Odchyłka położenia jest odchyłką dwóch pojedynczych elementów części od ich idealnego geometrycznego położenia.

Odchyłka kształtu jest odchyłką powierzchni obrabianej od powierzchni geometrycznej. Można wyróżnić następujące błędy kształtu:

• wypukłość - odchylenie od idealnego kształtu geometrycznego, przy którym oddalenie punktów powierzchni rzeczywistej od powierzchni nominalnej zmniejsza się od jej brzegów (krańców) ku środkowi;

• stożkowość - odchylenie od idealnego kształtu określane jako różnica średnic w dwóch przekrojach prostopadłych do osi elementu odniesiona do odległości między tymi przekrojami;

• niekolistość - odchylenie od idealnego kształtu wyrażające się w odległości między powierzchnią rzeczywistą a obwodem koła opisanego na wybranym obwodzie tej powierzchni;

• owalność - odchylenie od idealnego kształtu, przy którym kontur powierzchni rzeczywistej stanowi owal, którego najmniejsza i największa średnice są w stosunku do siebie prostopadłe;

• nieprostoliniowość - odchylenie od idealnego kształtu wyrażające się jako największa odległość powierzchni rzeczywistej od prostej przylegającej do tej powierzchni.

Średnie arytmetyczne odchylenie profilu chropowatości R_a jest to średnia wartość odległości punktów (y₁, y₂, ..., y_n-1, y_n) profilu zaobser­wowanego od linii średniej m na długości odcinka elementarnego l.(rys. 2)

Wysokość chropowatości wedlug 10 punktów R_z jest to średnia arytmetyczna wysokości pięciu najwyższych wzniesień i pięciu naj­niższych wgłębień profilu chropowatości w przedziale odcinka elementarnego (rys.4).

gdzie:

Y_pi — wysokość i-tego wzniesienia profilu,

 Y_vi — głębokość i-tego wgłębienia profilu.

Maksymalna wysokość chropowatości R_m, (rys.4) jest to odległość dwu linii równoległych do linii średniej, z których jedna przechodzi przez najwyższy punkt wzniesienia, druga zaś przez najniższy punkt wgłębienia profilu zaobserwowanego

• Całkowita wysokość profilu na odcinku pomiarowym - Rt

Udział materiałowy profilu Rmr(c) (nośność liniowa) - stosunek długości materiałowej do długości odcinka pomiarowego. Charakteryzuje go krzywa Abbotta - wykres zależności udziału materiałowego profilu od poziomu, rysuje się ją w zazwyczaj specyficznym układzie, udział materiałowy (wyrażony procentowo) odmierzając na osi odciętych, a poziom c, jako procent całkowitej wysokości profilu Rt — na osi rzędnych (wartość zerowa — na górze). Kształt krzywej Abbota mówi o odporności powierzchni na zużycie

---