Chondromalacja rzepki
Polega na zwyrodnieniu , rozpulchnianiu , spluszowaceniu i wytwarzaniu się szczelin i ubytku chrząstki stawowej.
Inaczej nieprawidłowości w obrębie chrząstki stawowej.
Choroba występuje młodzieży i dorosłych. Zarówno u kobiet jak i u mężczyzn.
Częściej młode kobiety od 17 do 20 - kilku lat. Rzadko stwierdza się u małych dzieci.
ETOPATOGENEZA:
Mechaniczne
Zwichnięcia , podwichnięcia , złamania rzepki,
Zaburzenia bilansu mięśniowego , osłabienie lub nieprawidłowy przyczep mięśnia obszernego przyśrodkowego
Po złamaniach uda jako następstwo
Nadmierne przyparcie rzepki
Uszkodzenia łąkotki
Wysokie ustawienie rzepki
Chemiczne
RZS
krwiaki śródstawowe
zapalenie błony maziowej
septyczne zapalenia stawów i zrosty
częste iniekcje dostawowe sterydowe
długie unieruchomienie
pierwotne zmiany zwyrodnieniowe
Zmiany są początkowo niewidoczne , powierzchnie stawowe prawidłowe ,ponieważ pojawiają się w macierzy i włóknach kolagenowych głębokiej warstwy chrząstki.
Najczęstsze miejsce zmian to środkowa część rzepki ale także mogą się pojawić na kłykciach kości udowej.
Gdy dochodzi do ucisku miejsc chorobowo zmienionych np. w skrajnych fazach ruchu okazuje się, że wytrzymałości mechaniczna rzepki jest za mała i zaczyna się rozpadać i degeneracji .
Stadia choroby:
I - rozmiękczanie i obrzęk
II- fragmentacja i szczeliny, uszkodzenie poniżej 1,25 cm
III - j.w więcej niż 1,25 cm
IV- uszkodzenia sięgające do warstwy podchrzęstnej
OBJAWY KLINICZNE:
Tępy jednostajny ból
Bolesny dyskomfort w przedniej części stawu kolanowego
Objawy się nasilają podczas długiego siedzenia bez zmiany pozycji
Mocne przypieranie rzepki do k.udowej np. przysiady - żywa bolesność
Bolesność podczas chodzenia (schodzenie po schodach)
Odczucia niestabilności kolana
Spada siła mięśniowa mm. Uda
Tkliwość przyśrodkowego brzegu rzepki
Podczas badania ból wywołany napięciem mięśnia czworogłowego poprzedzone stabilizowaniem i przyparciem do kłykci k.udowej
Słyszalne trzeszczenia przy ruchu rzepka i stawem kolanowym
Obrzęk i wysięk w stawie
kolano koślawe(genu valgum)
DIAGNOSTYKA:
Badanie USG , RTG, TK, MR, artroskopia
LECZENIE:
Uzależnione jest od wielkości zmian w chrząstce.
Nieoperacyjne:
Stosowane przy braku widocznej przyczyny.
Kinezyterapia:
- Ćwiczenia izometryczne m. czworogłowego uda
- ćwiczenia czynne stawu kolanowego, dynamicznych w 30-0
- ćwiczenia wzmacniające mm uda przy zanikach
- mobilizacja rzepki
- rower, pływanie
- taping aby odciążyć powierzchnie rzepki
- wzmacnianie m.pośladkowego wielkiego i średniego, wewnętrznej strony goleniowo-kulszowych,
-rozciąganie-łydki, zewnętrznej strony goleniowo-kulszowych,
- ćwiczenia równoważne
- metoda PNF
Farmakoterapia
- leki opóźniające degenerację chrząstki, stymulujące jej naprawę
- niesteroidowe leki przeciwzapalne
Fizykoterapia
UD, jonoforeza, magnetoterapia, tera puls, nagrzewanie diatermią, solluxem oraz fale ultrakrótkie
Operacyjne:
Naprawa aparatu wyprostnego i stawu rzepkowo udowego
Leczenie uszkodzonej chrząstki stawowej
Zabiegi
Przecięcie troczków bocznych rzepki
Plastyka tkanek miękkich powyżej i poniżej rzepki
Zmiana miejsca na wyżej guzowatości piszczeli
Usunięcie rzepki
Usuwanie ubytku chrząstki z nawierceniem warstwy podchrzęstnej
Usuniecie ubytku chrząstki i zastąpienie jej okostną lub ochrzęstną
Przeszczepy autologicznych chondrocytów
Rehabilitacja
- rozpocząć zaraz po zabiegi
- ważny jest wczesny ruch w stawie np. w aparacie do ruchu biernego
- ćwiczenia - postępowanie jak po artroskopii stawu kolanowego z uwzględnieniem stopniowania kąta zgięcia
- orteza Kd
- nauka chodu o kulach
- nauka chodu prawidłowego (fizjologicznego)
Fizykoterapia : jak w leczeniu nieoperacyjnym + krioterapia
3