T:Idea imperium Jagiellonow w europie i jej realizacjia w 2 pol XVw.

Roztrzygniecie kwestii krzyzackiej w okresie rządów pierwszych Jagiellonow nastapi dzieki wojnie trzynastoletniej 1452-1466 a całkowite podporządkowanie krzyżaków pod względem politycznym i militarnym w Koronie nastapi dzieki wojnie Popiej 1478-1479.

Wojna ta była zwiazana z ideia budowy imperium Jagiellonow w tej czesci Europy.

Idea imperium Jagiellonow zrodzila się w okresie rządów Kazimierza Jagiellonczyka i miala związek z tym iż pewne było zwycięstwo nad krzyzakami w wojnie trzynastoletniej a krol Polski przynależał do obozu antypapieskiego( Kazimierz nie chciał być marionetka w rekach papieza jak to przydarzylo się jego bratu który realizowal cele polityczne Eugeniusza IV).

Krupowski sprzymierzyl się z husyta i krolem narodowym Czechow Jerzym z Podiebradu i 19 maja 1462 zawarli oni układ w Głogowie.

W układzie tym stwierdzano iż gdyby doszlo do bezpotomnej śmierci krola Jerzego to tron w Czechach przejmie najstarszy syn Kazimierza Jagiellonczyka.

W marcu 1471r umiera krol Czech Jerzy z Podiebradu. Panowie czescy w Kutnej Horze popieraja kandydature Władyslawa Jagiellonczyka na tronie Czech. 26 sierpnia 1471 dochodzi do koronacji Wladyslawa na krola Czech i przejecia tronu w tym panstwie przez Jagiellonów.

3 panstwa- Litwa, Polska i Czechy sa rzadzone przez ta sama dynastie.

Przeciw wzrostowi potegi jagiellonow wystepuje oboz katolicki, którego przywodca chce być krol narodowy Wegrow Maciej Korwin. W 1471 uderza on na Slask, Morawy i Łużyce i dzialania zbrojne trwaja do 1479r. W czasie ich trwania zostaje tez zawarty układ przyjazni miedzy krzyzakami i Wegrami co doprowadzi do wystapienia krzyżaków w 1478r. Przeciwko Polsce i rozpocznie „ wojne popią”.

Wojna miedzy Czechami a Niemcami zostanie zakonczona w 1479 w Ołomuńcu. Na czas życia Korwina Morawy, Łużyce i Śląs wraz z Głogowem przechodza pod wladze Wegier ale po jego śmierci te dzielnice wracaja do Czech a poza tym Władysław Jagiellończyk uzyskuje prawo do tronu Wegier.

Maciej Korwin będzie chciał złamać układ Ołomuniecki w 1487r wywołując wojne Głogowską. Działania objely przede wszystkim rejon Slaska i związane były z probą zapewnienia tronu Wegier dla syna Macieja Korwina ( był z nieprawego łoża) Jana Korwina.

Działania w 1488 zakonczyly się powrotem obu stron do warunkow pokoju z Ołomuńca.

6 kwietnia 1490r umiera krol Wegier Maciej Korwin i wówczas tron tego kraju chce przejać Władysław Jagiellonczyk. Tymczasem krol Polski Kazimierz Jagiellonczyk wysuwa kandydature na krola Wegier swojego młodszego syna Jana Olbrachta. Dojdzie do wojny w ktorej krol Czech Władysław Jagiellonczyk podejmie działania zbrojne przeciw swojemu bratu Janowi Olbrachtowi wspartemu przez ojca Kazimierza Jagiellonczyka. Do decydującej bitwy dojdzie pod Preszowem z 31 grudnia 1491r na 1 stycznia 1492. Starcie skonczy się kleska wojsk Olbrachta co ostatecznie decyduje o tym iż tron Czech i Wegier będzie w rekach Władysława Jagiellonczyka.

W czerwcu 1492r umiera krol Kazimierz Jagiellonczyk i jego nastepca zostanie Jan Olbracht.

Ostatecznie Jan Olbrach zostanie krolem Polski a jego braj Aleksander Jagiellonczyk obejmie tron Wielkiego ksiecia Litewskiego ( 18 lipca 1492r).

Po bitwie pod Preszowem Władyslaw Jagiellonczych wydzielil jako lenno księstwa Slaskie i przekazal je pod wladze Olbrachtowi. Gdy Jan Olbracht objal tron Polski Ksiestwo Opawsko-Wołowski, Ksiestwoe Ścinawskie, Ksietwo Głogowskie obejmie Zygmunt Stary.

Będzie on zarzadzał tymi ziemiami do 1506r i doprowadzi do świetności Głogowa tworząc tutaj m.in. mennice i bijac monete- grosz głogowski. Ostatecznie wiec w 1482r: Władysław Jagiellonczyk krol Czech i Wegier , Jan Olbracht – krol Polski, Aleksander Jagiellonczyk- Litwa, Zygmunt Stary- Ksiestwa Sląskie, Fryderyk- prymas Polski.

Najzdolniejszego z synow Kazimierza Jagiellonczyka Kazimierz Pobożny umarł w 1484r był przygotowywany do objecia tronu Wegier.

Ideia hegemonii Jagiellonow nie została zrealizowana gdyz nie doszlo d scislej współpracy politycznej i militarnej miedzy bracmi, a poza tym Jan Olbracht i Aleksander Jagiellonczyk krotko rzadzili i nie pozostawili po sobie potomstwa. Wyrazem rezygnacji z tej idei był zjazd w Wiedniu w 1515r. Na owym zjezdzie Zygmunt Stary i Władysław Jagiellonczyk zawieraja układ z cesarzem Maksymilianem I Habsburgiem i z dzieci Władysława Ludwik i Anna zawra związki małżeńskie z wnukami Maksymiliana Maria i Ferdynantem.

Uklad ten dawał tez możliwość Habsburgom w przyszłości przejecia tronu Czech i Wegier.

Na przeszkodzie do utworzenia Imperium Jagiellonow stanela przede wszystkim polityka dynastyczna Maksymiliana I Habsburga, którego najstarszy syn Karol przejmie tytul cesarski jako Karol V i także tron Hiszpani jako Karol I ( będzie on uznany za tworce hegemonii Habsburgow w Europie).

Idea imperium Jagiellonow a polityka wsch. Tej dynastii

W okresie rządów Kazimierza Jagiellonczyka Jagiellonowie w coraz większym stopniu zwracali uwage na problematyke Wschodnia i wzrost potegi Turcji ktorej wojska do 1484r opanowaly kolonie- Kilje i Akerman należące wówczas do Mołdawii a przy okazji został utworzony jako lenno Turcji Hanat Krymski.

W 1485 hospodar(władca) Mołdawii Stefan Złożył hołd lenny Kazimierzowi Jagielonczykowi i sprawa władania Mołdawia i Wołoszczyzna będzie przyczyna wybuchu wojny miedzy Korona i Turcja.

W czasie działan zbrojnych w 1494r dojedzie do rozejmu a nastepnie wznowiono działania w 1497r. Głowny doradca i nauczyciel Olbrachta Kalimach nakłaniał krola do wyprawy na Mlodawie wojska Polskie we wrzesniu 1497r zaczepu oblezenie stolicy Moldawii Suczawy. Po miesięcznym oblezeniu krol zarządził odwrot i 26 pazdziernika 1497r dochodzi do zasadzki w rejonie Koźmina i kleski wojsk krola Polski. W związku z ta przegrana powstalo powiedzenie „ za krola Olbrachta wygineła szlachta”.

Rozejm w wojnie z Turcja zostanie zawart y w 1501r. w 1484r wokół ziem Ksiestwa Moskiewskiego zakończył się pierwszy okres jednoczenia ziem ruskich. Wlaczona Ksiestwo Tweru w 1484. Nastepca Iwana III Srogiego Wasyl będzie tak samo jak jego ojciec prowadzil ekspansje na ziemie Wielkiego Ksiestwa Litewskiego : w 1500r wojska Iwana III Srogiego rozbijaja Litwinow pod Wiedrosza i dochodzi do walk o Smolensk. W 1507r Wasyl III rozpoczyna nowa kampanie ktorej strona procz Litwinow sa Polacy. Dochodzi do wielkiego zwycięstwa Polskiego w 1514 pod Orsza ( wojska hetmana Konstantego Ostrogskiego).

Turcja i Rosja stanęły wiec na przeszkodzie tworzenia imperium Jagiellonow na wschodzie.

Rosja w okresie rządów Iwana III Srogiego nawiaze do tradycji bizantyjskiej( ze względu na małżeństwo Iwana z wnuczka cesarza Bizancjum Zofia Paleolog i w związku z tym pastwo będzie nazywane III Rzymem a jego Godlem stanie się Bizantyjski dwugłowy orzeł.

Od 1500r czyli bitwy pod Wiedroszą Rosja stanie na drodze pełnej hegemonii Jagiellonow na wschodzie.

Podsumowanie:

Mimo braku realizacji idei Imperium Jagiellonow Korona stanie się Mocarstwem w Europie Srodkowo-wschodniej będzie to mialo związek ze zwycięstwem nad krzyzakami i przejeciem przez Jagiellonow tronu Wegier i Czech. Pierwsi Jagiellonowie stworzyli podwaliny pod „ Złoty wiek” w polityce zagranicznej a takim był XVIw w historii Polski.

Pojecia i głowne wydarzenia:

Unia w Krewie 1385r

Wielka wojna z zakonem krzyzazkim i Wegrami 1409-1411r

Wojna głodowa 1414-1422

Pokoj brzeski 1435( jego zlamanie przez krzyżaków stalo się pretekstem do wojny trzynastoletniej)