Kredyty i pożyczki.
Zgodnie z ustawową definicją kredytu ( Art. 69 Prawa Bankowego), poprzez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty.
Przede wszystkim, w umowie pożyczki pożyczkodawca nie określa celu, na jaki udziela pożyczki. Zobowiązany jest także do wydania całej kwoty pożyczki pożyczkodawcy. Ponadto, umowa pożyczki nie musi określać oprocentowania - pożyczka może więc być o wiele tańsza niż kredyt.
Tak więc największą różnic ą między pożyczką a kredytem jest fakt iż kredytu zgodnie z Prawem Bankowym może udzielić tylko bank natomiast pożyczki może udzielić każdy. Przy kredycie także mówimy o celu jego udzielenia. Natomiast, gdy cel ten nie został jasno określony wtedy jest to pożyczka.
Mamy czasem do czynienia z wyjątkowymi sytuacjami kiedy to nazwę kredyt zwyczajowo noszą niektóre formy pożyczek, a są nimi kredyty kupieckie. Pod względem prawnym nie są one kredytami gdyż mogą być udzielane przez zwykłe przedsiębiorstwa. Co więcej, Kodeks Cywilny określa że do wartości 5 tys. zł. pożyczką możemy nazwać umowę użyczenia pieniędzy w formie ustnej.
Warto jednak zauważyć, że ze strony banku kredyt jest znacznie korzystniejszy. Najlepiej jest to widoczne w przypadku niespłacania kredytu przez kredytobiorcę. W przypadku pożyczki jeśli dłużnik nie chce dobrowolnie oddać zabezpieczenia trzeba doprowadzić do procesu sądowego. Natomiast jeśli chodzi o kredyt to bank szybko wystawia tytuł egzekucyjny i komornik przejmuje zabezpieczenia. Nie ma potrzeby wszczynania procesu sądowego.
Umowa bankowa powinna być zawarta na piśmie i regulować w szczególności: strony umowy, kwotę i walutę kredytu, cel, na który kredyt został udzielony, zasady i termin spłaty kredytu, wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany, sposób zabezpieczenia spłaty kredytu, zakres uprawnień banku związanych z kontrolą wykorzystania i spłaty kredytu, terminy i sposób postawienia do dyspozycji kredytobiorcy środków pieniężnych, wysokość prowizji, jeżeli umowa ją przewiduje, warunki dokonywania zmian i rozwiązania umowy.
Umowę kredytową z bankiem mogą zawrzeć 3 rodzaje podmiotów:
Osoby prawne (m.in. spółka akcyjna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółdzielnia (Prawo spółdzielcze), przedsiębiorstwo państwowe (ustawa o przedsiębiorstwach państwowych), jednostki samorządu terytorialnego: gmina, powiat, województwo, instytut badawczy, fundacja
Osoby fizyczne
Podmioty gospodarcze nie będące osobami prawnymi ale posiadające zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych, np. spółki jawne, właściciel zakładu rzemieślniczego.
Warto zauważyć, że kredytu bankowego nie może też zaciągnąć kościół ani parafia, ale ksiądz jako osoba fizyczna.
Z ciekawym przypadkiem mamy do czynienia przy zawieraniu umowy kredytowej przez jednego ze współmałżonków. Jak powszechnie wiadomo wspólnota majątkowa dotyczy też wszelkich długów i przychodów osiąganych przez oboje współmałżonków. Dlatego do zawarcia umowy kredytowej potrzebna jest zgoda współmałżonka. Jeśli takowej zgody nie było może on uznać dług za niezgodny z prawem, a wtedy będą trudności z jego egzekucją.
Są dwa typy kredytów w których bank nie widzi potrzeby podpisywania umowy kredytowej. Dotyczy to:
Kredytu w rachunku bieżącym dla osób fizycznych zwanego potocznie debetem (ujemne saldo kredytu bankowego); jest to forma kredytu coraz częściej wykorzystywana w polskie praktyce bankowej
Kredytu uzyskiwanego dzięki karcie płatniczej-w tym przypadku można uznać umowę podpisana przy przyznaniu przez bank karty płatniczej za umowę kredytową nienazwaną
Ryzyko Bankowe
Banki uważają ryzyko bankowe za najgroźniejszy typ ryzyka bankowego. Dlatego też rzeczą naturalną jest że kredyty bardziej ryzykowne są wyżej oprocentowane. W dobrym banku ryzyko jest jego funkcją opłacalności, gdyż jeśli kredyt jest bardziej ryzykowny to musi być bardziej opłacalny.
Banki uważają ze istnieje współzależności między czynnikami a ryzykiem kredytowym:
Długością okresu kredytowania (im dłuższy tym większe ryzyko)
Okresem istnienia przedsiębiorstwa (firmy starsze ponoszą mniejsze ryzyko)
Stosunkiem między wielkością zadłużenia a majątkiem firmy (im wyższa jest ta proporcja tym większa ryzyko kredytowe)
Proporcja między zyskami netto a wielkością kredytu (wskazuje na zdolność do spłaty kredytu)
Inflacja a ryzyko kredytowe.
Dla przedsiębiorstwa korzystna jest sytuacja w której spada stopa inflacji, bo prowadzi to do zmniejszenia ryzyka związanego z działalnością gospodarczą i spadku stopy procentowej. Tańszy kredyt ułatwi rozwój przedsiębiorstwa. Dokładny koszt kredytu przedstawia efektywna stopa procentowa. efektywna roczna stopa procentowa, określająca rzeczywisty (a nie deklarowany) koszt kredytu, uwzględniając wszelkie formalne zawiłości, trudne do zrozumienia dla zwykłego człowieka. Efektywna roczna stopa procentowa jest to rzeczywisty (a nie deklarowany) koszt kredytu, uwzględniając wszelkie formalne zawiłości, trudne do zrozumienia dla zwykłego człowieka. Zarówno bank jaki i kredytobiorca powinni porównywać przewidywaną stopę inflacji aktualną stopę oprocentowania kredytów. Jeśli aktualna efektywna stopa procentowa jest zbyt wysoka, a równocześnie nie ma nadziei na to, że ceny sprzedanych przez przedsiębiorstwo produktów i usług będą szybko wzrastały, zaciąganie kredytów przez to przedsiębiorstwo wiąże się z wyjątkowo wysokim ryzykiem.
Procedury kredytowe
Regulamin kredytowy określa wzór wniosku kredytowego oraz niezbędne załączniki zawierające informacje umożliwiające bankowi dokonanie aktualnej oceny zdolności kredytowej klienta.
Od przyjęcia i wpisania prawidłowo wypełnionego i należycie skompletowanego wniosku do stosownego rejestru, rozpoczyna się kolejny etap procedury, obejmujący badanie zdolności kredytowej kredytobiorcy. Jest ona najważniejszym elementem całej procedury, od której bank uzależnia przyznanie kredytu, a która to rozumiana jest jako zdolność do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w umownych terminach spłaty, oraz od przedłożenia przez kredytobiorcę dokumentów i informacji niezbędnych do dokonania jej oceny. Ocena tej zdolności dotyczy nie tylko bieżącej sytuacji majątkowej kredytobiorcy, ale także perspektywicznej, umożliwiającej spłatę długu w przyszłości. Analiza banku sprowadza się więc do zebrania informacji, zagregowania zebranych danych, ich analiza i wnioski oraz opracowanie prognoz dotyczących przyszłości. Podobna procedura stosowana jest także dla szybka pożyczka bez BIK - gdzie każda pożyczka sprawdzana jest w BIKu.
Na wstępie inspektor kredytowy szacuje, czy proponowana kwota kredytu nie przekroczy możliwości finansowych banku, również pod względem formalnych ograniczeń. Przy wstępnej ocenie bierze się także pod uwagę cel przyszłego kredytu. Z reguły bowiem badanie zdolności kredytowej jest bardzo uproszczone, gdy chodzi o udzielenie kredytu konsumpcyjnego, natomiast przy kredytach inwestycyjnych konieczna jest również dodatkowo ocena efektywności finansowanego projektu. Następnie, na podstawie przedłożonych dokumentów, inspektor określa sytuację finansową kredytobiorcy:
w przypadku osób fizycznych – na podstawie zaświadczeń o zarobkach,
a w przypadku podmiotów gospodarczych – na podstawie business planów oraz sprawozdań finansowych: bilansów, rachunków zysków i strat, sprawozdań z przepływów pieniężnych oraz sprawozdań z przepływów kapitałowych.
Na podstawie przeprowadzonych analiz i badań, bank podejmuje decyzję kredytową, ale dopiero z momentem przekazania jej wnioskodawcy jest nią związany. Decyzję kredytową należy uznać za ofertę banku skierowaną do wnioskodawcy, zawierającą propozycję udzielenia mu kredytu na warunkach określonych w decyzji. Powinien być w niej również określony termin, w którym bank oczekuje na podpisanie umowy przez kredytobiorcę.
Do zawarcia umowy kredytu dochodzi w razie zaakceptowania przez wnioskodawcę warunków objętych decyzją kredytową. Zgodnie z prawem bankowym umowa kredytu wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności i powinna zawierać w szczególności:
- datę i miejsce zawarcia umowy,
- strony umowy,
- kwotę i walutę kredytu,
- cel, na jaki kredyt został udzielony,
- zasady i termin spłaty kredytu,
- wysokość oprocentowania i warunki jego zmiany,
- sposób zabezpieczenia spłaty kredytu,
- zakres uprawnień banku związanych z kontrolą wykorzystania i spłaty kredytu,
- terminy i sposób postawienia do dyspozycji kredytobiorcy środków pieniężnych,
- wysokość prowizji, jeśli umowa ją przewiduje,
- warunki dokonywania zmian i rozwiązania umowy.
Koszty kredytu
Maksymalny koszt kredytu wynika z tzw. Ustawy o walce z lichwą z 2005r. zgodnie z która oprocentowanie kredytów nie może przekraczać czterokrotności oprocentowania kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego, a suma wszystkich opłat nie może przekraczać 5% kapitału kredytu.
Prowizja
W cenie kredytu oprócz oprocentowania należy uwzględnić także prowizje oraz opłaty, które należy ponieść w związku z jego zaciągnięciem i ponosić przez cały okres jego obsługi. Przy udzieleniu kredytu większość banków pobiera prowizję, której wysokość waha się między 0% a 3% od sumy kredytu. Należy się zatem zastanowić jeszcze przed podjęciem decyzji o zaciągnięciu kredytu, czy bardziej opłacalny będzie kredyt bez prowizji i przy wyższym oprocentowaniu, czy też kredyt z prowizją, ale na niższym poziomie oprocentowania.
Opłata za wcześniejszą spłatę
Oprócz prowizji za udzielenie kredytu dodatkowo należy ponieść koszt opłaty towarzyszącej kredytowi. Zdarza się też, że całkowita lub częściowa spłata kredytu przed upływem zadeklarowanego okresu kredytowania jest związana z koniecznością dodatkowej opłaty. W większości przypadków obowiązuje pewien okres, w trakcie którego wcześniejsza spłata jest dodatkowo płatna, natomiast po jego upływie spłata nie jest obciążona żadnymi kosztami. Niektóre banki stosują dodatkowo ograniczenia kwotowe. Jeśli wybieramy możliwość wcześniejszej spłaty to konieczne jest, aby dokładnie przeanalizować tabelę prowizji i opłat i sprawdzić ją pod kątem dodatkowych obciążeń finansowych. Należy też zwrócić uwagę na inne wymogi. Nawet jeśli bank nie zaznaczył, że pobiera za tę czynność dodatkowe opłaty to wcześniejsza spłata może się często wiązać z koniecznością sporządzenia odpłatnego aneksu do umowy.
Opłata za przewalutowanie
Innym dodatkowym obciążeniem finansowym przy spłacie kredytu jest opłata za przewalutowanie. Z reguły zmiana waluty kredytu z waluty obcej na PLN jest bezpłatna, ale opłata pobierana jest z kolei w przypadku przewalutowania kredytu na jedną z walut obcych. Przewalutowanie na waluty obce jest z reguły kosztowniejsze i tylko nieliczne banki decydują się na całkowite zwolnienie tej operacji z opłat.
Opłata za wycenę nieruchomości
Aby ustalić wartość nieruchomości bank wymaga dokonania jej wyceny, dzięki czemu określa wartość zabezpieczenia kredytu, na wypadek, jeśli obsługa kredytu nie przebiegała zgodnie z warunkami zapisanymi w umowie. Decyzja o konieczności wyceny należy do banku i może to być zależne od nieruchomości (rynek pierwotny czy wtórny/dom czy mieszkanie/lokalizacja), wysokości wkładu własnego, czy celu kredytu. Wycena może być też wymagana od każdego kredytobiorcy, niezależnie od powyższych parametrów, a jej cena waha się od 300 do ponad 1000 PLN. Zaletą wykonywania wyceny jest informacja o realnej cenie nieruchomości (szczególnie jeśli nieruchomość podlegająca wycenie jest jednocześnie zabezpieczeniem i celem kredytu).
Marża
Nas bardziej interesuje marża, jej wysokość bowiem bywa różna. Zacznijmy od tego, że marża to parametr stały, który może zostać zmieniony jedynie w przypadku, gdy obie strony umowy kredytowej wyrażą na to zgodę, np. w formie aneksu do umowy kredytowej.
Od czego zależy jej wysokość? Tu znów czynników jest kilka, sporo zależy od polityki danego banku. U niektórych kredytodawców o marży decyduje wartość wskaźnika LTV i kwota kredytu.
Tajemniczy wskaźnik LTV – jego nazwa to skrót od wyrażenia loan to value – określa wartość kredytu w stosunku do wartości nieruchomości. Jeżeli na przykład chcesz zaciągnąć kredyt o wartości 200.000 zł na nieruchomość, której wartość (nie myl z ceną transakcyjną!) wynosi 250.000 zł, to oznacza, że posiadasz wkład własny w kwocie 50.000 zł. Wskaźnik LTV to w tym przypadku 80% (200.000 / 250.000 × 100%). Pamiętaj jednak, że przy liczeniu wskaźnika LTV bank nie zawsze uwzględni wartość nieruchomości (z operatu szacunkowego). Zdarza się, że w przypadku wartości transakcyjnej niższej od wartości rynkowej bank przyjmuje do szacowania LTV niższą z tych kwot.
Ogólnie jednak regułą jest, że – choć LTV to tylko jeden z parametrów ustalania siatki marż – im jest ono niższe (mniejsze procentowe zaangażowanie banku w zakup nieruchomości), tym niższą marżę zaproponuje Ci bank.
Karencja w spłacie
Karencja (zwłoka) w spłacie kapitału jest przyznawanym na wniosek klienta czasowym zawieszeniem konieczności spłaty części kapitałowej raty danego zobowiązania, czyli np. kredytu hipotecznego, podczas gdy część odsetkowa raty jest nadal spłacana w terminie. Ze względu na tę cechę karencji w spłacie kapitału, jest ona rozwiązaniem, które będzie korzystne właściwie wyłącznie dla osób, które już od dłuższego czasu spłacają swój kredyt (w przypadku rat stałych na początku okresu kredytowania spłacamy przede wszystkim odsetki, które stanowią lwią część raty) lub korzystają z metody spłaty w ratach malejących (mają one stałą przez cały okres kredytowania, ściśle określoną wartość części kapitałowej raty).
Kredyt bez karencji spłat może być korzystny w kilku przypadkach:
Jeśli kredyt został przeznaczona na środki obrotowe
Jeśli przedsiębiorstwo ma dodatkowe źródła wpływów to wtedy można myśleć o spłacie takiego kredytu z zysków bieżących przedsiębiorstwa i można go wykorzystać na cele inwetycyjne
Jeśli dotyczy zamożnych prywatnych kredybiorów wykorzystujących kredyt np. na budownictwo mieszkaniowe; mogą oni z zadowoleniem przyjąć podaną strukturę spłat, która zmusza ich wprawdzie do wielkiego wysiłku finansowego, ale również obciąża ich względnie niskimi odsetkami
Złe kredyty
Za 'złe kredyty' uważa się głównie takie, przy których opóźnienie w spłacie kapitału lub odsetek przekracza jeden miesiąc.
Należności nieregularne dzielimy na trzy grupy:
- należności poniżej standardu – takie, przy których opóźnienie w spłacie wynosi od 1 do 3 miesięcy oraz takie, przy których sytuacja ekonomiczno-finansowa kredytobiorcy ulega wyraźnemu pogorszeniu w sposób zagrażający spłatom; bank musi wtedy tworzyć rezerwę w wysokości 20% całej należności;
- należności wątpliwe – takie, przy których opóźnienie w spłatach wynosi od 3 do 6 miesięcy lub wtedy, gdy straty kredytobiorcy naruszają jego kapitał podstawowy; rezerwa bankowa musi wynosić 50% całej należności;
- należności stracone – przy opóźnieniu w spłatach wynoszącym ponad 6 miesięcy lub należności, które z innych powodów można uznać za nie do odzyskania; rezerwa musi wtedy wynosić 100% całej należności.
Dochodzenie należności banku inaczej zwane windykacją, jest działaniem podejmowanym dla odzyskania należności, wynikających z umowy o kredyt lub innych umów dotyczących usług bankowych. Postępowanie takie jest podejmowane przede wszystkim wtedy, gdy upłynie termin płatności kredytu lub odsetek albo wypowiedzenia umowy.
Punktem wyjścia do rozpoczęcia egzekucji należności jest wystawienie przez bank tytułu wykonawczego. Aby egzekucja mogła być przeprowadzona bank musi przedstawić jeszcze pisemne oświadczenie kredytobiorcy o poddaniu się egzekucji. Oświadczenie takie kredytobiorca skład w momencie podpisywania umowy kredytowej. Jeśli będzie się temu sprzeciwiać nie otrzyma on kredytu. Tytuł powinien zawierać podstawowe dane:
• Określające wierzyciela (bank),
• Dłużnika (kredytobiorcę),
• Kwotę zadłużenia i tytuł, z jakiego ono wynika,
• Oświadczenie banku, że roszczenie jest wymagalne i ma moc prawną tytułu wykonawczego,
• Datę i miejsce wystawienia oraz stemple banku i podpisy osób działających w jego imieniu.
Tytuł wykonawczy może być wystawiony przeciwko jednej osobie lub większej ich liczbie. Może dotyczyć kredytu lub jego niespłaconej części.
Postępowanie egzekucyjne banku może być prowadzone w trybie:
1. administracyjnym (prowadzone przez sam bank lub komornika skarbowego) lub
2. sądowym (obowiązkowo, gdy należności banku wynikają z kredytu zabezpieczonego hipoteką oraz zastawem). Egzekucja należności prowadzona jest przez komornika sądowego właściwego sądu rejonowego.
Efektem przeprowadzonej egzekucji mogą być wpływy środków pieniężnych, przejęcie praw z tytułu wierzytelności, papierów wartościowych i innych składników majątku dłużnika. wpływy i wartość przejętych składników majątku zalicza się na poczet należności banku w następującej kolejności: powstałej z tytułu kosztów windykacji, niespłaconych odsetek, należności głównej, tzn. niespłaconego kredytu.
Procedura
Komornik przejmuje zabezpieczenie (jeśli to koniecznie w akompaniamencie policji) i po przeprowadzeniu niezbędnych formalności sprzedaje je na licytacji w większości przypadków. W przypadku, gdy zabezpieczeniem jest mieszkanie komornik doręcza dłużnikowi wezwanie do spłaty długu w terminie 14 dni. Po tym terminie ustala termin pierwszej licytacji. Cenę wywoławczą ustala się na 75% ceny oszacowanej przez rzeczoznawcę. Jeśli nie znajdzie ona nabywców to kolejna cena wywoławcza ustalana jest na 66% oszacowanej ceny. W razie każdej kolejnej licytacji cena jest odpowiednio zmniejszana.
Pieniądze z licytacji są dzielone. W pierwszej kolejności należności otrzymuje komornik za przeprowadzone czynności, następnie jeżeli są do zaspokojenia roszczenia Skarbu Państwa to są one zaspokajane. Pozostała część jest przekazywana bankowi. Jeżeli roszczenia banku są mniejsze od pozostałej kwoty, zostanie ona zwrócona do dłużnika.
Ciekawa sytuacja zachodzi, gdy komornik przejmie mieszkanie zamieszkane przez rodzinę z dzieckiem, kobietę w ciąży, obłożnie chorego. Dotychczasowi właściciele niespłacający kredyt tracą prawo własności do takiego lokalu ale komornik nie może ich wykwaterować jeśli gmina nie przyzna im mieszkania socjalnego.
Przejęte środki pieniężne wpływają na rachunek banku i pomniejszają zadłużenie kredytobiorcy. Rzeczowe i prawne składniki majątku dłużnika bank przejmuje poprzez:
• objęcie w posiadanie ruchomości przewłaszczonych w ramach zabezpieczenia kredytów,
• realizację sporządzonej pisemnej umowy banku z dłużnikiem, ustalającej przejęcie określonych składników majątkowych tytułem spłaty zadłużenia: mogą to być ruchomości, nieruchomości, prawa majątkowe w różnej postaci (udziały, akcje, obligacje), z zastrzeżeniem, że przejęcie nieruchomości musi być oparte o umowę sporządzoną w postaci aktu notarialnego,
• postanowienie organu egzekucyjnego na wniosek banku, jeśli nieskuteczne były kolejne licytacje.
Przejęte składniki majątkowe mogą być przeznaczone do wykorzystania przez bank do własnych potrzeb. Przenoszone są wtedy na majątek banku. Mogą też służyć do zaspokojenia banku przez ich zbycie.
Restrukturyzacja kredytu rozumiana jest jako dobrowolne porozumienie między bankiem a kredytobiorcą ustanawiające nowe (czyli odmienne od poprzednich) warunki spłaty kredytu. Często bowiem zarówno bank, jak i dłużnik stwierdzają, iż w ich własnym interesie leży uporanie się z długiem bez sięgania po przedmiot zabezpieczenia czy też uciekania się do prawnych środków windykacji. Opcja ta pociąga za sobą uciążliwe formy współpracy i wzajemnych ustępstw, tj. przesunięciu spłaty rat odsetkowych i kapitałowych na później przy dotychczasowym oprocentowaniu (bank zarobi więcej ale później) czy przesunięciu rat na późniejszy termin a także ich zmniejszeniu (zwykle związane ze stratami finansowymi netto dla banku).
Bankowe postępowanie ugodowe (BPU) jest to postępowanie pozasądowe, którego celem jest doprowadzenie do ugody uwzględniającej możliwości i interesy dłużnika oraz wierzyciela. Istotą ugody jest negocjacja jej warunków, które zmierzać powinny do naprawy firmy i jej sukcesu umożliwiającego egzystencję w gospodarce rynkowej
Rodzaje kredytów - Podziału kredytów można dokonać przy zastosowaniu różnych kryteriów, wśród których najważniejsze są:
okres kredytowania:
Polskie banki przyjmując to kryterium, rozróżniają w swych regulaminach:
- kredyty krótkoterminowe, udzielane na okres do 1 roku,
- kredyty średnioterminowe, z terminem spłaty od 1 roku do 3 lat,
- kredyty długoterminowe, z terminem spłaty powyżej 3 lat.
Element czasu, obok wysokości kredytu i oprocentowania, decyduje o ekonomicznej treści operacji kredytowania.
formy kredytu (metody udzielania):
kredyty mogą być udzielane:
- w rachunku bieżącym, zadłużenie występuje w postaci salda debetowego na rachunku bieżącym kredytobiorcy. Powstaje ono w wyniku jego dyspozycji płatniczych, realizowanych w ciężar tego rachunku. Natomiast wpływy na rachunek bieżący zmniejszają zadłużenie. W tej grupie kredytów może wystąpić kredyt otwarty (in blanco) lub kredyt kasowy (udzielony w związku z czasowym brakiem gotówki w kasie).
- na rachunku kredytowym otwartym specjalnie w celu ewidencjonowania wykorzystania i spłaty kredytu. Może to być kredyt docelowy, na wymagalne zobowiązania, kasowy, sezonowy lub linia kredytowa. Linia kredytowa umożliwia finansowanie wielu transakcji w ramach określonego w umowie limitu kredytowego.
- kredyt dyskontowy, polegający na potrąceniu odsetek dyskontowych w związku z regulowaniem należności przed terminem spłaty.
- akceptacyjny, oddawany jest do dyspozycji kredytobiorcy w postaci zaakceptowanych weksli.
- związany ze skupem faktur (skup wierzytelności, factoring)
przedmiot kredytu (cel):
w zależności od przedmiotu (celu) kredytu można wyróżnić:
- Obrotowe, najczęściej krótkoterminowe, przeznaczone na bieżące potrzeby związane z działalności gospodarczą kredytobiorcy. Mogą być udzielane zarówno w rachunku bieżącym jak i kredytowym. Kredyty obrotowe w rachunku bieżącym są udzielane na różne cele i w związku z przeznaczeniem mogą być tradycyjnie nazywane np. kredytami sezonowymi (np. na zapasy cukru w cukrowniach), kredytami na skup (produktów rolnych), kredytami na należności odbiorców itp.
- Inwestycyjne, udzielane na dłuższy okres w związku z finansowaniem nakładów gospodarczych, których celem jest stworzenie lub powiększenie zasobów środków trwałych. Kredyty inwestycyjne z reguły są udzielane w rachunku kredytowym.
sposoby zabezpieczenia spłaty kredytu,
z punktu widzenia form zabezpieczenia kredytu wyróżnia się:
- Lombardowe, zabezpieczone zastawem przedmiotów i papierów wartościowych, towarów itp.,
- Hipoteczne, zabezpieczone hipoteką ustanowioną na nieruchomości stanowiącej własność kredytobiorcy lub innej osoby np. poręczyciela.
waluta kredytu:
ze względu na rodzaj waluty mogą występować kredyty:
- Złotówkowe, udzielane w złotych polskich,
- Dewizowe, udzielane w walucie obcej.
Typy kredytów:
Kredyt konsolidacyjny - jest specjalnym rodzajem kredytu, który jest przeznaczony na spłatę innych zobowiązań kredytowych. Konsolidować można różne rodzaje kredytów takich jak: hipoteczne, gotówkowe, ratalne, czy samochodowe. Kredyt konsolidacyjny, jest zwykle kredytem długoterminowym, zabezpieczonym hipoteką, jednak nie jest ona zabezpieczeniem każdego takiego kredytu. Jego podstawowym atutem jest fakt, że zwykle jego oprocentowanie jest dużo niższe od wcześniejszych kredytów. Ważne jest również to, że spłaca się jedną a nie kilka rat jak to było przed wzięciem kredytu.
Jednym z rodzajów kredytu udzielanego przez bank centralny pozostałym bankom jest kredyt refinansowy. Kredyt ten udzielany jest przez bank centralny bankom komercyjnym dla zapewnienia im płynności operacji finansowych. Bank centralny udzielając kredyt refinansowy, kieruje się zdolnością banku do jego spłaty wraz z odsetkami w umownych terminach spłaty.
Kredyty komercyjny – koszt wynika z rachunku ekonomicznego przeprowadzonego przez bank uwzględniającego koszt pieniądz i konkurencję innych banków
Kredyt preferencyjny – kredyty przyznawane na korzystniejszych warunkach niż wynikające z rachunku ekonomicznego ; większość z nich jest przeznaczona na finansowanie ekonomicznych i społeczny celów polityki państwa
Kredyt pomostowy ma za zadanie umożliwić lub ułatwić realizację inwestycji, na którą została pozyskana dotacja unijna. Zapewnia on dostęp do środków pieniężnych od momentu poniesienia pierwszych wydatków związanych z realizacją projektu, aż do chwili otrzymania refundacji. Kredyt taki może być wypłacony zarówno jednorazowo, jak i w transzach, w wysokości nawet 100% wartości przyznanej dotacji.
Kredyt ratalny
Jedną z najpopularniejszych form kredytu udzielanego osobom prywatnym jest kredyt ratalny. Dzięki niemu finansowany jest zakup ogromnej części telewizorów, pralek, lodówek czy jakiegokolwiek innego sprzętu RTV AGD do domu. Kredyty ratalne można zawrzeć w sklepie w którym kupujemy np. sprzęt AGD. Dla klientów taka forma kredyty jest wygodna, gdyż nie musza iść do banku po kredyt. Do zawarcia umowy klient potrzebuje dowód osobisty i zaświadczenie o dochodach, czasem jest wymagane poręczenie. Ten rodzaj kredytów to głównie kredyty krótkoterminowe gdyż z wydłużeniem okresy kredytowania wzrasta koszt kredytu. Zabezpieczeniem kredytu jest zakupiony towar.
Kredyt samochodowy to kredyt na zakup przez osobę fizyczną nowego samochodu. Taki kredyt jest udzielany albo w banku albo bezpośrednio przez dilera samochodowego. Takie kredyty są zabezpieczone samochodem który nabywa klient. Umowa może być podpisana przez dilera w salonie samochodowym który jest pośrednikiem między klientem a bankiem, lub w banku który współpracuje z danym dilerem. Koszt kredytu wzrasta wraz z wydłużaniem okresu kredytowania co jest to spowodowane spadkiem wartości nabytego samochodu.
Kredyt budowlany- kredyt zaciągany na budowę pojedynczego domu lub całego osiedla mieszkalnego. Zazwyczaj przy tego typach kredytu potrzebne jest wykazanie tzw. Wkładu własnego, niektórzy wymagają wręcz by budynek wyszedł z ziemi. Mowa tu o wybudowaniu fundamentów za własne pieniądze. Warto zauważyć że zabezpieczeniem jest tu działka budowlana na której na się mieścić budynek. Wymagany jest ten typ zabezpieczenia przez wzgląd na duże ryzyko jakim obarczony jest ten typ kredytu. Przez to łatwiej będzie o owy kredyt ubiegać się deweloperowi, stałemu klientowi banku, który buduje całe osiedla niż osobie fizycznej. Ma na to wpływ fakt, iż deweloper z łatwością spłaci swoje zobowiązanie.
Kredyt mieszkaniowy może być więc przeznaczony na zakup lokalu mieszkalnego, domu, działki budowlanej czy na budowę domu. Kredytem mieszkaniowym nie skredytujemy zakupu np. ziemi rolnej (choć zdarzają się wyjątki, które jednak w dobie dzisiejszego podejścia banków do ryzyka kredytowego będą zapewne zanikać) czy zakupu samochodu. Jest to kredyt celowy i pieniądze otrzymane na podstawie umowy o kredyt mieszkaniowy muszą być przelane bezpośrednio na konto sprzedającego (osoba fizyczna, deweloper) lub na konto samego kredytobiorcy w przypadku budowy domu systemem gospodarczym.
Rodzaje Kart Płatniczych
Istnieje wiele metod klasyfikacji kart płatniczych. Najczęściej dzieli się je pod kątem sposobu dokonywania rozliczeń z bankiem.
Trzy podstawowe rodzaje kart płatniczych są następujące:
Karty kredytowe – instrument płatniczy bazujący na limicie kredytowym przyznanym przez bank. Posiadacz karty kredytowej co pewien okres czasu otrzymuje wykaz transakcji wykonanych kartą oraz informacje dotyczące sposobu i terminu rozliczenia. Limit kredytowy wiąże się przeważnie z dodatkowym oprocentowaniem, jednak klient może uniknąć konieczności spłaty odsetek od transakcji bezgotówkowych, jeżeli w określonym czasie (tzw. okres prolongaty) spłaci 100% zobowiązań wobec banku. W Polsce okres bezodsetkowy przeważnie wynosi do 30 dni od daty rozliczenia. Ta cecha jest często wykorzystywana przez bank w materiałach promocyjnych karty kredytowej, ponieważ klienci lubią być kuszeni wizją darmowego kredytu. Otrzymanie karty kredytowej nie zawsze wiąże się z koniecznością otwarcia konta bankowego.
Karty debetowe – karty wydawane do konta bankowego. W momencie przeprowadzania transakcji przy użyciu karty debetowej bank pobiera należności z konta posiadacza takiej karty. Klient musi posiadać odpowiedni stan środków na swoim koncie, aby transakcja mogła dojść do skutku. Nazwa karta debetowa może być nieco myląca, bowiem debet może być rozumiany jako zadłużenie na rachunku bankowym, podczas gdy karta debetowa nie pozwala na powstanie ujemnego salda na koncie. Ta nazwa ma związek z tym, że w momencie używania karty debetowej transakcja jest od razu księgowana, obciążając rachunek bankowy klienta. W tym znaczeniu słowo debet (z ang. debit) oznacza po prostu natychmiastowe obciążenie konta.
Karty obciążeniowe – inaczej karty z odroczonym terminem płatności. Można powiedzieć, że są połączeniem karty kredytowej z kartą debetową. Z jednej strony, podobnie jak w przypadku karty kredytowej, bank udziela klientowi limitu kredytowego, z drugiej jednak strony, karta obciążeniowa jest najczęściej powiązana z rachunkiem bankowym (jak karta debetowa). Odroczona płatność polega tu na tym, że klient zobowiązuje się do zapewnienia środków na spłatę całości (a nie części, jak przy kartach kredytowych) zadłużenia w określonym terminie, a bank pobiera wtedy środki z rachunku klienta.
Poza powyższymi typami kart, możemy także wyróżnić:
Karty przedpłacone (karty typu prepaid) – to instrumenty finansowe, które wymagają zasilenia, np. za pomocą przelewu bankowego na tzw. konto techniczne banku wystawiającego kartę. Zasilone karty mogą być następnie użyte przy przeprowadzaniu transakcji aż do wysokości salda na karcie. Po wykorzystaniu środków karty przedpłacone możesz ponownie doładować. Te instrumenty nie wymagają bliższego wiązania się z bankiem – nie musisz podpisywać umowy ani zakładać konta. Karty przedpłacone mogą być wydane na okaziciela, co oznacza, że nie są związane z konkretną osobą i mogą być wykorzystane jako np. karty podarunkowe lub podróżne. Zaletą karty prepaid jest ponadto wysokie bezpieczeństwo – w przypadku kradzieży ryzykujesz jedynie utratą środków znajdujących się na rachunku technicznym karty.
Karty wirtualne – pod względem funkcjonowania są podobne do kart przedpłaconych. Różnica polega na tym, że karta wirtualna nie jest wydawana w fizycznej postaci. Jest to po prostu numer, którego możesz używać w transakcjach bezgotówkowych typu card not present. Za pomocą karty wirtualnej nie wypłacisz pieniędzy z bankomatu.
Bibliografia :
http://adresowo.pl/jak-dostac-kredyt-hipoteczny/marza-prowizja-koszty-kredytu-hipotecznego
http://www.kredyt-pozyczka.pl/procedura-udzielania-kredytu.html
http://www.pkobp.pl/raportroczny2012/zarzadzanie-ryzko-kredytowe.html
Dobosiewicz Zbigniew, Bankowość, Warszawa 2011, s.176-260