CZĘŚĆ VIII - DZIAŁANIA ZESPOŁOWE:

ROZDZIAŁ I - IMPREZY MASOWE I ZGROMADZENIA

Organizowane imprezy masowe stwarzają pewne zagrożenia dla bezpieczeństwa
i porządku publicznego. Zagrożenia te są często uzależnione od charakteru imprezy, jej rozmiarów, miejsca odbywania oraz liczby i charakteru osób uczestniczących. Wszystko to determinuje sposób działania organów odpowiedzialnych za bezpieczeństwo podczas ich trwania, zadania i specyficzny sposób postępowania Policji. W przypadku działań zabezpieczających imprezy masowe ogólnym zadaniem Policji jest ochrona bezpieczeństwa
i porządku publicznego, zapewnienie spokoju, zapobieganie ekscesom chuligańskim oraz przeciwdziałanie niszczeniu mienia i naruszeniom prawa.

Warunki bezpieczeństwa imprez masowych, tryb wydawania zezwoleń na ich przeprowadzenie oraz zasady odpowiedzialności organizatorów tych imprez za szkody wyrządzone w miejscu i czasie trwania imprezy, a także zasady odpowiedzialności organizatorów imprez masowych i ich uczestników określa ustawa o bezpieczeństwie imprez masowych.

1. Pojęcie imprezy masowej i imprezy masowej o podwyższonym ryzyku.

Pod pojęciem imprezy masowej, zgodnie z tekstem ustawy, należy rozumieć imprezę sportową, artystyczną lub rozrywkową, na której liczba miejsc dla osób na stadionie, w innym obiekcie nie będącym budynkiem lub na terenie umożliwiającym przeprowadzenie imprezy masowej wynosi - nie mniej niż 1000, a w przypadku hali sportowej lub innego budynku umożliwiającego przeprowadzenie imprezy - nie mniej niż 300.

Impreza masowa o podwyższonym ryzyku to impreza, w czasie której, jak wynika
z posiadanych informacji i dotychczasowych doświadczeń dotyczących zachowania osób uczestniczących, istnieje obawa wystąpienia aktów przemocy lub agresji, w przypadku organizacji takiej imprezy wymienione wcześniej liczby miejsc dla osób wynoszą odpowiednio 300 i 200.

Do imprez masowych wysokiego ryzyka można zaliczyć międzypaństwowe i niektóre ligowe lub pucharowe mecze piłki nożnej oraz niektóre inne międzypaństwowe i krajowe zawody sportowe, koncerty, festyny i widowiska artystyczne skupiające kilka tysięcy widzów lub antagonistyczne subkultury młodzieżowe, a których przebieg w ostatnim okresie wymagał interwencji Policji.

Zabezpieczenie imprezy to ogół skoordynowanych przedsięwzięć podejmowanych przez organizatora imprezy, wójta, burmistrza, prezydenta miasta, starostę, wojewodę, Policję, Państwową Straż Pożarną i inne jednostki organizacyjne ochrony przeciwpożarowej, służbę zdrowia, a w razie potrzeby przez inne właściwe służby i organy.

W myśl wspomnianej ustawy nie są imprezami masowymi imprezy odbywające się
w teatrach, kinach, operach, operetkach, filharmoniach, domach kultury, muzeach, bibliotekach i galeriach sztuki, a także imprezy organizowane w placówkach oświatowych, imprezy sportowe organizowane wyłącznie dla sportowców niepełnosprawnych, imprezy organizowane w ramach współzawodnictwa sportowego dzieci i młodzieży oraz imprezy rekreacyjne. Ponadto przepisów ustawy nie stosuje się do imprez masowych nieodpłatnych organizowanych na terenach zamkniętych będących w trwałym zarządzie jednostek organizacyjnych podległych, podporządkowanych lub nadzorowanych przez: ministra obrony narodowej, sprawiedliwości oraz ministrów właściwych do spraw wewnętrznych, do spraw oświaty
i wychowania, do spraw szkolnictwa wyższego, oraz do spraw kultury fizycznej i sportu.

2. Obowiązki organizatora imprezy masowej.

Szczegółowe obowiązki organizatora określa ustawa o bezpieczeństwie imprez masowych. oraz rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 marca 1998 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobów działania służb porządkowych organizatora imprezy masowej.

1. Obowiązki organizatora wynikające z ustawy.

Organizator imprezy masowej jest zobowiązany, nie później niż 14 dni przed planowanym terminem rozpoczęcia imprezy, wystąpić do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, właściwego ze względu na miejsce imprezy, z wnioskiem o wydanie zezwolenia na przeprowadzenie imprezy masowej. Do wniosku, o którym mowa, dołącza między innymi opinie właściwych miejscowo komendantów powiatowych (miejskich) Policji i Państwowej Straży Pożarnej oraz kierownika pogotowia ratunkowego, które muszą zawierać informacje
o niezbędnej wielkości sił i środków potrzebnych do zabezpieczenia imprezy, zastrzeżeniach do stanu technicznego obiektu oraz o przewidywanych przez Policję zagrożeniach.

Ponadto organizator imprezy masowej, nie później niż na 14 dni przed imprezą jest zobowiązany zwrócić się do Komendanta Wojewódzkiego Policji o udzielenie informacji
o osobach objętych rejestrem, prowadzonym przez KGP, wobec których prawomocnym orzeczeniem o ukaraniu za wykroczenia wymierzono środek karny - zakazu wstępu na imprezę masową oraz prawomocnym orzeczeniem sądu zobowiązującym do powstrzymania się od przebywania w miejscach przeprowadzania imprez masowych.

Osoby obecne na imprezie masowej są zobowiązane zachowywać się w sposób niezagrażający bezpieczeństwu innych osób obecnych na tej imprezie, a w szczególności przestrzegać postanowień regulaminów obiektu i imprezy. Osobom obecnym na imprezie zabrania się wnoszenia i posiadania broni lub innych niebezpiecznych przedmiotów, materiałów wybuchowych, wyrobów pirotechnicznych, materiałów pożarowo-niebezpiecznych, napojów alkoholowych, środków odurzających lub substancji psychotropowych

2.2. Uprawnienia służb porządkowych.

Służby porządkowe organizatora imprezy, legitymujące się widocznym identyfikatorem, są uprawnione do:

• sprawdzania uprawnień do przebywania na imprezie,

• legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości,

• przeglądania zawartości bagaży i odzieży osób w przypadku podejrzenia, że osoby te wnoszą lub posiadają przedmioty, których nie wolno wnosić na imprezę,

• stwierdzania uprawnień do przebywania na imprezie,

• wydawania poleceń porządkowych osobom zakłócającym porządek publiczny lub zachowujących się niezgodnie z regulaminem imprezy, a w przypadku niewykonania tych poleceń - do opuszczenia imprezy,

• ujęcia, w celu niezwłocznego przekazania Policji, osób stwarzających bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia, a także chronionego mienia.

Służby organizatora imprezy masowej są zobowiązane do usunięcia osób, które swoim zachowaniem zakłócają porządek publiczny lub zachowują się niezgodnie z regulaminem imprezy. W przypadku gdy działania te są nieskuteczne, organizator lub kierownik
ds. bezpieczeństwa występuje o pomoc do Policji, potwierdzając ten fakt pisemnym zgłoszeniem. W tej sytuacji służby porządkowe organizatora wykonują polecenia Policji.

3. Zadania i obowiązki Policji w zakresie zabezpieczania imprez i uroczystości
   o charakterze masowym.

Zadania policji w ramach zabezpieczenia imprez można podzielić na ogólne, dotyczące wszystkich policjantów biorących udział w zabezpieczeniu oraz zadania szczegółowe, związane z miejscem pełnienia obowiązków przez poszczególne służby. Zadania szczegółowe dotyczą danego odcinka. Zakres i sposób ich wykonania zależy od rodzaju i form ich realizacji, np. patrol, posterunek, kordon, grupy interwencyjne, odwody, punkty zatrzymań, pogotowie RD.

W ramach postępowania Policji w związku z zabezpieczeniem imprez sportowych, artystycznych, rozrywkowych i innych, w zakresie zadań ogólnych, bezpośrednio przed zabezpieczeniem należy dokonać ponownej lustracji obiektu w celu stwierdzenia ewentualnych uchybień mogących mieć wpływ na bezpieczeństwo uczestników, służb porządkowych oraz ewentualnie interweniujących policjantów.

Policjanci biorący udział w zabezpieczeniu powinni pamiętać, aby podejmowane przez nich interwencje były przeprowadzane z zachowaniem szczególnej ostrożności, wzajemnej asekuracji oraz w zależności od charakteru imprezy nie powinny prowadzić do eskalacji zachowań negatywnych. Wszyscy policjanci biorący udział w zabezpieczeniu powinni mieć precyzyjnie określone zadania. Przyjęta taktyka działania musi uwzględniać zasadę, że na Policji spoczywa ustawowy obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa i porządku publicznego. Szczegółowo należy zapoznać policjantów z zadaniami szczegółowymi i przypomnieć
o okolicznościach i zasadach stosowania środków przymusu bezpośredniego.

Ważnym elementem przygotowań do zabezpieczenia imprezy są działania wyprzedzające na trasach dojazdowych, gdzie ewentualne źródła potencjalnych zagrożeń należy eliminować przy udziale właściwych miejscowo jednostek Policji. W przypadku imprez i uroczystości o podwyższonym ryzyku, trasy rozśrodkowania uczestników trzeba objąć bezpośrednim nadzorem patroli policyjnych. Ponadto do działań zabezpieczających i porządkowych można angażować Straż Gminną /Miejską/.

3.1. Planowanie zabezpieczenia imprezy.

Ochrona imprez przez Policję realizowana jest w sposób planowy, poczynając od dokładnego zapoznania się z założeniami i programem imprezy, nawiązania kontaktu roboczego z organizatorem, podjęcie przedsięwzięć profilaktycznych i operacyjno-rozpoznawczych oraz działań zapewniających rozpoznanie miejsca imprezy lub trasy, ponadto należy pamiętać o przygotowaniu planu zabezpieczenia /pierwszą informację o imprezie otrzymuje policja opiniując wniosek organizatora/.

Planując działania ochronno-porządkowe, należy uwzględnić: nie tylko okres trwania imprezy i uroczystości, lecz także okres je poprzedzający i okres po faktycznym ich zakończeniu oraz obszar rozwinięcia działań, który powinien obejmować miejsce ich organizowania, jego bliższe i dalsze otoczenie. Efektem planowania jest opracowanie planu działań ochronno-porządkowych. Powinien on składać się z części opisowej i graficznej. Właściwe wypracowanie schematu działania lub zabezpieczenia wymaga dokładnego przygotowania się i sprawnego kierowania działaniami ochronno-porządkowymi ze względu na sytuację, która może zmieniać się dynamicznie.

3.2. Organizacja dowodzenia.

Skuteczność działań ochronno-porządkowych podczas masowych imprez
i uroczystości publicznych wysokiego ryzyka zależy w dużej mierze od sprawnego systemu dowodzenia. Dlatego system ten w zależności od rangi imprezy lub uroczystości powinien obejmować: sztab, dowódcę operacji, grupę dowodzenia, dowódcę rejonów, sektorów, odcinków, odwodów. W związku z tym należy zwrócić uwagę na zakres zadań realizowanych przez poszczególne elementy tego systemu w kolejnych fazach działania.

Zgodnie z procedurami postępowania Policji podczas zabezpieczania imprez masowych, zgromadzeń, manifestacji oraz innych wystąpień o charakterze masowym, opracowanych przez KGP, struktura dowodzenia podczas realizacji zabezpieczenia imprezy masowej wysokiego ryzyka obejmuje:

• dowódcę działań, którym jest kierownik jednostki Policji szczebla powiatowego lub wyznaczony jego zastępca,

• szefem sztabu odpowiedzialnym za organizacje i koordynację działań policyjnych jest kierownik komórki sztabowej lub innej realizującej to zagadnienie w jednostce odpowiedzialnej za zabezpieczenie,

• dowódcą zabezpieczenia prewencyjnego - odpowiedzialnym za organizacje działań, dowodzenie, w rejonie bezpośrednio przyległym do miejsca odbywania się imprezy masowej, a także za przebieg i rezultaty działań na terenie obiektu w przypadku naruszenia porządku publicznego jest dowódca Oddziałów Policji biorących udział w zabezpieczeniu.

3.3. Formy działań ochronno - porządkowych.

Do podstawowych i szczególnych form działań ochronno-porządkowych zalicza się:

• służbę patrolową /patrole piesze lub zmotoryzowane/,

• posterunki ochronne,

• grupy interwencyjne,

• kordony policyjne,

• odwody,

• pogotowie ruchu drogowego,

• punkty zatrzymań,

• działania rozpraszające,

• patrole wahadłowe,

W celu zapewnienia porządku publicznego na trasach przejazdu uczestników imprez sportowych, głównie środkami PKP, jednostki organizacyjne (KWP oraz jednostki podległe) organizują i wykonują zabezpieczenie przejazdu kibiców. Może to przybierać formę patrolu wahadłowego. Organizacja patroli może być częścią akcji policyjnej mającej na celu zabezpieczenie realizacji dużej imprezy sportowej. Kierownik właściwej jednostki wyznacza dowódcę patrolu i jego zadania.

Patrol wahadłowy to pododdział policjantów, który wykonuje zadania służbowe podczas podróży kibiców, tj. od miejsca wyjazdu grupy i na trasie przejazdu aż do miejsca, w którym odbywa się impreza, a następnie do powrotu na miejsce wyjazdu. Do podstawowych zadań patrolu wahadłowego należy:

• rozpoznanie planów i zamierzeń uczestników imprez podróżujących pociągiem,

• zapewnienie porządku i bezpieczeństwa w miejscu wykonywania służby / rejon wagonów którymi podróżują kibice/,

• po wcześniejszym uzgodnieniu z drużyną konduktorską, eliminowanie ze składu podróżującej grupy osób: nietrzeźwych, posiadających niebezpieczne przedmioty, podejmujących próby niszczenia mienia oraz podróżujących bez opłaty za przejazd oraz innych naruszających regulamin przewozu, wskazanych przez kierownika pociągu

• legitymowanie osób agresywnie zachowujących się

• przekazywanie osób zatrzymanych w związku z naruszeniem przepisów PKP - policjantom pełniącym służbę na stacjach kolejowych.

• ścisła współpraca ze Służbą Ochrony Kolei i obsługą pociągu,

• udzielanie pomocy jednostce organizującej zabezpieczenie imprezy w przypadku zagrożenia porządku.

Skład ilościowy patrolu uzależniony jest od liczebności grupy kibiców, ich zorganizowania i stopnia agresywności. Jeżeli jest to możliwe policjanci wchodzą pierwsi do wagonów razem ze służbami SOK i dokonują sprawdzenia stanu wyposażenia wagonów. Wskazane jest, aby przed wprowadzeniem kibiców do wagonów nawiązać kontakt z nieformalnymi przywódcami grup i pouczyć o sposobie zachowania się. Policjanci zabezpieczają wszystkie wejścia do wagonów, zwracając szczególną uwagę na bezpieczeństwo własne i osób podróżujących.

4. Zasady i formy współdziałania Policji ze służbami porządkowymi organizatora imprezy masowej.

Organizator imprezy masowej jest obowiązany do zapewnienia bezpieczeństwa osobom obecnym na imprezie oraz porządku podczas jej trwania. Może jednak zawrzeć
z właściwym miejscowo komendantem powiatowym (miejskim) Policji porozumienie
o odpłatnym udziale Policji w zabezpieczeniu bezpieczeństwa i porządku publicznego podczas przeprowadzania imprezy masowej. Porozumienie, o którym mowa, jest zawierane po wyrażeniu zgody przez właściwego miejscowo Komendanta Wojewódzkiego Policji i powinno w szczególności określać sposób zabezpieczenia przez Policję bezpieczeństwa
i porządku publicznego, kwotę odpłatności uiszczanej na rzecz Policji przez organizatora imprezy, ponadto zasady i tryb nadzoru Policji nad działalnością służb porządkowej
i informacyjnej oraz kierownika do spraw bezpieczeństwa.

Zgodnie ze zmianą ustawy o Policji policjantowi uczestniczącemu bezpośrednio, na podstawie porozumienia, o którym była mowa wcześniej, w zabezpieczeniu przez Policję bezpieczeństwa i porządku publicznego w trakcie trwania imprezy, wypłaca się dodatkowe wynagrodzenie za każdą rozpoczętą godzinę wykonywania tych czynności, w wysokości 2/170 kwoty przeciętnego miesięcznego uposażenia zasadniczego policjantów wraz
z dodatkami o charakterze stałym, ustalonego za czerwiec roku ubiegłego.

Organizator imprezy masowej odpowiada za rzeczywiste szkody, które poniosła Policja i inne jednostki w związku z ich działaniami w miejscu i czasie odbywania się imprezy. Wspomniane szkody obejmują równowartość zniszczonego lub uszkodzonego mienia użytego przez Policję w związku z działaniami w miejscu i czasie przeprowadzania imprezy. Szczegółowo zasady odszkodowania reguluje Rozporządzenie MSWiA z dn. 7.08.2002 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania szkód poniesionych przez Policję, PSPoż. i inne jednostki ochrony przeciwpożarowej oraz służbę zdrowia w związku z ich działaniami w miejscu i czasie odbywania się imprezy masowej oraz trybu wypłaty odszkodowań przez organizatora.

5. Przepisy karne wynikające z ustawy:

• Kto organizuje imprezę masową bez wymaganego zezwolenia lub niezgodnie
  z warunkami określonymi w zezwoleniu albo przeprowadza ją wbrew wydanemu zakazowi - podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.

• Kto nie wykonuje polecenia porządkowego wydanego na podstawie ustawy lub regulaminu imprezy masowej (obiektu) przez organizatora lub służby porządkowe
  - podlega karze grzywny.

• Kto wnosi lub posiada na imprezie masowej broń, inne niebezpieczne przedmioty, materiały wybuchowe, wyroby pirotechniczne lub materiały pożarowo niebezpieczne
  - podlega karze aresztu lub ograniczenia wolności.

• Kto wnosi lub posiada na imprezie masowej napoje alkoholowe - podlega karze grzywny.

• W razie ukarania za wykroczenia z art. 50, 51, 52a,124, i 143 kw. oraz określone
  w ustawie, podane powyżej, popełnione w związku z imprezami masowymi, można orzec środek karny zakazu wstępu na imprezę masową, na czas od 1 do 3 lat, który może być połączony z obowiązkiem osobistego stawiennictwa na wezwanie powiatowego (miejskiego) komendanta Policji we właściwej ze względu na miejsce zamieszkania ukaranego jednostce Policji w czasie trwania imprezy.

Należy zdawać sobie sprawę, że podczas trwania imprez masowych uczestnicy mogą dopuścić się innych czynów zabronionych, określonych np. w kodeksie karnym lub kodeksie wykroczeń.

6. Pojęcie zgromadzenia publicznego oraz tryb jego rozwiązywania.

Zgromadzeniem jest zgrupowanie co najmniej 15 osób, zwołane w celu wspólnych obrad lub w celu wspólnego wyrażenia stanowiska.

Zgromadzenie publiczne powinno mieć swojego przewodniczącego, który otwiera zgromadzenie, kieruje jego przebiegiem oraz zamyka zgromadzenie. Jeżeli uczestnicy zgromadzenia nie podporządkują się zarządzeniom przewodniczącego, gdy jego przebieg sprzeciwia się ustawie albo narusza przepisy ustaw karnych, przewodniczący rozwiązuje zgromadzenie. Zgromadzenie może być rozwiązane przez przedstawiciela organu gminy, jeżeli jego przebieg zagraża życiu lub zdrowiu albo mieniu w znacznych rozmiarach lub gdy narusza przepisy ustawy albo przepisy ustaw karnych, a przewodniczący uprzedzony o konieczności rozwiązania zgromadzenia wzbrania się to uczynić. Rozwiązanie zgromadzenia następuje przez wydanie decyzji ustnej, poprzedzonej trzykrotnym ostrzeżeniem uczestników o możliwości jego rozwiązania, a następnie ogłoszonej przewodniczącemu w obecności zgromadzonych, któremu nadaje się rygor natychmiastowej wykonalności.

7. Postępowanie Policji w sytuacji zgromadzenia publicznego.

Celem działania Policji podczas zabezpieczenia zgromadzenia legalnego jest głównie niedopuszczenie do:

• zakłócenia przebiegu zgromadzenia przez prowokatorów zwalczających się politycznie lub ideowo ugrupowań czy organizacji,

• zakłócania porządku publicznego przez osoby biorące udział w zgromadzeniu,

• wybryków chuligańskich, niszczenia mienia itp.

Czynności policji przed zabezpieczeniem zgromadzenia powinny polegać na:

• nawiązaniu kontaktu z organizatorem w celu ustalenia organizacji zabezpieczenia,

• uzgodnieniu z organizatorem miejsca, trasy przemarszu miejsc zamknięcia, sposobu oraz kierunku rozejścia się,

• przygotowaniu odpowiednich sił i środków potrzebnych do zabezpieczenia,

• wyznaczeniu dowódcy sił policyjnych biorących udział w ochronie zgromadzenia,

• uzgodnieniu współdziałania policji z organizatorem,

• przygotowaniu miejsca i trasy przemarszu pod względem zabezpieczenia technicznego,

• ewentualnym powołaniu sztabu dowódcy, wyznaczeniu policjantów odpowiedzialnych za poszczególne fazy i elementy zabezpieczenia,

• opracowaniu dokładnego planu zabezpieczenia.

W przypadku zgromadzenia nielegalnego wskazane jest, aby:

• nie dopuścić do zgromadzenia poprzez działania prewencyjne,

• ustalić przewodniczącego i poinformować go o nielegalnym charakterze zgromadzenia oraz wezwać do rozejścia się,

• nie dopuścić do wyruszenia zgromadzenia,

• doprowadzić do bezpośredniego rozśrodkowania nielegalnie zgromadzonych osób,

• prowadzić rejestrację filmową, fotograficzna z przebiegu zgromadzenia,

Podczas działań należy dążyć do ustalenia przywódców w celu pociągnięcia ich do odpowiedzialności z art. 14 ustawy Prawo o zgromadzeniach, a także wzywać do zachowania spokoju, rozejścia się oraz informować zgrupowane osoby o uczestniczeniu w nielegalnym zgromadzeniu. W sytuacji przystąpienia do działań interwencyjnych należy:

• wezwać do zachowania spokoju i rozejścia się,

• przystąpić do intensywnego i ostentacyjnego legitymowania,

• dążyć do zatrzymania lub izolowania osób zakłócających porządek,

• przystąpić do spychania osób w miejsca o mniejszym natężeniu ruchu,

• zdecydować o ewentualnym użyciu pododdziałów policji.

ROZDZIAŁ II - UŻYCIE PODODDZIAŁÓW POLICJI

ORAZ STOSOWANIE PRZEZ NICH ŚRODKÓW PRZYMUSU BEZPOŚREDNIEGO

1. Szyki i ugrupowania pododdziałów Policji.

Podstawowe szyki i ugrupowania pododdziałów Policji to:

1. kordony i dwukordony,

2. linie posterunków i patroli,

3. tyraliery policyjne.

Kordon jest to szyk, w którym policjanci stoją obok siebie w odstępach nakazanych komendą dowódcy. Odstępy w kordonie wynoszą do 10 kroków.

Kordon, w którym funkcjonariusze stoją w linii obok siebie w odstępach:

1. o szerokości dłoni - to kordon zwarty;

2. od odstępu o szerokości dłoni do dziesięciu kroków - to kordon rozczłonkowany.

Kordony można formować w miejscu i w marszu. Kordon zwarty w miejscu formuje się
z szeregu, rzędu i kolumny dwójkowej/ na komendy „W kordonie - STAŃ, W kordon w lewo (w prawo) - ZWROT, W kordon w lewo (w prawo) - FRONT”/, a w marszu z rzędu /na komendę „W kordonie- STAWAJ W LEWO”/. W miejscu kordon rozczłonkowany formuje się tylko z szeregu/ na komendę „W kordon od lewego (prawego, wskazanego) na sześć ODSTĄP/, a w marszu z rzędu / na komendę „Kordon, wzdłuż krawężnika prawego chodnika, odstęp trzy - STAWAJ W LEWO (PRAWO)”/. Z marszu kolumny dwójkowej lub czwórkowej, przed rozwinięciem kordonu pododdział musi przejść w rząd. Można zarządzić zbiórkę pododdziału w kordonie w określonym miejscu, wydając odpowiednie komendy/ np.: Trzeci pluton, w kordonie na ulicy Policjantów, prawe skrzydło na wysokości narożnika biblioteki, frontem do budynków zakładów dydaktycznych - ZBIÓRKA (biegiem- ZBIÓRKA)/.

Kordon dwufrontowy formuje się w miejscu i z marszu. W miejscu sformowanie kordonu dwufrontowego odbywa się po odliczeniu do dwóch w kordonie rozczłonkowanym na komendę „ W kordonie dwufrontowym - STAŃ.” W marszu kordon dwufrontowy rozwija się od czoła maszerującego rzędu na komendę „Trzeci w kordon dwufrontowy, kierunek wejście do budynku, odstęp trzy - STAWAJ”.

Dwukordon składa się z dwóch kordonów zwartych stojących jeden za drugim
w bezpośredniej styczności. Formuje się go w miejscu z dwuszeregu na komendę
„W dwukordonie - STAŃ”.

Kordony i dwukordony można wiązać za ręce i pasy/ na komendy „W kordonie (dwukordonie) za pasy (za ręce) - CHWYĆ”/.

Posterunki i patrole jedno- lub wieloosobowe rozwijane na określonym odcinku
z szyku marszowego w odstępach większych niż 10 kroków nazywamy linią posterunków albo linią patroli. Z miejsca linię posterunków rozwija się na komendę „W linię jednoosobowych (dwuosobowych) posterunków, kierunek wzdłuż ulicy Policjantów, odstęp piętnaście, na chodniku stawaj w prawo (w lewo), pluton - MARSZ”.

Z marszu linię posterunków rozwija się na komendę „W linię jednoosobowych (dwuosobowych) posterunków, kierunek wzdłuż placu apelowego, odstęp piętnaście, na trawniku - STAWAJ W LEWO (W PRAWO). Z miejsca linię patroli rozwija się na komendę „W linię jednoosobowych (dwuosobowych) patroli, prawą stroną ulicy policjantów, odstęp piętnaście, pluton - MARSZ”.

Z marszu linię patroli rozwija się na komendę „W linię jednoosobowych (dwuosobowych) patroli prawą stroną ulicy Policjantów, odstęp dwadzieścia zachodź - W TYŁ NA LEWO (W TYŁ NA PRAWO).

Tyraliera policyjna jest szykiem pieszym stosowanym przez pododdziały Policji
w działaniach przywracających porządek publiczny i innych, w których nie występują osoby uzbrojone w broń palną. W tyralierach tych policjanci ustawiają się w odstępach do dziesięciu kroków przyjmując kształt nakazany komendą. Jeżeli dowódca nie określi
w komendzie kształtu tyraliery i wielkości odstępów, policjanci rozwijają jedną linię prostopadłą do kierunku działania przyjmując odstępy między sobą równe szerokości dłoni. Tyraliery formuje się w kształcie linii, skosu, klina i oskrzydlenia. Każda z nich może być formowana pojedynczo, podwójnie lub potrójnie.

Drużyna, działając samodzielnie może formować tylko tyraliery pojedyncze „w linię”, „skosem w prawo” i „skosem w lewo”. Rozwija tyralierę z rzędu, kolumny dwójkowej i bezpośrednio z samochodu, na komendę np.: Pierwsza kierunek na wprost, odstęp dwa - W TYRALIERĘ (biegiem - W TYRALIERĘ). Pluton, działając samodzielnie, formuje pojedyncze i podwójne tyraliery „w linię”, „skosem w prawo” i „skosem w lewo”. Inne tyraliery formuje, działając w składzie kompanii oraz w celach szkoleniowo-ćwiczebnych. Kompania formuje tyraliery „w linię”, „skosem w prawo” i „skosem w lewo”, „klinem”, „oskrzydlenie”, „oskrzydlenie rozszerzone”, „w linię z klinem w środku”, „w linię z klinami na skrzydłach”.

2. Stosowanie środków przymusu bezpośredniego przez oddziały Policji.

Wydanie polecenia użycia określonych w art. 16 ust. 1 ustawy o Policji środków przymusu bezpośredniego przez oddziały policji leży w gestii właściwego komendanta wojewódzkiego Policji, natomiast użycie tych środków następuje na rozkaz dowódcy oddziału policji.

W sytuacji, gdy zwłoka groziłaby niebezpieczeństwem dla życia, zdrowia ludzkiego lub mienia, a także niebezpieczeństwem dokonania zamachu na siedziby i obiekty, przedstawicielstwa i urzędy wymienione w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o Policji, polecenie właściwego komendanta wojewódzkiego Policji nie jest wymagane.

Dowódca oddziału policji przed wydaniem rozkazu użycia środków przymusu bezpośredniego jest zobowiązany:

1. wezwać do zachowania zgodnego z prawem, a zwłaszcza porzucenia broni lub niebezpiecznych narzędzi, zaniechania bezprawnych działań lub stosowania przemocy,

2. uprzedzić o użyciu środków przymusu bezpośredniego.

Z powyższego obowiązku dowódcę oddziału policji zwalnia zaistnienie wcześniej omówionych okoliczności, które warunkują wydanie rozkazu do użycia środków przymusu bezpośredniego przez oddział bez formalnego polecenia komendanta wojewódzkiego Policji.

W sytuacji, gdy zastosowane środki przymusu bezpośredniego okazały się niewystarczające, w przypadkach określonych w art. 17 ust. 1 i art. 18 ust. 1 ustawy o Policji, oddziały policji mają prawo używać broni palnej.

Rozkaz użycia broni palnej przez oddział policji wydaje dowódca oddziału po otrzymaniu polecenia komendanta wojewódzkiego Policji, jednak polecenie to nie jest wymagane, gdy wszelka zwłoka groziłaby bezpośrednim niebezpieczeństwem dla życia ludzkiego.

Przed wydaniem rozkazu użycia broni palnej do określonego celu dowódca oddziału policji jest zobowiązany:

1. ponowić wezwanie do zachowania zgodnego z prawem,

2. zagrozić użyciem broni palnej,

3. wydać rozkaz oddania strzałów ostrzegawczych (salw) w górę.

Od niniejszej procedury, z wyjątkiem wydania rozkazu oddania strzałów ostrzegawczych, dowódca odstępuje w sytuacji, gdy wszelka zwłoka groziłaby bezpośrednim niebezpieczeństwem dla życia ludzkiego.

Oddziały policji nie używają broni palnej w przypadkach określonych w art. 17 ust. 1 pkt 6, 7, i 9 ustawy o Policji w stosunku do kobiet o widocznej ciąży, osób, których wygląd wskazuje na wiek do lat 13, starców oraz osób o widocznym kalectwie.

W razie rozproszenia oddziałów policji i niemożności nawiązania przez policjantów kontaktu z dowódcą policjant ma prawo użycia broni palnej w przypadkach określonych
w art. 17 ust. 1 pkt 1-4 ustawy o Policji, z zachowaniem wymogów określonych
w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 21 maja 1996 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu postępowania przy użyciu broni palnej przez policjantów (Dz.U. Nr 63, poz. 296).

Dowódca oddziału policji lub przełożony wydaje rozkaz natychmiastowego przerwania użycia środków przymusu bezpośredniego lub broni palnej po osiągnięciu celu, dla którego ich użyto. Jeżeli wskutek użycia środków przymusu bezpośredniego lub broni palnej nastąpiło zranienie osoby, dowódca oddziału policji jest obowiązany spowodować udzielenie jej pierwszej pomocy przedmedycznej, a w razie potrzeby udzielenie fachowej pomocy medycznej.

W powyższej sytuacji oraz gdy w wyniku użycia środków przymusu bezpośredniego lub broni palnej nastąpiła śmierć osoby albo szkoda w mieniu, dowódca oddziału policji:

1. niezwłocznie powiadamia o tym przełożonego i właściwego miejscowo prokuratora,

2. zabezpiecza na miejscu zdarzenia ślady i dowody związane z użyciem oddziału oraz podejmuje inne czynności niecierpiące zwłoki, aby nie dopuścić do ich zatarcia, ustala świadków zdarzenia,

3. zabezpiecza odebraną broń palną, amunicję, materiały wybuchowe i inne niebezpieczne narzędzia.

Po zakończonych działaniach dowódcy oddziałów policji są zobowiązani do sporządzenia szczegółowych pisemnych raportów, których kopie przesyła się właściwemu wojewodzie. Raporty te powinny zawierać m.in.:

1. określenie użytych środków przymusu bezpośredniego i broni palnej,

2. wskazanie podmiotu, który podjął decyzję o ich użyciu,

3. opis przyczyn i skutków użycia środków przymusu bezpośredniego lub broni palnej,

4. opis okoliczności powodujących użycie środków przymusu bezpośredniego lub broni palnej bez polecenia właściwego przełożonego służbowego lub niezachowanie stosowanej procedury poprzedzającej użycie środków przymusu bezpośredniego lub broni palnej.

Wszelkie przypadki użycia przez oddziały policji środków przymusu bezpośredniego lub broni palnej są obligatoryjnie badane pod względem zgodności z przepisami prawa przez organy nadrzędne:

1. Komendanta Głównego Policji - gdy użycie tych środków lub broni palnej nastąpiło na polecenie Komendanta Wojewódzkiego Policji,

2. Komendanta Wojewódzkiego Policji - w innych przypadkach.

1. Formy działań taktycznych pododdziałów Policji.

Wyprzedzające działania prewencyjne - aktywna i szeroko prowadzona profilaktyka mająca na celu niedopuszczenie do zagrożenia bezpieczeństwa lub niebezpiecznego zakłócenia porządku.

Działania te polegają na:

1. rozwinięciu systemu rozpoznania rejonów, miejsc i obiektów zagrożonych,

2. rozpoznaniu środowisk i osób mogących dopuszczać się zagrożeń,

3. objęciu systemem służby przez patrole wieloosobowe terenów zagrożonych w celu eliminowania prób zakłócenia porządku,

4. wykonywaniu zadań prewencyjnych w formie aktywnego legitymowania, zatrzymywania agresywnych osób, fotografowania i filmowania,

5. organizowaniu działań zaporowych w określonych kierunkach w celu eliminowania możliwości swobodnego przemieszczania się grup i osób w dowolne miejsca i rejony,

6. uruchomieniu działań profilaktyczno-ostrzegawczych.

Działania zaporowo-blokujące - polegają na odpowiednim rozmieszczeniu posterunków, patroli i kordonów wokół zagrożonego zajściami rejonu (obiektu). Celem tych działań jest: odizolowanie rejonu zagrożonego lub objętego zajściami od obszaru spokojnego,

1. zlokalizowanie zakłócenia porządku publicznego na możliwie najmniejszym obszarze,

2. stworzenie dogodnych warunków do przedsięwzięć profilaktycznych w okresie zagrożenia i przywrócenia porządku w przypadku jego naruszenia.

Można stosować blokady rejonu: całkowite, częściowe, na określonych kierunkach.

Działania defetystyczne - zespół czynności ostrzegawczych, demonstrujących siłę
i destrukcyjnych, zmierzających do wywołania wśród zebranych ludzi niewiary w powodzenie podjętego przez nich przedsięwzięcia.

Polegają na umiejętnym rozmieszczeniu pododdziałów i innych sił policji w rejonie zagrożenia bezpieczeństwa i porządku publicznego. Wszystkie podejmowane przedsięwzięcia muszą stwarzać wrażenie znacznej i przeważającej siły policji. Podczas tych działań stosować należy odezwy i przekazywać informacje o bezcelowości przedsięwzięcia.

Zaleca się demonstracyjne stosowanie kamer i aparatów fotograficznych jako środka psychologicznego oddziaływania na tłum.

Działania rozpraszające - to bezpośrednie i zdecydowane przedsięwzięcia, podejmowane przez pododdziały Policji, mające na celu likwidację określonego stanu zagrożenia lub zakłócenia porządku publicznego, w szczególności rozczłonkowanie tłumu, wyparcie w określonych kierunkach poszczególne jego człony i doprowadzenie do ostatecznego ich przekształcenia w zdyscyplinowanych przechodniów.

Taktyka działań rozpraszających jest uzależniona od rodzaju tłumu oraz jego liczebności i składu osobowego, stopnia zorganizowania, możliwości dojazdu do miejsca działania i kierunków ewentualnego wypierania.

Działania porządkowe Policji po rozproszeniu zbiegowiska mają na celu niedopuszczenie do ponownego zebrania się zbiegowiska /tłumu/ i zakłócenia porządku publicznego.

Do realizacji zadań porządkowych należy kierować pododdziały z odpowiednim wyposażeniem, bez tarcz ochronnych. Licząc się z możliwością nagłego wzrostu zagrożenia porządku publicznego, należy utrzymywać w odwodzie odpowiednią siłę, gotową do podjęcia działań. Pododdziały w działaniach porządkowych realizują zadania w formie służby:

1. patrolowej,

2. ochronnej,

3. na posterunkach stałych, ruchomych, blokadowych,

4. w rękawach filtrujących,

5. rozpoznawczo-interwencyjnej.¹⁰

Odblokowanie obiektów to zespół przedsięwzięć organizacyjnych, taktycznych
i materiałowo-technicznych polegających na usunięciu z niego osób przebywających bezprawnie, stwarzających zagrożenie dla bezpieczeństwa lub stanowiących istotne zakłócenie porządku publicznego w celu umożliwienia funkcjonowania tego obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem. Działania odblokowujące realizują pododdziały Policji.

Z sił wyznaczonych do odblokowania wydziela się grupy do realizacji zadań specjalistycznych. Są to grupy:

1. rozpoznawcza,

2. zabezpieczenia zewnętrznego,

3. szturmowa,

4. ubezpieczająca,

5. przeszukująca,

6. konwojowa,

7. rejestrująca przebieg działań,

8. odwód.

Dopuszcza się łączenie zadań, w szczególności szturmowych i ubezpieczających oraz przeszukiwawczych i konwojowych.

Działania pościgowe wykonywane przez pododdziały Policji stanowią zespół przedsięwzięć organizacyjnych, taktycznych i materiałowo-technicznych, które zmierzają do ujęcia osób ściganych, stanowiących zagrożenie dla bezpieczeństwa lub porządku publicznego - w szczególności niebezpiecznych przestępców.

1. Taktyka działania pododdziałów Policji wobec tłumu biernego i agresywnego.

Przed przystąpieniem do rozproszenia tłumu biernego należy:

• odizolować obszar, na którym znajduje się tłum,

• ustalić kierunki wypierania tłumu lub miejsce, z którego tłum musi być usunięty,

• wydawać polecenia do określonego zachowania,

• apelować o rozwagę i dyscyplinę,

• wskazywać odpowiednie trasy pieszym i zmotoryzowanym.

Po wezwaniu do opuszczenia zgromadzenia należy pozostawić zgromadzonym niezbędną ilość czasu na rozejście się - o ile nie zachodzą okoliczności zobowiązujące do natychmiastowego działania. Gdy uczestnicy zgromadzenia rozchodzą się, należy niezwłocznie wystawić posterunki służby ruchu drogowego i wprowadzić siły do działań prewencyjnych.

Wypierając demonstrantów z określonego miejsca, policjanci używają tylko siły fizycznej. Niekiedy zamiast ich wypierać, muszą ich po prostu wynosić. Stawiających opór czynny lub dopuszczających się przestępstw i wykroczeń - zatrzymują.

Przy rozpraszaniu tłumu agresywnego wkroczenie pododdziałów policji musi być gwałtowne, a uderzenie silne bez jakiegokolwiek wzywania (i nakazywania) do określonego zachowania. Celem takiego działania jest rozczłonkowanie tłumu na kilka części, zepchnięcie osób w dogodny dla policji teren, zatrzymanie najbardziej agresywnych uczestników
i całkowite usunięcie tłumu.

Pododdziały rozpraszające muszą być wyposażone w odpowiedni sprzęt
i środki wzmocnienia. Podczas działań wobec zbiorowisk agresywnych należy przestrzegać następujących zasad:

1. nie rozpoczynać działań ofensywnych, jeżeli nie dysponuje się odpowiednią ilością sił, i środków,

2. zawsze zabezpieczać tyły i skrzydła szyków,

3. stosować manewr taktycznego odwrotu w sytuacji znacznej przewagi tłumu,

4. nie dopuszczać do rozczłonkowania pododdziału,

5. mając możliwość wyboru miejsca rozpraszania tłumu, należy:

• unikać terenów przemysłowych, handlowych i ważnych obiektów,

• uwzględnić kilka tras rozchodzenia się tłumu w różnych kierunkach,

• unikać tzw. ślepych zaułków stanowiących dla tłumu pułapkę.

Tłum powinien być rozpraszany uderzeniem czołowym lub wielobocznym (koncentrycznym). Pododdział, przystępując do rozpraszania tłumu, powinien zbliżyć się do niego na odległość umożliwiającą skuteczne użycie środków wzmocnienia (granatów łzawiących, wody, amunicji niepenetracyjnej miotanej z broni gładkolufowej).

Granaty łzawiące należy miotać na tyły lub boki tłumu, stosownie do kierunku
i szybkości wiatru. Strumienie wody kieruje się na czoło tłumu, szczególnie na zwarte grupy uczestników zbiegowiska. Wodę można miotać strumieniem poszerzonym w celu wytworzenia obłoku rozpylonej wody i zwiększenia skuteczności działania środków łzawiących. Niezwykle rozważnie (tylko w stosunku do osobników bardzo agresywnych i dających się wyszczególnić na tle tłumu) stosować należy pociski gumowe ze strzelb gładkolufowych. Rygorystycznie należy przestrzegać zasady wyrządzania jak najmniejszej szkody na ciele. Podczas dotychczasowego stosowania tego typu pocisków były przypadki poważnych uszczerbków na zdrowiu (np. utraty oka).

W sytuacji napotkania barykady bronionej przez tłum pododdział rozpraszający powinien ją pokonać, stosując manewr oskrzydlenia lub obejścia. Przy oskrzydleniu lub obejściu barykady wyznaczone siły wykonują ten manewr równocześnie z siłami działającymi od czoła - prowadząc działania rozpraszające. Jeżeli sytuacja nie pozwala na takie manewry, pododdział pokonuje barykadę, działając całością sił od czoła. Po jej pokonaniu wyznaczeni policjanci usuwają przeszkodę lub wykonują w niej przejście dla pozostałych sił.

Ustawa z dn. 22.08.1997r. o bezpieczeństwie imprez masowych (Dz.U. Nr 106, poz. 680 z późn. zm.).

Ustawa z dn. 22.08.1997 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (Dz.U. Nr 106, poz. 680 z późn. zm.).

Procedury postępowania Policji podczas zabezpieczania imprez masowych, zgromadzeń, manifestacji oraz innych wystąpień o charakterze masowym, KGP 2000 r.

Wytyczne nr 5/2002 Komendanta Głównego Policji z dnia 23 sierpnia 2002 roku w sprawie zasad organizacji i trybu wykonywania przez Policję zadań związanych z przejazdami środkami kolejowego transportu publicznego uczestników imprez, uroczystości i zgromadzeń.

Ustawa z dn. 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz.U. z 2002 r., Nr 7 poz. 58 z późn. zm.).

Ustawa z dn. 22.08.1997 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (Dz.U. Nr 106, poz. 680 z późn. zm.).

Ustawa z dn. 5.07.1990r. Prawo o zgromadzeniach (Dz.U. Nr 51, poz. 297 z późn. zm.).

Procedury postępowania Policji w zakresie taktyki działania i dowodzenia Oddziałami Policji w przypadku zagrożeń naruszenia porządku publicznego lub zbiorowego zakłócenia porządku, KGP 2000 r.

Zarządzenie nr 19/93 KGP z dn. 26.03.1993r, w sprawie szyków i ugrupowań oraz przemieszczania oddziałów prewencji Policji.

¹⁰ Rozkaz nr 13 KGP z dn. 25.08.1995r. w sprawie taktyki działania pododdziałów zwartych Policji w sytuacji zagrożenia lub naruszenia porządku publicznego oraz pościgu za niebezpiecznym przestępcą.

Procedury postępowania Policji w zakresie taktyki działania i dowodzenia Oddziałami Policji w przypadku zagrożeń naruszenia porządku publicznego lub zbiorowego zakłócenia porządku, KGP 2000r.

110

FORMY DZIAŁAŃ TAKTYCZNYCH PODODDZIAŁÓW POLICJI

Wyprzedzające działania prewencyjne

Działania zaporowo - blokujące

Działania defetystyczne

Działania rozpraszające

Działania porządkowe Policji po rozproszeniu zbiegowiska

Odblokowanie obiektów

Działania pościgowe

---