Wykł 9 21/05/2009

Miasto linearne :

Arturo Soraya y Mata - Hiszpania , zajm się problemami urbanizac Madrytu stworzył projekt miasta linearnego , które miało się rozw jako pasmo wzdłuż obwodnicy Madrytu.

Zaproponował utworzenie arteri o dł 50 km wzdłuż której po obu jej str miały powst dzielnice mieszkaniowe wg jej modelu miały rozw się pobliskie starsze jednostki osadnicze.

Soraya w końcu ХΙХ w zauważył , że wszystkie problemy urbanistyki wywodzą się z problemów komunikacji (infrastuktura techn , w tym komunikacyjna). W celu zrealizowania projektu wykupił pas terenów na obszarze Madrytu i wybud dzielnice mieszkalne z zielenią wzdłuż projektowanej obwodnicy całego miasta , otoczone zielenią. Projekt został zrealizowany fragmentarycznie - powst 1 osiedle.

Soraya został wprowadzony do historii jako pionier nowych dróg rozw miast.

Miasto w przyszłości :

Kolejny model , wizja urbanistyczna , zwana także miastem zielonym klinów - Theodor Fritsch 1986r - twórca teorii „miasto w przyszłości”.

Opracowana koncepcja przeciwstawiała się tendencji pierścieniowego rozw miast i chaotycznej zabudowy na ich obrzeżach. W centrum miast w przyszł zlokalizowany był park centralny , wzdłuż gł arterii radialnych miały rozciągać się dzielnice mieszkalne przedzielone klimani zieleni. W głąb aglomeracji wkraczałyby lasy , tereny rolnicze , parki , kompleksy ogródków działk , tereny sportowe. W schemacie można odnalezdz zalążki gwiazdziestego ukł przestrzennego.

Na obrzeżu przebiega kanał doprowadzający wodę. Do centrum dochodził dworzec. Charakt cechą były wewn obwodnice łączące radialne aleje miasta.

Koncepcję zielonych klinów wykorzyst na początku ХХ w w rozw Poznania. Utworzone ziel kliny zachowały się do dziś i są chronione i podkreślane we wszystkich edycjach planu zagospodarow przestrzennego miasta. Urbanistyka w początku ХХ w była uważana za najlepszą na świecie.

Miasto - ogród :

Ebenezer Howard przełom ХΙХ i ХХ w opracował koncepcję „miasta - ogrodu”. Koncepcja ta przeżywa dzisiaj swoją 3 młodość. Miasto ogrodu miało stanowić styntezę miasta i wsi. Przez połączenie zalet każdego z nich i wykluczenia wad. Miasto miało liczyć 30000 mieszkańców. Powinno być oddalone o ok 50 km od większego miasta tzw miasta centralnego (do 60 tys mieszkańców)i powiązane z tym miastem systemem sprawnej komunikacji publicznej. Proponował tworzenie małych , zwartych jednostek , wysyconych zielenią , z bogatą ofertą usług , z dobrym zapleczem pracowniczym , otoczonym terenami roln i wypoczynkowymi.

Swoją koncepcję Howard opracował dla Londynu , wokół Londynu miły powst i powst 1-wsze miasta - ogrody. Celem projektu Howarda było zmniejszenie negat skutków ХΙХ w rewolucji przemysł , likwidacja slamsów i przeludnionych dzielnic fabrycznych. Chciał stworzyć dobre war życia niezależnie od ich pozycji społ.

Wg koncepcji miasta - ogrodu Howarda powst kilka ośrodków osadniczych wokół Londynu. W poł ХХ w a w Pl powst 2 osiedla - Sady Żolibowskie w Warszawie i osiedle Micikiewicza na Lsmach. Dzisiaj od kilku lat jest realizowany projekt miasta-ogrodu wokół Warszawy. Kilkanaście małych miasteczek przystąpiło do projektów ich celem jest wysycenie kolejnych miast zielenią np Milejówek.

Koncepcja miasta w poł ХХ w w latach 1903-1909 Eugene Henard opublikował serię studiów dot przebudowy Paryża (drugiej za czasów Napoleona). Jego koncepcja oparta była na wprowadzeniu wielkich arterii poprzecznych , przecinających się w centrum miasta - struktura gwiazdzista oraz na stworzeniu dróg obwodowych.

w 1917 r Tony Garnier przedstawił koncepcję miasta przemysłowego pozostającego w harmonii z przyr. Opracował plan miasta liczącego ok 35 tys mieszkańców z czytelnym podziałem funkcjonalnym - podz na określone funkcje. Związał część osadniczo-parkową miasta położoną na słonecznych z .........

••• Dzisiaj wiemy , że lokalizacja zakł przem w dolonach rzek jest dużym zagroż dla środow , dlatego nie powinny być lokalizowane. Doliny rzeczne to krwiobieg krajobrazu i powinny być chronione jako pasma ekolog.

Comillo Sitte - znany urbanista , jako jeden z 1-wszych zwrócił uwagę na estetykę krajobrazową. Podkreślał znaczenie fizjolog wrażenia przestrzennego. Zwracał uwagę na skalę , proporcje rozległości , relacje wys ścian oraz możliwość rytmicznych ich sekwencji.

Le Corbusier 1992 r plan miasta współczesnego , liczącego 3 mln mieszkańców. Istotą koncepcji była bud miasta w zwyż jako spos przeciwdziałania rozlewania się miast na tereny roln i przyr. Zaprojektował swoje miasto jako ukł wyposażony w centralną zabudowę wieżowców , gdzie wyst miejsca pracy w biznesie , banki , korporacje chandlowe , największe i bogate firmy. Dzięki niemu zaczeły powst wieżowców dzielnice , wcześniej w Nowym Yorku , pierwsze w Europie. Wokół dzielnic centralnych rozciągała się strefa zieleni , dalej strefa mieszkaniowo-produkcyjna a na zwewn miasta ogrody wg teorii Ebenezera Howarda. W centrum pod dzielnicą

Wieżowców umieścił dworzec kolejowy a na szczycie wieżowców lądowiska dla taksówek lotniczych.

W 1930 r przedst ideę miasta promiennego, w którym gł ośrodek życia społ stanowiły promieniście rozchodzące się pasma prowadzące od zlokalizowanych w centrum biurowych , dalej tereny zieleni , pózniej usługi a na końcu dzielnice mieszkaniowe. Całość miała bardzo syntetyczny promienisty układ

JEDNOSTKA OSADNICZA- skupienie jednostki osiadłej

WIEŚ- skupienie ludności pracującej na wsi

MIASTO- skupienie ludności pracującej poza roln

UKŁ OSADNICZY- jednostka osadnicza wraz z zasięgiem swojego oddziaływ społ-kulturowego , ekonom , ekolog.

SIEĆ OSADNICZA- zespół ukł osadn powiązanych pasmami infrastuktury techn tj drogi , linie kolejowe , linie energet , wodociągi , gaz , kanalizacja , inne media obsługuj ukł osadnicze

Przestrzennym rozw sieci osadniczej a więc zesp miast i wsi powiązanych ze sobą infrastukturą techn , drogową , energet , wodną , zajm się W. Christaller(1933r).

Swe koncepcje organizacji sieci osadniczej oparł na przesłankach ekonomicznych. Zauważył , że poszczególne ukł osadnicze mają określoną strefę oddziaływania na otoczenie. Zasięg tego oddziaływ i jego siła zal od jakości usług , liczby miejsc pracy i potencjału ekonom danego ośrodk. Mieszkańcy są gotowi dojerzdzać do miejsc pracy i usług z tym większej odległ im praca jest lepsza i im atrakcyjniejsze usługi. Jeśli czas i koszty dojazdu przekroczą korzyści wynikające z oferty miasta ludzie nie dojerzdzają - zasięg oddziaływ ośrodka się kończy. W krajobrazie mamy system oddziaływań gradientów ekonom na otoczenie.

Zasięgi oddziaływ sprawiają , że nowe ośrodki osadnicze powst w określonej odległ od ośrodków sąsiednich. Gdyby siła oddziaływ poszczeg ośrodków była równa wówczas sieć osadnicza przybrałaby kształt sześcioboków foremnych. Jednocześnie poszczeg elementy takiej sieci osobniczej mają charakter hierarchicznej tzn , że 1 ośrodek wyższego rzędu obsługuje kilka ośrodków niższego rzędu (pod wzgl usług , pracy) w tym sześcioboku foremnym.

Ośrodek gminy obsług kilka wsi w pewnej odległ ośrodek gminy też obsług kilka wsi. Kilka ośrodków gminy jest obsług przez powiat. Kilka powiatów obsług przez ośrodek wojewódzki. W Lublinie też tak jest wyj Świdnik : Lublin - Lubartów - Łęczna - Krasnystaw - Puławy (za wyj Puław odległ 20-kilku km).

Planując rozw sieci osadniczej nal brać pod uwagę model Christallera , jeśli nie wezmiemy pod uwagę nie będzie dynamicznego i hierarchicznego rozw

W 1940 Alfred Losch stworzył pierwszą teorię gospodarki przestrzennej. Rozwijając teorię Christallera opracował teorię regionu ekonom (=krajobraz gospodarczy). Gosp funkcjonuje sprawnie w powiązaniu z hierarchicznie zorganizowaną siecią osadniczą w określonych regionach ekonom.

Zasięg regionu ekonom zal od:

a)jakości gl i wielk produkcji rolnych

b)zasoby wodne , leśne

c)liczba ludności szczeg w wieku produkcyjnym

d)zasoby surowców mineral i energet

e)potencjał produkcyjny i potencjał usługowy

Wielkość tych potencjałów jest najważniejsza w centrum regionu ekonom i gradientów , maleje ku jego granicach. Podział administrac kraju powinien nawiązywać do zasięgu regionu ekonom.

Gdyby było 10 regionów miasta rozw by się najlepiej.

Pierwsza poł ХХ w to również czas powst podstawowego dokumentu określającego gł założenia ideowe ówczesnej urbanistyki zawarte w „Ι Karcie ateńskiej” 1930 r w Atenach odbył się Europejski Kongres Urbanistyczny , którego plonem było spisanie zasad jakimi powinni się kierować urbaniści w projektowaniu miast.

Gł postulaty „Ι Karty ateńskiej” to:

1)powst interesu publicznego ponad interesami prywatnymi w gosp miejskiej

2)aktywne , przychylne potrzebom społ planowaniu miast

1 i 2 aktywne do dzisiaj

3) strefowy , funkcjonalny podz miasta na dzielnice mieszkalne , tereny wypoczynku oraz tereny przemysłu powiązane z siecią komunikacji.

Współczesna urbanistyka opowiada się za strefowaniem polifunkcyjnym - w strukturze przestrzennej miasta-strefy o kilku funkcjach wzajemnie się uzupełniaj a segregować funkcje wzajemnie kolizyjne np przemysł-wypoczynek , przem-służba zdrowia.

Rys. Schemat mista rozdzielczego

Miejsce pracy twórczej

Tereny wypoczynkowe Centrum miasta pracy

Mieszkania

Wszędzie jest daleko

„Ι Karta ateńska”wprowadziła podstaw normy urbanistyczne tj:

-war nasłonecznienia mieszkań

-war sanitarne

-normy dot zieleni wypoczynkowej

-ochrony przed hałasem

-właściwego projektowania sieci komunikac

-normy dostępności do usług

„Ι Karta ateńska”ateńska podkreśla konieczności projektowania miast w nawiązaniu do regionu miasta nal projekt w harmonii z war przyr i kulturowymi i ekonomicznymi.

---