Opracowała:

Małgorzata Rakicka

kl. III „a”

Zadania:

1. Omów budowę atomu i wyjaśnij pojęcie: proton, elektron, neutron.

2. Wyczytaj z układu okresowego jak najwięcej informacji na temat budowy tlenu, chloru, węgla, siarki i narysuj ich uproszczony model.

3. Napisz po 4 reakcje syntezy, analizy i wymiany. Wskaż substraty i produkty. Oblicz masę cząsteczkową produktów.

4. Omów właściwości fizyczne i chemiczne wodoru, tlenu i dwutlenku węgla.

Zad.1

Każdy atom pierwiastka chemicznego składa się z dwóch obszarów:

• dodatnio naładowanego jądra,

• ujemnie naładowanej sfery elektronowej (powłoki elektronowe)

Powłoki elektronowe

Poruszające się w różnych odległościach od jądra elektrony, cząstki naładowane ujemnie, tworzą powłoki elektronowe. Najbliżej jądra z 7 powłok znajduje się powłoka K.

Maksymalną liczbę elektronów danej powłoki można obliczyć, stosując wyrażenie: 2n², gdzie n to kolejny numer powłoki, licząc od jądra.

Elektrony walencyjne i rdzeń atomowy

Elektrony najbardziej oddalone od jądra, tworzące ostatnią powłokę elektronową (powłokę walencyjną), to elektrony walencyjne. To one biorą udział w tworzeniu wiązań chemicznych, dzięki czemu atomy mogą się ze sobą łączyć. Pozostałe elektrony (niewalencyjne) wraz z jądrem atomowym stanowią tzw. rdzeń atomowy.

Proton

Jądra atomów wszystkich pierwiastków chemicznych mają dodatni ładunek elektryczny. Najmniejsze z nich- jądro atomu wodoru- nazwano protonem i oznaczono symbolem: p+. Protony to cząstki materii wchodzące w skład wszystkich jąder atomowych. Masa protonu wynosi około 1u, a ładunek +1 (elementarny ładunek dodatni).

Neutron

Masa elektronów jest tak mała w porównaniu z masą protonów, że nie ma praktycznie wpływu na masę atomu. Masa atomowa pierwiastka chemicznego powinna więc być równa liczbie protonów. W rzeczywistości tak nie jest, ponieważ w skład jądra atomowego wchodzą także inne cząstki materii, które nie mają wpływu na ładunek jądra, ale mają wpływ na masę atomu. Elektrycznie obojętną cząstkę o masie około 1u, a więc zbliżonej do masy protonu nazwano neutronem i oznaczono symbolem nº

Nukleony

Składniki jądra atomowego- protony i neutrony- nazwane są nukleonami. Między nukleonami działają siły jądrowe, które decydują o twardości jądra. Siły te ą bardzo duże, ale mają niewielki zasięg, co tłumaczy małe rozmiary jąder atomowych.

Liczbę protonów wchodzących w skład jądra atomowego nazywa się liczbą atomową i oznacza symbolem Z.

Z= ładunek jądra = liczba protonów = liczba elektronów.

Liczbę nukleonów, a więc protonów i neutronów wchodzących w skład jądra atomowego, nazywa się liczbą masową i oznacza symbolem A.

A = liczba protonów + liczba neutronów.

Protony- cząstki podstawowe wchodzące w skład jądra atomowego, mające masę równą 1u i ładunek elektryczny równy 1 elementarnemu ładunkowi dodatniemu.

Elektrony- cząstki podstawowe poruszające się wokół jądra atomowego, mające ładunek elektryczny równy jednemu elementarnemu ładunkowi ujemnemu i masę równą 1/1840u.

Neutrony- cząstki podstawowe wchodzące w skład jądra atomowego, mające masę równą 1u i obojętne elektrycznie.

Charakter chemiczny:

Tlen: niemetal

Chlor: niemetal

Węgiel: niemetal

Siarka: niemetal

Stan skupienia:

Tlen: gaz

Chlor: gaz

Węgiel: substancja stała

Siarka: substancja stała

Masa atomowa:

Tlen: 16 u

Chlor: 35 u

Węgiel: 12 u

Siarka: 32 u

Tlen, chlor, węgiel i siarka są mało aktywne chemicznie.

Zad. 3

Reakcja wymiany:

(to typ reakcji chemicznej, w której udział biorą związek chemiczny i wolny pierwiastek lub (w przypadku podwójnej wymiany) dwa związki chemiczne.)

a)

b)

c)

d)

Reakcja syntezy

(reakcja łączenia się dwóch lub większej liczby substancji chemicznych (substratów) z wytworzeniem jednego produktu.)

a)

b)

c)

d)

Reakcja analizy

(reakcja chemiczna podczas której z jednego substratu powstają co najmniej dwa produkty.)

a)

b)

c)

d)

Zad. 4

Wodór:

Właściwości fizyczne:

• jest gazem

• bezbarwny

• słabo rozpuszcza się w wodzie

• gaz o najmniejszej gęstości (14 razy mniejsza od gęstości powietrza)

• jest niemetalem

• bezwonny

Właściwości chemiczne:

• palny

• łączy się z niemetalami

• z tlenem tworzy wodę

• z azotem tworzy amoniak

• z chlorem tworzy chlorowodór

• z siarką tworzy siarkowodór

• z metalami tworzy wodorki

Tlen:

Właściwości fizyczne:

• gaz

• bezbarwny

• bezwonny

• niemetal

• słabo rozpuszcza się w wodzie

Właściwości chemiczne:

• łączy się z niemetalami i metalami, tworząc tlenki

• podtrzymuje spalanie, sam się nie pali

Dwutlenek węgla:

Właściwości fizyczne:

• gaz

• bezbarwny

• bezwonny

• tlenek niemetalu

• dobrze rozpuszcza się w wodzie

• gęstość około 1,5 raza większa od powietrza

Właściwości chemiczne:

• nie podtrzymuje spalania i nie pali,

• powoduje mętnienie wody wapiennej, gdyż z nią reaguje

---