużym stopniu niepewności.

Diagram relacji - określany także jako wykres współzależności przyczyn. Został zaprojektowany dla wskazania przyczyn występowania problemu oraz określenia ich wzajemnych powiązań. Jest podobny do diagramu Ishikawy, definiuje jednak nie tylko powiązania na linii „przyczyna - skutek", ale określa także powiązania „przyczyna - przyczyna". Elementy diagramu, do lub od których jest skierowana największa liczba powiązań stanowią punkt wyjścia do dalszych analiz. Diagram relacji służy jako punkt wyjścia do planowania działań korygujących.

Diagram macierzowy- nazywany także diagramem tablicowym. Przedstawi powiązania elementów (zadań, czynności, procesów, proponowanych rozwiązań) oraz rodzaj i „siłę" związku.
Dobór elementów diagramu może stanowić efekt prac, wykorzystujących inne narzędzia, np. burze mózgów lub analizę oddziaływań.. Metoda ta powstała w celu rozpoznania zależności pomiędzy wymaganiami klienta a parametrami wyrobu i umożliwiającego ustalenie jego cech .

Histogram .

Wykres słupkowy przedstawiający rozkład częstości.
Wykresy korelacji są graficzną ilustracją związku zachodzącego pomiędzy dwiema zmiennymi.
Są one stosowane w przypadkach, gdy konieczne jest zbadanie zależności między dwoma czynnikami, np. potwierdzenie zależności przyczynowo-skutkowych wykorzystywanych w sterowaniu jakością. Histogram to narzędzie do pokazywania wykresów zmienności, wizualnego przedstawiania informacji o przebiegu procesu oraz podejmowania decyzji odnośnie tego, na czym należy się skupić
w działaniach. Przed wykreśleniem histogramu należy: określić przedział zmienności analizowanej wielkości i wyznaczyć liczbę przedziałów szeregu rozdzielczego.