Kredyty i pożyczki bankowe

1. Operacje bankowe obejmują wszystkie czynności bankowe i dzielą się na:

Operacje bankowe bierne (pasywne) - polegają na gromadzeniu wkładów i lokat, emitowaniu własnych papierów wartościowych oraz wykonywaniu czynności zmierzających do zwiększenia sumy środków znajdujących się w dyspozycji banków.

Operacje bankowe pośredniczące (usługowe) - polegają na wykonywaniu czynności na zlecenie i ryzyko klientów oraz czynności ewidencyjno-rozliczeniowych, takich jak prowadzenie rachunków bankowych klientów i dokonywanie rozliczeń pieniężnych, a także różne czynności usługowe.

Operacje bankowe czynne (aktywne) - polegają na wykorzystaniu zgromadzonych środków przez banki do udzielania różnego rodzaju kredytów, lokowaniu kapitałów klientów i własnych w korzystnych przedsięwzięciach itp.

2. Czynności bankowe.

Polskie Prawo Bankowe wymienia takie czynności bankowe jak:

1. Przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych na żądanie lub terminowych:

2. Prowadzenie rachunków bankowych;

3. Udzielanie kredytów;

4. Udzielanie gwarancji bankowych;

5. Emitowanie bankowych papierów wartościowych;

6. Przeprowadzenie bankowych rozliczeń pieniężnych;

7. Wykonywanie innych czynności przewidzianych wyłącznie dla banków w odrębnych ustawach;

8. Udzielanie pożyczek pieniężnych;

9. Operacje czekowe i wekslowe;

10. Wydawanie kart płatniczych oraz wykonywanie operacji przy ich użyciu;

11. Terminowe operacje finansowe;

12. Nabywanie i zbywanie wierzytelności pieniężnych;

13. Przechowywanie przedmiotów i papierów wartościowych oraz udostępnianie skrytek sejfowych;

14. Wykonywanie czynności obrotu dewizowego;

15. Udzielanie poręczeń;

16. Wykonywanie czynności zleconych, związanych z emisja papierów wartościowych;

17. Zarządzanie funduszami emerytalnymi;

Wśród nich znajdują się czynności bankowe udzielania kredytów oraz udzielania pożyczek pieniężnych, należą one do operacji bankowych czynnych, gdyż polegają na wykorzystaniu środków zgromadzonych przez banki w celu uzyskania zysku.

3. Udzielanie kredytów konsumenckich i pożyczek pieniężnych.

a. Kredyt jest to przekazanie kapitału (przeważnie pieniężnego) przez wierzyciela (kredytodawcę) dłużnikowi (kredytobiorcy) na ustalonych warunkach. Dla dłużnika otrzymywanie kredytu oznacza powstanie zobowiązania. Jako wynagrodzenie za kredyt dłużnik musi zwykle zapłacić procent.

b. Pożyczka jest umową, w której dający pożyczkę (pożyczkodawca) zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę (pożyczkobiorcy) pieniądze lub rzeczy, a pożyczkobiorca zobowiązuje się do zwrotu pożyczki w pieniądzach lub rzeczach tego samego gatunku i jakości.

c. Podstawowe różnice między kredytem a pożyczką.

Czynność bankowa	Instytucje uprawnione do udzielania	Rodzaj własności	Cel	Rodzaj umowy
Kredyt	banki	Oddanie do dyspozycji kredytobiorcy środków należących do banku	Konkretny	Pisemna pod rygorem nieważności
Pożyczka	banki, instytucje finansowe, para-finansowe, fundusze, osoby prawne, osoby fizyczne	Następuje przeniesienie własności środków pieniężnych lub rzeczy.	Nie istotne	Pisemna tylko do celów dowodowych może być np. ustna

d. Kredyt konsumencki.

Jest nim kredyt (pożyczka) udzielany przez instytucje finansowe, które pożyczają nam pieniądze lub sprzedają na raty, a więc przede wszystkim banki, ale także np. lombardy, pośrednicy kredytowi, sprzedawcy ratalni (sklepy).

Ustawa określa katalog wyłączeń umów o kredyt konsumencki, do których nie stosuje się jej przepisów, należą do nich:

 o wartości mniejszej niż 500 zł i większej niż 80 tys. zł albo równowartości tych kwot w walucie obcej,

 na mocy których termin spłaty kredytu nie przekracza trzech miesięcy; ustawie nie podlega więc zakup za pomocą kart płatniczych, gdyż na spłatę powstałego w ten sposób zadłużenia klient ma zwykle miesiąc,

 w ramach których konsument nie jest zobowiązany do zapłaty oprocentowania ani innych kosztów związanych z udzieleniem lub spłatą kredytu konsumenckiego,

 dotyczących odpłatnego korzystania z rzeczy lub praw, jeżeli umowa nie przewiduje przejścia własności rzeczy lub praw na konsumenta, np. umowa najmu,

 przeznaczony na nabycie nieruchomości lub prawa użytkowania wieczystego, budowę, odbudowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę, remont budynku lub lokalu stanowiącego odrębną nieruchomość lub na nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego oraz wniesienie wkładu członkowskiego do spółdzielni mieszkaniowej,

 w postaci odroczenia terminu płatności za świadczenie niepieniężne, którego przedmiotem jest stałe lub sukcesywne dostarczanie energii elektrycznej, ciepła, paliw gazowych, wody, odprowadzanie nieczystości, wywóz śmieci lub świadczenie usług, jeżeli konsument musi płacić za to świadczenie w ustalonych odstępach czasu podczas trwania umowy,

 w postaci nie przewidzianego w umowie, utrzymującego się za zgodą kredytodawcy co najmniej trzy miesiące, ujemnego salda. W tym wypadku kredytodawca jest obowiązany poinformować konsumenta na piśmie o rocznej stopie oprocentowania i innych kosztach kredytu oraz każdej ich zmianie.

e. Umowa o kredyt konsumencki.

Umowa o kredyt konsumencki musi określać istotne dla konsumenta dane. Są nimi:

 imię, nazwisko konsumenta i jego adres oraz imię, nazwisko (nazwę) i adres (siedzibę) kredytodawcy, a gdy jest nim osoba prawna - także określenie organu, który zarejestrował jej działalność, oraz numer rejestru, pod którym kredytodawca został wpisany,

 wysokość kredytu,

 sposób i terminy spłaty kredytu,

 roczna stopa oprocentowania i warunki jej zmiany,

 opłaty i prowizje oraz inne koszty związane z udzieleniem kredytu, w tym opłata za rozpatrzenie wniosku kredytowego oraz przygotowanie i zawarcie umowy kredytowej, czyli opłata przygotowawcza, będące elementem całkowitego kosztu kredytu, oraz warunki ich zmian,

 wartość całkowitego kosztu kredytu i rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania,

 sposób zabezpieczenia, jeżeli umowa takie przewiduje, oraz opłaty należne kredytodawcy z tego tytułu,

 wysokość pozostałych koszów, które musi zapłacić konsument,

 informacja o łącznej kwocie wszystkich kosztów, opłat i prowizji,

 uprawnienia konsumenta i skutki przedterminowej spłaty kredytu,

 terminy i sposoby odstąpienia klienta od umowy,

 skutki naruszeń postanowień dotyczących sposobu i terminu spłaty kredytu.

Przy niektórych umowach o kredyt konsumencki nie można dokładnie podać jego kosztów. Kredytodawca powinien wtedy określić szacunkową wysokość tych kosztów oraz okoliczności, od których ona zależy.

Ponadto w umowach, na mocy których kredytodawca zobowiązuje się do udzielenia kredytu związanego z obowiązkiem wniesienia przez konsumenta, w jakiejkolwiek formie, środków pieniężnych oprocentowanych poniżej stopy rynkowej lub nieoprocentowanych (chodzi np. o umowy zawierane w ramach systemów argentyńskich), musi on dodatkowo podać w umowie maksymalny okres oczekiwania na kredyt oraz warunki odstąpienia od umowy wniesienia środków pieniężnych.

 Gdy kredyt konsumencki jest przeznaczony na nabycie określonej rzeczy lub usługi (np. przy zakupie towaru na raty), niezależnie od wskazanych danych umowa o kredyt konsumencki musi zawierać:

 opis rzeczy lub usługi,

 cenę rzeczy lub usługi, jeżeli zapłata nastąpiłaby gotówką, oraz cenę nabycia przy wykorzystaniu kredytu,

 część ceny, którą konsument musi zapłacić w gotówce, tzw. wkład własny,

 warunki, od których spełnienia zależy przejście własności rzeczy sprzedanej na konsumenta, jeżeli umowę sprzedaży zawarto z zastrzeżeniem własności (chodzi o umowy przewidujące, że własność rzeczy przechodzi na kupującego w innym momencie niż chwila wydania towaru, np. dopiero po dokonaniu całkowitej zapłaty),

 informację, że klient może wziąć kredyt tylko w podmiocie wskazanym przez sprzedawcę, jeżeli sklep ma z danym podmiotem umowę o udzielanie kredytów na wyłączność.

Ustawa ma zapewnić konsumentom rzetelną, porównywalną informację o oferowanych na rynku kredytach konsumenckich. Celowi temu służą przede wszystkim obowiązek obliczenia przez kredytodawców w umowach rzeczywistej rocznej stopy procentowej według jednolitego wzoru z załącznika do ustawy oraz określenia całkowitego kosztu kredytu.

4. Całkowity koszt kredytu i rzeczywista stopa procentowa.

a. Na całkowity koszt kredytu składają się:

 opłata przygotowawcza pobierana za przygotowanie i zawarcie umowy kredytowej,

 prowizja banku,

 inne opłaty na rzecz banku (np. za wystawienie promesy),

 prowizje dla pośredników kredytowych,

 inne opłaty pozabankowe, np. koszty ubezpieczenie spłaty kredytu na wypadek śmierci, inwalidztwa, choroby lub bezrobocia konsumenta,

 suma odsetek za cały okres kredytowania, wyliczona na potrzeby pierwotnego planu spłaty.

Aby ustalić łączną kwotę wszystkich kosztów kredytu, do całkowitego kosztu kredytu musimy dodać opłaty związane z zabezpieczeniem: zarówno takie, które pobierają banki (np. za przyjęcie weksla do depozytu, przyjęcie do depozytu książeczki oszczędnościowej, na której wkład stanowi zabezpieczenie kredytu), jak i pozabankowe (np. koszty ustanowienia zastawu rejestrowego), które mogą być wnoszone w banku.

b. Rzeczywista roczna stopa oprocentowania

Rzeczywista roczna stopa oprocentowania jest wyrażona w postaci rocznej stopy procentowej kwoty udzielonego kredytu. Wyliczana jest dla każdego kredytu indywidualnie, z uwzględnieniem należności w wysokości z dnia zawarcia umowy kredytu.

5. Porównanie warunków kredytowania w wybranych bankach Poznania.

1. Kryteria wyboru kredytu lub pożyczki w bankach Poznania.

Na podstawie gradacji kryteriów wyboru kredytów przez mieszkańców Poznania (wykres 5a) oraz oferty kredytowej wybranych banków Poznania (tabela 5b), najbardziej korzystną ofertą jest kredyt konsumpcyjny w Banku Gospodarki Krajowej ponieważ ma najniższe, stałe oprocentowanie a bank ten nie pobiera prowizji za tę usługę.

b. Zestawienie kredytów dla ludności w wybranych bankach.

Nazwa banku	Nazwa kredytu	Oprocentowanie[%]		Prowizja	Kredyt min	Kredyt max
							Stałe	Zmienne
AIG BANK	Kredyt gotówkowy	Od 19,30 do 19,80	-	6PLN	500	-
BGK	Kredyt konsumpcyjny	-	Od 10,00 do 11,90	-	2000	-
BGK	Krótkoterminowa pożyczka gotówkowa	12,00	-	-	900	-
BGŻ	Kredyt gotówkowy	Od 13,75 do 18,25	Od 19,00 do 19,75	-	500	80000
BISE	Kredyt konsumpcyjny	14,40	-	-	-	-
BISE	Pożyczka konsumpcyjna	12,40	-	-	-	-
BOŚ	Pożyczka gotówkowa	-	Od 12,77 do 13,77	-	1000	300000
BPH PBK	Pożyczka gotówkowa	Od 11,20 do 13,10	Od 11,80 do 13,30	-	2000	-
BZWBK	Kredyt gotówkowy	Od 13,35 do 14,35	Od 17,00 do 18,75	-	1500	-
CITIBANK	Kredyt Citibank	-	Od 19,95 do 25,95	2,50%	3000	60000
DB 24	Pożyczka konsumpcyjna	-	Od 17,50 do 18,50	0,5% min 50PLN	5000	20000
ING Bank Śląski S.A.	Pożyczka pieniężna	18,90	Od 18,50 do 19,90	1% min 50PLN	-	-
INVEST BANK	Kredyt gotówkowy	-	Od 11,50 do 17,60	!%	500	30000
Kredyt Bank	Kredyt gotówkowy	17,50	Od 18,00 do 19,00	2,5%	1000	100000
LG Petro Bank	Kredyt konsumpcyjny	-	Od 16,00 do 17,00	-	3000	-
Lukas Bank	Kredyt gotówkowy	Od 16,50 do 23,90	-	5%	-	16000
Millenium	Kredyt gotówkowy	Od 16,60 do 17,25	-	-	1000	-
MultiBank	Kredyt gotówkowy	15,30	15,80	0,5%	-	-
PEKAO	Kredyt gotówkowy	18,50	19,50	2,5% min 50PLN	1000	100000
PKO BP S.A.	Kredyt gotówkowy	Od 14,70 do 15,20	16,00	2,5%	-	-
Raiffeisen	Kredyt konsumpcyjny	-	Od 18,80 do 21,50	2%	3000	-

6. Bibliografia

W.L.Jaworski Polityka pieniężna banku centralnego i rynek pieniężny

W.L.Jaworski Z.Krzyżkiewicz, B.Kosiński Banki, rynek, operacje, polityka

Z.Krzyżkiewicz, W.Jaworski, M.Puławski Leksykon Bankowo-Giełdowy

www.bankier.pl

www.rzeczpospolita.pl

www.merkuriusz.com.pl J.Garczarczyk (INFOMARKT)

---