26-02-2003
Instytucje (w znaczeniu podmiotowym) - zakłady publiczne, urzędy, podmioty, które działają w jakiejś dziedzinie.
Instytucja (w sensie czynnościowo-funkcjonalnym) - zespół norm prawnych lub/i obyczajowych dot. organizacji jakiejś dziedziny życia.
Wyróżniamy instytucje w:
teorii organizacji i zarządzania,
prakseologii,
socjologii,
teorii ekonomii,
naukach prawnych,
Ad. 2 Prakseologia - nauka o sprawnym działaniu.
Rzeczy zorganizowane złożone z ludzi połączonych wiązką celów wraz z zasobem, który ci ludzie używają w swoim działaniu nazywamy instytucjami.
Instytucjami są całości organizacyjne ludzkich działań podlegające utrwaleniu przez stałe powtarzanie.
Ad. 3 W socjologii, instytucje to określone interpersonalne sposoby działania w imieniu całej grupy charakteryzujące się trwałością i powtarzalnością ponieważ zostały określone przez grupę i cieszą się jej poparciem w konkretnej aktualnej formie.
Ad. 4 W teorii ekonomii, owo pojęcie wiąże się z instytucjonalizmem. I tak, w podejściu instytucjonalnym, gospodarka to zbiór jednostek, instytucji.
Ad. 5 W prawie, instytucja to zespół przepisów prawnych regulujących pewną dziedzinę stosunków społecznych dostatecznie ważną z punktu widzenia praktycznego i teoretycznego dla wyodrębnienia jej.
Niewątpliwie cechami instytucji są: trwałość i powtarzalność.
instytucjonalizacja - powstają nowe instytucje, działania są „układane” w ramy instytucjonalne. Powstają normy.
Życie podlega instytucjonalizacji.
formalizacja - pokrewne pojęcie do instytucjonalizacji.
Procesy instytucjonalizacji w sferze produkcji, wymiany i konsumpcji.
Wyróżniamy 2 modele instytucjonalizacji:
oparta na wzorcach w formie wykształconych nawyków, zwyczajów, obyczajów, tradycji.
oparta na wzorcach utrwalonych poprzez pisemne zarejestrowanie.
W pierwszym przypadku, instytucjonalizacja prowadzi do ukształtowania się różnych obyczajów, nawyków przekazywanych ustnie.
W drugim, instytucjonalizacja prowadzi do tzw. formalizacji - oznacza to tworzenie i przekazywanie wiernych wzorców zachowania poprzez formalne zarejestrowanie (pisemna rejestracja).
Cechy procesu instytucjonalizacji:
obiektywny,
ciągły,
występuje w wielu sferach,
dokonuje się poprzez tworzenie i wprowadzanie określonych wzorców zachowania.
Wzorce zachowań to specyficzne modele pożądanego zachowania się ludzi w określonych sytuacjach. Są to opisowe reguły postępowania jednostki w określonej sytuacji organizacyjnej uwzględniające dodatkowo zespół środków pobudzania w przypadku różnych typów zachowań (pozytywnych i negatywnych).
Rynek
Definiujemy go w różnych aspektach:
techniczny - miejsce dokonywania transakcji kupna-sprzedaży przygotowane i utrwalone w ludzkiej mentalności,
przestrzenny - obszar o jednakowych, porównywalnych warunkach dokonywania transakcji kupna-sprzedaży (lokalny, regionalny, krajowy),
ogólnoekonomiczny - zespół warunków i czynników prowadzących do nawiązania transakcji w formie aktów kupna-sprzedaży.