Przedmiotem badań nauki o organizacji i zarządzaniu przedsiębiorstwem jest człowiek - powiązania pomiędzy kadrą kierowniczą a pracownikami. Powiązania dotyczą:

1. procesów decyzyjnych,

2. metod i stylów kierowania - jak kierować by zachęcać do pracy,

3. metod mających na celu zwiększenie sprawności ludzkiego działania - jak maksymalizować wynik,

4. procesów zapewniających niezakłócony dopływ pracowników do przedsiębiorstw,

5. określenie sposobów monitorowania działalności firmy.

Zarządzanie - proces uzyskiwania, rozmieszczania i stosowania szeregu istotnych zasobów dla wsparcia celów organizacji lub sztuka uzyskiwania efektów za pośrednictwem podległych ludzi lub innych źródeł.

Historia.

Twórcą tej nauki jest Taylor - 1903 - Amerykanin.

Polski uczony Karol Adamiecki - polski twórca m. in. harmonogramu pracy, praca harmonii, proces wzrastającej produkcji, koszt czasu.

Francuz H. Foyol - należy rozłączyć pracę administracyjną od pracy produkcyjnej.

Japończyk E. Mayo - badał motywację pracy.

Kierunki rozwoju organizacji i zarządzania.

do II wojny światowej:

- naukowa organizacja pracy - Taylor

- fordyzm - Ford

- kierunek administracyjny - Foyol

- kierunek biurokratyczny - Weber

- kierunek stosunków międzyludzkich - Mayo.

po II wojnie światowej:

- systemowy kierunek zarządzania (Ackoff, Koźmiński),

- kierunek badań operacyjnych (Kontowicz, Lanye),

- kierunek systemów społecznych (Bernard),

- benchmarking - naśladowanie innej firmy,

- lean managment - odchudzanie zarządzania - wyrzucać to, co niepotrzebne.

Początek lat 90-tych:

- organizacja ucząca się - Senne,

- konkurencyjność oparta na gospodarce czasem - Stalk jr.

- zasadnicza specjalizacja - Prahald,

- globalizacja - Yip,

- zarządzanie przez jakość - Deming, Ishikowa

Funkcje zarządzania:

1. Planowanie - przewidywanie przyszłych trendów oraz określanie najlepszej strategii i taktyki umożliwiających osiągniecie celów.

2. Organizowanie - projektowanie struktur organizacyjnych.

3. Zatrudnianie - pozyskiwanie.

4. Kierowanie - mobilizowanie do wydajnej pracy na rzecz założonych celów.

5. Kontrolowanie - sprawdzanie działalności czy są postępy w realizacji celów.

Funkcje zarządzania ujmowane wg w/w kolejności określa się procesem zarządzania.

Proces zarządzania powtarzany wielokrotnie nazywany jest cyklem zarządzania.

Struktura organizacyjna - układ stanowisk pracy, komórek organizacyjnych, pionów organizacyjnych wraz z ustalonymi między nimi różnego typu powiązaniami lub układ elementów organizacji oraz więzi łączących je w zorganizowaną całość.

Kryteria klasyfikacji struktur organizacyjnych.

1. rodzaj więzi organizacyjnej

1. LINIOWA - struktura, w której dwukierunkowe linie odpowiedzialności, władzy i komunikacji biegną od góry do dołu organizacji, każdy z pracowników podlega tylko jednemu przełożonemu.

2. FUNKCJONALNA - opiera się na zasadzie w zakresie funkcji kierowniczych, tzn. podwładny posiada wielu przełożonych.

3. SZTABOWO - LINIOWA

2. liczba szczebli kierownictwa

1. SMUKŁA (struktura, w której istnieje relatywnie wiele szczebli, a komórki organizacyjne są niewielkich rozmiarów, mała jest też rozpiętość kierowania na poszczególnych poziomach). Zalety: możliwość dokładnej kontroli pracy podwładnych przez kierownika. wady: długi przepływ informacji od najwyższych szczebli do najniższych, duże prawdopodobieństwo popełnienia błędu.

2. PŁASKA (struktura, w której jest niewiele szczebli zarządzania, komórki organizacyjne i rozpiętość kierowania są stosunkowo duże.

3. MACIERZOWA - na pewien okres wykonywania zadania kierowniczą funkcję przypisuje się jednemu z członków projektowanego zespołu. w innym zadaniu pracownik ten może być wykonawcą. Z chwila zakończenia pracy i przyjęcia projektów, zespół zostaje rozwiązany a pracownicy powracają na swoje stanowiska zgodnie z istniejącą strukturą.

PROCES KADROWY W ORGANIZACJI

Planowanie dla zaspokojenia przyszłych potrzeb, zaspokojenia równowagi przyszłości.

Planowanie rekrutacji lub doboru lub redukcji.

Plan strategiczny: cele, zadania, sprzeczny z otoczeniem.

Nabór - zapotrzebowanie na pracowników, ogłoszenia.

Dobór.

Wprowadzenie do pracy

Szkolenie pracowników - doskonalenie kadry na stanowisku lub poza.

MISJA I STRATEGIA PRZEDSIĘBIORSTWA

Planowanie strategiczne (etapy)

1. Formułowanie celów organizacji

2. Ocena obecnej sytuacji

3. Analiza otoczenia

4. Analiza (badanie) zasobów

5. Rozpoznawanie strategicznych okazji i zagrożeń

6. Określanie niezbędnych zmian obecnej strategii

7. Wybranie odpowiednich wariantów strategii

8. Wdrażanie strategii

9. Kontrolowanie procesów wdrożenia.

Misja - określa powód istnienia firmy. Koncepcja firmy, idea jej rozwoju, jej przesłanie, nadaje kierunek rozwoju, określa pośrednie dziedziny którymi firma ma się zajmować. Jest skierowana na zewnątrz jak i wewnątrz firmy. Określenie misji jest publiczną częścią planu strategicznego. Dzięki misji cele firmy stają się zrozumiałe dla pracowników, akcjonariuszy. Nie może być formułowana w kategoriach chęci przetrwania czy osiągnięcia zysku lecz pomnożenia zysku i zadowolenia klienta.

WARSTWY OTOCZENIA PREDSIĘBIORSTWA

• jaka jest pozycja przedsiębiorstwa obecna, jakie są możliwości rozwoju,

• jaką pozycje w przyszłości i jakie cele,

• co utrudnia i co w przyszłości osiągnięcie zakładanej pozycji,

• co powinno i co musi uczynić aby przesunąć się z obecnej pozycji na chcianą,

• koncentrować się na mocnych stronach działania,

• rozwijać dobre, znane zakresy działania,

• nie lekceważyć uwag,

• wprowadzać dobrze znane nowości na opanowanym rynku.

ANALIZA SWA

Szanse, zagrożenia - otoczenie słabe, mocne strony - przedsiębiorstwo.

MACIERZ BCG

względem udziału w rynku

STYLE KIEROWANIA

Kierowanie - oddziaływanie przełożonego na zachowanie podwładnego w związku z realizacja zadań organizacyjnych i w ramach określonych organizacyjnymi przepisami.

1. AUTOKRATYCZNE - podejmowanie decyzji kierowniczych bez konsultacji z innymi.

2. BIUROKRATYCZNE - podejmowanie rutynowych decyzji kierowniczych wspieranych przepisami, regulaminami i zasadami postępowania.

3. DYPLOMATYCZNE - podejmowanie decyzji kierowniczych opartych na takcie w nakłanianiu pracowników do wykonywania decyzji.

4. DEMOKRATYCZNE - kierownik i pracownicy razem wypracowują decyzje.

5. SWOBODA WYBORU - kierownik stawia zadania, a pracownicy mają swobodę wyboru sposobu realizacji.

6. KIEROWANIE KONTROLOWANE PRZEZ PRACOWNIKÓW - pracownicy otrzymują zadania, a kierownictwo zajmuje się problemami administracyjnymi.

7. PARTNERSKIE - dopuszczenie pracowników do formułowania celów i podejmowania decyzji (formy: kierowanie demokratyczne, konsultatywne, swoboda wyboru).

ZADANIA KIEROWNIKÓW

Kierowanie - proces planowania, organizowania, przewodzenia i kontrolowania działalności.

ROLE KIEROWNICZE WG. MINTZBERGA:

1. INTERPERSONALNA - łączy w sobie trzy funkcje tj. reprezentacyjną, przywódczą i łącznika między ludźmi.

2. INFORMACYJNA - rola monitora, wciąż poszukuje informacji które mogą być wykorzystane z pożytkiem dla organizacji.

• rola upowszechniającego informację podwładnym dla których jest to główne źródło informacji,

• rola rzecznika - przekazywanie informacji dla ludzi spoza organizacji.

3. DECYZYJNA -

• rola przedsiębiorcy - dba o rozwój swojej organizacji

• rola przeciwdziałającego zakłóceniom - czyli np. reakcja na zerwanie kontraktu, strajk

• rola rozdzielającego zasoby - tzn. sposób podziału posiadanych przez organizacje zasobów

• rola negocjatora - ustala np. warunki współpracy poprzez wyznaczenie specjalistów organizacji (firmy) do prowadzenia negocjacji.

EFEKTYWNOŚĆ KIEROWNIKA

• SPRAWNOŚĆ - robienie rzeczy we właściwy sposób

• SKUTECZNOŚĆ - robienie właściwych rzeczy

UMIEJĘTNOŚCI KIEROWNICZE

UMIEJĘTNOŚCI TECHNICZNE - zdolność posługiwania się narzędziami, metodami, technologią w określonej specjalności.

UMIEJĘTNOŚCI SPOŁECZNE - współpracowanie z innymi ludźmi, rozumienie ich, motywowanie zarówno osób jak i firm.

UMIEJĘTNOŚĆ KONCEPCYJNE - umysłowa zdolność koordynacji oraz integrowania wszystkich interesów i działalności organizacji, jest to zdolność postrzegania organizacji jako całości i współzależności jej części a także zrozumienia w jaki sposób zmiana w dowolnej części organizacji wpłynie na całość

ETAPY PLANOWANIA

ETAP 1 - ustalenie celów - punktem wyjścia planowania jest decyzja o tym, czego organizacja lub jej część chce lub potrzebuje, identyfikacja priorytetów i konkretyzacja zamierzeń umożliwiająca skuteczną koncentrację zasobów organizacji.

ETAP 2 - określenie istniejącej sytuacji jak odległe są cele organizacji czy jej części. Jakie są zasoby do realizacji celów. Czy otwarte linie komunikowania się wewnątrz organizacji zapewniają dopływ informacji niezbędnych do 2 etapu.

ETAP 3 - ustalenie co sprzyja, co przeszkadza w realizacji - jakie czynniki środowiska wewnętrznego i otoczenia mogą ułatwić organizacji osiągnięcie jej celów, jakie czynniki mogą stworzyć problemy.

ETAP 4 - opracowanie planu działań - opracowanie różnych wariantów działań prowadzących do osiągnięcia pożądanego celu. Ocena tych wariantów i wybór odpowiedniego.

BIZNES PLAN

Cele:

1. Ustalenie planu przedsięwzięcia gospodarczego

2. Uzasadnienie że cele założone w tym planie mogą być zrealizowane.

3. Wykazanie, że wyniki osiągnięte dzięki realizacji tych celów odpowiadają oczekiwaniom adresata.

Powinien pokazywać:

• aktualną pozycję przedsiębiorstwa,

• ku czemu ono zmierza,

• w jaki sposób zamierza tam dojść

• czy to jest opłacalne,

• możliwe sposoby realizacji celów

PROGNOZY FINANSOWE

• rachunek zysków i strat,

• przepływów pieniężnych lub źródeł, przeznaczenie funduszy,

• bilans księgowy

JAK PROGNOZOWAĆ:

• jak wiele wyrobów i kiedy będą sprzedane

• po jakiej cenie

• kiedy będą wpływy należności ze sprzedaży.

---