(28) Co to jest bogactwo? Od czego zależy czynnik wpływający na efekt bogactwa (np. ceny mieszkań, stopa procentowa, itd.)? Wpływ bogactwa na funkcję konsumpcji.
Bogactwo (majątek)-wartość netto fizycznych i finansowych pozycji będących własnością kraju lub jakiejś osoby. Równa się wszystkim aktywom minus zobowiązania.
Efekt bogactwa(majątkowy) polega na przesunięciu wykresu funkcji konsumpcji w górę lub w dół pod wpływem wzrostu lub spadku wydatków na każdym poziomie rozporządzalnych dochodów osobistych.
Normalnie stan majątkowy nie ulega szybkim zmianom z roku na rok. Dlatego efekt majątkowy rzadko tylko powoduje gwałtowne zmiany konsumpcji. Od czasu do czasu zdarzają się wyjątki. Kiedy w 1929 r. nastąpił krach na giełdowy, upadły całe fortuny i kapitalistyczni bogaci posiadacze papierów wartościowych z dnia na dzień stali się biedakami. Wielu bogatych ludzi musiało radykalnie zredukować swoją konsumpcję. Podobnie w okresie wielkiego boomu w mieszkalnictwie pod koniec lat siedemdziesiątych, gdy ceny domów rosły znacznie szybciej od innych cen, nagłe poczucie wzrostu zamożności wśród właścicieli domów mogło bardzo pobudzić konsumpcję.
Wpływ bogactwa na funkcję konsumpcji:
Przy nie zmienionym poziomie dochodów rozporządzalnych wydatki konsumpcyjne wzrosną. Ponieważ to zjawisko występuje niezależnie od poziomu dochodów rozporządzalnych, w wyniku wzrostu majątku gospodarstwa wykres całej funkcji konsumpcji przesuwa się w górę. Występuje wtedy efekt majątkowy.
(29) Omów i scharakteryzuj główne rynki w gospodarce: rynek kapitału, rynek pracy i rynek produktów. Na czym polega równowaga ogólnego poziomu cen i statyczny model gospodarki?
Rynek kapitałowy-jest segmentem rynku finansowego, który obejmuje ponadto rynek pieniężny i kredytowy. Rynek kapitałowy dzieli się na : rynek środków produkcji, rynek nieruchomości oraz rynek papierów wartościowych. Środki produkcji oraz nieruchomości stanowią tzw. kapitał realny. Rynek kapitałowy jest szczególnym rynkiem papierów wartościowych oznaczających lokaty i kredyty długoterminowe.
Rynek pracy-obrazuje zależność między poziomem płacy realnej a liczbą zatrudnionych pracowników. W praktyce w skutek długoterminowego charakteru umów o prace, reakcja płac na zakłócenia w gospodarce jest opóźniona. Zwalnianie i ograniczanie nowych pracowników naraża pracodawcę na koszty i także pracownicy, zmieniając miejsce zatrudnienia, rezygnują z pozycji zajmowanej w hierarchii i muszą od nowa zdobywać pewne kwalifikacje. Pracownicy i pracodawcy zawierają porozumienia dotyczące warunków pracy. Równowaga w klasycznym modelu rynku pracy pojawia się na przesunięciu popytu i podaży pracy.
Poziom równowagi cen spełnia bardzo ważne funkcje. Równoważy on rynki dóbr, pieniądza i pracy. Rynek pracy znajduje się w równowadze w każdym punkcie klasycznej krzywej podaży globalnej.
(41) Gospodarcze znaczenie niezbilansowanego budżetu. Omów dwa podstawowe sposoby jego finansowania.
Gospodarcze znaczenie niezbilansowanego budżetu :
wygładzenie podatków (unikanie okresowych zmian stóp podatkowych), wygładzanie konsumpcji wygładzanie i podtrzymywanie prywatnych dochodów- dopuszczanie do deficytu w złych latach- finansowego z zaciągniętych pożyczek- i doprowadzenie do nadwyżki w dobrych latach, aby spłacić zaciągnięte pożyczki. Jest to wykorzystywanie do łagodzenia przejściowych lub cyklicznych wahań;
aktywna polityka stabilizacyjna- polityka fiskalna jest używana w celu stabilizowania popytu bądź bezpośrednio, bądź przez ograniczenie wahań dochodów sektora prywatnego. Przeciwstawia to lub łagodzi niewykorzystanie zasobów wytwórczych w podczas recesji;
samoistne działanie automatycznych stabilizatorów- budżet ustala wydatki publiczne i stopy procentowe. Podczas recesji (ekspansji) przychody podatkowe wpadają (rosną) prowadząc do deficytu (nadwyżki).
(92) Przedstaw i omów inne sposoby mierzenia inflacji.
W statystycznych analizach procesów inflacyjnych wykorzystywany jest powszechnie wskaźnik stopy inflacji, określający procentowy wzrost ogólnego poziomu cen w ciągu roku. W polskiej praktyce statystycznej oblicza się stopę inflacji w dwojaki sposób:
sposób obliczania stopy inflacji - porównując ogólny poziom cen w roku t1 z analitycznym poziomem cen z roku t0, przy czym bierze się tu pod uwagę wskaźniki przeciętne dla 12- m-cy w roku.
sposób obliczania stopy inflacji- porównując ogólny poziom cen z grudnia roku t1 z ogólnym poziomem cen z grudnia roku t0. Wskaźniki stopy inflacji obliczane tymi metodami nie są zazwyczaj identyczne , co jest związane z niejednakową dynamiką wzrostu cen w poszczególnych miesiącach.
Stopa inflacji- (wg. Begga)= wzrostowi nominalnej podaży - wzrost popytu na pieniądz w ujęciu realnym.
(106) Wyjaśnij co to jest i na czym polega klasyczna dychotomia.
Dychotomia- zasada zgodnie z którą sfera realna i pieniężna gospodarki są wzajemnie niezależne.
Pieniądz jest naturalny wtedy, gdy zmiany w jego poziomie podaży nie mają wpływu na realną gospodarkę w długim okresie.
Dychotomia gospodarki w długim okresie:
sektory gospodarki : realny i nominalny są rozdzielone i nie mają na siebie wpływu. Szczególnie produkt znajduje się na ścieżce wzrostu , a stopa bezrobocia osiąga poziom odpowiadający stopie równowagi niezależnie od poziomu inflacji. Stopa inflacji jest określona przez stopę ilości wzrostu inflacji.
czynniki realne określają wzrost realnej aktywności gospodarczej, podczas gdy wzrost podaży pieniądza określa poziom inflacji.
(136) Od czego zależy transakcyjny i ostrożnościowy popyt na pieniądz?
TRANSAKCYJNY POPYT NA PIENIĄDZ jest dążeniem do posiadania sald gotówkowych w celu realizacji przewidywanych zakupów dóbr i usług. OSTROŻNOŚCIOWY (przezornościowy) - stanowi dążenie do posiadania sald gotówkowych w celu finansowania nieoczekiwanych zakupów dóbr i usług. Popyty te zależą od osobistego dochodu i bogactw, stóp procentowych, ogólnego poziomu cen i oczekiwań dotyczących przyszłych cen.
Wzrost dochodów ludności wywoła powiększenie popytu na pieniądz. Wyższe dochody oznaczają większe zakupy w związku z tym potrzebne są wyższe kwoty pieniężne potrzebne do ich sfinansowania.
MOTYW TRANSAKCYJNY - wynika z potrzeby gromadzenia pieniądza w stanie płynnym w celu zawierania bieżących transakcji. Wielkość pieniądza transakcyjnego zależy od wielkości zawieranych transakcji przez różne przedmioty gospodarcze (gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa) oraz synchronizacji wpływów i wydatków.
Popyt na pieniądz transakcyjny jest zawsze popytem w kategoriach realnych tzn. po uwzględnieniu ruchu cen towarów i usług.
MOTYW OSTROŻNOŚCIOWY - (przezorności) związany jest ze zjawiskiem niepewności co do przyszłych dowodów i wydatków. Podmioty gospodarcze utrzymują pełną rezerw gotówkową na wypadek nieprzewidzianych okoliczności lub nagłego pojawienia się szans zawarcia zyskowych transakcji. Im mniej ustabilizowana jest sytuacja gospodarcza kraju i większa jest możliwość nieprzewidywalnych okazji tym większa jest skłonność trzymania pieniądza gotówkowego w celu szybkiego zawarcia opłacalnej transakcji.
(143) Restrykcje w handlu międzynarodowym. Argumenty na rzecz ograniczeń w wymianie zagranicznej.
W ogólnym rozrachunku handel międzynarodowy może doprowadzić do wzrostu dochodów uczestniczących w nim krajów, mimo że producenci sprzedający na eksport zarabiają, a konkurujący z importem - tracą. Można by więc przyjąć, że wszystko co ogranicza rozmiary handlu między krajami prowadzi do obniżenia realnych dochodów. Jeżeli eksport pokrywa import przynajmniej w długim okresie czasu to obniżka importu z jakiegoś kraju powoduje, że będzie on dysponował mniejszymi funduszami na zakupy u nas. Dla gospodarki jako całości najlepsze jest zakazanie jakichkolwiek ceł, co w rzeczywistości przy dużej liczbie sektorów jest bardzo trudne. Przy stosowaniu ceł, chcąc łączyć dochód całej gospodarki obniży się niektóre sektory gospodarki mogą osiągnąć korzyści.
Argumenty na rzecz ograniczeń w wymianie międzynarodowej:
najważniejszym argumentem na rzecz stosowania restrykcji w handlu międzynarodowym, czyli ceł są względy bezpieczeństwa narodowego, czyli potrzeba posiadania silnego przemysłu obronnego. Jeżeli import nie jest poddany żadnym restrykcją, gałęzie przemysłu niezbędne w czasie wojny lub innych nadzwyczajnych sytuacji mogą zostać sprzedane poniżej wartości lub też straci rynek na rzecz konkurentów zagranicznych. Wówczas w sytuacji wyjątkowej państwo byłoby uzależnione od potencjalnej wrogich dostawców.
Wszystkie gałęzie przemysłu produkcyjnego produkujące dobra, które mogą być wysłane z jednego kraju do drugiego, podlegają zagranicznej konkurencji. Te gałęzie tworzą sektor konkurencyjny. Forsują one nieustannie wprowadzanie środków ochrony przemysłu krajowego przed konkurencją zagraniczną, takich jak:
cła będące podatkiem na towary importowane - kontyngenty, które ograniczają ilość towarów importowanych, -embargo (zatrzymanie przez państwo mienia innego państwa lub zakaz wywozy pewnych towarów kapitałów) do danego kraju na import pewnych towarów
Cła i kontyngenty obniżają podaż towarów na rynku, wpływają na wzrost cen wewnętrznych oraz sprzyjają wzrostowi krajowej produkcji, wpływają na zwiększenie eksportu netto niezależnie od kursu waluty. O stopni cen importowych decyduje przede wszystkim elastyczność popytu i podaży. Ceny w kraju importującym wzrastają, zaś obniżają się w eksportującym, cła i kontyngenty importowe obniżają rozmiary handlu międzynarodowego, a w tym samym łączne dochody krajów zaangażowanych w handel międzynarodowym. Polityka protekcjonalistyczna ogólna rzecz biorąc wspomaga krajowych producentów oraz przynosi szkodę krajowym konsumentom.
(161) Przedstaw w podstawowych założeniach teorię realnego cyklu koniunkturalnego.
Cyklem koniunkturalnym- nazywamy krótkookresowe odchylenie produkcji od jej tredu (ta wygładzona ścieżka obrazująca rozwój produkcji w długim okresie po wyeliminowaniu krótkookresowych wahań). Wyk:
Fazy cyklu:
kryzys- charakterystyczny jest ostry spadek produkcji, zatrudnienia (masowe bezrobocie) i spadek cen.
ożywienie- stopniowy wzrost produkcji, zatrudnienia i cen
rozkwit- największy wzrost produkcji, zatrudnienia i cen. Rozkwit kończy się wybuchem nowego kryzysu.
(163) Wymień przedstawicieli i zasadnicze tezy nowej ekonomii keynesowskiej.
Przedstawiciele: James M , John Tobin.
Stwierdzili swoje poglądy:
Dostosowania płac i cen przebiegają raczej powoli, a zatem, że może to nastąpić po upływie wielu lat. Sądzą, że recesje trwają trochę dłużej niż dwa lata, niezbędne w mniemaniu umiarkowanych monetarystów, do przywrócenia pełnego zatrudnienia. Elektryczni keynesi zgadzają się z tezą, że utrzymywanie w sposób trwały szybkiego tempa wzrostu podaży pieniądza musi w końcu prowadzić do inflacji, skoro tylko zostanie osiągnięty poziom pełnego zatrudnienia. Nowi keynesiści postawili sobie za zadanie stworzenie mikroekonomicznych podstaw analizy Keynesowskiej. Dążą oni do przedstawienia dowodów, że mechanizm rynkowy nie może działać prawidłowo. Nowi keynesiści są zwolennikami koncepcji histerezy. Ich zdaniem przesunięcie krzywej podaży może mieć trwałe następstwa. Jeżeli tak to celowe jest prowadzenie aktywnej polityki stabilizacyjnej, ponieważ zapobiega to przerodzeniu się trudności krótkookresowych w problemy długookresowe. Problemy te mogą zostać przezwyciężone jedynie dzięki zastosowaniu powoli działających środków polityki podażowej. Koszty zmienianych jadłospisów mogą stanowić wyjaśnienie nie elastyczności nominalnych. Z kolei brak elastyczności można wyjaśnić sztywnością zmiennych realnych na rynku pracy.
(167) Całkowite planowane wydatki (TPE) i poziom zrównoważenia dochodu narodowego.
W punkcie równowagi dochód jest równy sumie planowany inwestycje są równe dochodowi na poziomie równowagi pomniejszonemu o planowaną konsumpcję I=Y-C. Planowane oszczędności S są tutaj częścią dochodu Y, która nie zostaje przeznaczona na planowaną konsumpcję. A więc S=Y-C. Przekształcając równanie możemy zobaczyć , że równowaga zostaje osiągnięta w punkcie , którym planowane inwestycje są równe planowanym oszczędnością.
W przypadku braku równowagi w gospodarce nieplanowane wydatki , inwestycje, zmniejszenie zapasów lub też nieplanowane oszczędności zawsze doprowadzają do zmian faktycznych inwestycji z faktycznymi (planowanymi i nieplanowanymi) oszczędnościami.
(168) Zmiany w całkowitych wydatkach i ich wpływ na poziom zrównoważenia dochodu narodowego.
(170) Od czego zależy konsumpcja w modelu Keynesa? Przedstaw graficznie prostą funkcję konsumpcji.
(173) Krańcowa efektywność inwestycji (MEI). Od jakich zmiennych zależą planowane wydatki inwestycyjne?
W teorii Keynesa funkcja inwestycji jest zbudowana na porównaniu rynkowej stopy procentowej z przewidywaną krańcową efektywnością kapitału lub inwestycji (MEI).
Przewidywana krańcowa efektywność zależy od kosztu zakupionych dóbr inwestycyjnych oraz wielkości spodziewanego zysku z tych inwestycji. Wielkość tego zysku zależy od przewidywanego popytu na dobra wytworzone za pomocą planowanych inwestycji. Wzrost popytu oznacza wzrost przewidywanych zysków, zaś spadek popytu zakłada ich zmniejszenie.
Krańcowa efektywność kapitału może być mierzona stosunkiem przewidywanego przyrostu zysku do przyrostu wartości kapitału. Decyzja inwestycyjna zostanie podjęta, gdy przewidywana krańcowa efektywność kapitału będzie wyższa od rynkowej stopy procentowej. Jeśli stopa procentowa rośnie w stosunku do przewidywanego poziomu krańcowej efektywności kapitału, wielkość nakładów inwestycyjnych się zmniejsza. Gdy stopa procentowa od udzielanych kredytów spada w stosunku do przewidywanej krańcowej efektywności kapitału, opłacalność inwestycji wzrasta i przedsiębiorcy zwiększają sumę nakładów inwestycyjnych.