SYSTEM WYBORCZY


  1. SYSTEM WYBORCZY

Wybory - nie ma osobnego rozdziału, przepisy wyborcze porozrzucane przy odpowiednich przepisach

Art. 96 - wybory do Sejmu - powszechne, tajne, bezpośrednie, równe i proporcjonalne

Art. 97 - wybory do Senatu - powszechne, tajne i bezpośrednie - nie są równe, bo w starym podziale administracyjnym każde województwo, niezależnie od ludności, miało 2 senatorów (tylko Warszawa i Katowice 3), więc głosy z różnych województw miały różną wartość i nie są proporcjonalne, bo kwestia rodzaju wyborów (proporcjonalne/bezpośrednie) wg ustawodawcy nie była aż tak ważna, by ją zapisać w konstytucji, określa ją ordynacja

Art. 98 - kto zarządza wybory - prezydent

termin - zarządzenie najpóźniej 90 dni przed końcem 4-letniej kadencji, same wybory w dzień wolny od pracy wypadający w ciągu ostatnich 30 dni kadencji; w razie skrócenia kadencji wybory mają się odbyć w ciągu następnych 45 dni

Art. 99 - bierne prawo wyborcze - każdy z czynnym + cenzus wiekowy (21 lub 30 lat)

Art. 100 - kto zgłasza kandydatów (osobnych do każdej izby) - partie polityczne i wyborcy, a szczegóły dotyczące samych wyborów w ustawie

Państwowa Komisja Wyborcza - to właśnie ona przeprowadza wybory, składa się z 9 sędziów (po 3 z TK, SN i NSA, powoływanych przez prezydenta na wniosek prezesów), na czele przewodniczący i 2 zastępców (art. 36)

Krajowe Biuro Wyborcze - organ wykonawczy PKW, zajmuje się wyborami od strony organizacyjno-technicznej, przewodniczący pełni funkcję sekretarza PKW z głosem doradczym (art. 54)

Kampania wyborcza - trwa od momentu zarządzenia wyborów do przedostatniego dnia przed wyborami (art.85), ostatnie 24 godziny i dzień głosowania to „cisza wyborcza” i wtedy prowadzenie kampanii i ogłaszanie sondaży jest zabronione (art.86)

Czego nie wolno - prowadzić kampanii w jednostkach wojskowych, szkołach podstawowych i gimnazjach, w sposób zakłócający normalne funkcjonowanie zakładów pracy i instytucji publicznych, organizować konkursów z wysokimi nagrodami, ani poić darmowym lub tańszym niż normalnie alkoholem (art. 88)

Kto tak naprawdę zgłasza - komitety wyborcze:

Gdzie się zgłasza - do PKW w terminie do 50 dni przed wyborami, razem z danymi pełnomocnika wyborczego i finansowego (art.95-98)

Finanse komitetów - wyłącznie na rachunku bankowym, wpłaty tylko bezgotówkowo, jedna osoba nie może wpłacić więcej niż 15-krotność minimalnego wynagrodzenia (art. 113)

Dotacje - zwrot pieniędzy za kampanię tym komitetom, które zdobyły mandaty (wydatki na kampanię/560 * ilość zdobytych mandatów), wypłacany przez ministra finansów w ciągu 6 miesięcy od stwierdzenia ważności wyborów (art. 128)

Wybory do Sejmu:

Próg wyborczy - 5% dla partii, 8% dla koalicji (art. 133)

Okręgi wyborcze - wielomandatowe (max 7 posłów), jeden mandat ma przypadać na jak najbardziej zbliżoną liczbę wyborców, nie mogą przecinać powiatów (art. 136-137), dzielą się na mniejsze jednostki - obwody

Listy okręgowe - zgłaszane przez komitety, jak ktoś jest na jednej liście, nie może startować z innej (art.139), do zgłoszenia w okręgu niezbędnych jest 5000 podpisów, z tym, że jeśli komitet zgłosił listy w co najmniej połowie okręgów, w pozostałych nie musi już zbierać podpisów, by wystartować (art. 142)

Karta do głosowania - w praktyce kilka-kilkanaście stron, listy w kolejności numerów (a numery przyznawane losowo - z tym, że komitety ogólnopolskie mają identyczne numery we wszystkich okręgach), pod oznaczeniem każdej listy nazwiska kandydatów (art.156), ważna jest tylko urzędowego wzoru i z pieczęcią obwodowej komisji (art. 72)

Sposób głosowania - postawienie X obok jednego kandydata, ale:

Co wyborca dopisze (ZŁODZIEJE, BALCEROWICZ MUSI ODEJŚĆ, itp.), to już jego sprawa. (art. 160-161)

Ustalenie wyników głosowania:

  1. Komisja obwodowa - obwód wyborczy, ustala liczbę osób uprawnionych do głosowania, liczbę osób, które głosowały, pieczętuje karty niewykorzystane, liczy nieprzedarte karty wykorzystane, sporządza protokół z rozbieżności (art.71) i liczy głosy (art. 162)

  2. Komisja okręgowa - okręg wyborczy, sprawdza prawidłowość postępowania, zbiera wyniki ze wszystkich obwodów (art.164)

  3. PKW - zbiera wszystkie wyniki z okręgów do kupy i ustala, które listy kwalifikują się do podziału mandatów (czyli które przekroczyły próg wyborczy) (art.165)

  4. Komisja okręgowa - dokonuje podziału mandatów w okręgu (lecimy d'Hondtem, czyli dzielimy przez 1,2,3,4,5..., mandaty przypadające na konkretną listę są rozdzielane w kolejności zdobytych głosów) (art.166-167)

  5. PKW - ogłasza wyniki (art.173)

Wygaśnięcie mandatu - wskutek śmierci, zrzeczenia się (w tym odmowy złożenia ślubowania), utraty prawa wybieralności, pozbawienia wyrokiem TS, zajmowania stanowiska konstytucyjnie niekompatybilnego, powołania na takowe (a także na stanowisko w samorządzie - w poprzedniej ordynacji tego nie było, więc samorządowcy mogli też być posłami, teraz już nie - lub wybór do PE) i złożenia fałszywego oświadczenia lustracyjnego (art. 177), wtedy mandat przejmuje następny kandydat z listy (art. 179)

Wybory do Senatu:

Okręgi wyborcze - od 2 do 4 senatorów (art.191), przy tym województwa mają ściśle określoną liczbę senatorów (art.192), co znacznie ogranicza swobodę ich tworzenia

Zgłaszanie kandydatów - nie ma list, maksymalna lista kandydatów komitetu równa ilości mandatów w okręgu (art.195), każdy kandydat musi zdobyć 3000 podpisów (art.196)

Karta do głosowania - nazwiska kandydatów w porządku alfabetycznym (art.200)

Głosowanie - tyle X, ile jest mandatów do obsadzenia (art.201), jeśli X nie postawiono w ogóle, postawiono więcej razy, albo postawiono obok skreślonego nazwiska, karta ważna z głosami nieważnymi (art.202)

Ustalenie wyników - z okręgu wchodzi tylu kandydatów, ile jest miejsc, w kolejności ilości zdobytych głosów (art. 206)

Wygaśnięcie mandatu - w terminie 3 miesięcy (z wyjątkiem 6 miesięcy przed zarządzeniem terminu nowych wyborów) wybory uzupełniające w okręgu (art. 215)

Art. 101 - ważność wyborów i rozpatrywanie protestów - zajmuje się tym SN (uchwałę wydaje konkretnie Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych na posiedzeniu z udziałem PG i szefa PKW w ciągu 90 dni od wyborów - art. 82),w razie stwierdzenia nieważności następuje powtórzenie wyborów (w całości lub w części) na tych samych zasadach - art.83)

Przymiotniki wyborcze - wolne, powszechne, bezpośrednie, tajne i proporcjonalne - nie są równe (art.2)

Ilość i kadencja - 54 posłów na 5 lat (art.3)

Rodzaj mandatu - wolny (art.4)

Incompatibilia - to, czego zabrania Unia (art.5), konstytucja + pełnienie funkcji członka Rady Ministrów lub sekretarza stanu (ministrowie i sekretarze mogą być posłami do Sejmu, ale nie do PE) (art.6)

Czynne prawo wyborcze - obywatele polscy, tak jak w wyborach krajowych (art. 7) oraz obywatele UE powyżej 18 lat, zamieszkali na terenie RP i ujęci w rejestrze wyborców (art. 8)

Bierne prawo wyborcze - ci, którzy spełniają czynne + cenzus wieku (21 lat), niekaralność (za przestępstwo umyślne, ścigane z oskarżenia publicznego) i domicyl (zamieszkanie od co najmniej 5 lat na terenie Polski lub Unii - np. Marek Torzewski startował, a mieszka w Brukseli) (art.9)

Kto zarządza - prezydent, najwcześniej 90 dni wcześniej, na dzień wolny od pracy i mieszczący się w okresie wyborczym Unii (art.10)

Spis wyborców - tworzony przez gminę na podstawie rejestru, dzieli się na część A - Polacy i część B - obywatele Unii (art.33)

Komitety wyborcze - partyjne lub obywatelskie (art. 47-48)

Listy okręgowe - od 5 do 10 kandydatów, można być tylko na jednej, do rejestracji wymagane 10000 podpisów (ale jak komitet zbierze podpisy w połowie okręgów, dalej już nie musi) (art. 59-60)

Dotacja - analogiczna do wyborów krajowych (z tym, że nie dzieli się przez 560, a przez 54) (art. 100)

Głosowanie - jednodniowe, od 6 do 22 (art. 106), poprzez postawienie X obok kandydata, analogicznie jak przy wyborach do Sejmu (art. 107)

Próg wyborczy - 5% (125.2)

Ustalenie wyników:

  1. Komisja obwodowa - obwód wyborczy

  2. Komisja okręgowa - okręg wyborczy

  3. PKW - zbiera wyniki do kupy, ustala, które listy kwalifikują się do podziału i dokonuje podziału mandatów d'Hondtem (już tego nie robią komisje okręgowe) (art. 125 - 130)

Wygaśnięcie i utrata mandatu - wskutek śmierci, zrzeczenia się (wygaśnięcie - art., 141), utraty prawa wybieralności, unieważnienia wyboru, zajmowania stanowiska niekompatybilnego lub powołania na to stanowisko oraz wyboru do Sejmu lub Senatu (utrata - art. 142), w takim przypadku mandat obejmuje kolejny kandydat z listy (a jeśli takiego nie ma - kandydat z innej listy okręgowej, który uzyskał największą ilość głosów) (art. 144)



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
aktywny obywatel nowoczesny system wyborczy
elementy systemu wyborczego czynniki deformujce wynik wyborczy
WSPOLCZESNE SYSTEMY WYBORCZE, Politologia, Systemy polityczne
politologia, Proporcjonalne systemy wyborcze
Deformacje wyników wyborów, Archiwum, Semestr IV, Współczesne Systemy Wyborcze, Materiały Zweiffla
wyboryy, Archiwum, Semestr IV, Współczesne Systemy Wyborcze
poj EAcie+systemu+wyborczego+i+rodzaje+system F3w+wyborczych+ SK6GBQPMGVORO6VRPYHPLI5LIWY2AWEBUVSZJW
Proporcjonalne systemy wyborcze
Współczesne systemy wyborcze II
pojęcie systemu wyborczego i rodzaje systemów wyborczych
Systemy wyborcze referat
SYSTEMY WYBORCZE [ www potrzebujegotowki pl ]
Systemy wyborcze i ich wplyw na podzial mandatow
poj EAcie+systemu+wyborczego+i+rodzaje+system F3w+wyborczych H7KT5PQBVICHR65VP3MFIH3PH3NFA3KKQGV66YQ

więcej podobnych podstron