Idea krzepienia serc i jej przejawy w "Potopie" Henryka Sienkiewicza.
Cel powstania Trylogii stal się własnością narodowa, a brzmi ku pokrzepieniu serc! Oznacza to, że pisarz doceniał rolę historii w dziejach narodu, zwłaszcza, gdy jest to naród żyjący w niewoli. Henryk Sienkiewicz pragnął:
- rozpropagować wiedze o historii XVII wieku (wzgląd poznawczy),
- ukazać wielkość dawnych wydarzeń, świetną przeszłość ojczyzny,
- wsączyć w dusze Polaków otuchę i nadzieję, wiarę, że duch i wola bywają ważniejsze niż siła, że wygrywa się nawet w sytuacjach bez wyjścia, chciał pokazać, ze Polacy umieją walczyć, a Polska może się odrodzić, tak jak odrodziła się po najeździe szwedzkim,
- ukazać ideały patriotów XVII wieku - wzorce postępowania dla ludzi XIX wieku.
Idea "krzepienia serc" w "Potopie" przejawia się w:
- koncepcji bohatera i optymistycznej wymowie jego losów - każdy ma szansę się zrehabilitować jeżeli wcześniej popełnił błędy, warto podjąć próbę zweryfikowania swojej przeszłości, do głębszego patriotyzmu można dojrzeć i pomogą w tym autorytety - wyborze tego okresu historycznego, w którym Polacy potrafili pokonać Szwedów,
- walka ze Szwedami przypomina ogólnonarodowe powstanie (szczególnie Sienkiewicz podkreślił udział niższych warstw),
- sprawiedliwym sądzie o narodzie polskim, pomimo, że w narodzie są zdrajcy i patrioci, nie wszyscy są zdrajcami,
- ideowej funkcji równoległości losów bohatera indywidualnego (Andrzej Kmicic) i zbiorowego,
- naród zmienia nastawienie do walki o ojczyznę, kiedy powraca król, następuje stopniowe odradzanie, problem duchowego patronatu - kreacja króla,
- mitologizowanie postaci ma moc krzepiącą:
mit króla - symbol Polaka, oparcie duchowe, symbol cnót, szlachetności, dobroci, sprawiedliwości, śluby lwowskie miały sugerować drogę postępowania dla współczesnych,
mit rycerski - Czarniecki: genialny strateg, obowiązkowy w kwestiach żołnierskich, oddany ojczyźnie, honorowo oddał Kraków w ręce Szwedów po obronie, po klęsce wybrał walkę podjazdową, najlepszy sposób walki, zwolennik udziału chłopów w walce, nie zależy mu na karierze, Wołodjowski - także obowiązkowy żołnierz, oddany ojczyźnie, umie dobrze wybrać.
- rola czynnika religijnego w przeżyciach Polaków jako czynnika jednoczącego, moment zwrotny to obrona Częstochowy, wiara w opatrzność Matki Boskiej,
- szczególna rola ludu (ślubowanie króla Jana Kazimierza w kościele),
- optymistycznie na czytelnika miało podziałać także zakończenie: Kmicica i Oleńkę połączyło odkupienie win i udowodnienie służby patriotycznej, wartość ludzi w życiu prywatnym jest mierzona w umiejętności skorygowania postępowania.